Zasada działania oczyszczalni ścieków.pdf

Zasada działania oczyszczalni ścieków

Brak wody może być najważniejszą kwestią, z którą ludzkość będzie miała do czynienia w najbliższej

przyszłości...

Nie wystarczy myśleć o dzisiejszych potrzebach; ponosimy wielką odpowiedzialność wobec przyszłych pokoleń,

które rozliczą nas z naszego zaangażowania dla zachowania bogactw naturalnych powierzonych nam przez

Stwórcę, tak abyśmy je traktowali z troską i szacunkiem....

JAN PAWEŁ II( lipiec, 2000 )

Woda nie jest produktem komercyjnym takim jak każdy inny, lecz raczej dobrem, które musi być chronione,

bronione i traktowane jak dziedzictwo...

Parlament Europejski i Rady Unii Europejskiej

"Ustanowienie ram dla działalności Wspólnoty w dziedzinie polityki wodnej"

Dyrektywa 2000/60/EC

DLACZEGO TRZEBA BUDOWAĆ OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW?

Oczyszczalnie ścieków służą ochronie zdrowia, życia, środowiska oraz chronią zasoby czystej wody, która będzie

wykorzystana przez przyszłe pokolenia.

Nie wszyscy rozumieją potrzebę oczyszczania ścieków pochodzących z gospodarstw domowych. W Polsce już

około 50% gospodarstw jest dołączonych do sieci wodociągowych. Tylko 3% gospodarstw jest podłączonych do

kanalizacji z oczyszczalnią ścieków.

Myjąc naczynia, piorąc, spłukując toaletę wytwarzamy ogromne ilości ścieków, które zagrażają naszemu zdrowiu,

czasami życiu, a także grożą zanieczyszczeniem zasobów wody, z których jest ona pompowana do wodociągu.

Oprócz ścieków "domowych" często mamy do czynienia ze ściekami pochodzącymi z powstających na wsi

małych przedsiębiorstw, ośrodków zdrowia, szpitali, urzędów i szkół.

DLACZEGO TRZEBA OCZYSZCZAĆ ŚCIEKI?

· nie oczyszczane ścieki stanowią zagrożenie dla zdrowia, a czasami nawet dla życia mieszkańców,

· ponieważ nie oczyszczane ścieki zagrażają środowisku naturalnemu, w tym szczególnie zagrożone są zasoby wody

będące źródłem dla wodociągów,

· ze względów estetycznych: nie czyszczone ścieki brzydko pachną, a wyciekając na ulicę są przenoszone na butach

wraz ze wszystkimi groźnymi dla zdrowia mikroorganizmami,

· szczególnie ważne dla warunków polskich zagrażają zanieczyszczeniem bardzo ograniczonych zasobów wodnych.

CZYM SĄ ŚCIEKI?

W skład ścieków wchodzi woda odpływająca z ubikacji, ze zlewów kuchennych, z pralki. Ścieki odpływają

zarówno z domów mieszkalnych jak i ze szkół, szpitali i budynków biurowych. Jeśli w miejscowości znajduje się

jakiś zakład produkcyjny, np. mała masarnia, czy mleczarnia - w skład ścieków wchodzą również ścieki z tych

zakładów.

Niektóre systemy kanalizacyjne dopuszczają dopływ do ścieków także wód deszczowych spływających ulicami.

W takich przypadkach w skład ścieków wchodzą również wszelkiego rodzaju śmiecie, olej wyciekający z silników

samochodowych, chemikalia (jak środki ochrony roślin, rozpuszczalniki i farby wyciekające z opakowań

składowanych na placach), spłukiwane z ulic i placów przez deszcz.

CO POWODUJE, ŻE ŚCIEKI SĄ TAK NIEBEZPIECZNE?

· Odchody ludzkie oraz zwierzęce mogą zawierać mikroorganizmy chorobotwórcze. Mogą one dostać się do ścieków

ze szpitala oraz pochodzić od osób, które są ich nosicielami, (chociaż same nie są chore najczęściej nawet nie zdają

sobie sprawy, że są nosicielami mikroorganizmów chorobotwórczych).

· Źródłem zanieczyszczeń mogą być również odchody zwierzęce spłukane z ulicy bądź z masarni.

