Prawo administracyjne - ćwiczenia
1..Budowa administracji rządowej ( państwowej) w Polsce
a)org. Naczelne
Prezydent te które stoją na czele adm. rządowej,
to organy zwierzchnie wobec pozostałych org. w strukturze admi. rządowej
- RM w tym:
- Prezes RM
- Ministrowie poszczególnych resortów
b) org. Centralne
- obejmują terytorium całego kraju, powoływane sa przez org. naczelne w drodze aktów rangi państwowej.
Org. zwierzchnimi nad centr. org. są: Sejm, RM, Prezes RM, poszczególni ministrowie .- im też przysługują uprawnienia nadzorcze.
Sejmowi podlega:
- Głów. Insp Pracy
- Głów. Insp. Ochr. Danych Osob.
- Pezes IPN, RPO
- Radzie Min. polegają:
- Komitet Obrony Kraju ( cześciowo)
- Prezesowi RM podlegają:
- Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Miar
- Prezes Głównego Urzędu Miar
- Polski Kom .Normalizacji
- Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
- Prezes Wyższego Urzędu Górniczego
- Komisja Papierów Wartościowych
- Szef Słuzby Cywilnej
- Prezes Panstwowej Agencji Atomistyki itd.
- Podlegli poszczególnym ministr.
- Minst Edukacji Narodowej, Zdrowia , Pracy i Polityki Społ., Gospodarki Rozwoju --- Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Srodowiska, FinansówKultury iDziedzictwa Narodowego, - Transportu i Gospodarki Morskiej
c)org. terytorialne
1.org. zespolone wojewódzkie
-Inspekcja Handlowa,
-Służba Ochrony Zabytków
-Inspekcja Sanitarna
-Policja
-Inspekcja Jakości Handlowej Art. Rolno - Spożywczych,
-Inspekcja Ochrony Środowiska ,
-Państwowa Straż Pożarna
-Insp. Farmaceutyczna ,
-Inspek. Budowlana. , Insp. Nasienna,
- Insp. Weterynaryjna, Insp. Ohr. Roślin
2. org. nie zespolone
-dowódca okręgów wojskowych
-dyrektorzy izb skarbowych
-dyr okręgów. urzed. górnicz. i specjalist. urzadz. górnicz.
-dyr urzed. celnych
-dyr. Urz. Morskich
dyr. Urzed. Statystycznych
dyr. Urzed. Żeglugi śródlądowej
komen. Oddz. Stra ży Grancznej, komendanci strażnic
regin. instekorzy ryboóstwa morskiego
org. adminstrujace Sadu Najwyższego, Naczelnego Sadu Adinistr. , sadów powszechnych, sadów wojsk.
-org. prkurtat., org. zakład. Administr., org. baków państwowych, org ZUS, org NIK , org. admin. Dróg
2. Cechy administracji rządowej
1.adm.działa w imieniu państwa i na rachunek państwa.
2. adm. ma zawsze charakter polityczny.
3. adm. działa na podstawie prawa i w granicach dla niej wyznaczonych.
4. adm winna działać w interesie publicznym.
5. adm. działa w ramach przyznanej prawem kompetencji.
6. adm. ma charakter bezosobowy.
7. adm. ma charakter władczy.
8. adm. działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania.
9.adm. jest zespołem osób działających w administracji, którzy pracują zawodowo i stanowią fachowy personel.
10.adm. musi działać w sposób ciągły i stabilny.
3. Uprawnienia Prezydenta RP
Prezydent RP stanowi władze naczelny org. adm. rządowej sprawuje władze wykonawcza, .zgodnie z Konstytucją, najwyższy przedstawiciel polskich władz, gwarant ciągłości władzy państwowej, najwyższy organ państwa w zakresie władzy wykonawczej, czuwa nad przestrzeganiem postanowień i zapisów Konstytucji, zwierzchnik Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Kompetencje głowy państwa można podzielić na: uprawnienia wobec parlamentu, rządu, władzy sądowniczej, uprawnienia w zakresie bezpieczeństwa państwa i polityki zagranicznej oraz uprawnienia tradycyjne.
