egipt_morze_czerwone.pdf

XTatra Dive Szkoþa Nurkowania - Egipt - Morze Czerwone

Page 1 of 4

Egipt - Morze Czerwone

Morze Czerwone

OGìLNE DANE GEOLOGICZNO - GEOGRAFICZNE

AKWEN

Ok. 25 mln lat temu podczas Oligocenu (Trzeciorzħd) seria

tektonicznych ruchw przerwaþa powþokħ ziemi i doprowadziþa do

powstania Alp i Himalajw. W tym czasie pþyta afrykaıska i azjatycka

zaczħþy siħ rozdzielaę tworzĢc olbrzymiĢ szczelinħ, ktra w

wiħkszoĻci byþa wypeþniona wodami oceanu. W ten sposb narodziþo

siħ Morze Czerwone.

Morze to jest wĢskie i wydþuŇone, ogrodzone przez gry o Ļredniej

wysokoĻci 1000-1500m, ze szczytami takimi jak: Gebel Katherina czy

Gebel Musa (Gra Synaj), ktre majĢ powyŇej 2500 m.

Na dnie morza, na gþħbokoĻci 2850m, znajduje siħ Rw Suþtaıski

(Suakin Trench).

Morze Czerwone poþĢczone jest z Oceanem Indyjskim CieĻninĢ

zwanĢ Drzwiami Lamentu (the Door of Lamentation), ktra to ma 29

km szerokoĻci, a jej dno znajduje siħ na gþħbokoĻci zaledwie 134m,

co ogranicza przepþyw wody z Oceanu Indyjskiego.

Okoþo 5 mln lat temu w Miocenie, ktry stanowi koniec Trzeciorzħdu,

dno CieĻniny wzniosþo siħ, oddzielajĢc basen Morza Czerwonego. Z

powodu szybkiego parowania wody Morza Czerwonego stawaþy siħ

coraz cieplejsze i coraz bardziej zasolone, uniemoŇliwiajĢc

jakiekolwiek Ňycie. Na szczħĻcie nie trwaþo to dþugo. Dno cieĻniny

ponownie opadþo i istniejĢce wczeĻniej poþĢczenie z Oceanem zostaþo

otwarte. Jednak silne dziaþanie lodowca podczas Czwartorzħdu

spowodowaþo utworzenie ogromnych poþaci lodu na obu pþkulach

powodujĢc generalne obniŇenie siħ poziomu wody na Ļwiecie. Wody

Morza Czerwonego obniŇyþy siħ o co najmniej sto metrw w stosunku

do poczĢtkowego poziomu i poþĢczenie z oceanem zostaþo ponownie

przerwane, aŇ do ok. 10,000 lat temu, kiedy to zakoıczyþo siħ ostatnie

zlodowacenie, poziom wody znw wzrsþ, ale nie osiĢgnĢþ juŇ nigdy

poziomu poczĢtkowego

Peþna geologicznych wydarzeı historia Ziemi odcisnħþa duŇe piħtno

na rozwoju fauny w Morzu Czerwonym i jego wspaniaþej, sþynnej rafy

koralowej.

DANE FIZYCZNE

Ze wzglħdu na wysokĢ temperaturħ powietrza i niskĢ wilgotnoĻę

otaczajĢcĢ rejony Morza Czerwonego, prħdkoĻę parowania (ok.

200cm/rok) jest jednym z najwaŇniejszych czynnikw fizycznych

ksztaþtujĢcych ekosystem tego morza.

Brak dopþywu sþodkich wd z rzek i ograniczona iloĻę wody wymienianej

z Oceanem Indyjskim powoduje duŇy wzrost zasolenia - jeden z

najwyŇszych spoĻrd mrz na Ziemi - 38 (podczas, gdy w oceanach

wynosi on 35).

http://www.tatradive.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=107&pop=...

2009-03-04

XTatra Dive Szkoþa Nurkowania - Egipt - Morze Czerwone

Page 2 of 4

Z powodu suchego powietrza i dziaþalnoĻci wiatru dostrzegana jest

rwnieŇ rŇnica 10o miħdzy temperaturĢ wody w lecie i w zimie.

Jednak cechĢ odrŇniajĢcĢ Morze to od innych, jest wysoka

temperatura wody na gþħbokoĻci 100m. Wynosi ona 21o podczas gdy w

sĢsiadujĢcym Oceanie Indyjskim wynosi ona zaledwie 6-7o.

PRZYRODA

KLIMAT

Klimat Morza Czerwonego jest gorĢcy i suchy.

Cechy klimatu rŇniĢ siħ pomiħdzy poszczeglnymi regionami. ĺrednia

temperatura caþego obszaru waha siħ pomiħdzy 22 a 30 stopniami. Dla

Zatoki Suez i Aqaba najwyŇsza Ļrednia temperatura odnotowywana jest

miħdzy czerwcem a sierpniem (45), a minimalna miħdzy styczniem a

lutym ( nigdy nie wynosi mniej niŇ 15).

Stopieı wilgotnoĻci powietrza jest wiħkszy w lecie i stopniowo maleje w

miesiĢcach zimowych (od minimum 59% w zimie do maksimum 68%

latem).

WIATRY

Sezonowa aktywnoĻę wiatrw najwyraŅniej zaznaczona jest w

centralnym i poþudniowym sektorze Morza Czerwonego.

Za sprawĢ monsunw, wiatr przesuwa siħ na pþnocny - wschd zimĢ, a

latem w kierunku poþudniowo - zachodnim.

W pþnocnej czħĻci morza, zwþaszcza w zatoce Aqaba, wiħkszoĻę

wiatrw aktywna jest przez caþy rok, nasilajĢc siħ w zimie. Po poþudniu i

wieczorem wiatry sĢ wolniejsze i spokojniejsze.

RAFA KORALOWA

WybrzeŇe morza czerwonego ogrodzone jest wyjĢtkowo dþugĢ rafĢ

koralowĢ. Obliczono, Ňe rozciĢga siħ ona na dþugoĻę ponad 2000km.

Jest to w wiħkszoĻci rafa przybrzeŇna.

Korale to organizmy morskie naleŇĢce do grupy Coelenterata (gromada

Cnidaria). Dopiero od 1726 roku, dziħki francuskiemu lekarzowi Andre

Peysonnel'a, zaczħto klasyfikowaę je jako zwierzħta. Podstawowym

przedstawicielem grupy Coelenterata jest polip. Polip poŇywia siħ

uŇywajĢc macek, ktre kierujĢ jedzenie w kierunku jamy ŇoþĢdkowej .

Posiadanie lub brak tej wþaĻnie czħĻci ciaþa jest podstawĢ podziaþu korali

na dwie duŇe podklasy: Octocorallia oraz Hexacorallia.

Polipy zwykle ŇyjĢ w milionowych koloniach organizmw w strefach

http://www.tatradive.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=107&pop=...

2009-03-04

XTatra Dive Szkoþa Nurkowania - Egipt - Morze Czerwone

Page 3 of 4

tropikalnych oraz na gþħbokoĻci od 50cm do 50metrow. Do rozwoju

potrzebujĢ wody, ktrej Ļrednia temperatura wynosi 30 - 20C.

Temperatura wody nie moŇe spaĻę poniŇej 18 stopni, a poziom

zasolenia powinien wynosię miħdzy 30-40%.

Do rodziny korali naleŇĢ korale miħkkie i twarde (madrepores). Twarde

korale charakteryzuje twardy, wapienny szkielet i sĢ one zwane

budowniczymi rafy.

Rafa koralowa to skomplikowana i zrŇnicowana struktura, ktrĢ moŇna

w uproszczeniu podzielię na trzy czħĻci:

a) rafa przybrzeŇna - typowe dla morza czerwonego sĢ "talerze

koralowe" (coral plates), rŇniĢce siħ ksztaþtem i rozmiarem, ktre

poþĢczone sĢ z liniĢ brzegowĢ.

b) rafy barierowe - uwaŇane za fazħ ewolucyjnĢ raf przybrzeŇnych. Rafy

barierowe oddzielone sĢ od morza lagunĢ.

c) atole - generalnie leŇĢ daleko od wybrzeŇa. WyrŇnia je rafa

otaczajĢca lagunħ. W przypadku Morza Czerwonego, jedynym godnym

uwagi przykþadem takiego typu formacji koralowej jest Sanganeb, w

Sudanie.

ZWIERZĦTA MORSKIE

Do fauny Morza Czerwonego zalicza siħ duŇĢ liczbħ gĢbek, organizmw

z gromady Porifera. AktywnoĻę gĢbek wpþywa na generalnĢ filtracjħ wody

morskiej: gĢbki absorbujĢ wodħ poprzez liczne pory w jamie, nastħpnie

woda jest wydalana. ĺredniej wielkoĻci gĢbka moŇe zaabsorbowaę

ponad 100 litrw wody dziennie. GĢbki to istoty niezbħdne dla

formowania siħ rafy.

W Morzu Czerwonym ŇyjĢ takŇe liczne miħczaki, podzielone na

Lamellibranchia - dwuskorupowe, oraz na Gastropoda, z ktrych niektre

majĢ pojedynczĢ skorupħ (Conus) oraz nie posiadajĢce Ňadnej skorupy

(Hexabranchus znana powszechnie jako hiszpaıska tancerka).

ņyje tu rwnieŇ wiele zwierzĢt z rodziny echinodermata, takich jak:

morski rozbjnik (sea urchins), morskie lilie (sea lilies), strzykwy (sea

cucumbers) rozgwiazdy (starfish), wĻrd nich korona cierniowa

(Acanthaster planci), ŇywiĢca siħ gþwnie polipami i przy zbytnimi

rozpowszechnieniu mogĢca nawet doprowadzię do zagroŇenia

przetrwania rafy.

Innym typowym przedstawicielem fauny w Morzu Czerwonym sĢ ryby,

ktre mogĢ byę podzielone na dwie grupy: chrzħstnoszkieletowe

Chondrichthyes (rekiny, pþaszczki) oraz szkieletokostne Osteichthyes.

Udaþo siħ sklasyfikowaę 1248 gatunkw ryb w Morzu Czerwonym,

spoĻrd ktrych 17% jest endemicznych, co oznacza Ňe nie ŇyjĢ w

Ňadnych innych oceanach.

MoŇemy rwnieŇ sklasyfikowaę ryby pod wzglħdem ich Ļrodowiska.

RozrŇniamy ryby rafowe, ŇyjĢce w okolicach rafy, oraz ryby

pelagiczne, preferujĢce otwarte wody, powracajĢce na rafy ze wzglħdu

na zasobnoĻę poŇywienia na rafie. Typowymi przedstawicielami tej

drugiej grupy sĢ Sphyraenidae (m.in. barakudy - Barracuda),

http://www.tatradive.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=107&pop=...

2009-03-04

XTatra Dive Szkoþa Nurkowania - Egipt - Morze Czerwone

Page 4 of 4

Carangidae (Jackfish i Trevally) oraz Lethrinidae (Imperator -

Emperors).

Wody Morza Czerwonego zamieszkuje piħę gatunkw Ňþwi.

Najpospolitszym z nich jest Ňþw szylkretowy (hawksbill) DþugoĻę ciaþa

tego gatunku nie przekracza 90 cm, ma haczykowato zakoıczony ogon.

Oprcz tego powszechny jest rwnieŇ Ňþw zielony (Green turtle), ktry

jest o wiele wiħkszy.

Rwnie popularne sĢ w Morzu Czerwonym delfiny, wystħpujĢce w

tuzinach gatunkw. Najpopularniejszy z nich to delfin butlonosy

(Bottlenose), delfin pospolity (Common), ŇyjĢcy w duŇych stadach, oraz

Grampus (o charakterystycznie zaokrĢglonej gþowie).

Zamknij okno

http://www.tatradive.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=107&pop=...

2009-03-04

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: