Ramowy Program instruktażu ogólnego dla stanowisk robotniczych1. Cel szkoleniaCelem szkolenia jest zaznajomienie pracownika w szczególności z:- Podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy lub w regulaminie pracy - Przepisami oraz zasadami bhp obowiącymi w danym zakładzie pracy- Zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku 2. Tematy szkolenia A)Istota bezpieczeństwa i higieny pracyBezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)- jest to zespół środków urządzeń,których celem jest stworzenie warunków pracy eliminujących zagrożenie życia, lub zdrowia pracownikaHigiena pracy – ma za zadanie zapewnić pracownikowi higieniczne warunki pracy zgodnie z przepisami o NDS i NDNB) Zakres obowiązków i uprawnień pracodawcy, pracowników oraz poszczególnychkomórek organizacyjnych zakładu pracy i organizacji społecznych w zakresie BHPPODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE BHP- Za stan BHP w zakładzie odpowiedzialność ponosi pracodawca - Pracodawca jest zobowiązany chronić zdrowie życie pracownika przez zapewnienie mu higienicznych warunków pracy oraz korzystać z dobrodziejstw nauki i techniki - Zapewnić przestrzeganie przepisów BHP w zakładzie pracy oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrola wykonanych tych poleceń- Zapewnić wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy oraz służby BHPPODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACOWNIKA W ZAKRESIE BHP- Przestrzegać przepisów bhp brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz podawać się egzaminom sprawdzającym z tego zakresu- Wykonywać prace zgodnie z przepisami i zasadami BHP oraz stosować się do wskazówek poleceń przełożonych - Dbać o należyty stan maszyn i urządzeń,narzędzi i sprzętu oraz porządku w miejscu wykonywanej pracy- Stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego - Podawać się badania wstępnym,okresowym i kontrolnym oraz innym zalecenia lekarskim - Niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym wypadku w zakładzie albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników,a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie UPRAWNIENIA PRACOWNIKA W ZAKRESIE BHP- W razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, albo, gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.- Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa – pracownik ma prawo oddalić z miejsca zagrożenia i zawiadomić o tym przełożonego- W czasie oddalenia się z miejsca pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia - Pracownik ma prawo po uprzednim zawiadomieniu przełożonego Powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawnościPsychofizycznej, w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia Bezpiecznego wykonania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.PODSTAWOWE OBOWIĄZKI SŁUŻBY BHP W DANYM ZAKŁADZIE PRACY- Prowadzenie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp- Wykonywanie okresowych analiz- Uczestniczyć w dochodzeniach powypadkowych oraz badać przyczyny zachorowań na choroby zawodowe i opracowywać dokumentacje z tego zakresu - Współpracować z innymi komórkami w zakresie szkoleń BHP oraz okresowych badań lekarskich - Opiniowanie poszczególnych instrukcji na stanowiskach pracy UPRAWNIENIA SŁUŻBY BHP -W DANYM ZAKŁADZIE PRACY- Przeprowadzenia kontroli przepisów i zasad BHP na poszczególnych stanowiskach pracy- Występowanie do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń, które mogą prowadzić do wypadku bądź chorobyzawodowej - Występowania do pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy- Niezwłoczne