WITAMINY
1. Witamina A – retinol:
· występuje w tranie, wątrobie, maśle i mleku
· może być wytwarzana w ustroju z rozpuszczonej w wodzie prowitaminy – betakarotenu znajdującego się w marchwi
· jest niezbędna do pobudzania komórek dzięki czemu warunkuje wzrost umożliwiając i warunkując prawidłowy rozwój młodego organizmu – witamina wzrostu
· szczególnie przydatnie wpływa na wzrost i prawidłowy stan nabłonków – witamina ochronna nabłonka
· poza tym jej metabolit – retinal – jest składnikiem czerwieni wzrokowej (rodopsyny) – to barwnik siatkówki umożliwiający widzenie w słabym oświetleniu
· witamina A wspólnie z niektórymi karotenoidami bierze istotny udział w procesach immunologicznych oraz może działać hamująco na karcynogenezę
· zastosowanie:
o nadczynność gruczołu tarczowego – lek wspomagający
o choroby zakaźne – gruźlica
o przewlekłe nieżyty dróg oddechowych i przewodu pokarmowego
o paradontopatie
o źle gojące się rany, odmrożenia i oparzenia
o niedorozwój fizyczny – zahamowanie wzrostu
o kamica nerkowa
· preparaty:
o Vitaminum A
o Aksoderm – Dermosan – Dermovit A
o Vitaminum A+D
o Vitaminum A+E
o Bio-karoten – Betavit
o Beta-karoten E
2. Witamina B1 – aneuryna, tiamina:
· występuje w drożdżach, otrębach oraz w tkankach zwierzęcych (wątroba, nerki)
· aktywną postacią witaminy B1 jest pirofosforan tiaminy, czyli kokarboksylaza
· warunkuje ona właściwe utlenianie węglowodanów
· brak jej lub niedobór powoduje upośledzenie przemiany węglowodanowej (w krańcowej postaci doprowadza do choroby beri-beri)
· podanie pozajelitowe witaminy B1 może wywołać wstrząs – konieczne jest sprawdzenie wrażliwości osobniczej przed podaniem
o zapalenie nerwów obwodowych – zwłaszcza neuritis alcoholica
o w niewydolności serca (alkoholizm, ciąża, zatrucie czteroetykiem ołowiu, długotrwałe biegunki) opornej na leczenie glikozydami nasercowymi
o w cukrzycy wieku starczego – wspomaga działanie leków p/cukrzycowych, zwłaszcza w kwasicy cukrzycowej – kokarboksylaza
o rzucawka ciążowa
o wymioty acetoniczne u dzieci
o Vitaminum B1
o Cocarboxylasum
3. Witamina B2 – ryboflawina, laktoflawina:
· występuje w mleku, serwatce, maśle, białku jaj oraz drożdżach
· biologicznie aktywną postacią witaminy B2 jest fosforan ryboflawiny oraz dinukleotyd flawinoadeninowy powstający w ustroju przy udziale ATP
· witamina B2 jest koenzymem niezbędnym do prawidłowego przebiegu procesów utleniania w tkankach
· jej brak powoduje zapalenie skóry z tworzeniem się tzw. zajadów w kącikach ust i zapalenie języka oraz zanikowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i jelit (biegunka) a także zmiany zwyrodnieniowe OUN
o wyłącznie w objawach hipowitaminozy – szczególnie w niedokrwieniu, zaćmie i zapaleniu oskrzeli
o Vitaminum B2
4. Witamina B5 – kwas pantotenowy:
· prawoskrętna forma wchodzi w skład acetylokoenzymu A – warunkuje czynność resopcyjną błony śluzowej jelit oraz uczestniczy w procesach metabolicznych o podstawowym znaczeniu biologicznym
· jej brak powoduje pobudzenie psychiczne przechodzące następnie w senność, zmęczenie, bóle głowy
o dermatologia – stany alergiczne, choroby skóry, włosów i paznokci
o interna – choroby wątroby, choroby zakaźne (półpasiec)
o okulistyka – uszkodzenie i owrzodzenie rogówki
o laryngologia – zanikowy nieżyt nosa
o chirurgia – zapobieganie i leczenie atonii pooperacyjnej jelit oraz niedrożności porażennej jelit
o Calcium Pantothenicum
o D – Panthenolum – Bepanthem, Panthenol, Corueregel
5. Witamina B6 – adermina, pirydoksyna:
· występuje w zielonych częściach roślin oraz w produktach zwierzęcych (wątroba)
· bierze udział w przemianie białkowej – koenzym przemiany aminokwasowej i syntezy białek
· brak jej w pokarmach wywołuje stan zapalny skóry kończyn i twarzy zwany akrodynią oraz zapalenie błon śluzowych, zaburzenie trawienia, niedokrwienie, ogólne osłabienie
o wymioty u ciężarnych
o niedokrwistość ze splenomegalią, hemosyderozą oraz agranulocytozą
o zapalenie łojotokowe skóry
o wypadanie włosów na tle łojotoku
o stany zapalne błon śluzowych
o Vitaminum B6
6. Witamina B12 – cyjanokobalamina !!!:
· jest to bardzo złożony związek zawierający w swej budowie kobalt
· występuje w tkankach zwierzęcych (wątroba) a poza tym w grzybach i drożdżach
· jest wytwarzana przez liczne drobnoustroje
· jest niezbędnym koenzymem syntezy kwasów nukleinowych w następstwie prawidłowego wytwarzania i dojrzewania krwinek czerwonych
· jej niedobór powoduje powstanie niedokrwistości złośliwej
o niedokrwistość megaloblastyczna
o stwardnienie rozsiane
o nerwobóle
o brak łaknienia
o bezsoczne zapalenie błony śluzowej żołądka
o nadczynność gruczołu tarczowego
o Vitaminum B12
o Vegevit B12
o IF-12
7. Witamina B15 – kwas pangamowy:
· występuje w roślinach zielonych, drożdżach i wątrobie
· bierze istotny udział w procesach transmetylacji, w następstwie czego dochodzi do wzmożonej syntezy kreatyny w mięśniach, pobudzenia oddechu tkankowego oraz działania lipotropowego
o choroba wieńcowa
o zapalenie i marskość wątroby
o miażdżyca
o gościec stawowy
o Calgam
8. Witamina C – kwas askorbinowy:
· występuje w zielonych częściach roślin, kapuście, cytrynie, głogu, jagodach, cebuli i w wątrobie
· jest potężnym czynnikiem oksydoredukcyjnym i bierze udział w procesie utleniania tkanek, zwłaszcza w procesie utleniania tkanki łącznej i substancji międzykomórkowej
· odgrywa również główną rolę w procesach odpornościowych oraz zmniejsza wrażliwość organizmu na trucizny
· brak witaminy C wywołuje tzw. gnilec, który objawia się stanem zapalnym błony śluzowej jamy ustnej, a zwłaszcza dziąseł, kruchością naczyń i wynikającą z tego skazą krwotoczną
o w przebarwieniu skóry różnego pochodzenia – np. w ciąży, schorzeniach wątroby
o w niedokrwieniu
o w próchnicy zębów u dzieci
o w chorobach alergicznych
o w przeziębieniu – profilaktyka i leczenie
o Vitaminum C
o Vicevit
o Cebion – krople
9. Witamina D – kalcyferol:
· witamina D3 znajduje się w mleku, maśle, zwłaszcza zaś w tranie rybim, a powstaje w organiźmie w skórze z prowitaminy (7-dehydrocholesterazy) pod wpływem naświetlania promieniami nadfioletowymi
· obecnie stwierdzono, że właściwą witaminą D jest kalcytriol, natomiast kalcyferol jest prekursorem tej witaminy, ulegającym przekształceniu do kalcytriolu w nerkach
o gruźlica skóry
o choroby alergiczne
o tężec – duże dawki
o niedoczynność przytarczyc – duże dawki
o hipokalcemia u chorych dializowanych
o Vitaminum D3 (Vigatol, Vigantoletten)
o Alphacalcidolum
o Vicalvit D
10. Witamina E – tokoferol:
· występuje w kiełkach pszenicy, sałacie, rzeżusze, oleju lnianym, wołowinie i maśle
· bierze udział w oddychaniu tkankowym
· odgrywa w organiźmie rolę „przeciwutleniacza”, tzn. hamuje powstawanie toksycznych nadtlenków nienasyconych kwasów tłuszczowych i powoduje ich unieczynnianie
· bierze również udział w przemianie białkowej
· spełnia funkcję witaminy „rozrodczej” – jest niezbędna do wytwarzania plemników i prawidłowej czynności jajników oraz do utrzymania prawidłowego napięcia mięśni szkieletowych
o niedokrwienie – zwłaszcza hemolityczne
o miastenia
o zanikowy niedowład mięśni pochodzenia rdzeniowego
o stany skurczowe naczyń i nadciśnienie – działanie rozszerzające naczynia
o toczeń rumieniowy, sklerodermia, owrzodzenie skóry
o zakrzepowe zapalenie naczyń – działanie p/zakaźne
o poronienia nawykowe i oziębłość płciowa u kobiet
o w niemocy płciowej u mężczyzn
o Vitaminum E
o Evitol
o Sant – E – Gel
11. Witamina F:
· nazwą witaminy F określa się zespół nienasyconych kwasów tłuszczowych (linolowy, linolenowy, arachidowy), które nie mogą powstawać w organiźmie człowieka
· nazywa się je niezbędnymi kwasami tłuszczowymi
· występują przede wszystkim w olejach roślinnych oraz w mniejszej ilości w tłuszczach zwierzęcych
· są one substratem do biosyntezy prostanoidów, poza tym biorą udział w przemianie lipidów i utrzymaniu prawidłowego stanu skóry
o wypryskowe zapalenie skóry
o choroby wątroby
o &...
www.google.pl