· Wszelkiego rodzaju środki chemiczne. Szczególnie groźne są wszelkiego rodzaju środki ochrony roślin, czy

rozpuszczalniki.

· Ścieki prędzej czy później dopływają do wód gruntowych lub rzek, stawów i jezior. Powoduje to zagrożenie dla

zdrowia, a często utratę źródła czystej wody niejednokrotnie używanej do zaopatrywania wodociągu wiejskiego.

Różne źródła zanieczyszczeń wód gruntowych i powierzchniowych na terenach wiejskich

JAK BAKTERIE CHOROBOTWÓRCZE ZE ŚCIEKÓW MOGĄ BYĆ PRZENOSZONE NA LUDZI?

Dzieje się to w różny sposób.

· Po pierwsze - poprzez bezpośredni kontakt ze ściekami, które wypływają na ulicę lub poprzez chodzenie po polu, na

które wypompowano ścieki z szamba. Często dzieje się to w czasie kąpieli w rzece, stawie lub jeziorze, do których

mieszkańcy wsi odprowadzają ścieki bezpośrednio "rurką" lub pośrednio z "dziurawych szamb" do wody gruntowej,

która następnie dopływa do jezior i rzek. Często zwierzęta dom owe wypasane są tam, gdzie wypływają ścieki. W

kałużach ścieków taplają się kaczki i grzebią kury (jajka są potem sprzedawane na bazarze lub w sklepach), a

czasami nawet bawią się nimi dzieci.

· Po drugie - choroby mogą być przenoszone przez muchy, które siadają na zanieczyszczonych ściekami miejscach, a

potem na produktach żywnościowych w domu.

· Po trzecie - poprzez picie napojów sporządzanych z zanieczyszczonej wody, spożywanie warzyw z ogródków

podlewanych nie oczyszczonymi ściekami, oraz spożywanie innych produktów żywnościowych, które w jakiś sposób

miały kontakt ze ściekami.

NIEKTÓRE Z CHORÓB I PASOŻYTÓW , (rozprzestrzeniających się poprzez nieoczyszczone ścieki).

Zagrożenie dla zdrowia ludzi stanowią bakterie chorobotwórcze, wirusy, pasożyty oraz różnego rodzaju grzyby.

Poniżej wymieniono tylko kilka chorób. Jednakże służby sanitarne i lekarze są, co jakiś czas zaskakiwani nowymi

rodzajami infekcji przenoszonych przez wodę, np. wszelkiego rodzaju infekcje spowodowane drożdżami.

CHOROBY POWODOWANE PRZEZ BAKTERIE

Bakterie to niedostrzegalne gołym okiem organizmy odpowiedzialne za takie choroby jak tyfus, paratyfus,

dezynteria, nieżyt przewodu pokarmowego i cholera. Objawy tych chorób są podobne. Mogą to być bóle głowy,

biegunka (czasami z krwią), bóle brzucha, gorączka, nudności i wymioty. W zależności od rodzaju bakterii objawy

te mogą wystąpić od paru godzin do paru dni po zjedzeniu zakażonych produktów lub kontaktu z

zanieczyszczoną wodą. Często objawy chorób są bardzo łagodne, albo w ogóle nie wywołują żadnych reakcji.

Jednakże każdy, kto często cierpi na biegunkę lub ma nudności powinien bezzwłocznie skontaktować się z

lekarzem.

Tyfus był szczególnie groźny na początku dwudziestego wieku,. Dzięki szczepieniom ochronnym został w krajach

rozwiniętych prawie wyeliminowany, ale nadal jest groźny w krajach rozwijających się. W styczniu 1996 roku w

Algierii w mieście Ain Taya zachorowało na tyfus 910 osób. Przyczyną było zanieczyszczenie zbiorników

wodnych ściekami z uszkodzonej podczas prac budowlanych rury kanalizacyjnej.Objawami tyfusu są wysoka

gorączka, utrata apetytu, nudności, wymioty i biegunka.

Cholera - również bardzo groźna w dawnych czasach. Obecnie opanowana głównie wskutek postępu w higienie,

ale ciągle groźna. Od 1961 roku właściwie ciągle mamy do czynienia z epidemią cholery, która rozprzestrzenia

się niezwykle szybko, szczególnie wśród gęsto zamieszkałych osiedli ludzkich nieposiadających oczyszczalni

ścieków i kanalizacji. Stwierdzono rozprzestrzenianie się tej choroby również poprzez spożywanie ryb morskich

złowionych w zanieczyszczonych ściekami wodach morskich. W 1991 roku Ameryka Łacińska przeżyła straszliwą

epidemię cholery spowodowaną prawdopodobnie zanieczyszczeniem wody morskiej ściekami wypuszczonymi

przez statek chiński koło portu w Limie stolicy Peru. Epidemia rozprzestrzeniła się szybko po kontynencie i

przeniosła do Ekwadoru, Kolumbii, Chile i Północnego Meksyku. Spowodowała śmierć 10.000 osób oraz ponad 1

milion zachorowań. Kilka lat temu epidemia tej choroby wystąpiła na Ukrainie. Za główną jej przyczynę uważa się

wypływ nieoczyszczonych ścieków do rzeki.

CHOROBY WYWOŁYWANE PRZEZ WIRUSY

Wirusy na ogół nie mogą rozmnażać się poza organizmem, a ścieki są dla nich wrogim lub niesprzyjającym

środowiskiem, w którym nie mogą długo przeżyć. Jednakże zdarzały się przypadki zakażenia żółtaczką zakaźną

właśnie poprzez nieoczyszczone ścieki. Agencja Ochrony Środowiska USA (odpowiednik naszego ministerstwa

ochrony środowiska) uważa, że w ściekach występuje około 100 rodzajów wirusów, ale ich wpływ na zdrowie

ludzkie jest jeszcze nieznany.

PASOŻYTY W ŚCIEKACH

Do niedawna większość Amerykanów nie zwracała uwagi na niebezpieczeństwo występowania pasożytów w

wodzie pitnej. Jednakże nagłośnione przez prasę, radio i telewizję epidemie wywołane przez pasożyty wzbudziły

zainteresowanie tymi organizmami. Zalicza się do nich m.in. pierwotniaki, robaki pasożytnicze (np. tasiemce) oraz

ameby. Ameby powodowały najwięcej zakażeń w USA w czasach, gdy oczyszczanie wody pitnej i ścieków nie

było tak powszechne jak dzisiaj.

Jedna z epidemii była wywołana przez pierwotniak o łacińskiej nazwie Giardia Lambia, druga - opisana poniżej -

przez pierwotniak o łacińskiej nazwie Cryptosporidium. Jeśli wypijemy wodę zakażoną pasożytami mogą one

rozmnażać się w naszym organizmie powodując łagodną lub bardzo ciężką biegunkę.

Ludzie zakażeni pasożytami wydalają je wraz z odchodami. W niesprzyjającym środowisku pasożyty mogą

wytwarzać formy przetrwalnikowe, odporne na środki dezynfekcyjne i inne metody oczyszczania wody pitnej.

Można je likwidować poprzez gotowanie wody, ale jedynym skutecznym sposobem zapobiegania epidemiom jest

oczyszczanie ścieków oraz zapobieganie przedostaniu się nieoczyszczonych ścieków do zasobów wodnych. W

procesie oczyszczania ścieków niszczone są nawet przetrwalnikowe formy pasożytów. Nieoczyszczone ścieki

mogą też zawierać jajeczka tasiemców i glisty ludzkiej. Są one często przyczyną zakażeń. Niektórymi tasiemcami

można zakazić się chodząc boso po łące lub plaży skażonej nieoczyszczonymi ściekami lub wodą

zanieczyszczoną ściekami. Dostają się one do organizmu poprzez skórę stóp (takie wypadki najczęściej mają

miejsce w południowowschodniej części USA).

GRZYBICE

W Polsce powszechne są zakażenia różnego rodzaju grzybami z grupy drożdży. Np. poprzez kąpiel w

zanieczyszczonej rzece czy jeziorze. Grzybice (choroby powodowane przez drożdże) są bardzo dokuczliwe i

trudne do wyleczenia. Szczególnie narażone na zakażenie drożdżami są delikatne tkanki intymnych części ciała

kobiet i mężczyzn.

