GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA 11.pdf

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

HORMONALNA KONTROLA GOSPODARKI WĘGLOWODANOWEJ

I nsulina – hormon wydzielany pulsacyjnie z trzustki.Poziom glukozy reguluje

wydzielanie insuliny na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego

Insulina stymuluje :

- syntezę glikogenu w wątrobie

•– syntezę glikogenu w mięśniach

•– syntezę białka (hamuje neoglikogenezę)

Insulina hamuje – lipolizę (obniża poziom Ac-CoA)

–

glikogenolizę

–

ketogenezę

- Glukagon – antagonista

- adrenalina – powoduje hiperglikemię

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

CUKRZYCA

(DIABETES MELLITUS)

GRUPA ZABURZEŃ METABOLICZNYCH O MNOGIEJ ETIOLOGII

CECHUJĄCYCH SIĘ PRZEWLEKŁĄ HIPERGLIKEMIĄ ORAZ

ZABURZENIAMI W METABOLIZMIE WĘGLOWODANÓW,

TŁUSZCZÓW I BIAŁEK W NASTĘPSTWIE NIEPRAWIDŁOWEGO

WYDZIELANIA I/LUB DZIAŁANIA INSULINY.

WHO, 2000

Endopeptydaza 1 endopeptydaza 2

Peptyd c

Insulina

Insulina i peptyd C oznaczany ELISA / immunochemiluminiscencja

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

Kryteria rozpoznania cukrzycy:

typu 2

1. Wielomocz, wzmożone pragnienie, utrata masy ciała, osłabienie, ropne zmiany

skórne

2. przygodny wynik glukozy > 200 mg/dl = 11 mmol (dowolna pora dnia,

niezależnie od spożytego posiłku)

3. Poziom glikemii na czczo > 126 mg/dl = 7,0 mmol (osocze/surowica) –

oznaczone dwukrotnie

Poziom glikemii na czczo 100 – 125 mg/dl glukozy = nieprawidłowa

glikemia na czczo

4. Poziom glikemii w 2 godz. po Doustny Test Tolerancji Glukozy [DTTG]

> 200 mg/dl = 11 mmol (osocze)

> 220 mg/dl = 12,2 mmol (krew pełna)

Zalecenia: Diabetologia kliniczna i doświadczalna, 9 supl A (2009)

Pulsacyjne wydzielanie insuliny wyliczone z pomiaru peptydu C we krwi

obwodowej osoby zdrowej i chorej na cukrzycę typu 2

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

Wskazania do wykonania krzywej cukrowej:

zagrożenie cukrzycą podczas ciąży (próba 24-28 tyg. Ciąży)

wynik oznaczania glukozy wskazujący na upośledzoną tolerancję glukozy

Diagnoza pacjentów z nefropatią, neuropatią, retinopatią,, niewyjaśnionymi

„skokami” stężenia glukozy > 140 mg/dl

CUKRZYCA

Insulinozależna – IDDM (typ I )

Insulinoniezależna – NIDDM (typ II )

Cukrzyca ciężarnych – GDM (GDM 1 i GDM 2)

Wykonanie krzywej cukrowej:

Najnowszy podział:

normoglikemia: od 65 mg glukozy/dl = 3.5 mmol/l

do 99 mg glukozy/dl = 5.5 mmol/l

> (osocze / surowica krwi żylnej)

upośledzona tolerancja:

1. Pobranie krwi do oznaczenia glukozy

2. Podanie pacjentowi 75 g glukozy rozpuszczonej w 200 ml wody

3. Pobranie krwi na oznaczenie glukozy po 120 min.

4. Podczas ciąży pacjentce podaje się 50 g glukozy.

100-125 mg glukozy/dl = 6.0 – 7,0 mmol/l (pełna

krew/osocze)

Krew pełna (włośniczkowa lub żylna) – 55 – 100 mg/dl (3,1-5,6 mmol/l)

Surowica / osocze - 70 – 115 mg/dl (3,6-6,4 mmol/l)

Ogólnie: surowica / osocze – stężenie glukozy wyższe 10-15% niż w krwi pełnej.

