MUZYKA I WYCHOWANIE.pdf

MUZYKA MOJA MIŁOŚĆ?

Już stary Platon powiedział, że aby zmierzyć duchową temperaturę jednostki lub

społeczeństwa, należy sprawdzić, jakiej muzyki słuchają. Według św. Augus-

tyna muzyka ma nauczyć odwracać wzrok od rzeczy ziemskich i kierować spoj-

rzenie ku samemu Stwórcy, czyli pomagać w zbawieniu.

To, że temperatura muzyczna u młodzieży jest powyżej stanu gorączkowego,

to prawie każdy widzi i słyszy. Ale to, jak muzyka porywa duszę ku niebu, już

nie jest tak widoczne i doświadczalne. Nie znaczy to, że nie dzieje się tak tu i ów-

dzie. O jednym i drugim piszemy i mówimy w tym numerze, podkreślając, że:

Muzyka, idol, disc jockey mogą być jak medium, poprzez które przenika

do serc dzieci zarówno to, co pożyteczne i pożądane przez rodziców, jak i to,

co szkodliwe i zwracające dziecko przeciwko nim, Bogu i sobie samemu.

Wprowadzanie dziecka w świat muzyki klasycznej, kościelnej i tanecznej

oraz w samodzielne i wspólne muzykowanie i śpiewanie rozwija jego kulturę

duchową, wrażliwość estetyczną i więzi z innymi.

Trzeba chronić dzieci przed taką muzyką, która nie tylko niszczy słuch

i nerwy, ale i czyni dzieci głuchymi na treści subtelne, moralne i religijne,

a także na głosy tych, którzy pragną rozwoju i zbawienia dzieci.

Oddajemy te myśli Waszej trosce.

Redakcja

Krystyna Sztramska

Gdzie jest Bóg?

Hanna usłyszała odgłos głośnej muzyki już na

dole k latki schodowej. Są siadka z pier wszego piętra

uchyliła drzwi swojego mieszkania, ukazując głowę

w papilotach.

– I znów to samo – zaskrzeczała – ten hałas

wszystkich wykończy.

Hanna minęła ją bez słowa. Nerwowym ruchem

przekręciła klucz w zamku. Z pokoju Pawła docho-

dziło teraz prawdziwe wycie. Wpadła bez pukania,

choć tego nie lubił.

– Paweł, czyś ty oszalał? – podbiegła do ma-

gnetofonu, wyrwała kabel z gniazdka. W pokoju

zaległa cisza. Paweł popatrzył na nią wrogo.

– Włącz, bo zabiję – usłyszała nagle. Nie zro-

zumiała. Nie pomyślała, że on może tak do niej, do

matki.

– Kowalska się skarży, że za głośno…

– Tę starą jędzę też zabiję.

– Paweł, jak ty się odzywasz, co ty w ogóle mó-

wisz? – nagle zrozumiała sens jego słów.

– Włącz to pudło! – krzyknął. Spojrzała na jego

twarz. Przestraszyła się błyskających złością oczu

i wykrzywionych ust. Podniosła kabel trzęsącymi

rękami, z trudnością włożyła wtyczkę do kontaktu.

Fala metalicznych dźwięków goniła ją do samej

kuchni. Hanna usiadła przy stole, objęła głowę rę-

kami. Rozpłakała się.

Siedzieli w mroku nadchodzącego wieczoru.

Hanna przestała płakać. Opiekuńcze ramię męża

zatrzymało w niej rodzącą się rozpacz, a później

wściekłość. Po awanturze, jaka przetoczyła się

przez ich dom, Hanna nie mogła się pozbierać.

Dziś ich ukochany jedynak zwalił na ich ramiona

niewyobrażalny ciężar. Wpadł w furię, w amok

jakiś, w stan dziwnego podniecenia i wymachując

nad nimi rękami, groził, że ich zniszczy, podpali,

zabije, udusi…

– Bóg wszystkich nie zbawi, nie uratuje! –

wrzeszczał, aż mu czerwone plamy wyskoczyły na

twarzy. – On, jeśli jest, to taki jak na obrazie, przed

którym codziennie klękacie. Bezduszny, nieru-

chomy i martwy. Jego nie ma, po prostu nie ma!

– Jak to: nie ma? – Hanna złapała się za serce.

– Jak to: nie ma? – zapytała zbielałymi nagle

wargami.

– Gdyby był Marta, by nie umarła – rzucił jej

w twarz. Potem już był tylko tupot ciężkich butów

zbiegających po schodach. I ta okropnie boląca ci-

sza. Jakby się cały świat zatrzymał.

Hanna wpatrzyła się w obraz wiszący na ścia-

nie. Z zegarmistrzowską dokładnością badała Je-

zusową twarz. Bezduszny, nieruchomy, martwy.

Tak Go widział ich syn. Tak Go oskarżał, miotany

jakimś dziwnym bólem. Od kiedy tak się zmienił?

Przecież był z niego wzorowy syn, ministrant. Klę-

kał z nimi do modlitwy, zaznaczał w kalendarzu

święta, układał religijne piosenki. Teraz jak jakiś

nieznany huragan wtargnęła do ich domu hała-

śliwa muzyka, ordynarne słowa i te odrażające pla-

katy na ścianach. Zamknięty godzinami w swoim

pokoju Paweł nie rozmawiał z nimi, rodzicami,

prawie wcale. Jakby nagle wyrósł między nimi nie-

widzialny mur.

– To przez Martę – westchnął mąż. – On chyba

się w niej kochał.

Marta? Nigdy o niej z nim nie rozmawiali.

Ani wtedy, gdy żyła, ani później, gdy wrócili z po-

grzebu, komentując jej głupią, nikomu niepotrzebną

śmierć. Marta mieszkała w sąsiedniej klatce, brała

narkotyki, przedawkowała. Byli oszołomieni tym

wydarzeniem. Współczuli rodzicom, rodzinie.

Płakali nawet. Ale co wspólnego miał z tym Bóg?

Co wspólnego miał z tym Paweł?

– Gdzie On był? Gdzie On był? – chłopak

patrzył na nią błagalnie, wierząc, że otrzyma

odpowiedź.

– Kto gdzie był? – zapytała, wiążąc

mu rękę ściągniętą z głowy chustką. Krew

szybko wsiąkała w wełniany materiał, two-

rząc ciemną plamę.

– Bóg gdzie był, gdy umierała.

– Bóg zawsze jest przy człowieku – odpo-

wiedziała, choć nie bardzo wiedziała, o co

chodzi.

– Przy każdym?

– Przy każdym – potwierdziła, próbując

go podnieść.

– Nie widzę Go – zajęczał znowu.

– Może nie widzisz, ale On jest – pogłas-

kała go czule po włosach – właśnie mnie do

ciebie przysłał.

– Panią? – nie wierzył w jej słowa.

– A cóż to, Kowalska gorsza od innych? –

żachnęła się, stawiając go na nogi.

Uśmiechnął się mimo bólu. Pozwolił się

poprowadzić do bloku. Oparł głowę na jej

ramieniu. Jakiś miękki kosmyk włosów

rozplątał się z papilota i pogłaskał chłopaka

po twarzy.

Paweł rozpłakał się. Z każdą łzą jego serce

stawało się lżejsze, coraz lżejsze. Jakby chciało

się unieść do nieba. Jakby Bóg chciał je na

nowo do siebie przyciągnąć…

Szła cicho w kierunku śmietnika. Szarzało do-

piero, ale nie mogła spać, więc wzięła się do domo-

wych porządków. Jak zwykle zaczęła od wyrzucenia

śmieci. Przystanęła, by zmienić rękę, gdy usłyszała

kwilenie. Zbliżyła się do kubła i zmartwiała. Przy

murze leżał jakiś chłopak. Jęczał cicho, zaciskając

palce na przegubie dłoni, z którego wąską strużką

sączyła się krew.

– Paweł, co ci? – wyszeptała, rozpoznając syna

sąsiadów. Nachyliła się nad nim wystraszona.

Anna Czerwińska-Rydel

Dzieci są jak posiane nasiona.

Trzeba je codziennie podlewać,

Poświęcać im uwagę i pielęgnować.

W takich warunkach nasiona kiełkują,

Rośliny rosną, a potem zakwitają.

Shinichi Suzuki: „Karmieni miłością”

noworodka. Również piosenki, które matka śpie-

wała przed urodzeniem, a także muzyka, której

w tym czasie słuchała, mają ogromny wpływ na

dziecko zarówno w okresie prenatalnym, jak i po

narodzinach.

Nie bez znaczenia dla rozwoju małego czło-

wieka jest więc rodzaj muzyki słuchanej przez

jego mamę w ciąży. Dźwięki o niskiej często-

tliwości, a więc te, które są obecne w hałasie,

muzyce rockowej, heavy metalowej, na lotni-

skach i placach budowy, działają niekorzyst-

nie zarówno na mamę, jak i na jej maleństwo.

Przeciwnie – dźwięki o wysokiej częstotliwości

wywierają ogromnie korzystny wpływ na rozwój

słuchu, inteligencji, a także wykazują działanie

relaksujące. Dźwięki te możemy spotkać w mu-

zyce mistrzów barokowych takich jak: Bach,

Vivaldi, Haendel i in. oraz w muzyce Mozarta.

Szczególnie doskonale uporządkowana, a zara-

zem pełna lekkości muzyka Mozarta wpływa na

rozwój muzyczny, intelektualny i emocjonalny

małego dziecka. Muzyka tego kompozytora jest

jakby stworzona dla rozwijającego się dopiero

umysłu i słuchu dziecka.

Dobrze dobrana muzyka powinna być więc

obecna w życiu dziecka od pierwszych chwil

Muzyka jest podstawą ludzkiego rozwoju

i egzystencji w takim samym stopniu jak mowa,

ponieważ zarówno muzyka, jak i mowa należą

do świata dźwięków. Poprzez dźwięki mały czło-

wiek zyskuje wgląd w siebie i kontaktuje się z in-

nymi, muzyka umożliwia mu rozwój i pobudza

wyobraźnię.

Słuch dziecka rozwija się już od szesnas-

tego tygodnia ciąży. W tym czasie odbiera ono

dźwięki zarówno z organizmu matki, jak i ze

świata zewnętrznego. Dziecko w szóstym mie-

siącu życia płodowego potra już reagować na

muzykę poprzez mruganie powiekami i poru-

szanie całym ciałem. Zapamiętuje muzykę, która

towarzyszyła mu przed urodzeniem, i uspokaja

się, słysząc ją po urodzeniu. Bicie serca matki,

jej głos, dźwięki podobne do tych, jakie wytwa-

rzają organy wewnętrzne, a więc uspokajające

„ciiiiiii” lub „szyyyyyyy”, działają kojąco na

Dziecko powinno przyswajać sobie dźwięki muzyki tak jak dźwięki mowy.

jego życia. Wiedzą o tym matki we wszystkich

miejscach świata, epokach i kulturach, kiedy in-

stynktownie śpiewają swoim dzieciom, kołysząc

je w ramionach, uspokajając i usypiając. Bycie tu-

lonym w ramionach matki i słuchanie śpiewanej

przez nią kołysanki to dla noworodka przedłu-

żenie cudownego okresu sprzed narodzin – po-

czucia bezpieczeństwa, bliskości i wszechogar-

niającej miłości. Przeżycia tej jedności nie sposób

przecenić, jeżeli pragniemy, żeby nasze dziecko

rozwijało się prawidłowo intelektualnie, społecz-

nie i emocjonalnie.

Edwin E. Gordon – twórca koncepcji umu-

zykalniania niemowląt i małych dzieci – uważa,

że dom jest najważniejszą szkołą, z jaką dziecko

kiedykolwiek będzie miało okazję się spotkać,

a rodzice są najważniejszymi nauczycielami.

Aby kierować dziećmi w rozwijaniu zdolności

muzycznych, rodzice nie muszą być muzykami,

tak jak nie muszą być pisarzami, mówcami czy

matematykami, aby nauczyć swoje dzieci czytać,

pisać czy liczyć. Rodzice, którzy dużo śpiewają

dziecku i tańczą z nim w rytm słuchanej muzyki,

mają dostateczne przygotowanie do rozwijania

jego umiejętności muzycznych. Dziecko we-

dług Gordona powinno doświadczać bogatych

i różnorodnych prezentacji muzycznych, zanim

ukończy 18 miesięcy, aby w późniejszym wieku

rozwinąć potrzebną do nauki muzyki gotowość.

W tym czasie dzieci uczą się muzyki tak samo jak

języka. Niestety, do przeciętnego noworodka

zazwyczaj więcej się mówi, niż śpiewa. Gordon

uważa, że dziecko powinno przyswajać sobie

dźwięki muzyki, tak jak przyswaja dźwięki

mowy, a rodzice powinni nauczyć je posługiwa-

nia się głosem śpiewu, tak jak uczą je używać go

w mowie.

Podobną koncepcję uczenia małych dzieci

muzyki przedstawia japoński twórca metody gry

na skrzypcach Shinichi Suzuki. „Moim celem

w nauczaniu gry na skrzypcach – pisze Suzuki

– jest pozwolić dzieciom doświadczyć radości

obcowania z jedną z najpiękniejszych i ubogaca-

jących duchowo rzeczy w świecie. Muzyka ma

moc otwierania serc dzieci i uczy je lepiej doce-

niać dar życia”. Według niego talent muzyczny

nie jest wrodzony ani odziedziczony. W każdym

dziecku można rozwinąć umiejętności, wszystko

sprowadza się tylko do metody uczenia. Suzuki

opracował własną metodę uczenia małych dzieci

gry na skrzypcach, którą nazwał Metodą Języka

Ojczystego. Dziecko prowadzone tą metodą

jest otoczone muzyką tak samo jak językiem

ojczystym. Nauczyciel w tej metodzie pełni rolę

przewodnika. Na początku zachęca dziecko do

gry poprzez zabawy z użyciem instrumentu,

później uczy je grać, rozpoczynając od obserwo-

wania przez dziecko grającego nauczyciela. Stop-

niowo dziecko samo zaczyna grać na skrzypcach,

naśladując postawę nauczyciela, jego sposób

trzymania instrumentu i wykonywane ruchy.

We wszystkich tych działaniach cały czas towa-

rzyszą maluchowi rodzice. Tak kształcone małe

dzieci niekiedy wielokrotnie przewyższają swo-

imi umiejętnościami muzycznymi rówieśników

uczonych w sposób tradycyjny. Metoda ta znala-

zła uznanie i miejsce w edukacji muzycznej w po-

nad 40 krajach świata, gdzie około 30000 dzieci

uczy się grać na skrzypcach, altówce, wiolonczeli,

kontrabasie, ecie, har e, gitarze i fortepianie.

Dzieci nie są poddawane egzaminom wstęp-

nym, żadnym testom zdolności muzycznych

czy innym zabiegom egzaminacyjnym. Suzuki,

wychodząc z założenia, że wszystkie dzieci mają

równe możliwości i szanse kształcenia, tworzy

atmosferę akceptacji i radości muzykowania.

Wc z e s ne s t y mu low a n i e mu z yc z ne w p ł y w a

również na ogólny rozwój dziecka, jego procesy

poznawcze, koordynację ruchową, orientację

przestrzenną, równowagę emocjonalną. Dzieci

obcujące z muzyką od pierwszych chwil życia

szybciej uczą się mówić, a te, które muzykują na

instrumentach, często lepiej uczą się w szkole.

Edukacja muzyczna pobudza sfery intelektual-

ne, które nie są w takim stopniu wykorzysty-

wane w żadnej innej dziedzinie. Muzyka uczy

ścisłego myślenia, ponieważ sama jest nauką

i matematyką – jest dokładna, wyróżnia para-

metry akustyczne, a pełna partytura dyrygenta

stanowi jakby graficzną kartę, która określa

Dzieci, które grają na instrumentach, często lepiej uczą się w szkole.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: