Okres adolescencji.docx

Okres adolescencji –

Adolescencja (z łac. adolescere -  to wzrastanie ku dojrzałości) -  to okres przemian w życiu człowieka, które z dzieciństwa prowadzą go ku dorosłości. Okres ten obejmuje lata od około 10 do około 20 r.ż. To czas intensywnych przemian rozwoju biologicznego, psychologicznego i społecznego. W adolescencji człowiek uzyskuje zdolność do dawania nowego życia oraz zdolność do samodzielnego kształtowania własnego życia. Rozwój tych zdolności przypada na róży wiek i rozdziela okres adolescencji na dwie fazy, które oddziela 16 r.ż. Faza pierwsza to wczesna adolescencja (wiek dorastania), a druga to późna adolescencja ( wiek młodzieńczy).

● Havighursta etap adolescencji przynosi szereg zadań istotnych społecznie. To tworzenie bardziej dojrzałych relacji z kolegami i koleżankami, przygotowanie do małżeństwa i życia w rodzinie, osiąganie zachowania odpowiedzialnego społecznie. W indywidualnym rozwoju osobowym ważne jest ukształtowanie się własnej roli płciowej , akceptacja własnego wyglądu i skutecznie posługiwanie się własnym ciałem, uzależnienie się uczuciowe od bliskich dorosłych, przygotowanie do niezależności ekonomicznej. Adolescencja charakteryzuje się również rozwojem wartości i wskazówek etycznych kierujących zachowaniem. Stadium to było w tradycyjnym podejściu do rozumienia rozwoju człowieka uważane za ostatni, w którym dokonują się istotne zmiany ilościowe i jakościowe. Dorastanie i  dojrzewanie prowadzić miały do osiągnięcia dojrzałości biologicznej, społecznej, intelektualnej i emocjonalnej,  a więc do zakończenia procesu rozwoju.

●  Eriksona okres adolescencji (od 12 do 18 roku życia), to czas kryzysu: tożsamość – pomieszanie ról. Młody człowiek ma przed sobą zadanie określanie własnej tożsamości seksualnej, społecznej i zawodowej, wybór ról społecznych, określenie swojej pozycji wobec młodszych, rówieśników i starszych oraz integrowanie posiadanego już doświadczenia życiowego. Charakterystyczne dla tego okresu dojrzewania jest poszukiwanie sensu życia, konstytuowanie się własnego sytemu wartości, które wymaga skonfrontowania moralności dziecięcej z wymogami moralnymi dorosłych. Powodzenie w przebyciu tego etapu rozwojowego daje poczucie własnej tożsamości i wierności sobie. Niepewność i zagubienie w kształtowaniu się poczucia tożsamości skłania czasem młodych ludzi do poszukiwań sensu w subkulturach.

Zadania rozwojowe w okresie adolescencji to przede wszystkim:

*rozwijanie ideologii (sieci wartości i sytemu etycznego kierującego zachowaniem, światopoglądu),

*dorastanie do wzorca dorosłych przez samodzielne dawanie sobie rady z różnymi problemami,

*dorastanie do poczucia własnej tożsamości, akceptacja siebie,

*osiągania trwałego sukcesu,

*osiągnięcie nowych, bardziej dojrzałych więzi z rówieśnikami obojga płci,

*ukształtowanie roli męskiej lub kobiecej,

*akceptacja swojego wyglądu, panowanie nad własnym ciałem,

*osiągnięcie autonomii uczuciowej,

*przygotowanie do małżeństwa i życia w rodzinie,

*przygotowanie do pracy zawodowej,

*dążenie do postępowania w sposób odpowiedzialny społecznie, kompetentnie,

*zrozumienie relatywności pewnych praw, umowności pewnych ustaleń.

. Problem kryzysu rozwojowego w adolescencji – różne ujęcia .

1)Pojęcie kryzysu.

Jest to okres przejściowy, zwrotny w cyklu życiowym człowieka. Charakteryzuje się on szczególnym niezrównoważeniem możliwości i wymagań, szczególnym uwrażliwieniem, wzrostem potencjału do zmiany i nowego przystosowania. Obejmuje 3 fazy: powstania i narastania sprzeczności, szczególnej wrażliwości i rozwiązania problemu.

2)Adolescencja jako okres przejściowy, przemian z dzieciństwa ku dorosłości, okres przystosowania się do dorosłego życia. Początkiem są intensywne przemiany fizjologiczne poprzez psychologiczne i społeczne. Jest to czas budowania własnego „Ja”, scalania dotychczasowej wiedzy o sobie zawartej w pełnionych rolach, integracji przeszłości z teraźniejszością i przyszłością.

W przebiegu tych zmian następuje tzw. Kryzys tożsamości jako pomieszanie ról  w procesie odkrywania własnej tożsamości.

Wg  E. Eriksona kryzys rozwojowy w adolescencji to okres poszukiwania własnej tożsamości, jest to doświadczenie młodzieży wypełniające przestrzeń między bezpieczeństwem dzieciństwa a autonomia człowieka dorosłego, okres dokonywania wyborów między ważnymi alternatywami. Sposób pokonania kryzysu czyli rozwiązania pojawiających się problemów tożsamości determinuje w znacznym stopniu dalszy rozwój psychologiczny młodego człowieka.

W wyniku tego kryzysu może przejściowo wytworzyć się tożsamość syntetyczna (przyjmowanie gotowych wzorów np. grupy rówieśniczej) lub tożsamość negatywna ( przyjęcie opozycji w stosunku do przypisywanych ról, poczucie depersonalizacji i alienacji, wewnętrzna dezorganizacja i pustka).

4)Obuchowski wyróżnia następujące fazy w poszukiwaniu tożsamości:

*identyfikacji (utożsamianie się z autorytetami)

kosmiczną (oderwanie się od rzeczywistości w poszukiwaniu sensu życia)

*dojrzałego sensu życia (człowiek potrafi już określić siebie i sens istnienia, jest to próg wejścia ku dojrzałości i konieczny etap rozwoju tożsamości)

Wg Oerter, Montada rozwój tożsamości można rozpatrywać w 3 kategoriach:

*dyferencjacji (różnicowania się), czyli przechodzenia od ekstremalnych punktów widzenia siebie do bardziej pośrednich, widzenie siebie jako całość złożoną z coraz większej liczy elementów i ich kombinacji

*stabilizowania się (stabilizowania się samooceny)

*realistycznej postawy (wzrastającego realizmu w koncepcji własnej osoby)

Wg marginalnej pozycji (ujęcia adolescencji jako przejściowości między dzieciństwem a dorosłością) K. Lewina z budowania i kryzysu tożsamości wynikają przejściowo 4 konsekwencje:

*nieśmiałość, wrażliwość, agresywność

konflikt między wartościami, ideologiami i stylami życia

wynikające z tego napięcie

skłonność do ekstremalizmu, radykalizmu, rygoryzmu w myśleniu i działaniu oraz nagła zmiana statusu