hałas w miejscu pracy.pdf

E u r o p e j s k a A g e n c j a B e z p i e c z e ń s t w a i Z d r o w i a w P r a c y

Hałas w miejscu pracy

Ekspozycja na hałas w miejscu pracy może stanowić zagrożenie dla

zdrowia pracowników. Najczęstszym skutkiem tego typu ekspozycji jest

uszkodzenie słuchu. Schorzenie to zaobserwowano u kotlarzy w 1731 r.

Hałas może również nasilić stres i zwiększyć ryzyko wypadku przy pracy.

Niniejsze opracowanienie ma na celu przybliżenie czytelnikom proble-

mu możliwych skutków występowania hałasu w miejscu pracy.

Hałas a substancje chemiczne

Niektóre niebezpieczne substancje są ototoksyczne (dosłownie „zatru-

wające słuch”). Pracownicy narażeni jednocześnie na niektóre

z tych substancji oraz głośny hałas ryzykują uszkodzeniem słuchu w

większym stopniu niż ci, którzy są narażeni tylko na hałas lub tylko na

substancje chemiczne.

Ten efekt synergii jest szczególnie zauważalny w przypadku łącznego

działania hałasu i niektórych rozpuszczalników organicznych, w tym to-

luenu, styrenu i disiarczku węgla. Substancje te mogą być wykorzysty-

wane w zakładach pracy zajmujących się produkcją tworzyw sztucz-

nych, farb i lakierów oraz w drukarniach, gdzie również występuje

hałas.

Upośledzenie słyszenia

Upośledzenie słyszenia może być spowodowane zablokowaniem prze-

kazywania dźwięków do ucha wewnętrznego (głuchota przewodze-

niowa) lub uszkodzeniem komórek słuchowych rzęsatych w ślimaku,

części ucha wewnętrznego (głuchota odbiorcza). Rzadziej upośledze-

nie słyszenia może być spowodowane zaburzeniami przetwarzania sy-

gnałów w centralnych ośrodkach słuchowych (w przypadku zmian w

ośrodkach słuchowych mózgu).

Hałas a kobiety ciężarne

Narażenie kobiety ciężarnej na wysokie poziomy hałasu w miejscu pra-

cy może niekorzystnie wpływać na zdrowie nienarodzonego dziecka.

Skutkiem długotrwałego narażenia na hałas może być podwyższone

ciśnienie tętnicze krwi i zmęczenie. Wyniki badań wskazują, że długo-

Uszkodzenie słuchu wywołane hałasem

Uszkodzenie słuchu wywołane hałasem jest najbardziej powszechną

chorobą zawodową w Europie, gdyż stanowi około jednej trzeciej

wszystkich chorób związanych z pracą. Występuje częściej niż choroby

skóry i układu oddechowego(1).

Uszkodzenie słuchu wywołane hałasem to zazwyczaj wynik długotrwa-

łego narażenia na głośny hałas. Pierwszym objawem jest zwykle nie-

zdolność słyszenia wysokich dźwięków. Jeśli nie zostaną podjęte kroki w

celu redukcji nadmiernego hałasu, stan słuchu osoby narażonej ulega

dalszemu pogorszeniu, pojawiąją się również trudności ze słyszeniem

niższych dźwięków. Zmiany takie zwykle zachodzą w obu uszach.

Uszkodzenie słuchu wywołane hałasem jest nieodwracalne.

Uszkodzenie słuchu może nastąpić również w przypadku krótkotrwałe-

go narażenia na hałasy impulsowe (nawet pojedynczy silny impuls), ta-

kie jak pochodzące od strzału z broni palnej lub pracy pneumatycznego

młotka nitowniczego. Może to mieć nieodwracalne skutki, łącznie z

ubytkiem słuchu i trwałymi szumami w uszach. Impulsy mogą również

rozerwać błonę bębenkową. Jest to bolesne, ale możliwe do wylecze-

nia.

Szumy uszne

Szumy uszne to wrażenie dzwonienia, syczenia lub dudnienia w uszach.

Nadmierne narażenie na hałas zwiększa ryzyko wystąpienia szumów

usznych. Ryzyko znacznie wzrasta, jeżeli hałas ma charakter impulsowy

(np. wybuch). Szumy uszne mogą być pierwszym sygnałem uszkodze-

nia słuchu wywołanego hałasem.

( 1 ) Na podstawie publikacji pt.: „Dane opisujące czynnik łączący zagadnienia BHP i możliwo-

ści zatrudnienia” , Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, 2002, ISBN 92-

-95007-66-2.

( 2 ) Komunikat Komisji w sprawie wytycznych dotyczących oceny czynników chemicznych,

ﬁzycznychibiologicznychorazprocesów przemysłowych uznanych za niebezpieczne

dla zdrowia ciężarnych pracownic oraz pracownic, które w ostatnim czasie urodziły

dziecko lub karmią piersią (dyrektywa Rady 92/85/EWG).

( 3 ) Dyrektywa Rady 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia

środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pra-

cownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią

„Hałas”, plakat autorstwa Anety Sedlakowej. Dzięki uprzejmości organizatora konkursu na plakat

promujący bezpieczeństwo w miejscu pracy – Centralnego Instytutu Ochrony Pracy –

Państwowego Instytutu Badawczego, Polska.

http://agency.osha.eu.int

FACTS 57

trwałe narażenie płodu na głośny hałas może mieć wpływ na

słuch narodzonego dziecka oraz że hałas o niskich częstotliwo-

ściach może potencjalnie powodować większe szkody ( 2 ).

˛ otaczający hałas może zmuszać nauczycieli do podnoszenia

głosu, co prowadzi do problemów z głosem,

˛ komunikat słowny może zostać mylnie zrozumiany przez kie-

rowcę lub operatora maszyny budowlanej na placu budowy,

co może doprowadzić do wypadku.

Pracodawcy mają obowiązek dokonać oceny rodzaju, stopnia i

czasu narażenia kobiet ciężarnych na hałas ( 3 ). Jeśli istnieje ryzyko

zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia pracownika lub zagrożenia

ciąży, pracodawca musi zapewnić takie warunki pracy ciężarnej

pracownicy, aby wyeliminować narażenie jej na hałas. Należy za-

uważyć, że stosowanie przez przyszłą matkę środków ochrony in-

dywidualnej nie stanowi zabezpieczenia nienarodzonego dziecka

przed zagrożeniem ﬁzycznym.

Stres

Stres związany z pracą pojawia się wtedy, gdy wymagania środo-

wiska pracy przekraczają zdolność pracowników do ich spełniania

(lub kontrolowania) (6). Istnieje wiele czynników stresogennych

wywołujących stres związany z pracą, rzadko jednak zdarza się, by

pojedynczy czynnik prowadził do tego typu stresu.

Źródłem stresu dla pracowników może być ﬁzyczneśrodowisko

pracy. Hałas towarzyszący pracy, nawet jeżeli jego poziom nie wy-

maga podjęcia działań zapobiegających uszkodzeniu słuchu,

może być czynnikiem stresującym (np. często dzwoniący telefon

czy też ciągły szum klimatyzatora), chociaż działa on zwykle w po-

łączeniu z innymi czynnikami.

Sposób, w jaki hałas wpływa na poziom stresu pracowników, jest

uzależniony od skomplikowanej kombinacji takich czynników, jak:

Zwiększone ryzyko wypadków

W dyrektywie dotyczącej hałasu ( 4 ) jest mowa między innymi o

związku między hałasem a wypadkami oraz o wymogu uwzględ-

niania tego związku, szczególnie przy dokonywaniu oceny ryzyka

związanego z hałasem.

Hałas może być przyczyną wypadków, gdyż:

˛ utrudnia pracownikom słyszenie i właściwe rozumienie mowy

i sygnałów,

˛ maskuje dźwięk zbliżającego się niebezpieczeństwa lub sygna-

łów ostrzegawczych (np. sygnałów cofania pojazdów),

˛ rozprasza pracowników, np. kierowców,

˛ pogłębia stres związany z pracą, który, zwiększając obciążenie

poznawcze, zwiększa prawdopodobieństwo popełnienia błę-

dów.

˛ rodzaj hałasu, jego natężenie, barwa i przewidywalność,

˛ złożoność zadania wykonywanego przez pracownika (np. roz-

mowa osób postronnych może okazać się czynnikiem stresu-

jącym, jeżeli zadanie wymaga skupienia),

˛ zawód pracownika (np. muzycy mogą odczuwać stres związa-

ny z pracą wynikający z obawy o uszkodzenie słuchu),

˛ stan psychoﬁzycznypracownika;poziomyhałasu,którewnie-

których okolicznościach mogą pogłębiać stres, szczególnie w

przypadku zmęczenia, w innych okolicznościach mogą być zu-

pełnie nieszkodliwe.

Zakłócenie komunikacji słownej

Skuteczna komunikacja ma zasadnicze znaczenie w miejscu pra-

cy, niezależnie od tego, czy jest to fabryka, plac budowy, centrum

obsługi telefonicznej czy szkoła. Dobra komunikacja werbalna (5)

zachodzi wtedy, gdy poziom dźwięku przy uchu słuchacza jest o

co najmniej 10 dB wyższy od poziomu hałasu otoczenia (tła).

Otaczający hałas jest bardzo często odczuwany jako wyraźne za-

kłócenie komunikacji słownej, szczególnie w przypadkach gdy:

Ustawodawstwo

W 2003 r., przyjęto dyrektywę 2003/10/WE Parlamentu Europej-

skiego i Rady w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochro-

ny zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników

na ryzyko spowodowane czynnikami ﬁzycznymi(hałasem).Dy-

rektywa ta ma zostać przeniesiona do ustawodawstwa krajowego

wszystkich państw członkowskich do dnia 15 lutego 2006 r. ( 7 ).

Art. 5 ust. 1 dyrektywy postanawia, że biorąc pod uwagę postęp

techniczny oraz dostępne środki ograniczenia ryzyka u źródła, na-

leży podjąć takie działania, aby „ryzyko wynikające z narażania na

hałas zostało wyeliminowane u źródła lub zredukowane do mini-

mum”. Dyrektywa ustala również wartość graniczną dziennej eks-

pozycji na hałas o poziomie 87 dB.

˛ hałas otoczenia występuje często,

˛ słuchacz ma już nieznacznie uszkodzony słuch,

˛ komunikat słowny jest w innym języku niż język ojczysty słu-

chacza ,

˛ stan ﬁzycznylubpsychicznysłuchaczajestzakłóconyzuwagi

na zły stan zdrowia, zmęczenie lub zwiększone obciążenie pra-

cą pod presją czasu.

Wpływ powyższych czynników na bezpieczeństwo i zdrowie w

pracy jest różny i zależy od środowiska pracy. Na przykład:

Dalsze informacje

Niniejsze opracowanie stanowi materiał informacyjny Europejskiego

Tygodnia Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy 2005. Dodatkowe opra-

cowania i informacje dotyczące hałasu są dostępne na stronie http://

ew2005.osha.eu.int . Z ustawodawstwem UE dotyczącym bezpieczeń-

stwa i zdrowia w pracy można się zapoznać na stronie http://europa.

eu.int/eur-lex/

( 4 ) Dyrektywa 2003/10/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie minimalnych wy-

magań dotyczących w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących nara-

żenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami ﬁzycznymi(hałasem).

( 5 ) Słuchacz rozumie 90% sylab i 97% zdań.

( 6 ) Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, Badanie dotyczące stresu

związanego z pracą, 2000.

( 7 ) W miejsce dyrektywy 86/188/EWG

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy

Gran Vía, 33, E-48009 Bilbao

Tel. (34) 944 79 43 60, faks (34) 944 79 43 83

E-mail: information@osha.eu.int

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Powielanie materiału jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. Printed in Belgium , 2005 r.

http://agency.osha.eu.int

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: