KONEKTYW – element łączący formant z tematem słowotwórczym, nie włączony ani do tematu, ani i do formantu. Można go rozpatrywać jako szczególny typ aliteracji ilościowej.
· kong-ij-ski; bi-t-ny
· rozbudowany sufiks –ijski; -tny
BUDOWA MORFOLOGICZNA FORMANTU
KA
KORPUS AFIKSALNY
+ PF
PARADYGMAT FLEKSYJNY
+ WM
WYMIANY MORFOLOGICZNE
+ SP
PODSTAWA SŁOWOTWÓRCZA
Korpus afiksalny – za jego pomocą w większości przypadków kształtuje się nowy temat wyrazowy, powstaje nowa jednostka leksykalna (leksem) – różniąca się od wyrazu motywującego funkcją, znaczeniem oraz długością tematu (temat wyrazu motywowanego jest dłuższy).
CZYTELNIK : CZYTAĆ
RYBA : RYBAK
Paradygmat fleksyjny – ma zdolność przekształcania funkcji składniowej derywatu.
· DŹWIGAĆ – orzeczenie; DŹWIG – podmiot
· FIZYKA – podmiot; FIZYK – podmiot (wyraz motywowany może pełnić tą samą funkcję co wyraz motywujący)
Wymiany morfologiczne – wyznaczają stosunek postaci fonologicznej tematu wyrazu motywowanego do tematu wyrazu motywującego. Nie muszą występować jako składnik każdego formantu.
Podstawa słowotwórcza – usunięcie pewnego segmentu tematu wyrazu motywującego (podstawy słowotwórczej) w trakcie przekształcania go w pień
· BRDZYD-OTA : BRZYD(K)-I
MOTYWACJA I JEJ KIERUNEK
1) Jeśli dwa wyrazy mające to samo znaczenie leksykalne należą do tej samej kategorii mowy to za pochodny uznamy ten z nich, który jest bardziej złożony formalnie (jest dłuższy)
STRONICA ß STRONA
2) Jeśli dwa wyrazy mające identyczne znaczenia leksykalne należą do różnych części mowy to za motywowany uznamy ten, który pełni rolę sekundarną – podmiot.
ŚPIEWAĆ à ŚPIEW
OBŁUDNY à OBŁUDA
3) W wypadku wyrazów o różnym znaczeniu za motywowane uznamy nazwy wykonawców czynności oraz nosicieli cech
PYTACZ
OPTYMISTA
HOMONIMIA
1.homonimia leksykalna typu pokój, zamek
2.homonimia morfologiczna dotycząca form eksyjnych; jest nią w obrębie
nomen homonimia przypadków i liczb
3.homonimia syntaktyczna dotycząca poszczególnych części mowy, polegająca na tym, że dany wyraz może pełnić funkcje syntaktyczne rzeczownika bądź czasownika (brak, potrzeba), rzeczownika bądź przysłówka (czasem), rzeczownika bądź przymiotnika (chory, pośpieszny), czasownika bądź przysłówka (wolno), przysłówka bądź przyimka (blisko, obok, wokół)itd.
MUTYLACJA - ucięcie nie morfologicznego ciągu fonemów. Termin ten ma dwa znaczenia. W węższym oznacza uszczuplenie podstawy niezgodne z granicami morfologicznymi (derywacją wsteczną jest zaś uszczupleniem podstawy o morfem słowotwórczy). W szerszym znaczeniu mutylacja może polegać na ucięciu ciągu tożsamego z jakimś afiksem (sufiksoidem, submorfemem), jednak nie w sensie analizy synchronicznej. Ciągi, które synchronicznie nie tworzą morfemów, mogą być sufiksami w sensie diachronicznym. Warto tu przywołać przykłady opisywane przez B. Kreję. Analizując ucięcia elementu -ka, wskazał na jego różny status. I tak -k(a) może być elementem tematu wyrazu zapożyczonego, np. firana ← firanka, pełnić pierwotnie funkcję melioratywną (woda → wódka → wóda), feminatywną (plotkarz → plotkarka → plotkara),
uniwerbizacyjną (zupa grochowa → grochówka → grochówa), albo być elementem
sufiksu złożonego, np. zetempowiec → zetempówka → zetempówa, drapać → dra-
paczka → drapaka (Kreja 1989: 39).
W procesie dołączania sufiksu można więc wyodrębnić derywację sufiksalną (w spieszczeniach imion to zjawisko jest bardzo częste).
Warto dodać, że dodanie afiksu i zubożenie tematu mają wykładniki materialne, widoczne. W derywatach prostych doceniono rolę ucięć, gdy nie towarzyszy im przyłączenie sufiksu – toczy się spór o ich miejsce w hierarchii technik derywacyjnych.
Zdaniem J. Szpyry-Kozłowskiej ucięcie sprowadza się jedynie do mutylacji.
Brakuje tego ptk. o dyrywatach
mlodaszlachta