14. Ruch robotniczy na Litwie na przełomie XIX i XX wieku.doc

Ruch robotniczy na Litwie na przełomie XIX i XX wieku

              Po roku 1905 rozwój przemysłowy Litwy został nieco przyspieszony. Liczba fabryk zwiększyła się nieznacznie, a liczba robotników wzrosła o 27%. Wartość produkcji zwiększyła się zaś dwukrotnie. W latach 1910 – 1912 Litwa osiągnęła szczytowy punkt w swym rozwoju przemysłowym. W 1912 nastąpił chwilowy kryzys co ożywiło walkę klasową proletariatu. Przemiany w klasowej strukturze burżuazyjnego społeczeństwa litewskiego odbiły się na działalności partii politycznych.

              Główną, zorganizowaną siłą polityczną w społeczeństwie litewskim pozostawała LSDP. Wyszła z rewolucji osłabiona przez aresztowania i prześladowania, w latach 1906 – 1907 posiadała przeszło 2300 członków, z tego 817 liczyła organizacja wileńska. Wiejskie grupy działały w 69 miejscowościach.

              W łonie LSDP działały dwa kierunki:

·         Federacyjny – Domaszewicz, Kapsukas byli za federacją niepodległej Litwy z sąsiadami (Białorusią, Polską, Łotwą) opartą na demokratycznych zasadach z możliwie szeroką autonomią wewnętrzną dla Liwy.

·         Autonomiczny – Sirutavicius, Angarietis uważali, że dla proletariatu Litwy korzystniej będzie żądać tylko autonomii Litwy w ramach demokratycznego państwa rosyjskiego; to oni mieli silne poparcie w Wilnie.

Na zjeździe partyjnym w Krakowie 1907 roku autonomiści uzyskali większość i sprawa federacji została z programu patii usunięta. Na zjeździe krakowskim odbyło się też wcielenie PPS na Litwie do LSDP. PPS na Litwie skutkiem zatargów i nieporozumień z krajową PPS zmieniła w 1906 roku nazwę na Socjal–Demokratyczną Partię Litwy i zaproponowała LSDP zjednoczenie.

Rozważano też na zjeździe połączenia z SDPRR. Litwini pragnęli zapewnić jednak sobie prawa autonomiczne w ramach SDPRR, na co ta partia zgodzić się nie chciała.

LSDP nadal stała na błędnym stanowisku w kwestii agrarnej. Kwestii tej nie poruszano, gdyż LSDP uważała, że jedyną siłą rewolucyjną jest proletariat, a tym samym sojusz z biedotą wiejską jest niepotrzebny. Mimo porażki federalistów w 1907 roku kierunek nacjonalistyczny podtrzymywało pismo „Visuomene” (Społeczeństwo) wychodzące w latach 1910 – 1911 pod red. M. Birziski.