Osłony a system sterowania oburęcznego - wymagania bezpieczeństwa dla prasy
Czy prasy muszą być wyposażone w system sterowania oburęcznego?
© FotoChannels / Glow Images
Rozporządzenie w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy nie określa wprost, że maszyny stwarzające ryzyko bezpośredniego kontaktu z ich ruchomymi częściami, mogącego powodować wypadki (w szczególności prasy) muszą być wyposażone w system sterowania oburęcznego.Jednak jeden z przepisów tegoż rozporządzenia mówi, że jako zabezpieczenie przed ryzykiem bezpośredniego kontaktu z ruchomymi częściami maszyn, mogącego powodować wypadki, stosuje się osłony lub inne urządzenia ochronne, które zapobiegałyby dostępowi do strefy zagrożenia lub zatrzymywałyby ruch części niebezpiecznych. Jednocześnie nie powinny one ograniczać pola widzenia cyklu pracy maszyny i powinny umożliwiać wykonywanie czynności mających na celu zamocowanie lub wymianę części oraz umożliwiać wykonywanie czynności konserwacyjnych, pozostawiając jedynie ograniczony dostęp do obszaru, gdzie praca ma być wykonywana, w miarę możliwości bez zdejmowania osłon i urządzeń zabezpieczających.
Ponieważ zastosowanie osłon w starych prasach może stwarzać pewne trudności techniczne (i być kosztowne) w dalszym ciągu powszechnym elementem bezpieczeństwa jest sterowanie oburęczne (pośrednio zabezpieczające dostęp do strefy zagrożenia), które powinno tak działać, że po zwolnieniu jednego z przycisków zatrzymuje się roboczy ruch suwaka a bez działania na oba przyciski prasa się nie uruchomi.
Natomiast jeżeli prasa jest wyposażona w:
· narzędzia zamknięte (o konstrukcji wykluczającej dostęp do strefy narzędziowej) albo
· osłony stałe,
· osłony ruchome blokujące czy sterujące z ryglowaniem, uniemożliwiające uruchomienie suwaka po ich zdjęciu czy przed ich założeniem lub
· systemy zabezpieczające dostęp do strefy niebezpiecznej (np. samoczynne urządzenia ochronne do nadzorowania stref zagrożenia tzw. - aktywne urządzenia optoelektroniczne w formie kurtyn świetlnych albo skanerów laserowych)
czy też we wszystkie systemy równocześnie, to wówczas sterowanie oburęczne nie jest wymagane.
Nie znaczy to jednak, że ze względów bezpieczeństwa nie należy dodatkowo takiego sterowania oburęcznego stosować. Analiza wypadków związanych z obsługą pras pokazuje bowiem, że częstą przyczyną ich zaistnienia jest, albo niesprawność systemu bezpieczeństwa, albo jego blokowanie dla uzyskania doraźnych korzyści. A więc podwójne systemy bezpieczeństwa zmniejszają prawdopodobieństwo poważnych urazów przy obsłudze pras.
Podstawą do zastosowania takich czy innych systemów bezpieczeństwa jest wynik oceny ryzyka zawodowego przeprowadzonego dla operatora konkretnej prasy.
Podstawa prawna§ 15 rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 191, poz. 1596 ze zm.)
Autor: Lesław Zielińskibyły główny inżynier zarządzaniabezpieczeństwem pracy, rejestrowanyaudytor pomocniczy SZBP wg ISRS
pchelka254