Wypadki przy użytkowaniu sprzętu roboczego analiza.pdf

Wypadki przy użytkowaniu sprzętu roboczego

W 2004 r. inspektorzy pracy zbadali 913 wypadków przy pracy, w których źródłami czynników

niebezpiecznych, powodujących urazy, były maszyny, aparatura, narzędzia i instalacje oraz sprzęt do

tymczasowej pracy na wysokości (np. drabiny i rusztowania). Wypadki z udziałem wymienionego

wyposażenia, określanego ogólną nazwą „maszyny”, stanowiły w minionym roku aż 30% ogólnej liczby

urazów zgłoszonych do Państwowej Inspekcji Pracy (wypadki śmiertelne, ciężkie i zbiorowe).

W liczbie zbadanych przez PIP wypadków śmiertelnych i ciężkich urazy przy maszynach stanowiły 36%.

W kategorii wypadków śmiertelnych udział wypadków przy maszynach wynosił 17%, a w kategorii

wypadków ciężkich - 46%.

Do wypadków śmiertelnych dochodziło najczęściej przy maszynach i urządzeniach energetycznych (kotły

parowe, sprężarki, zbiorniki z gazem), przy użytkowaniu drabin oraz środków transportu wewnętrznego

(przenośniki, dźwignice, wózki jezdniowe itp.) – rys. 1.

Kotły parowe, sprężarki, silniki spalinowe, zbiorniki z gazem

21,7%

Drabiny

16,7%

Przenośniki, dźwignice i inne urządzenia do transportu oraz

ich wyposażenie (bez wózków jezdniowych)

16,7%

Wózki jezdniowe z napędem silnikowym i ręczne

15,0%

Urządzenia do wytwarzania, przesyłania energii elektrycznej

10,0%

Maszyny górnicze (urządzenia strugowe, pogłębiarki,

ładowarki itp.)

6,7%

Elementy rusztowań, budowlane elementy pomocnicze

5,0%

Pilarki tarczowe stołowe, pilarki tarczowe dla potrzeb

budownictwa

5,0%

Źródło: dane PIP

Maszyny do robót ziemnych (koparki, zgarniarki itp.)

3,3%

Rys. 1. Maszyny, przy których najczęściej dochodziło do wypadków śmiertelnych.

Wśród wydarzeń powodujących wypadki śmiertelne dominowały: uderzenia, pochwycenia, przygniecenia

człowieka przez maszyny, ich części, urządzenia, narzędzia, środki transportu (30,5% wydarzeń) i upadki z

wysokości (25,4%) - rys. 2.

Źródłami czynników niebezpiecznych powodujących najczęściej wypadki ciężkie, były: obrabiarki do

drewna, środki transportu wewnętrznego oraz maszyny do obróbki plastycznej metali (prasy, walcarki itp.) –

rys. 3. Największa liczba urazów inwalidzkich miała miejsce przy pilarkach tarczowych i frezarkach do

drewna. Stanowiły one łącznie źródło czynników niebezpiecznych aż 27,5% ciężkich wypadków

„maszynowych”.

Uderzenie, pochwycenie, przygniecenie człowieka przez

maszyny, ich części, urządzenia, narzędzia, środki

transportu

30,5%

Upadek z wysokości

25,4%

Uderzenie, przygniecenie człowieka przez czynniki

materialne transportowane mechanicznie lub ręcznie

11,9%

Działanie prądu elektrycznegp

11,9%

Zetknięcie się człowieka z niebezpiecznymi i szkodliwymi

substancjami chemicznymi

8,5%

Nagłe przypadki medyczne

5,1%

Pożar, wybuch

3,4%

Źródło: dane PIP

Rys. 2. Struktura wydarzeń, które najczęściej prowadziły do wypadków śmiertelnych przy maszynach.

Niepokojąco wysoki był udział w wypadkach ciężkich – podobnie jak przy wypadkach śmiertelnych -

środków transportu wewnętrznego (przenośniki, dźwignice, wózki jezdniowe itp.).

Pilarki tarczowe stołowe, pilarki tarczowe dla potrzeb

budownictwa

18,2%

Przenośniki, dźwignice i inne urządzenia do transportu oraz

ich wyposażenie (bez wózków jezdniowych)

12,5%

Drabiny

10,5%

Prasy i krawędziarki do obróbki metali

9,6%

Frezarki do drewna

9,3%

Wózki jezdniowe z napędem silnikowym i ręczne

8,3%

Urządzenia do wytwarzania, przesyłania energii elektrycznej

5,1%

Maszyny i urządzenia do produkcji artykułów spożywczych i

używek

3,8%

Strugarki do obróbki drewna, tworzyw sztucznych itp.

3,5%

Maszyny do robót ziemnych (koparki, zgarniarki itp.)

3,5%

Maszyny do produkcji tworzyw sztucznych, gumy,

azbestocementu

3,2%

Maszyny i urządzenia przemysłu mięsnego, drobiarskiego,

rybnego

2,9%

Maszyny górnicze (urządzenia strugowe, pogłębiarki,

ładowarki itp.)

2,6%

Nożyce do cięcia metali

2,6%

Maszyny i urządzenia do mieszania, ugniatania

2,2%

Źródło: dane PIP

Kotły parowe, sprężarki, silniki spalinowe, zbiorniki z gazem

2,2%

Rys. 3. Maszyny, przy których najczęściej dochodziło do wypadków ciężkich.

W strukturze wydarzeń powodujących ciężkie wypadki przy pracy największy udział miały: uderzenia,

pochwycenia, przygniecenia przez maszyny, ich części, urządzenia, środki transportu; upadki z wysokości

oraz działanie prądu elektrycznego (rys. 4).

Uderzenie, pochwycenie, przygniecenie przez maszyny, ich

części, urządzenia, narzędzia, śr. transportu

45,1%

Upadek z wysokości

28,8%

Działanie prądu elektrycznego

6,2%

Uderzenie, przygniecenie człowieka przez spadający,

wysypujący, wylewajacy się czynnik materialny

4,9%

Uderzenie, przygniecenie przez czynniki materialne

transportowane mechanicznie lub ręcznie

4,0%

Zetknięcie się z będącymi w ruchu ostrymi narzędziami

ręcznymi

3,5%

Źródło: dane PIP

Pożar, wybuch

2,2%

Rys. 4. Struktura wydarzeń powodujących najczęściej wypadki ciężkie.

Ogólna struktura przyczyn wypadków śmiertelnych i ciężkich przy maszynach, które stanowiły najczęściej

źródła czynników niebezpiecznych powodujących te wypadki, była następująca:

• przyczyny techniczne – 18 % (dla wszystkich wypadków zarejestrowanych w 2004 r. – 12 %)

• przyczyny organizacyjne – 39 % (39 %)

• przyczyny ludzkie – 43 % (49 %).

Wśród przyczyn technicznych dominowały: brak lub niewłaściwe urządzenia zabezpieczające (np. osłony,

poręcze, zawory bezpieczeństwa); nieprawidłowości związane z eksploatacją (np. brak remontów,

przeglądów) oraz niewłaściwa stateczność.

Strukturę najczęściej występujących przyczyn technicznych przedstawia rys. 5.

Brak lub niewłaściwe urządzenia zabezpieczające (np. osłony,

poręcze, zawory bezpieczeństwa)

Nieprawidłowości związane z eksploatacją (np. brak

remontów, przeglądów)

35,8%

15,7%

Niewłaściwa stateczność

11,6%

Wady konstrukcyjne

5,1%

Nieodpowiednia wytrzymałość

5,1%

Niewłaściwe elementy sterownicze

5,1%

Brak lub niewłaściwe środki ochrony zbiorowej (np. brak

wentylacji)

4,2%

Brak lub niewłaściwa sygnalizacja zagrożeń

4,2%

Ukryte wady materiałowe

3,7%

Źródło: dane PIP

Niedostosowanie do transportu, napraw lub konserwacji

2,8%

Rys. 5. Struktura przyczyn technicznych wypadków śmiertelnych i ciężkich przy użytkowaniu maszyn.