INNE ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z BRAKIEM OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW

Razem z nieoczyszczonymi ściekami do wód dostają się duże ilości związków fosforu i azotu. Związki te

"użyźniają" wodę i powodują gwałtowny rozwój różnego rodzaju glonów. Glony (algi) zużywają tlen rozpuszczony

w wodzie powodując masowe śnięcie ryb. Rozkładając się glony wydzielają niemiły zapach oraz zmieniają smak

wody. Niektóre glony są toksyczne dla ludzi. Zbyt wielka ilość związków azotu może być również niebezpieczna

dla ludzi. Powodują one methemoglobinemię (tzw. sinicę). Choroba ta spowodowana jest tym, że krew nie

przenosi do komórek odpowiedniej ilości tlenu. Jest ona szczególnie niebezpieczna dla małych dzieci.

Przypuszcza się również, że związki azotu mogą powodować poronienia. Szkodliwe dla ludzi są również niektóre

metale zawarte w ściekach pochodzących z zakładów przemysłowych. Inne substancje toksyczne mogą dostać

się do ścieków z zakładów przemysłowych albo z ulic spłukiwanych przez wodę deszczową. Do substancji tych

należą pestycydy i inne chemikalia jak benzen, fenol, chlorki, związki chloru, węgla, wodoru, (czyli wszelkiego

rodzaju farby i rozpuszczalniki).

W JAKI SPOSÓB OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW ZAPOBIEGA PRZENOSZENIU CHORÓB ZAKAŹNYCH?

Oczyszczanie ścieków składa się z kilku procesów, które usuwają lub neutralizują ogromną cześć substancji

szkodliwych i uśmiercają organizmy chorobotwórcze występujące w ściekach. Pierwszy z nich usuwa

zanieczyszczenia występujące w postaci cząstek stałych. Ten pierwszy stopień oczyszczania to filtrowanie lub

przetrzymanie ścieków w zbiorniku tak, aby cząstki stałe mogły opaść na dno. W ściekach (przy dostępie tlenu)

rozwijają się pożyteczne bakterie, które rozkładają substancje zawarte w ściekach. Dalsze oczyszczanie zależy

od rodzaju dopływających ścieków. Zwykle jest to połączony proces filtracji z oczyszczaniem biologicznym (a

więc przy pomocy samoczynnie rozwijających się bakterii). Takie oczyszczanie jest wystarczające, gdy mamy do

czynienia ze ściekami pochodzącymi tylko z gospodarstwa domowego. W większych oczyszczalniach ścieki

mogą (czasami muszą) być poddawane procesowi oczyszczania chemicznego.

Osady pochodzące ze ścieków (np. osad usuwany, co jakiś czas z dna osadników gnilnych często nazywanych

szambami) są poddawane procesom oczyszczania chemicznego, suszone (często w wysokiej temperaturze by

zabić organizmy chorobotwórcze) lub kompostowane. W dalszym procesie mogą one być używane jako nawóz

do utrzymania zieleni miejskiej, hodowli drzew, a nawóz wyprodukowany ze ścieków w odpowiednich warunkach

może być używany w rolnictwie.

NIEOCZYSZCZANE ŚCIEKI SĄ GROŹNE RÓWNIEŻ W WYSOKO ROZWINIĘTYCH KRAJACH

Amerykanie zwracają niewielką uwagę na to, co dzieje się ze ściekami z ich domów, a kran i nieograniczony

dostęp do czystej wody uważają za rzecz zupełnie naturalną. Cholera i inne choroby, które rozprzestrzeniają się

głównie z powodu braku oczyszczalni ścieków są postrzegane jako zagrożenie dla innych, niżej rozwiniętych

krajów. Że tak nie jest, że zaniedbania są niebezpieczne, że choroby te i inne są groźne dla wszystkich

potwierdza raport Amerykańskiej Akademii Mikrobiologii opublikowany w maju 1996 roku. Raport ten,

zatytułowany "Globalne obniżenie mikrobiologicznego bezpieczeństwa wody; wezwanie do działania", ocenia, że

na świecie 80% chorób zakaźnych spowodowanych jest kontaktem lub używaniem zanieczyszczonej wody.

Choroby powodujące biegunkę przenoszone poprzez zakażoną wodę zabijają około 2 milionów dzieci i są

przyczyną około 900 zachorowań rocznie.

Raport zawiera szereg wniosków oraz wskazówek jak poprawić jakość wody. Podkreśla konieczność edukacji

rządów, samorządów i społeczeństw w dziedzinie ryzyka zachorowań na choroby zakaźne wywoływane

zanieczyszczoną wodą. Przykłady ostatnich masowych zachorowań w Wielkiej Brytanii, Kanadzie oraz w USA (w

stanach Milwaukee i Wisconsin) wywołanych pierwotniakiem o łacińskiej nazwie Cryptosporidium pomagają

zrozumieć ryzyko występujące w krajach rozwiniętych. Pierwotniak ten pochodzący z kału ludzkiego i

zwierzęcego przedostał się do wody pitnej. Raport zalicza epidemię cryptosporidiosy (nazwa choroby pochodzi

od nazwy ww. pierwotniaka) w Milwaukee w 1993 roku do największych zanotowanych w USA chorób

wywołanych przez zanieczyszczoną wodę. Zakażeniu uległo około 400 tysięcy ludzi (około jedna czwarta

mieszkańców). Choroba okazała się śmiertelna dla 104 osób. Jednakże większość epidemii, jakie wystąpiły w

USA spowodowane były zanieczyszczeniami studni indywidualnych lub zanieczyszczeniami wody w wodociągach

w małych miejscowościach. Najczęściej przyczyną było zanieczyszczenie wody ściekami.

ZASADA DZIAŁANIA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW

Oczyszczanie mechaniczne

Pierwszym etapem oczyszczania ścieków jest oczyszczanie mechaniczne. Podlegają mu ciała nierozpuszczalne,

czyli zanieczyszczenia zawieszone w wodzie. W oczyszczalniach mechanicznych wykorzystuje się procesy

cedzenia, filtrowania, osiadania (sedymentacji) i wznoszenia (flotacji). W oczyszczalniach pierwszego stopnia

usuwa się ze ścieków: większe ciała stałe, tzw. skratki; cząstki ziemiste, a przede wszystkim piasek; zawiesiny

opadające, tj. osady wstępne; zawiesiny flotujące, tj. oleje i tłuszcze. W oczyszczalni pierwszego stopnia może

być przeprowadzone odświeżanie ścieków, przez ich napowietrzanie w kanałach dopływowych, piaskownikach,

wydzielonych częściach osadników wstępnych lub w specjalnych zbiornikach. W miarę potrzeby może być tu

również wykonywane chlorowanie ścieków.

Wydzielanie ciał stałych

Do wydzielenia ze ścieków skratek służą przede wszystkim kraty i niekiedy sita. Kraty dzieli się na rzadkie,

średnie i gęste oraz na oczyszczane ręcznie i oczyszczane mechanicznie. Wydzielone skratki przerabia się lub

likwiduje przez kompostowanie, fermentację, spalanie lub rozdrabnianie i zawrócenie do dopływu ścieków. Mogą

one być niekiedy przerabiane wspólnie z osadami ściekowymi. W przypadku niezbyt dużych ilości skratek można

zastosować kraty koszowe z mechanicznym usuwaniem skratek. Do przeróbki skratek z dużych zespołów krat

stosuje się rozdrabniarki wolnostojące lub zanurzone. Rozdrabniarki dzieli się na młotkowe, nożowe oraz wirowe.

Sita dynamiczne znalazły praktyczne zastosowanie przy mechanicznym oczyszczaniu ścieków z ferm, fabryk

celulozy i papieru oraz niektórych rodzajów ścieków z zakładu przemysłu spożywczego. Do oczyszczania

niektórych ścieków przemysłowych i wydzielania części stałych z gnojownicy stosuje się sita statyczne, zwane

popularnie sitami szczelinowymi albo szczelinowo - łukowymi.

Usuwanie za ścieków zawiesin opadających

Zawiesiny drobne redukuje się w procesie sedymentacji. Rozróżnia się umownie zawiesiny opadalne ziarniste

oraz kłaczkowate. Zawiesiny opadalne ziarniste opadają z jednakową prędkością i mogą spowodować powstanie

cementujących powłok trudnych do usunięcia. Dużo zanieczyszczeń ziarnistych, określanych umownie jako

piasek, zawierają ścieki miejskie oraz wody ściekowe z zakładów przemysłu rolno spożywczego. Do grupy

zawiesin ziarnistych zalicza się również żużel, koksik, cząstki węgla oraz różne nasiona. Zawiesiny ściekowe

kłaczkowate charakteryzuje niejednakowa prędkość opadania. Do osadów kłaczkowatych zalicza się na przykład

wodorotlenek żelazowy, osad czynny oraz bardzo drobny miał węglowy. Do usuwania ze ścieków zawiesin

ziarnistych służą piaskowniki, natomiast do wydzielania zawiesin kłaczkowatych - osadniki czyli odkryte zbiorniki.

Zawiesiny osadzają się w zbiornikach pod wpływem własnego ciężaru.

Odtłuszczanie ścieków

Niektóre zanieczyszczenia można wydzielić ze ścieków przez ułatwienie im wypłynięcia na powierzchnię. Stąd w

postaci kożucha mogą być łatwo usunięte. Dotyczy to tych zawiesin, których ciężar właściwy jest mniejszy od

wody, a więc przede wszystkim tłuszczów i olejów. Zawiesiny tego rodzaju występują w ściekach z zakładów

przemysłu wełnianego, wytwórni kleju, fabryk tłuszczów spożywczych, zakładów utylizacyjnych, rzeźni i

przetwórni mięsnych, przetwórni rybnych, restauracji, pralni, warsztatów samochodowych, z zakładów

petrochemicznych, petrochemicznych baz i stacji przechowywania oraz rozdziału produktów naftowych. Ogólną

zasadą jest dążenie do usuwania tłuszczów i olejów w miejscu powstawania ścieków. Do wydzielania tłuszczów i

olejów ze ścieków stosowane są odtłuszczacze. Zasada działania tych urządzeń polega na wykorzystaniu

procesu wznoszenia, tzw. flotacji. Każdy zbiornik, w którym następuje zmniejszenie prędkości przepływu ścieków,

może spełnić rolę odtłuszczacza. Odtłuszczacze możemy podzielić na: urządzenia działające bez udziału

czynników wspomagających, określane potocznie jako łapacze lub separatory tłuszczów i olejów oraz na

odtłuszczacze napowietrzne. Odtłuszczacze mogą być budowane jako jednokomorowe i wielokomorowe, o

przepływie poziomym lub pionowym. Najprostsze urządzenia jednokomorowe są z zasady wmontowywane w

system kanalizacji wewnętrznej obiektu. Odtłuszczacze o przepływie poziomym instalowane są na

poszczególnych działach produkcji w celu odzyskania surowca. Ścieki zawierające tłuszcze są z łapaczy

oddziałowych odprowadzane oddzielną wewnątrzzakładową siecią do odtłuszczaczy wielokomorowych.

Wstępne napowietrzanie ścieków

Jest to proces pomocniczy, którego zadaniem jest przygotowanie ścieków do dalszego oczyszczania lub

bezpośredniego rolniczego wykorzystania. Dzięki wstępnemu napowietrzaniu wzmaga się flokulację zawiesin,

usuwanie gazu, flotację tłuszczów i innych lekkich substancji, a przede wszystkim zwiększa się w ściekach ilość

tlenu. Powietrze doprowadza się od dołu komór.

Wstępne fizyko-chemiczne oczyszczanie ścieków

Istnieje dość duża grupa ścieków przemysłowych, o składzie fizyko-chemicznym nie odpowiadającym warunkom

stosowania ich do nawodnień w rolnictwie. Niektóre z tych ścieków uzdatnia się stosując wstępne oczyszczanie

fizyko-chemiczne. Działając substancjami chemicznymi na ścieki można uzyskać: zobojętnienie ścieków,

wydzielenie ze ścieków substancji stałych, które nie mogły być usunięte przez zwykłe mechaniczne klarowanie,

wydzielenie ze ścieków substancji organicznych, koloidalnych i związków rozpuszczalnych, przede wszystkim soli

metali ciężkich, odkażenie ścieków, usunięcie przykrego zapachu, utlenienie substancji ściekowych. W

technologii przygotowania ścieków przemysłowych do rolniczego wykorzystania jako wstępne chemiczne

oczyszczanie może być zastosowana: koagulacja, zobojętnienie, sorpcja i wymiana jonowa, utlenianie środkami

chemicznymi.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: