PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA

Wykład 1 – zagadnienia do opracowania

Podstawowe problemy psychologii rozwoju człowieka

1. Psychologia rozwoju człowieka

è                 Psychologia rozwoju człowieka w ciągu życia

è                 Psychologia biegu życia

è                 Life-span developmental psychology

è                 Psychologia rozwojowa

2. Nurty badawcze

è               Spisywanie biografii dziecięcych

è               Tworzenie narzędzi do pomiaru - pierwsze metody testowe

è               Pierwsze autorskie koncepcje i sposoby myślenia o dorosłych

3.Ewolucja myślenia o rozwoju

è                 rozwój dziecka – rozwój w ciągu życia ludzkiego

è                 biologizm i enwironmentalizm - interakcjonizm - aktywny udział w kształtowaniu własnego rozwoju

è                 człowiek samoistny byt – człowiek w relacji z otoczeniem

è                 rozwój poszczególnych sfer – rozwój w ujęciu holistycznym

4. Przedmiot i zadania

Psychologia rozwoju człowieka (life – span developmental psychology)

- opisuje,  wyjaśnia i  modyfikuje – optymalizuje procesy rozwojowe w ciągu życia człowieka - od poczęcia do śmierci (Baltes, Reese, Lipsitt 1980).

5. Psychologia rozwoju człowieka – podział

- ze względu na wiek

- ze względu na perspektywę czasową

- ze względu na aspekt rozwoju

6.Najważniejsze pytania – co?, po co?, jak?, dlaczego?

7. Zastosowanie psychologii rozwoju

- profilaktyka zaburzeń

- nauczanie i wychowanie

- rodzina

- polityka spoleczna

- lecznictwo

- rehabilitacja

8. Rozwój a zmiana – cechy zmiany

Cechy zmiany rozwojowej (Krajewski 1977):

è    Długotrwała

è    Ciąg zmian

è    Charakter jednokierunkowy, monotoniczny

è    Względna nieodwracalność

è    Dotyczy całości, części lub relacji

è    Spontaniczna

Cechy zmiany rozwojowej (Matczak 2003):

- kierunkowe, konsekwentne

- nieustanne

- zdeterminowane czynnikami środowiskowo –kulturowymi

- progresywne - adaptacyjne

9. Rodzaje zmian

- ze względu na zasięg

- ze względu na charakter

- ze względu na cel

- ze względu na czas powstawania

10. Jak zdefiniować rozwój

l                    ROZWÓJ – proces nadawania materii formy, zmiana zmierzająca w określonym kierunku, celowa, polegająca na przechodzenia od form niższych do wyższych (Arystoteles)

l                    ROZWÓJ to z jednej strony wzrastające różnicowanie danego układu, a z drugiej wzrastające uporządkowanie i integracja (Spencer)

l                    ROZWÓJ polega na wzroście stopnia świadomości, źródłem rozwoju jest ścieranie się sprzeczności wewnętrznych, co rodzi napięcie uruchamiające proces przekształceń, celem rozwoju jest forma wyższa niż wcześniejsza (Hegel)

Jak zdefiniować rozwój

l                    Rozwój  w aspekcie filogenetycznym to funkcja zdeterminowana przez dziedziczność i środowisko, w aspekcie ontogenetycznym – funkcja dojrzewania i środowiska. Serie zmian progresywnych i regresywnych (Darwin)

l                    Rozwój - ciąg zmian pozostających między sobą we wzajemnym związku i występujących w sposób uporządkowany w określonych miejscach na kontinuum czasowym biegu życia jednostki (Thomae)

l                    Rozwój – nieodwracalny, spontaniczny, monotoniczny ciąg zmian (Krajewski)

Jak zdefiniować rozwój

l                   Rozwój to wzrost zdolności rozumienia przez jednostkę swojego otoczenia i ustosunkowywania się do niego oraz podtrzymywania lub zmieniania dotychczasowych właściwości tego otoczenia (Bronfenbrenner)

l                   Rozwój to zmiany struktury życia człowieka, rozumianej jako podstawowy w danym czasie wzorzec jego aktywności i powiązań  z otoczeniem (Levinson)

l                   Rozwój człowieka dorosłego polega na wyzbywaniu się pewnych nastawień, przekonań, oczekiwań wyniesionych z dzieciństwa (Gould)

Jak zdefiniować rozwój

l                   Rozwój danego układu to przechodzenie od stanu względnej globalności  lub braku zróżnicowania do stanu rosnącego zróżnicowania i hierarchicznej integracji (Werner)

l                   Rozwój to spontaniczny proces przynoszący ciągłe powiększanie, modyfikowanie i reorganizowanie struktur psychicznych (Piaget)

l                   Rozwój to proces zmian ukierunkowanych na coraz doskonalsze równoważenie stosunków jednostki z jej otoczeniem. Równowaga jest osiągana za pomocą zachowań różnego typu. Zachowania te współgrają ze zmianami (Matczak)