Krew włośniczkowa arterializowana: po posiłku stężenie glukozy do 20% wyższe niż

w krwi żylnej (różnica tętniczo-żylna)

-cukrzyca: > 200 mg glukozy/dl [11,1 mmol/l] przygodna

> 126 mg glukozy/dl = 7,0 mmol/l (pełna krew/osocze)

dwukrotnie na czczo

> 200 mg glukozy/dl [11,1 mmol/l] po 120 min DTTG

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

Diagnoza cukrzycy:

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

Przedkliniczna

poziom p-ciał anty-komórki beta (islet-cells- ICA) (grupa hetoregennych

przeciwciał – 80% w momencie pojawienia się objawów klinicznych)

Poziom p-ciał anty-insulinowych (insulinoma )

Poziom p-ciał anty dekarboksylazie glutaminowej (GADA)

Poziom p-ciał anty- fosfatazie fosfotyrozyny (IA2)

Markery genetyczne (HLA)

Monitorowanie wydzielania insuliny (pulsacyjne, w stanie głodu, po

obciążeniu glukozą)

Kliniczna

poziom glukozy

doustny test tolerancji glukozy DTTG

ciała ketonowe w moczu

poziom insuliny, proinsuliny, C peptydu, glukagonu

albuminuria

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

GLUKOZA - OKSYDAZOWA

Diagnoza cukrzycy:

Podczas leczenia cukrzycy- faza ostra:

Poziom glukozy – krew i mocz

Ciała ketonowe – krew i mocz

RKZ – pH, wodorowęglany

Mleczany

Potas, sód, fosforany, osmolalność osocza

oksydaza D – glukozy /GOD/

• β-D-glukoza + O2 + H2O D-kwas glukonowy + H 2 O 2

• 2H 2 O 2 + 4-aminoantypiryna + 1,7-dihydroksynaftalen

POX

• ────> czerwony barwnik

• Intensywność powstałej barwy jest proporcjonalna do stężenia glukozy w

próbce

• Stężenie glukozy odczytywane jest z krzywej wzorcowej

• Oznaczenie może być wykonywane w surowicy, osoczu, moczu, płynie

mózgowo rdzeniowym

• Jako antykoagulantu do uzyskania osocza można użyć heparynę, fluorek

sodu, szczawian potasu i EDTA

Podczas leczenia cukrzycy – faza przewlekła

Poziom glukozy – krew i mocz

Poziom białek glikowanych Hb A1c, glikowana Alb (fruktozamina)

Poziom białkomoczu

Poziom albuminurii

Wskaźniki funkcji nerki (kreatynina, klirans, mocznik)

Wskaźniki zagrożenia arteriosklerozą – cholesterol (T, HDL, LDL)

trójglicerydy

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

GLUKOZA - HEKSOKONAZOWA

Albuminuria:

heksokinaza

• D-Glukoza + ATP D-glukozo-6-fosforan + ADP

dehydrogenaza 6-fosfoglukozy

• D-Glukozo-6-fosforan + NAD +

• D-6-fosfoglukonolakton + NADH + H +

• Stężenie zredukowanej formy NADH jest wprost proporcjonalne do

stężenie glukozy

• Wytwarzanie zredukowanej postaci NADH prowadzi do wzrostu

absorbancji światła o długości 340 nm, co jest mierzone z użyciem techniki

spektrofotometrycznej

• Odczyt stężenia glukozy dokonywany jest z krzywej wzorcowej

mocz

mocz dobowy

[µg/mg kreatyniny]

Normoalbuminuria

< 30

< 20

Albuminuria

30 – 299

20 – 200

Jawny białkomocz

> 300

> 200

Oznaczanie – testy paskowe – metoda immunochemiczna

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

Norma = 4.0 – 6.0 % HbA 1c

Dobrze wyrównana cukrzyca = [7.0/DM 1], [6.5/DM 2] = % HbA 1c

Cukrzyca typu I = 6.5 % HbA 1c

Cukrzyca ciężarnych = 6.1 HbA 1c

Niewyrównana cukrzyca = > 12 % HbA 1c

Test na fruktozaminę:

Nieezymatyczna reakcja albuminy (IgG) z glukozą – glikowana Alb

Okres półtrwania – 2-3 tygodni

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

Samokontrola: glukometry: testy paskowe (do 20% wz)

Oznaczenie oparte na pomiarze w krwi pełnej włośniczkowej:

różnica w składzie krwi żylnej i włościczkowej

niewłaściwe pobieranie krwi

nie występuje okres 12-16 godzin diety

Celem jest określenie ilości insuliny niezbędnej dla korekty cukrzycy

Pomiar ciał ketonowych:

aceton 2%

Kwas Acetooctowy 20%

Kwas beta-Hydroksymasłowy – 78% ( w ciężkiej cukrzycy 8:1)

Żadna z używanych powszechnie metod nie oznacza ilościowo wszystkich trzech

pochodnych ketonowych:

test Gerharda z chlorkiem żelazowym reaguje z kwasem acetooctowym

test z nitropursydkiem jest 10X czulszy w stosunku do kwasu acetooctowego ale nie

reaguje z kwasem beta-hydroksymasłowym

Paradoks: w cięzkiej cukrzycy jest słabo pozytywna reakcja bo dominuje kwas beta-

hydroksymasłowy, terapia powoduje że rośnie % kwasu acetooctowego i wynik

reakcji na ciała ketonowe skazuje że ilość tych ciał rośnie.

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

Powikłania cukrzycowe:

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

ROZWÓJ CUKRZYCY - POWIKŁANIA

1. Śpiączki cukrzycowe

- ketokwasicza - w cukrzycy typu l, może być pierwszym

objawem gdy zapotrzebowanie energetyczne pokrywane jest

przez lipilizę a z nadmiaru acetylo - Co A powstają „ciała

ketonowe„

Nefropatia cukrzycowa (stwardnienie kłębuszków nerkowych)

Retinopatia cukrzycowa

Neuropatia cukrzycowa

Kardioamiopatia cukrzycowa

Zaburzenia układu oddechowego

Zmiany stawów i kości

Stopa cukrzycowa

Zmiany skórne w przebiegu cukrzycy

Zaburzenia układu krzepnięcia

Zaburzenia gospodarki lipidowej podczas cukrzycy

Miażdżyca (mikroangiopatia i makroangiopatia)

Nadciśnienie tętnicze

hiperosmolarna - w cukrzycy typu II - wysokie stężenie

glukozy w tkankach i łożysku naczyniowym powoduje

odwodnienie tkanek poprzez utratę wody.

Mleczanowa jako powikłanie leczenia np. biguanidami

Hypoglikemia - przedawkowanie insuliny w cukrzycy typu l

Nefropatia cukrzycowa i inne powikłania

Cukrzyca typu I:

Hiperlipidemia - późne następstwa przewlekłej cukrzycy

Celiakia, choroby tarczycy, zaburzenia wzrostu

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

cukrzyca

Cukrzyca

ciężarnych

Cukrzyca

ciężarnych

Cukrzyca

ciężarnych

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

HYPOGLIKEMIA

Niemowlęca:

niska waga urodzeniowa, poród przedwczesny

zaburzenia oddechowe, niedorozwój płuc

cukrzyca ciężarnych

zatrucie ciążowe

inne jak: wyziębienie, nadkrwinkowość

HYPOGLIKEMIA

dorosłych

polekowa (nadmierne dawki insuliny, innych leków)

toksyczna (alkohol)

zaburzenia funkcji wątroby

niedobory hormonalne (GH, kortyzol)

nowotwory trzustki (insulinoma)

inne nowotwory (ektopowa insulina)

Ogólne zakażenie bakteryjne

Przewlekła niewydolność nerkowa

Nadreaktywności

dziecięca:

hypoglikemia ketonowa

defekty enzymatyczne

nadmierne odkładanie glikogenu w tkankach

Galaktozemia

Wrodzona nietolerancja fruktozy

Endogenny hiperinsulinizm

Idiopatyczna

GLUKOMETRY

Zminiaturyzowane analizatory służące do

oznaczania stężenia glukozy w pełnej krwi

włośniczkowej metodami suchej chemii (testy

paskowe)

GLUKOMETRY – TECHNIKI POMIAROWE

• Reflektometryczna – pomiar intensywności

światła odbitego od barwnej powierzchni pola

reakcyjnego paska testowego

• Amperometryczna / potencjometryczna

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: