Tadeusz Majewski Tyflopsychologia rozwojowa PSYCHOLOGIA DZIECI I M�ODZIE�Y NIEWIDOMEJ I S�ABO WIDZ�CEJ W a r s z a w a 2 0 0 2 Tadeusz Majewski PSYCHOLOGIA DZIECI I M�ODZIE�Y NIEWIDOMEJ I S�ABO WIDZ�CEJ (Tyflopsychologia rozwojowa) Prac� t� dedykuj� rodzicom, nauczycielom i wychowawcom dzieci niewidomych i s�abo widzacych W a r s z a w a 2 0 0 2 S P I S T R E � C I W S T � P 1. DZIECI Z USZKODZONYM WZROKIEM 1.1. Znaczenie wzroku w �yciu dziecka 1.2. Kategorie dzieci z uszkodzonym wzrokiem 1.2.1. Podzia� dzieci z uszkodzonym wzrokiem wed�ug kryteri�w medycznych 1.2.2. Podzia� dzieci z uszkodzonym wzrokiem wed�ug kryterium psycholo- gicznego 2. PRZEDMIOT I ZADANIA TYFLOPSYCHOLOGII ROZWOJOWEJ 2.1. Przedmiot tyflopsychologii rozwojowej 2.2. Zadania tyflopsychologii rozwojowej 3. ZWI�ZEK TYFLOPSYCHOLOGII ROZWOJOWEJ Z INNYMI NAUKAMI 3.1. Zwi�zek tyflopsychologii rozwojowej z innymi dyscyplinami psycholo- gicznymi 3.2. Zwi�zek tyflopsychologii rozwojowej z naukami medycznymi 3.3. Zwi�zek tyflopsychologii rozwojowej z tyflopedagogik� 3.4. Zwi�zek tyflopsychologii rozwojowej z tyflotechnik� 4. ROZW�J PSYCHICZNY DZIECI Z USZKODZONYM WZROKIEM 4.1.Czynniki rozwoju dzieci z uszkodzonym wzrokiem 4.1.1. Wewn�trzne czynniki rozwoju dzieci z uszkodzonym wzrokiem 4.1.1.1. Zadatki biologiczne u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 4.1.1.2. Aktywno�� w�asna dzieci z uszkodzonym wzrokiem 4.1.2. Zewn�trzne czynniki rozwoju dzieci z uszkodzonym wzrokiem 4.1.2.1. Wp�yw �rodowiska rodzinnego 4.1.2.2. Znaczenie wczesnej rewalidacji 4.1.2.3. Dob�r w�a�ciwej formy edukacji 4.1.2.4. Postawy r�wie�nik�w 4.2. Podstawowe zasady rozwoju dzieci z uszkodzonym wzrokiem 4.3. Nieprawid�owo�ci i zaburzenia w rozwoju dzieci z uszkodzonym wzro- kiem 5. ROZW�J PROCES�W POZNAWCZYCH U DZIECI NIEWIDOMYCH 5.1. Og�lne uwagi o procesach poznawczych 5.2.Og�lna charakterystyka proces�w poznawczych u dzieci niewidomych 5.3. Rozw�j wra�liwo�ci sensorycznej u dzieci niewidomych 5.3.1.Rozw�j wra�liwo�ci dotykowo-ruchowej 5.3.1.1. Poj�cie zmys�u dotykowo-ruchowego 5.3.1.2. Rozw�j zmys�u dotykowo-ruchowego 5.3.1.3. Obronno�� dotykowa u dzieci niewidomych 5.3.2. Rozw�j wra�liwo�ci s�uchowej 5.3.3. Rozw�j wra�liwo�ci w�chowej 5.3.4. Rozw�j wra�liwo�ci wzrokowej u dzieci niewidomych z resztkami wzroku 5.3.5. Rozw�j polisensorycznego spostrzegania rzeczywisto�ci przez dzieci niewidome 5.3.6. Rozw�j zjawiska kompensacji poznawczej u dzieci niewidomych 5.3.6.1. Sensoryczny aspekt kompensacji poznawczej u dzieci niewidomych 5.3.6.2. Percepcyjny aspekt kompensacji poznawczej u dzieci niewidomych 5.4. Poznawanie przedmiot�w przez dzieci niewidome 5.4.1. Kszta�towanie umiej�tno�ci poznawania przedmiot�w przez dzieci niewidome 5.4.2. Poznawanie przedmiot�w nieznanych przez dzieci niewidome 5.4.2.1. Spostrzeganie figuralne przedmiotu przez dzieci niewidome 5.4.2.2. Poznawanie nazwy i funkcji przedmiotu przez dzieci niewidome 5.4.3. Rozpoznawanie przedmiot�w przez dzieci niewidome 5.4.4. Poznawanie przedmiot�w niedost�pnych dla poznania dotykowego przez dzieci niewidome 5.4.4.1. Wyobra�enia surogatowe u dzieci niewidomych 5.4.4.2. Wyobra�enia �wiat�a i kolor�w u dzieci niewidomych 5.5. Poznawanie ludzi przez dzieci niewidome 5.6. Poznawanie zjawisk przez dzieci niewidome 5.7. Wyobra�enia wzrokowe u dzieci ociemnia�ych 5.8. Fazy rozwoju poznawania rzeczywisto�ci u dzieci niewidomych 5.9. Trudno�ci i nieprawid�owo�ci w poznawaniu rzeczywisto�ci przez dzieci niewidome 6. ROZW�J PROCES�W POZNAWCZYCH U DZIECI S�ABO WIDZ�CYCH 6.1. Problem percepcji wzrokowej u dzieci s�abo widz�cych 6.2. Rozw�j percepcji wzrokowej u dzieci s�abo widz�cych 6.2.1. Rozw�j percepcji wzrokowej u dzieci widz�cych 6.2.2. W�a�ciwo�ci rozwoju percepcji wzrokowej u dzieci s�abo widz�cych 6.3. Trudno�ci i ograniczenia w przebiegu percepcji wzrokowej u dzieci s�abo widz�cych 6.4. Spostrze�enia wzrokowe u dzieci s�abo widz�cych 6.4.1. Spostrze�enia wzrokowe przedmiot�w u dzieci s�abo widz�cych 6.4.2. Spostrze�enia wzrokowe przestrzeni u dzieci s�abo widz�cych 6.5. Przyczyny nieprawid�owo�ci w percepcji wzrokowej u dzieci s�abo widz�- cych 6.6. Zjawisko kompensacji u dzieci s�abo widz�cych 6.7. Warunki wspomagaj�ce percepcj� wzrokow� u dzieci s�abo widz�cych 6.7.1. Warunki wewn�trzne wspomagaj�ce percepcj� wzrokow� u dzieci s�abo widz�cych 6.7.1.1. Og�lny rozw�j umys�owy jako czynnik zasadniczy 6.7.1.2. Uwaga jako czynnik pozytywny i negatywny 6.7.1.3. Wyobra�nia i pami�� jako czynniki uzupe�niaj�ce braki 6.7.1.4. Motywacja jako czynnik konieczny 6.7.1.5. Emocje jako czynniki pozytywne i negatywne 6.7.1.6. Zm�czenie i znu�enie jako czynniki negatywne 6.7.2. Warunki zewn�trzne wspomagaj�ce percepcj� wzrokow� u dzieci s�abo widz�cych 6.7.2.1. Zaopatrzenie dziecka s�abo widz�cego w pomoce optyczne 6.7.2.2. Zastosowanie odpowiedniego o�wietlenia dla dzieci s�abo widz�cych 6.7.2.3. Zastosowanie odpowiedniego zestaw barw dla poprawienia percepcji wzrokowej dzieci s�abo widz�cych 7. ROZW�J MOWY U DZIECI NIEWIDOMYCH 7.1. Rozw�j mowy u dzieci widz�cych 7.2. Rozw�j mowy ustnej u dzieci niewidomych 7.3. Komunikacja niewerbalna u dzieci niewidomych 7.3.1. Og�lne uwagi o komunikacji niewerbalnej 7.3.2. Ograniczenia komunikacji niewerbalnej u dzieci niewidomych 8. ROZW�J AKTYWNO�CI DZIECI Z USZKODZONYM WZROKIEM 8.1. Rozw�j manipulacji u dzieci widz�cych 8.2. Rozw�j manipulacji u dzieci niewidomych 8.3. Rozw�j czynno�ci �ycia codziennego u dzieci niewidomych 8.3.1. Trudno�ci dzieci niewidomych w kszta�towaniu umiej�tno�ci wykonywania czynno�ci �ycia codziennego 8.3.2. Metody uczenia dzieci niewidomych czynno�ci �ycia codziennego 8.3.3. Wykonywanie przez m�odzie� niewidom� czynno�ci zwi�zanych z pro- wadzenia gospodarstwa domowego 8.3.4. Nieprawid�owo�ci w rozwoju czynno�ci �ycia codziennego u dzieci i m�odzie�y niewidomej 8.4. Rozw�j lokomocji u dzieci niewidomych 8.4.1. Rozw�j lokomocji u dzieci widz�cych 8.4.2. Trudno�ci dzieci niewidomych w rozwoju lokomocji 8.4.3. Rozw�j orientacji przestrzennej i poruszania si� u dzieci niewidomych 8.4.3.1. Rozw�j du�ej motoryki u dzieci niewidomych 8.4.3.2. Rozw�j schematu w�asnego cia�a u dzieci niewidomych 8.4.3.3. Rozw�j lokomocji dzieci niewidomych we w�asnym mieszkaniu 8.4.3.4. Rozw�j lokomocji dzieci niewidomych poza w�asnym mieszkaniem 8.4.3.5. Poruszanie si� dzieci niewidomych przy pomocy bia�ej laski 8.4.4. Zagadnienie zmys�u przeszk�d 8.4.5. Nieprawid�owo�ci w rozwoju lokomocji u dzieci niewidomych 8.5. Rozw�j aktywno�ci u dzieci s�abo widz�cych 8.5.1. Rozw�j motoryczny dzieci s�abo widz�cych 8.5.2. Rozw�j czynno�ci �ycia codziennego u dzieci s�abo widz�cych 8.5.3. Rozw�j lokomocji u dzieci s�abo widz�cych 8.6. Zabawa u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 8.7. Rozw�j zawodowy dzieci i m�odzie�y z uszkodzonym wzrokiem 8.7.1. Trudno�ci dzieci i m�odzie�y z uszkodzonym wzrokiem w rozwoju zawodowym 8.7.2. Praca nad rozwojem zawodowym dzieci i m�odzie�y z uszkodzonym wzrokiem 9. ROZW�J EMOCJONALNY DZIECI Z USZKODZONYM WZROKIEM 9.1. Og�lne uwagi o procesach emocjonalnych. 9.2. Rozw�j emocjonalny u dzieci widz�cych. 9.3. Specyfika rozwoju emocjonalnego u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 9.4. Warunki prawid�owego rozwoju emocjonalnego u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 9.5. Kszta�towanie tolerancji na negatywne emocje u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 9.6. Zaburzenia w rozwoju emocjonalnym dzieci z uszkodzonym wzrokiem 9.6.1. Og�lne zaburzenia w rozwoju emocjonalnym dzieci z uszkodzonym wzrokiem 9.6.2. Problem l�ku u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 9.6.2.1. Problem l�ku u dzieci niewidomych 9.6.2.2. Problem l�ku u dzieci s�abo widz�cych 9.6.2.3. Pomoc dzieciom z uszkodzonym wzrokiem w opanowaniu nieuzasadnionych l�k�w 10. ROZW�J OSOBOWO�CI DZIECI Z USZKODZONYM WZROKIEM 10.1. Og�lne uwagi o rozwoju osobowo�ci u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.2. Postawa dzieci z uszkodzonym wzrokiem wobec siebie 10.2.1 Kszta�towanie obrazu samego siebie u dzieci z uszkodzonym wzro- kiem 10.2.1.1. Pojawienie si� problemu niepe�nosprawno�ci wzrokowej u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.2.1.2. Wyja�nienie dzieciom ich wzrokowej niepe�nosprawno�ci 10.2.1.3 Aktualny i idealny obraz samego siebie u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.2.2. Samoocena dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.2.2.1. Niew�a�ciwa samoocena u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.2.2.2. Zapobieganie kompleksowi ni�szo�ci u dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.2.3. Akceptacja samego siebie przez dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.2.4. Adaptacja psychiczna dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.3. Potrzeby dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.3.1. Og�lne uwagi o potrzebach dzieci widz�cych 10.3.2. Mo�liwo�ci zaspakajania potrzeb dzieci z uszkodzonym wzrokiem 10.3.2.1. Ograniczenie mo�liwo�ci zaspakajania potrzeb u dzieci niewidomych 10.3.2.2. Ograniczone mo�liwo�ci zaspakajania potrzeb u dzieci s�abo widz�cych 10.3.3. Warunki zaspakajania potrzeb u dzieci z uszkodzony...
AGARR