Epidemiologia2.doc

1

EPIDEMIOLOGIA – wykład z 16.11.08

Epidemiologia – nauka zajmująca się badaniem czynników i warunków związanych z powstaniem i szerzeniem się:

1.       chorób zakaźnych

2.       chorób niezakaźnych

Choroby niezakaźne, np.:

·         wole endemiczne – powstałe w wyniku braku jodu w diecie

·         próchnica zębów – związana z niedoborem fluoru w wodzie pitnej

·         choroby układy oddechowego i krążenia – związane z paleniem tytoniu

Choroby zakaźne:

·         bakteryjne

·         grzybicze

·         wirusowe

·         pasożytnicze

·         przenoszone drogą płciową

·         odzwierzęce

·         choroby zakaźne zwierząt

Choroby zakaźne – opracowywanie metod zapobiegawczych oraz środków zwalczających choroby. Nowoczesną epidemiologię chorób zakaźnych zapoczątkował L. Pasteur.

Epidemiologia – zbieranie informacji nt. stanu zdrowia populacji

1.       zdrowiem osób zdrowych

2.       zdrowiem osób mniej lub bardziej podatnych na chorobę

3.       zdrowiem chorych bez objawów

4.       zdrowiem chorych z objawami klinicznymi

5.       zdrowiem osób kalekich

Badania epidemiologiczne nad:

®      rozpowszechnieniem chorób czyli częstością występowania i rozmieszczeniem w danej populacji ludzkiej

®      rozpowszechnieniem niezdolności do pracy (inwalidztwa)      i jego przyczynami

®      zgonami i ich przyczynami

Epidemiologia – zbieranie informacji nt. stanu zdrowia populacji 

                         poprzez pomiar:

·         pozytywnych mierników stanu zdrowia

·         negatywnych mierników stanu zdrowia

Pozytywne mierniki stanu zdrowia określają sprawność i prawidłowość funkcji poszczególnych narządów oraz sprawność całego ustroju:

Ø       rozwój fizyczny

Ø       ocena sprawności fizycznej

Ø       wskaźniki wydolności

Negatywne mierniki stanu zdrowia:

·         dotyczące chorób: zapadalność, chorobowość

·         dotyczące zgonów: umieralność, śmiertelność

K = 100.000 lub 10.000

K = 100.000 lub 10.000

Czynniki wpływające na poziom chorobowości:

Ø       podwyższające

Ø       obniżające

Czynniki podwyższające chorobowość:

®      dłuższy okres trwania choroby

®      wydłużenie przeżycia przypadków nieleczonych

®      zwiększenie liczby nowych przypadków

®      imigracja przypadków

®      emigracja zdrowej populacji

®      imigracja potencjalnych nowych przypadków, np. osób z określonej grupy wiekowej

®      polepszenie możliwości diagnostycznych

Czynniki obniżające chorobowość:

®      krótsze trwanie choroby

®      wysoka liczba przypadków zakończona zgonem

®      zmniejszenie liczby nowych przypadków

®      imigracja przypadków

®      imigracja zdrowej populacji

K = 100.000  lub 10.000

Umieralność niemowląt: np. wsp. umieralności niemowląt – liczba zgonów niemowląt w stosunku do 1000 żywo urodzonych.

Możemy wyróżnić współczynniki:

·         urodzeń płodów niezdolnych do życia (noworodek o ciężarze co najmniej 601g a poniżej 1001g, który po wydaleniu lub wydobyciu z ustroju matki żył krócej niż 24 godziny)

·         urodzeń martwych noworodków (zgon przed całkowitym wydaleniem lub wydobyciem z ustroju matki i którego ciężar wynosił co najmniej 1001g)

·         umieralności okołoporodowej niemowląt

·         umieralności wczesnej niemowląt (zgon do 27 dnia życia)

·         umieralności późnej niemowląt (zgon między 28 dniem a    11 miesiącem życia)

K = 1000

K = 1000

K = 1000

K = 1000

Współczynnik umieralności dzieci: obejmuje zgony dzieci w wieku        1-4 lat. Jest ważnym miernikiem takich patologii jak: przypadkowe urazy, zespoły niedożywienia, choroby zakaźne. Są to bardzo częste przyczyny zgonów dzieci w wieku 1-4 lat.

Dalsze trwanie życia – jest to jeden z mierników stanu zdrowia populacji. Jest to średnia liczba lat, jaką ma szansę przeżyć osoba w danym wieku, przy założeniu, że nie zmienia się dotychczasowe tendencje umieralności.

Liczba utraconych lat życia – jest to jeden z mierników stanu zdrowia populacji. Obrazuje liczbę lat życia straconych w wyniku przedwczesnego zgonu (np. zgon przed osiągnięciem 70 roku życia)

W badaniu epidemiologicznym nad danym schorzeniem określa się populację i podaje okres badań. Bada się korelację z: wiekiem, płcią, miejscem zamieszkania. Docieka się czynników ryzyka!

Rodzaje badań epidemiologicznych:

a)       opisowe

b)       analityczne

c)       eksperymentalne

Epidemiologia chorób zakaźnych – celem jej jest wyjaśnienie procesu zakażania w celu stworzenia, wdrażania i oceny odpowiednich środków kontrolnych.

Choroba zakaźna, która może łatwo przenosić się pomiędzy organizmami (czy to ludzkimi czy zwierzęcymi) w sposób pośredni lub bezpośredni nosi nazwę choroby zaraźliwej.

Przyczyną chorób zakaźnych mogą być następujące czynniki etiologiczne:

·         wiroidy (zakażające tylko rośliny)

·         wirusy

·         priony

·         bakterie

·         riketsje

·         grzyby

Zdolne do wywoływania choroby są jednak tylko niektórzy przedstawiciele uprzednio wymienionych grup czynników etiologicznych.

W dużej części zależy to od zdolności do wywoływania choroby danego patogenu, a także od odporności własnej pac jęta, dawki i wirulencji czynnika zakaźnego oraz wpływu dodatkowych czynników.

Zakażenie, infekcja (z łac. infectio) – to obecność zarazków w organizmie. W celu wywołania choroby muszą one pokonać odporność organizmu.

Jeżeli wrota zakażenia znajdują się w pobliżu miejsca występowania infekcji mówi się o zakażeniu miejscowym. Gdy zakażeniu towarzyszą objawy ogólnoustrojowej reakcji zapalnej, taki stan nazywa się sepsą.

Rodzaje zakażeń:

Ø...