1.Do głównych uprawnień Prezydenta wobec parlamentu zaliczymy: inicjatywę ustawodawczą, weto ustawodawcze, kierowanie ustaw do Trybunału Konstytucyjnego- skracanie kadencji Sejmu, zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu, występowanie z orędziem do Sejmu. Senatu i Zgromadzenia Narodowego.(2)Jeżeli chodzi o kompetencje Prezydenta wobec Rady Ministrów, to należałoby przede wszystkim zaznaczyć rolę Prezydenta w procesie powoływania rządu. Do Prezydenta należy wyznaczenie oficjalnego kandydata premiera i jego powoływanie, a na wniosek premiera - powoływanie ministrów. ;inne uprawnienia Prezydenta w stosunku do rządu to: zwoływanie Rady Gabinetowej dokonywania zmian w składzie funkcjonującej Rady Ministrów (na wniosek premiera) czy kierowanie do Sejmu wniosków o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej Prezesa Rady Ministrów lub danego ministra.(3) W zakresie stosunków głowy państwa z władzą sądowniczą wymienimy: powoływanie przez Prezydenta Prezesa Trybunału Konstytucyjnego i Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (oraz prezesów Sądu Najwyższego) oraz Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego; Prezydent - na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa -powołuje sędziów; należy do niego również stosowanie prawa laski.(4) W zakresie stosunków zewnętrznych, do Prezydenta należy ratyfikacja umów międzynarodowych oraz prawo do wysyłania oraz przyjmowania przedstawicieli dyplomatycznych. Jako najwyższy reprezentant państwa w stosunkach międzynarodowych, Prezydent składa wizyty zagraniczne i przyjmuje w kraju gości zagranicznych - głównie najwyższego szczebla. Wśród najważniejszych uprawnień głowy państwa w zakresie bezpieczeństwa państwa, należy najwyższe zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi (posiada ono cechy symboliczne, rzeczywistym ośrodkiem kierowania Siłami Zbrojnymi jest rząd) oraz możliwość wprowadzenia stanu wojennego lub stanu wyjątkowego. Organem doradczym Prezydenta w zakresie problemów bezpieczeństwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.(5) Do tzw. tradycyjnych uprawnień głowy państwa zaliczymy: nadawanie obywatelstwa polskiego i wyrażanie zgody na jego zrzeczenie się, nadawanie orderów i odznaczeń, nadawanie tytułów naukowych profesora zwyczajnego. Prezydent Rzeczypospolitej za naruszenie Konstytucji, ustaw lub za popełnienie przestępstwa, może być pociągnięty do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu.
4.Kompetencje Prezesa RM
art. .148 Prezes Rady Ministrów:
- reprezentuje Radę Ministrów,
- kieruje pracami Rady Ministrów,
- wydaje rozporządzenia,
- zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej w wykonywania,
- koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,
- sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,
- jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.
5. Rada Ministrów jako organ naczelny adm. rządowej
art.146.
1.Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.
2Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.
3.Rada Ministrów kieruje administracją rządową.
4.W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności: 1) zapewnia wykonanie ustaw, 2) wydaje rozporządzenia, 3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej, 4) chroni interesy Skarbu Państwa, 5) uchwala projekt budżetu państwa, 6) kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu, 7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny, 8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa, 9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi, 10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe, 11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej, 12)określa organizację i tryb swojej pracy.
Art. 147. 1.Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów. 2W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów. 3.Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra. 4.W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów. – Członkowie RM( premi) ponosza odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konst. lub ust. w zwiazku z zajmowanym stanowiskiem, a także popełnienia przestepstwa aw zwiazku zajmow. Stanow.
6. Centralne organy administracji rządowej.
- obejmują terytorium całego kraju,
- powoływane są przez org. naczelne w drodze aktów rangi państwowej , najczęściej przez Prezesa RM,
- hierarchicznie podporządkowanie zależności służbowych, zależności osobowych, możliwość ustanowienia organów niższych( mianowanie na stanowiska),nie wchodzą w skład rządu, poza wyjątkami określonymi w ust. np. z mocy prawa wchodzi w skład Rządu członek Kom. Obron. Kraju- Min. Obr. Narod.
-jeśli mamy do czynienia z org. jednoosobowym to np. Wyższy Urząd Górniczy,
-jeżeli org. nosi nazwę komitetu to mamy org. kolegialny. Układ kompetencji tych org. podobny jest do kompetencji org. naczelnych z tym że w sferze normotwórczej wydaja jedynie zarządzenia, akty prawne ukazują się w Dz. Urzędowym, np. Mon. Polski,
- sa organami zwierzchnimi terytorialnych org. admin. wraz z którymi tworzą guasi-resorty .
Org. zwierzchnimi nad centr. org. sa: Sejm, RM, Prezes RM, poszczególni ministr.- im też przysługują uprawnienia nadzorcze.
Org. w ternie to zazwyczaj org. rządowej adm. specjalnej, ( urzędy celne), administr. zespolonej lub też (wyjątkowo) terenowe org. urzędowej admin. ogólnej , niektóre nie maja odpowiedników wśród org. terenowych
- Komitet Obrony Kraju ( częściowo)
- Szef Służby Cywilnej
- Prezes Państwowej Agencji Atomistyki itd.
Na szczeblu wojewódzkim administracją kieruje wojewoda, na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publicznej Prezes RM powołuje i odwołuje wojewodę . Do wojewody należy powoływanie i odwoływanie kierowników zespolonych służb , inspekcji i straży wojewódzkiej 1. jest przedstawicielem Rady Ministrów w województwie ( kontrolowanie wykonania przez org. zespolonej adm. rządowej zadań wynikających z ust., żądań wykonanych przez org. samorz. teryt. i inne samorządy , zadań z zakresu adm. rząd., zapewnienie współdziałania wszystkich podmiotów administrujących.) 2. jest zwierzchnikiem zespolonej adm. rządowej ( tzn. kieruje nią i koordynuje jej działalność, zapewnia warunki do skutecznego jej działania i ponosi odpowiedzialność za jej rezultaty) 3. jest organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego( na zasadach określonych w ust.) 4.jest reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie na zasadach określonych w odrębnych ustawach 5.jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym
- kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów,
- kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej,
- dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki Rządu oraz - w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach - koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
- zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w ustawach,
- dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy,
- reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych,
- wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa, wynikające z odrębnych ustaw,
- współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych,
-przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa,
-wydaje polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej a w sytuacjach nadzwyczajnych obowiązujące również organy samorządu terytorialnego,
-kieruje pracą służb i inspekcji wojewódzkich oraz innych wojewódzkich jednostek i koordynuje ich działalność oraz zapewnia warunki do ich skutecznego działania,
- sprawuje nadzór nad działalnością organów gminy, powiatu i samorządu województwa, na zasadach określonych w ustawach,
- reprezentuje Skarb Państwa w odniesieniu do mienia powierzonego mu w celu wykonywania jego zadań oraz wykonuje inne uprawnienia wynikające z reprezentowania Skarbu Państwa,
- wykonuje uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego wobec przedsiębiorstw państwowych do czasu przekazania tej funkcji ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa lub do czasu wygaśnięcia tych uprawnień i obowiązków z innych tytułów,
- w szczególnie uzasadnionych przypadkach wstrzymuje, na czas określony, czynności każdego organu prowadzącego egzekucję administracyjną,
- tworzy delegatury urzędu wojewódzkiego, a także delegatury komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich,
- zatwierdza regulaminy komend, inspektoratów i innych wojewódzkich jednostek organizacyjnych, będących aparatem pomocniczym kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, chyba że ustawy stanowią inaczej,
- powołuje i odwołuje kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, z wyjątkiem komendantów wojewódzkich Policji i Państwowej Straży Pożarnej, którzy są powoływani po zasięgnięciu opinii Wojewody lub za Jego zgodą,
- powołuje i odwołuje powiatowych oraz granicznych lekarzy weterynarii,
- wnioskuje o powołanie i odwołanie organów administracji niezespolonej względnie wyraża zgodę na ich powołanie czy odwołanie z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przepisami prawa,
- stanowi akty prawa miejscowego oraz uzgadnia projekty prawa miejscowego stanowione przez organy administracji niezespolonej działającej na obszarze województwa na podstawie odrębnych ustaw,
- wydaje zarządzenia w sprawach należących do jego właściwości,
...
gosicka