Wśród przyczyn organizacyjnych można wyodrębnić dwie grupy: przyczyny wynikające z ogólnej

organizacji pracy oraz przyczyny wynikające z organizacji stanowisk pracy, na których doszło do wypadków.

W ogólnej liczbie przyczyn organizacyjnych udział przyczyn tkwiących w organizacji pracy na konkretnym

stanowisku stanowił 25 %. O stanie bezpieczeństwa decydowała zatem - ogólna organizacja pracy.

Strukturę najczęściej występujących przyczyn organizacyjnych przedstawiono na rys. 6 i 7.

Tolerowanie przez nadzór odstęstw od zasad bezpiecznej pracy

16,7%

Brak nadzoru

15,1%

Brak lub niewłaściwe przeszkolenie w zakresie bhp

14,8%

Brak instrukcji posługiwania się maszyną

11,8%

Dopuszczanie do pracy z przeciwwskazaniami lekarskimi

5,4%

Dopuszczanie maszyn do pracy bez wymaganych kontroli,

przeglądów

5,1%

Źródło: dane PIP

Niewłaściwa koordynacja prac zbiorowych

4,6%

Niedostateczne przygotowanie zawodowe pracownika

4,6%

Rys. 6. Struktura przyczyn wynikających z ogólnej organizacji pracy przy wypadkach mających miejsce przy użytkowaniu maszyn.

Brak zabezpieczenia stanowisk pracy (np. na wysokości, w

wykopach, zbiornikach)

44,4%

Niewłaściwe usytuowanie urządzeń na stanowisku pracy

11,1%

Nieodpowiednie rozmieszczenie i składowanie przedmiotów pracy

11,1%

Brak ochron osobistych

8,9%

Niewłaściwy dobór ochron osobistych

8,9%

Nieodpowiednie przejścia i dojścia

7,8%

Źródło: dane PIP

Nieusunięcie zbędnych przedmiotów, substancji lub energii

7,8%

Rys. 7. Struktura przyczyn wynikających z organizacji pracy na stanowiskach pracy, na których doszło do wypadków.

Z przytoczonych danych wynika, że w analizowanym okresie na poziom ryzyka zawodowego przy

użytkowaniu maszyn decydujący wpływ miały dwa czynniki: przyczyny organizacyjne i przyczyny ludzkie

(wynikające ze stanu psychofizycznego i zachowań pracowników).

Sytuacja ta wskazuje na konieczność kontynuacji działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa przy

użytkowaniu maszyn już na etapie projektowania.

Wyprodukowanie maszyny bezpiecznej wymaga przyjęcia następujących zasad:

1) eliminowanie zagrożeń lub minimalizowanie związanego z nimi ryzyka – tak dalece, jak jest to

możliwe – za pomocą rozwiązań konstrukcyjnych;

2) stosowanie urządzeń ochronnych w odniesieniu do ryzyka, którego nie da się wyeliminować za

pomocą rozwiązań konstrukcyjnych;

3) informowanie i ostrzeganie użytkowników o ryzyku resztkowym, tj. takim, w stosunku do którego

zastosowanie rozwiązania konstrukcyjne lub urządzenia ochronne nie są w pełni skuteczne.

Opisana koncepcja znajduje odzwierciedlenie we wdrożonych do polskiego prawa przepisach unijnych, w

szczególności dyrektywie 89/655/EWG – dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i

ochrony zdrowia przy użytkowaniu przez pracowników sprzętu roboczego podczas pracy – wdrożonej w

rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 30.10.2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr

191, poz. 1596 z późn. zm.).

Zakłada się tu, że redukcja ryzyka przez bezpieczne sposoby użytkowania maszyn, powinna być

poprzedzona spełnianiem przez nie pewnych – określanych jako minimalne – wymagań w zakresie rozwiązań

technicznych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: