DEMOGRAFIA przedmiot I struktura

1662 r. powstanie demografii jako nauki , John Grunt ,, Spostrzeżenia przyrodnicze I polityczne na podstawie zgonów;

Demografia = populacjonistyka , demologia

Demografia ; demos-lud , ludność
Grafia ; opis

Demografia; to nauka o prawidłowościach rozwoju ludności żyjącej w określonych warunkach społeczno; ekonomicznych I terytorialnych .
Demografia zajmuje się badaniem :
A ) stanu ludności
b) rozmieszczeniem przestrzennym ludności
c) badaniem struktury ludności pod względem określonych cech
d) badaniem procxesów wchodzących w skład ruchu naturalnego ( urodzenia , zgony , małżeńskośc ) oraz procesów wchodzących w skład ruchu wędrówkowego

Subdyscypliny demografii :
- demografia opisowa; opis
- demografia analityczna; analizowanie stosunkó ludnościowych; badanie )
- demografia teoretyczna; badanie zjawisk w róznych spoleczeństwach
- doktryny demograficzne; formułowanie teorii demograficznej ]
- polityka ludnościowa; ma podjąć działania na rzecz negatywnych tredny demograficznych )

Subdyscypliny powstają na opisie powiązania z innymi naukami :
- demografia historyczna ( ujęcia historyczne )
- demografia ekonomiczna ( bada powiązania pomiędzy ekonomią , a demografią )
- demografia społeczna ( powiązania z socjologią )
- polityka społeczna
- prawo rodzinne I opiekuńcze
- prawo pracy
- prawo ubexzpieczeniowe

Demografia ma powiazania z :
- genetyka; genetyka populacyjna; liudzie zamiszkujacy dany teren badanie składu genowego calej populacji
- eugenika; zastanawia się nad tym , ze biolodzy korzystajac z wiedzy genetycznej jest możliwe wplywanie na kule genet. Danej populacji
- medycyna; demografia medyczna; sanitarna
- geografia; antropodemograf. Demograf interesuje się przestrzennym rozmieszczeniem ludnosci , bada wzajemne oddzailywanie miedzy populacja w ktorej mieszka a warunkami geograf.; klimat
- matematyka; statystyka

Socjologia a demografia :
Cechy wspolne : obiekty badan , badawczy i badania

W demografii obiektem badania jest zniorowosc traktowana jako podsystem w systemie spoleczenstwa .
Ludnosc obejmuje identyczne klasy , warstwy i grupy spoleczne które tworza spoleczenstwo , lecz funkcjonowanie tego podsystemu nie zawiera w sobie wszystkich procesow spol .
Demografia to nauka szczegolowa .

Migracje; demograf chce wiedziec ile osob wyjechalo , faceci czy kobiety , gdzie pojechali i motyw ekonomiczny , geograf. I polit.



 

Jakie metody badawcze zaporzyczyli od socjol demografowie :
- rozne rodzaje sondazy
- technike wywiadu kwestionariuszowego
- technike ankiety
- jawne pytania
- wywiady

metoda mammograficzna wzieta z demograf do socjol; badanie rodziny ( analizowanie , prawa , obowiazki itd. )

ŹRÓDŁO INFORMACJI STATTYSTYCZNEJ O LUDNOŚCI

Główne źródla informacji stattystycznej :
- narodowe spisy powszechne
- ewidencja bieżaca i sprawozdawczosc
- specjalne badania metoda rezprezentatywna
- badania mammograf.
- Analiza materialow wtornych

Powszechny spis ludnosci; jest pelnym badaniem statyst.- cel uzyskanie danych o liczbie ludnosci zamieszkujacych dany teren , jej strukturach oraz warunkach zycia na danym terenie i w danym momencie . dany moment = krytyczny moment spisu
Konkretna data , konkretna godzina , ankiete robi rachmistrz w demograf.

Wykresy
















Źródła statystyczne o ludności dostarczają demografowi danych ilościowych .

Dane ilościowe; to dane przedstawiamy za pomocą liczb , takie do których można dostosować statystyka .

Procesy demograficzne , które bada demograf są na ogół zjawiskami złożonymi .

Zjawiska złożone to takie , które wiążą ze sobą zjawiska demograficzne I pozademograficzne .

Zjawiska pozademograficzne; zjawiska ekonomiczne; kryzys ekonomiczny , czynniki polityczne np. Wojny , przewroty , rewolucja , czynniki medyczne; epidemie .

4 główne analizy demograficznej :
- rozkład złożonych zjawiska demograficzne na zjawiska proste
- eliminowanie wpływu na proste zjawiska czynników zakłócających ich przebieg
- badanie wzajemnych powiązań pomiędzy poszczególnymi zjawiskami demograficznymi oraz zjawiskami pozademograficznymi
- badanie przyczyn I skutków powstanie określonych procesów demograficznych


2 typy analizy demograficzne :
- analiza poprzeczna; stosując ten typ analizy badany zbiór osób które urodziły się w różnym czasie I dążyły do momentu badań w warunkach zróżnicowanych zarówno z punktów widzenia procesów demograficznych jak I czynników wpływających na postawy I zachowania , oparta jest na danych ludnościowych odnosi się do danego okresu kalendarzowych ( najczęściej rok ) stąd w analizie tej przyjmuje się zasadę jedności czasu obserwacji to zjawisko demograficzne . W ten sposób uzyskuje się opis stanu ludności w konkretnym okresie kalendarzowym , np. Temat do badań małżeństwa zawarte w 2002 roku
- analiza wzdłużna; badana w zbiorowościach ludzi , którzy przeżyli te same wydarzenia demograficzne w tym samym ściśle określonym czasie; kohorta , osób nic urodzeni w tym samym czasie to generacja . Analiza wydarzeń zachodzących poszczególnych kohortach od momentu przeżycia tego samego wydarzenia do momentu badań nazywa się analizą wzdłużną , np. Wylosowany rocznik kobiet ( 81) z wszystkich kobiet dokonane jest losowanie , przebiegają te badania wzdłuż ich życia pyta ile dzieci chce mieć , stan cywilny

Mierniki stosowane w analizie demograficznej :
- mierniki częstotliwości ( natężenia ) , występowanie danego zjawiska demograficznego; współczynnik demograficzny

1
E F t 3
Wd = ------------ C
2 ---
L

Wd; współczynnik demograficzny
Ft; fakty demograficzne w jakimś czasie
---
L - ludność; średnia ludności
C; pewna stała wartość , która przyjmuje kilka typów

1- bierzemy liczbę ludności z dnia 30.06
2- grupa 1999 I grupa 2000 : 2
3- wartość C= 100 -> %
C = 1000 -> %. ( promile )

- prawdopodobieństwa; zejście danego zjawiska demograficznego przy założonych warunkach :
; tablice wymieralności ( prawdopodobieństwa zgonów ) , np. Prawdopodobieństwo zawarcia jednego związku małżeńskiego przy określonym stanie cywilnym
; prawdopodobieństwa rozwodów
- mierniki struktur demograficznych; badanie nad strukturalnościami danej populacji polegają przede wszystkim na podziale populacji na subpopulacji ( wyodrębniane są na podstawie różnych cech demograficznych ( płeć , wiek , stan cywilny , poziom wykształcenia , miejsce zamieszkania ) .

Dwa typy współczesnej demografii :
- ogólne ( surowe )


Ut
W urodzeń = ------------- C 100/1000
rodności ---
L

- cząstkowe ( szczegółowe )

Ut
W płodności = ------------
K ( 15,49)

Fakty demograficzne odnosimy do pewnej subpopulacji , która została wyróżniona ze względu na cechy demograficzne .

STRUKTURA LUDNOŚCI WEDŁUG PŁCI

Mierniki struktury ludności według płci :

- wspólłczynnik feminizacji I typu współczynnik ogólny

K
WFI = ------- C
---
L
- współczynnik feminizacji II typu; współczynnik częstotliwości

K
WFII = ------- C
---
M
- współczynnik maskulinizacji I typu

M
WMI = -------- C
---
L
- współczynnik maskulinizacji II typu

M
WMII = -------- C
---
K

Np. Feminizacji II typu według wieku

K ( 20-30 lat )
WFII= --------------------- C
M ( 20-30 lat )























Wybrane problemy analizy demograficznej

Analiza demograficzna; źrodla statystyczne o ludnosci dostarczaja demografowi danych ilosciowych

Dane ilosciowe; da się je przedstawic za pomoca liczb , takie do których stosujemy statystyke

Procesy demograficzne; które bada demograf , dotycza ogol zjawisk zlozonych

Zjawisko zlozone; istnieja wzajemne powiazanian czynnikow , które wplywaja na to zjawisko , wiazace zjawiska demograficzne ( czynnik ekonomiczny ) i poza demograficzne ( czynniki polityczne; wojny , przewroty , rewolucje ; czynniki medyczne; epidemie )

4 główne cele analizy demograficznej :
- rozklad zlozonych zjawisk demograficznych na zjawiska proste
- eliminowanie wzajemnych powiazan , pomiedzy poszczegolnymi zjawiskami demograficznymi oraz zjawisjkami demograficznymi i pozademograf.
- Badanie przyczyn i skutkow powstawania okreslonych procesow demograf.

Dwa typy analizy demograf . :
- anlaiza poprzeczna stosujac ten typ analizy badamy zbio osob , które urodzil się w roznym czasie i dazyly do momentu badan w warunkach zroznicowanych zarówno z pkt widzenis procesow demograf. Jak i innych czynnikow wplywajacych na postawy i zachowania , taka analiza oparta na danych ludnosciowych odnosi się do danego okresu kalendarzowego , stad w analizie tej przyjmuje się zasade jednosci czasu obserwacji zjawisk demogrraf. W ten sposób uzuskuje się opis stanu ludnosci , w konkretnym okresie kalendarzowym . Przykłady; analiza 15-latki i 80-latka; temat do badan malzenstwa zawarta w 2002 roku , nie laczy tych dwoch osob nic poza tematem badan , badac można np. strukture tych malzenstw w zaleznosci od wieku albo stanu cywilnego ; zgony w konkretnym roku ; tylko to ich laczy , ze zmarli w tym roku , można badac ich ze względu na plec , wiek , stan cywilny
- analiza wzdłużna; prowadzone sa badania w zbiorowosci ludzi , którzy przezyli te same wydarzenia demograf. w tym samym scisle okreslonym czasie; KOHORTA . Osobnucy urodzen w tym samym czasie to GENERACJA to jeden z typow kohorty
- analiza wydarzen zachodzacych w poszczegolnych kohortach od momentu przecietnego , samego wydarzenia do momentu badan nazywa się ANALIZA WZDŁUŻNĄ , np. wylosowany rocznik 1981 roku; z wszystkich kobiet urodzonych twedy dokonuje się zastosowania i bada się np. dzietnosc tych kobiet , bada się wiec te kobiety , gdy np. osiagna wiek 25 roku zycia i pyta np. po jakim czasie od zawarcia malzenstwa zdecydowaly się na dzietnosc i na ile dzieci , sposób rodzenia

MIERNIKI STOSOWANE W ANALIZIE DEMOGRAFICZNEJ
Typy :
- mierniki czestotliwosci ( natezenia ) wystepowania danego zjawiska demograficznego w konkretnej populacji zwany; wspolczynnik demograficzny

wzór





- prawdopodobienstwa zajscia danego zjawiska demograf. przy zalozonych warunkach , np. prawdopodobienstwo zgonu osobnika w okreslonej liczbie lat o okreslonej plci
- mierniki struktur demograf; badania nad strukturami danej populacji polegaja przede wszystkim na podziale populacji na subpopulacje , np. badanie struktury populacji ze względu na plec lub wiek








dwa typy wspolczynnikow demograf . :
a) ogolne ( surowe )

wzór



b) cząstkowe ( szczegółowe )

wzór






Struktura ludnosci według płci

Mierniki struktury ludnosci wg plci :
mierniki struktury ludnosci wg plci :

-          wspolczynnik feminizacji 1 typu – wspolczynnik ogolny

wzor

-          wspolczynnik feminizacji 2 typu – wspolczynnik czestotliwosci

wzor

-          wspolczynnik maskulinizaci 1 typu

wzor

-          wspolczynnik maskulinizacji 2 typu

wzor

struktura ludnosci wg plci

czynniki , które maja wplyw na struktury ludnosci wg plci :

-          biologiczne ( chromosomy meskie i zenskie )

-          spoleczne ( mozliwosc spoleczna , wojna )

-          biologiczno – spoleczne

prawidlowosci struktury ludnosci wg plci :

-          w kazdej wystarczajco duzej zbiorowosci rodzi się wiecej facetow niż lasek

-          w wiekszosci populacji umieralnosc facetow jest wyzsza niż lasek w kazdym badanym wieku

-          migracj a a plec : zewnetrzne migracje – zagraniczne , faceci czesciej migruja , laski jak już to łódz – bo tam wlokiennictwo , faceci na gornikow

-          po2 wojnie wiecej facetow zginelo

-          kobiety masowo wkraczaja na rynek pracy

-          kobiety wdowy , a potem hajtaly się z mlodszymi kolesiami

na swiecie jest lekka przewaga facetow !!

struktura ludnosci wg wieku :

wiek czlowieka liczony od momentu jego urodzenia

3 rodzaje wieku w demografii :

-          wiek kalendarzowy – chronologiczny – od momentu ur do wystapienia konkretnego zjawiaiska demograf ( mierzy się w latach , miechcach , tygodniach , dniach )

-          wiek biologiczny – ( funkcjonalny ) – nie mierzymy liczba przezytych lat ale ogolna stanem psychofiz jednostki , dwa typy : 1 osoba osiagnela okreslony wiek kalendarzowy ale nie wyjkazuje dostatecznego stopnia rozwoju biologicznego – obowiazek szkolny – gotowosc szkolna , 2 typ – wiek chronologiczny może wplywac ograniczajaco na podjecie lub kontynuacje pewnych rol spolecznych

-          wiek spoleczny – nie bierze się pod uwage liczby ukonczonych lat , to sytuacja spoleczna , w jakiej znalazla się jednostka ze względu na pelnione role spoleczne

wzory

Edward Rosset – definicja osob starych jako 60 lat i wiecej

Skala :

-          jeśli udzial osob starych jest ponizej 8 % - spolecznestwa w sensie demograf mlode

-          od 8-10% - przedpole starzenia się

-          od 10-do 12 % - spoleczenstwa starzejace się

-          12 % i wiecej – s[poleczenstwa stare

struktura ludnosci wg wieku i plci

piramidy wieku – Sundbarga

piramidy

ludnosc  typu progresywnego – cechy :

-          staly wzrost liczby ludnosci spowodowany jest :

-          - roznica z roku na rok liczba urodzen ( duzo urodzen )

-          wysoki poziom przyrostu natural +

-          mlode spol w sensie demograf

ludnosc typu zastojowego :

-          coroczna liczba urodzen rowna się mniej wiecej liczbnie zgonow

-          wspolczynnik przyrostu natural zerowy

ludnosc typu regresywnego :

-          coroczna ilosc ur mala

-          mala liczba zgonow

-          wspolczynnik natural minusowy

-          spoleczenstwo w sensie demograf stare

truktura ludnosci wg cech spoleczno – zawowodowych

zrodlo utrzymania :

-          typologia 1 : rolnicze , niezarobkowe , pozarolnicze

-          typologia 2 – praca osobiscie wykonywana , nizarobkowe zrodlo utrzymania , pozostawanie na utrzymaniu

stosunek do pracy : czynni zawodowo ( aktywni ) i bierni zawodowo

wspolczynnik aktywnosci zawodowej

wzory

struktura ludnosci wg poziomu wyksztacenia

stopnie wyksztac :

podstawowe

zwowodowe

srednie

wyzsze

urodzenia

wzory

liczba urodzen – liczba urodzonych dzieci

liczba porodow – liczba matek , które ur

noworodek zywo ur – bezposrednio po ur wykazuje oznaki zycia ( odech , bicie serca , tetnieje pepowina , skurcze miesni )

noworodek martwo ur – zgon jego nastapil po calkowitym wydobyciu z ustroju matki niezlaeznie od czasu trawnia ciazy

urodzenie malzenskie – dziecko ur się w czasie trwania malzenstwa , albo przed uplywem 300 dni przed uniewaznieniem malzenstwa

zgony

zgon – trwale czyli nie odwracalne ustanie czynnosci narzadow niezbednych do zycia

zgon niemowlecia – zgon dziecka ponizej 1 roku zycia

zgon noworodka – zgon dziecka ponizej 4 tyg

wiek 0 dni – zgon zywo ur dziecka który nie przezyl 24 h

wzory

przyczyny zgonow : uklad krazenia ( czesciej kobiety ) , nowotwory zlosliwe ( wiecej mezczyzni ) , urazy , zatrucia , wypadki ( czesciej mezczyzni )

Współczynnik reprodukcji brutto – wyraza srednia liczbe zywo urodzonych dziewczynek ( córek ) przypadających na 1 kobiete bedaca w okresie rozrodczym

Współczynnik reprodukcji netto – srednia liczba zywo urodzonych dziewczynek ( corek ) które dozyja do wieku swych matek ( okresu rozrodczego )

Współczynnik płodności całkowitej

Dzietnosc ogolna – wspolczynnik ten dla danego roku okresla liczbe dzieci jaka urodzi przecietna kobieta ( jedna ) w ciagu calego okresu rozrodczego ( 15-49 lat ) przy zalozeniu , ze w poszczegolnych fazach tego okresu będzie rodzila z intensywnoscia obserwowana w badanym roku , to jest przy przyjeciu czastkowych wspolczynnikow plodnosci z tego roku za niezmienne

REPRODUKCJA LUDNOŚCI – MIARY REPRODUKCJI LUDNOŚCI

KAŻDA ZBIOROWOŚĆ LUDZI PODDANA JEST W SPOSÓB CIĄGŁY PROCESOWI ODNOWY ( ODNOWA BIOLOGICZNA ) , ZMIENIAJĄ SIĘ GENERACJE , Z KTÓRYCH SKŁADA SIĘ DANA POPULACJA .

Każdego roku pojawia się nowa generacja a liczebność pozostałych generacji ulega zmniejszeniu w wyniku procesu i umieralności . Proces ten nazywamy REPRODUKCJĄ LUDNOŚCI  .

Współczynnik reprodukcji :

-          współczynnik przyrostu naturalnego

3 wzory

wartości , które przyjmuje współczynnik przyrostu naturalnego :

-          WPN = 0 – liczba urodzeń = liczbie zgonów co w konsekwencji daje , że w wyniku ruchu naturalnego liczebności populacji nie uległa zmianie

-          WPN>0 – liczba urodzeń jest większa niż liczba zgonów , dodatni przyrost naturalny , w wyniku ruchu naturalnego populacja uległa zwiększeniu

-          WPN < 0  - liczba urodzeń jest mniejsza niż liczba zgonów , ujemny przyrost naturalny w wyniku ruchu natu...