DIAGNOSTYKA BIOCHEMICZNA PRZEWODU POKARMOWEGO.doc

DIAGNOSTYKA BIOCHEMICZNA PRZEWODU POKARMOWEGO

PRZEŁYK

Próba Bernasteina z 0,1 M HCl

Badanie pH-mretryczne – wskazania:

-          brak zmian w błonie śluzowej przełyku

-          nietypowe objawy kliniczne

-          niewyjaśniona dysfagia

-          nocne napady astmy oskrzelowej

-          nieskuteczne leczenie

przeciwskazania:

-          typowe objawy kliniczne

-          skuteczne leczenie

-          zmiany w błonie śluzowej przełyku

Badanie manometryczne

ŻOŁĄDEK

Badanie wydzielania żołądkowego:

-          objętość

-          pH

-          stężenie kwasu solnego

-          elekrtolity

-          ewentualnie zawartość hormonów

Badanie wydzielania żołądkowego

1. prawidłowy wynik próby:

-          objętość 25-340 ml/h

-          pH 1,3-2,5

-          BAO (podstawowe wydzielanie soku żołądkowego) 5 mmol/h

-          MAO (maksymalne wydzielanie soku żołądkowego) 10-30 mmol/h

2. zwiększone wydzielanie HCl

-          50% z chorobą wrzodową dwunastnicy

-          zespół Zollingera-Ellisona

3. zmniejszone wydzielanie HCl (achlorhydria, hipochlorhydria):

-          rak żołądka

-          rozległe włóknienie

-          niedokrwistość Addisona-Biermera

-          przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka

-          u chorych z przewlekłym alkoholizmem

-          częstość wzrasta wraz z wiekiem

DIAGN. LAB. DOLNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO

Ocena biochemiczna funkcji jelita

1.      wchłanianie węglowodanów:

-          próba wchłaniania d-ksylozy:

-          próba obciążenia laktozą

-          test Schillinga

-          oznaczanie aktywności disacharydaz w błonie śluzowej jelita

2.      wchłanianie białek:

-          oznaczanie ilości azotu w kale

-          próba ze znakowaną albuminą

3.      wchłanianie tłuszczów

-          próba wchłaniania znakowanej trójoleiny i kwasu oleinowego

-          próba ze znakowaną wit. A

ocena biochemiczna funkcji jelita

wchłanianie węglowodanów:

próba wchłaniania d-ksylozy:

podanie 25g d-ksylozy doustnie

oznaczenie po 5h w moczu > 26mml (4,5g)

oznaczenie po 2h we krwi w surowicy > 2mmol (30mg/dL)

upośledzone wchłanianie d-ksylozy:

-          pierwotny zespół upośledzonego wchłaniania

-          stan po gastrektomiii i rozległej resekcji jelita cienkiego

-          uchyłkowatość jelit

-          niedokrwistość megaloblastyczna

-          wiek starczy

próba obciążenia laktozą:

oznaczenie poziomu glikemii, wyjściowego oraz po doustnym podaniu laktozy w ilości 1g/kg m.c.

oznaczenie znakowanego CO2 i zawartości wodoru po podaniu znakowanej laktozy w ilości 1g/kg m.c.

oznaczenie aktywności disacharydaz w bioptacie błonyśluzowej jelita cienkiego

niedobór laktazy (disacharydaz):

-          zapalenie jelita

-          choroba Whippla

-          odcinkowe zapalenie jelit

-          lamblioza

-          stan po resekcji fragmentów jelita cienkiego

-          stan po długotrwałej antybiotykoterapii

test Schillinga:

1.      podanie wit. B12 znakowanej Co

wstrzyknięcie 1000μg wit. B12 nieznakowanej

wydalenie 11-27% (10-40%) w ciągu 24h

2.      modyfikacja próby z podaniem czynnika wewnętrznego IF

krew utajona w kale

              test benzydynowy – czułość 1ml krwi/100g kału

              test guajakolowy – czułość 10ml krwi/100g kału

zawartość tłuszczów

              zawartość 2-6g w kale

              >6g steatorrhea

oznaczenie:

-          chymotrypsyny

-          trypsyny

zmiany w podstawowych badaniach biochemicznych w zespołach upośledzonego wchłaniania

-          mofrologia krwi

-          stężenie Fe we krwi

-          stężenie Ca w surowicy

-          stężenie albumin w surowicy

-          stężenie cholesterolu i trójglicerydów

-          stężenie osoczowych czynników krzepnięcia

-          stężenie wit. B12 i kwasu foliowego

patofizjologiczne podstawy objawów przedmiotowych i podmiotowych w zespołach złego wchłaniania:

przewód pokarmowy

-          ogólne niedożywienie, utrata m.c.: zaburzenia wchłaniania tłuszczów, białek, węglowodanów → utrata łaknienia

-          biegunka: upośledzenie wchłaniania wody, elektrolitów, kwasów żółciowych, kwasów tłuszczowych

-          nadmierna ilość gazów: fermentacja niewchłoniętych węglowodanów

-          zapalenia języka, dziąseł, zajady: niedobór Fe, wit. B12 , kwasu foliowego

-          ból brzucha: rozdęcie pętli jelit, zapalenie

układ moczowo-płciowy

-          nykturia: opóźnione wchłanianie wody, hipokaliemia

-          azotemia, niedociśnienie: niedobór wody, elektrolitów

-          zanik miesiączki: niedobór białek, kalorii → wtórna niedoczynność przysadki

układ krwiotwórczy

-          niedokrwistość: niedobór Fe, wit. B12 , kwasu foliowego

-          objawy skazy krwotocznej: zaburzenia wchłaniania wit. K – hipoprotrombinemia

skóra

-          plamica: niedobór wit. K

-          keratoza mieszkowa, zapalenia skóry: niedobór wit. A, Zn, niezbędnych kwasów tłuszczowych

układ mięśniowo-szkieletowy

-          bóle kostne: niedobór białka → upośledzona czynność kościotwórcza → osteoporoza, zaburzenia wchłaniania Ca → demineralizacja kości → osteomalacja, zaburzenia wchłaniania wit. D

-          tężyczka, parestezje: zaburzenia wchłaniania Ca, Mg

-          osłabienie: niedokrwistość, niedobory elektrolitów

układ nerwowy

-          ślepota nocna: zaburzenia wchłaniania wit. A

-          neuropatia obwodowa: niedobór wit. B12 , tiaminy

-          kseroftalmia: niedobór wit. A

TRZUSTKA

Fizjologia:

-          sok trzustkowy 1-4 L

-          pH 8-8,3

-          enzymy:

proteolityczne – trypsyna, chymotrypsyna A i B, elastaza, karboksypeptydaza A i B

              lipolityczne – lipaza trzustkowa, fosfolipaza, esterazy

              amylolityczne – amylaza

badania biochemiczne:

-          oznaczenie aktywności amylazy i lipazy trzusktowej

-          oznaczenie zawartości enzymów w kale

-          oznaczenie poziomu glukozy we krwi

-          oznaczenie stężenia bilirubiny oraz aktywności AP, GTP

badania biochemiczne wydolności zewnątrzwydzielniczej

-          próba sekretynowo-pankreozyminowa

-          test NBT-PABA

-          test pankreolaurylowy

-          oznaczanie zawartości tłuszczów w kale

-          testy z zastosowaniem znakowanych tłuszczów

diagnostyka trzustki (guzy hormonalnie czynny)

-          insulinoma

-          gastrinoma

-          glukagonoma

-          somatostationoma

-          VIP-oma

Insulinoma – guz wywodzący się z komórek β

Triada Whiplea:

1.      samoistna hipoglikemia

2.      poziom glukozy kilkakrotnie 2,2 mmol/l

3.      ustąpienie dolegliwości po podaniu glukozy

diagnostyka:

-          oznaczenie poziomu glukozy i insuliny

-          test głodowy

Gastrinoma – wywodzi się z komórek G (APUD)

hipergastrynemia:

-          zespół Zollinger-Ellisona

-          zespół złego wchłaniania

diagnostyka:

-          oznaczenie BAO/MAO > 0,6

-          stężenie gastryny

-          TK

Wskazania do pomiaru gastryny:

-          mnogie owrzodzenia lub o nietypowej lokalizacji

-          wrzody oporne na leczenie lub często nawracające

-          wybitnie dodatnie wywiady rodzinne w kierunku choroby wrzodowej

-          ciężkie zapalenie przełyku

-          hiperchlorhydria na czczo

-          niewyjaśniona biegunka

-          hiperkalcemia

-          wywiady rodzinne w kierunku wyspiaków, guzów przysadki lub przytarczyc

Glukagonoma – wywodzi się z komórek A

-          wzmożone wydzielanie glukagonu

...