wstrzymanie maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika - Niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej- Niezwłocznego odsunięcia od pracy pracowników,którzy swoim zachowaniem,lub sposobem wykonywania pracy stwarzają zagrożenie życia lub zdrowia własnego,lub innych pracowników- Wnioskowanie do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy,w jego części lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do wykonywania pracy, w przypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników lub innych osób PODSTAWOWE OBOWIĄZKI SPOŁECZNEJ INSPEKCJI PRACY W DANYM ZAKŁADZIE PRACY- Kontrolowanie przestrzeganie przepisów prawa pracy i przepisów BHP- Kontrola przepisów o ochronie pracy kobiet, młodocianych oraz osób niepełnosprawnych- Brać udział w dochodzeniu powypadkowym jako członek tego zespołu- Przestrzegać zbiorowego układu pracy, regulaminu pracy, urlopów pracowniczychUPRAWNIENIA SPOŁECZEJ INSPEKCJI PRACY W DANYMZAKŁADZIE- Prawo do przeprowadzenia pełnej kontroli i przestrzegania przepisów prawa pracy oraz przepisów BHP- Prawo do wystąpienia o niezwłoczne usunięcie bezpośrednich zagrożeń zdrowia i życia, a także zaleceń wstrzymania pracy maszyny i urządzenia lub robót - Prawo do uczestniczenia w kontroli Państwowej Inspekcji pracy,która jest przeprowadzona przez odpowiednich inspektorów C) Odpowiedzialność za naruszenie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracyZa nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji pracy i porządku w procesie pracy, przepisów bhp,przepisów pożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzenia przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwienia nieobecności w pracy pracodawca może stosować:- Karę upomnienia- Karę naganny D) Zasady poruszania się po terenie zakładu pracy Na terenie zakładu pracy, jeżeli chodzi o zasady poruszania po terenie zakładu pracy obowiązują zasady ruchu drogowego.E) Zagrożenia wypadkowe i zagrożenia występujące w danym zakładzie - Podstawowe środki zapobiegawczeZagrożenia wypadkowe – każdy czynnik fizyczny, chemiczny, elektryczny bądź ludzki, może prowadzić do wypadku.W zakładach przemysłowych występują zwykle zagrożenia:Czynnikami fizycznymi jak:- Hałas ( słyszalny od 16 Hz do 1600 Hz, niesłyszalny Od 2 Hz 50 Hz – Hałas infradźwiękowy od 10000Hz –100000Hz – Hałas ultradźwiękowy)- Wibracje( o oddziaływaniu ogólnym na organizm, drgania przenoszone przez koniczyny górne)- Promieniowanie jonizujące ( alfa,beta,gama) - Mikroklimat ( gorący,zimny, umiarkowany)- Oświetlenie ( naturalne,sztuczne do 200 luksów)- Promieniowanie elektromagnetyczne ( pole o częstotliwości przemysłowej do 50 Hz pole o częstotliwość 1 –100 Mhz pole o wielkiej częstotliwości 0,1 –10 Mhz)- Promieniowanie nadfioletowe ( UV –A, UV-B,UV –C)- Promieniowanie podczerwone ( IR-A OD 780 NM,- Promieniowanie widzialne - Pyły ( alergiczne, pylico twórcze, drażniące, toksyczne)Czynnikami chemicznymi, które dzielą się na:- Substancje toksyczne Mogą one działać na organizm pracownika w sposób:- Niezamierzony (różne substancje o różnym działaniu) - Sumujący (sumowanie skutków biologicznych oddziaływania substancji)- Synergistyczny (wspomagający np. alkohol lub rozpuszczalnik)- Antagonistyczny( jednoczesne występowanie substancji szkodliwych osłabia ich toksyczność)- Substancje drażniące zawiązki chemiczne przeważnie w postaci gazowej wywołujące działanie drażniące błony śluzowej i skóry. Do nich możemy zaliczyć:- Chlorowodór- Chlor- Fosgen- Tlenki azotowe- Fluor- Fluorowodór- Kleje- Rozpuszczalniki- Substancje uczulające - związki chemiczne wywołujące uczulenia ( alergię) jako swoistą reakcje na organizm. Największe znaczenie w praktyce przemysłowej mają alergeny kontaktowe, które po zetknięciu z powierzchnią skóry wywołują stany zapalne,np. rumień skóry,wypryski,i inne zmiany skóry występują w miejscach kontaktu. Do nich zaliczamy:- Chrom- Nikiel- Kobalt- Fenol- Substancje rakotwórcze związki chemiczne o uwodornionym działaniu rakotwórczym u ludzi- Substancje mutagenne związki chemiczne powodujące zmiany w genach przekazywanych na następne pokolenie. Do tych czynników należy zaliczyć:- Iperyt- Formalinę- Benzen- Barwniki azotowe- Kwas azotowySzkodliwe czynniki chemiczne dzielą się w zależności od dróg wchłaniania:- Wchłaniane przez drogi oddechowe- Przenikane przez skore- Wchłaniane przez przewód pokarmowyCzynnikami biologicznymi dzielą się na:- Wirusy - Grzyby- Bakterie Czynnikami psychofizycznymi dzielą się na:- Obciążenia fizyczne (praca fizyczna)- Obciążenia psychonerwowe Zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi,ostrymi i wystającymiZagrożenia porażeniem prądem elektrycznymZagrożenia oparzeniowe Zagrożenia wybuchoweZagrożenia przeciwpożaroweŚRODKI OCHRONY PRZED TYMI ZAGROŻENIAMI:CZYNNIKI FIZYCZNENazwa czynnika Źródło powstania tego zagrożenia Środki ochrony przed tym zagrożeniem HAŁAS - mechaniczne ( hałas wywołany przez maszyny i urządzenia o napędzie mechanicznym)- aerodynamiczne i hydrodynamiczne ( hałas wywołany ruchem gazów i cieczy w rurociągach)- technologiczne ( hałas wywołany zmianą spójności materiału,jak kruszenie łamanie itp.) - Stopery- Wkładki do uszu- Nauszniki ochraniające słuchWIBRACJE (DRGANIA) Główne przyczyny powstawania drgań w maszynach i urządzeniach to:- Konstrukcyjne, (gdy maszyny posiadają mechanizmy korbowodziowe, mechanizmy krzywkowe zapadkowe, wibratory)- Technologiczne, ( gdy maszyny mają niedokładności montażowe, niewyważenie elementów obrotowych luzy łożyskowe itp.)- Eksploatacyjne, (gdy w maszynach powstają luzy,poprzez niewłaściwe smarowanie tych, zniekształcenie powierzchni itp.) W przypadku oddziaływania drgań przenoszonych przez koniczyny górne:- Siła docisku na narzędzia nie powinna przekraczać 200 N- Siła zacisku ręki przy pracy z narzędziami nie powinna przekraczać 50 N- Na stanowisku pracy temperatura nie powinna przekraczać 16 C- Operatorzy powinni stosować rękawice ochronne przed oddziaływaniem drgań.W przypadku drgań ogólnych: - Materiały wibroizolacyjne, które wpływają na osłabienie energii drgań ogólnych- Powłoki tłumione i tłumik PROMIENIOWANIE ELEKTRO – MAGNETYCZNE - Promieniowanie o wielkiej częstotliwości:- Kondensatory- Transformatory - Linie przemysłowe - Proces nagrzewania - Spawania- Topienia - Radiolokacji- Telekomunikacji i innych - Okresowa ocena szkodliwości - Ekranowanie źródeł promieniowania, stanowisk pracy i samego pracownika ( stosowanie ubiorów ochronnych)- Unikanie przebywania w strefach ochronnych- Nieprzekraczalnie dopuszczalnego czasu pracy w strefie zagrożenia - Przy większej ilości źródła pól ustawić w takiej odległości,aby strefy ochronne nie nachodziły na siebiePROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE - Lampy rentgenowskie - Promieniowanie jonizujące występuje tylko w obecności źródła promieniowania, np. izotopu promieniotwórczego lub działaniem lamp rentgenowskich.- źródła promieniowania jonizującego możemy podzielić na:Naturalne ( występują w przyrodzie w warunkach naturalnych w glebie, żywności,roślinach oraz promieniowanie kosmiczne.)Sztuczne (izotopy promieniotwórcze nie występują w przyrodzie w warunkach naturalnych, urządzenia jądrowe,aparaty ręgenowskie.)Substancje promieniotwórcze mogą być stosowane jako:- źródła zamknięte (umieszczone w specjalnym pojemniku np. z ołowiu. Do źródeł zamkniętych nie ma bezpośredniego dostępu.)- źródła otwarte ( substancje promieniotwórcze, z których wykonuje się takie czynności jak rozpuszczenie,dozowanie itp. W tych przypadkach istnieje prawdopodobieństwo skarżenia ciała oraz jego napromieniowania.) - Szkolenie BHP pracownika, który jest, zatrudniony przy promieniowaniu jonizującym - Stosownie osłon i fartuchów- Odpowiednia wentylacja ( wymiana powietrza co godzinę, jeżeli jest to pracownik rentgenowski.)- Skrócenie czasu ekspozycji na promieniowanie.)PROMIENIOWANIE WIDZIALNE Wywołuje wrażenie wzrokowe stanowisko pracy musi być prawidłowo oświetlone. - Jeżeli pracownik skarży się na ciemność, przełożony powinien mu stworzyć takie warunki, aby był zadowolony i dobrze pracował.- Dobre oświetlenie stanowiska pracy poprawia jakość jej wykonania,wydajność itp. PYŁY Pyły powstają przy takich procesach jak: - Kruszenie metali- Przesiewanie surowców - Toczenie- Szlifowanie- Polerowanie - Zmiana surowca na mniej pylnego- Hermetyzacja procesu produkcyjnego- Stosowanie urządzeń odpylających- Stosowanie urządzeń wentylacyjnych- Automatyzacja i robotyzacja procesu produkcyjnego - Zmiana procesu produkcyjnego pod kątem emisji pyłu na stanowiskach pracy- Stosowanie ochron osobistych odpowiednio dobranych do danego stanowiska,uwzględniając rodzaj pyłu strukturę pyłu, czas ekspozycji na pył oraz wydatek energetyczny MIKROKLIMAT Środowisko termiczne – czyli warunki cieplne miejsca pracy człowieka, są ważnym czynnikiem wpływającym na jego samopoczucie,zdrowie, wydajność pracy a także na bhp - Pracodawca powinien zapewnić pracownikowi warunki komfortu cieplnego, czyli zapewnienie takich warunków,w których człowiek ubrany stosownie do rodzaju i warunków pracy nie odczuwa chłodu ani gorąca w czasie jej wykonania. PRZY PRACY Z SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI NALEŻY:- Zachować ostrożność i wzmożoną uwagę- Pracować w środkach ochrony indywidualnej lub innych ochronach - Pracodawca jest zobowiązany przeszkolić pracownika w zakresie postępowania z substancjami chemicznymi WYTYCZNE W SPRAWACH SUBSTANCJI CHEMICZNYCH I ŚRODKI ZWALCZANIASubstancje toksyczne - Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych szczególnie w narażeniu na metale ciężkie i ich związki np. kadmu ołowiu rtęci, a także przy kont akcje z tymi substancjami - Dozwolone jest zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat w zakresie nauki zawodu np. drukarza tratwiarza, przy trawieniu klisz,płyt cylindrowych,pod warunkiem, że młodociani będą zatrudnieni w zakładzie pracy,który spełnia warunki bhp OCHRONA PRZED SUBSTANCJAMI TOKSYCZNYMI- Zmiany w procesie technologicznym pod kątem emisji substancji toksycznych na stanowiskach pracy - Automatyzacja i hermetyzacja procesów produkcyjnych - Zastosowanie odpowiednich systemów wentylacyjnych- Rotacja pracowników na stanowiskach szkodliwych- Skrócenie czasu pracy- Przestrzeganie przepisów bhp- Pracownik,który pracuje przy kont akcje z substancjami chemicznymi powinien podawać badania lekarskim ( wstępnym, okresowym)Substancje o działaniu rakotwórczymNp. chlorek winylu,azbest, benzen itp.- Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych - Przy tych substancjach zabrania się zatrudniania kobiet w ciążyProcesy przemysłowe gdzie występują substancje rakotwórcze- Produkcja aluminium - Produkcja gumy- Produkcja koksu- Produkcja mebli - Produkcja obuwia- Produkcja żelaza,odlewnictwo przy stosowaniu preparatów zawierających związki rakotwórcze.OCHRONA PRZED SUBSTANCJAMI RAKOTWÓRCZYMI- Szkolenie pracownika z zakresu postępowania z czynnikami rakotwórczymi:- Rodzaj potęcjalnych skutków zdrowotnych i prawdopodobieństwo ich wystąpienia - Wymaganiach z zakresu bhp ZAGROŻENIA CZYNNIKAMI BIOLOGICZNYMICzynniki biologiczne wywierają niekorzystny wpływ na organizm ludzki i mogą być przyczyną chorób zawodowych. Czynniki biologiczne mogą wywołać następujące choroby zawodowe:- Schorzenia układu oddechowego ( wywołane przez drobnoustroje pochodzenia roślinnego jak np. bakterie, promieniowce, grzyby, które np. w trakcje procesów magazynowania, przetwarzania i użytkowania różnych surowców roślinnych uwalniają się wraz z pyłem i stanowią zagrożenie dla rolników,młynarzy, pracowników zatrudnionych w słodowniach oraz w wytwórniach pasz i tatarakach itp.)- Bruceloza ( na tą chorobę narażeni są pracownicy zajmujący się hodowlą zwierząt, lecznictwem medycznym i weterynaryjnym)- Wirusowe zapalenie wątroby ( zróżnicowane zależności od typy A czy B zachorowań . Choruje na to schorzenie grupy zawodowe tzw..specjalnego ryzyka wirus typy B, pracownicy oddziałów zakaźnych,pracownicy stacji krwiodawstwa,oddziałów zabiegowych,laboratoriów.)ZAGROŻENIA CZYNNIKAMI PSYCHOFIZYCZNYMIObciążenia fizyczne organizmu wynikają, głównie z czynności maszyn i stanowisk pracy. W związku z tym będziemy mówić o:- Obciążeniu rąk ( związane przede wszystkim z czynnościami sterownia i manipulowania przedmiotami w czasie pracy.)- Obciążenia nóg ( wynikające z pokokonywania elementów sterowniczych,chodzenia przenoszenia ciężarów lub pracy w pozycji stojącej.) Obciążenia fizyczne na podstawie wydatku energetycznegoObciążenia pracą fizyczną można podzielić na:- Prace statyczną- Pracę dynamicznąPRZYKŁADY PRAC FIZYCZNYCH:- Praca lekka- Praca umiarkowana- Praca ciężka - Praca bardzo ciężkaWYTYCZNE W SPRAWIE PRACY FIZYCZNEJ- Wzbronione jest zatrudnienie młodocianych przy pracach, które wymagają przenoszenia i przewożenia ciężarów i prac wymagających powtarzania dużej liczby ruchów. Czynności te mogą być wykonywane przez młodocianych w zakresie praktycznej nauki zawodu,jeżeli czas ich wykonywania nie przekracza 1/3 czasu pracy młodocianego.ZAGROŻENIA ELEMENTAMI OSTRYMI I RUCHOMYMI I WYSTAJĄCYMIBezpośredni kontakt człowieka z ruchomymi elementami maszyn,oprzyrządowania i wyposażenia technologicznego może doprowadzić do urazów na skutek uderzenia wciągnięcia między ruchome elementy lub zagrożenia.Zagrożenia mogą wystąpić w procesach technologicznych, w których odpryskuje elementy obrabianego materiału i stosowanych czynników, np. cieczy chłodzącej, a także opadające lub obluzowane części maszyn, narzędzi,oprzyrządowanie oraz obrabiane przedmioty.Spadające z wysokości elementy np. na wskutek wibracji,naruszenia równowagi ułożonych elementów,wykonywanych operacji ( budownictwo), są również przyczyną urazu.WYMAGANE SĄ OSŁONIĘCIA NA NASTĘPUJĄCE CZĘSĆI MASZYN- Koła zębate - Koła cierne- Walce zgniatające- Wałki pociągowe- Części wchodzące w skład napędów i przekładni ( koła pasy, paski klinowe,kliny, łańcuchy silnik - Obrabiające narzędzia tnące- Narzędzia ,które się poruszają ruchem liniowym np. ruchem posuwisto zwrotnym - ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z PRZEMIESZCZENIEM SIĘ LUDZIPoziome i pionowe przemieszczanie się ludzi stwarza zagrożenie upadkiem lub poślizgiem ,co może spowodować urazy jak:- Stłuczenia- Złamania- ZwichnięciaPrzemieszczanie ludzi podczas pracy związane jest z dojściem do stanowiska pracy i opuszczaniem go podczas oraz z wykonywaniem czynności roboczych,konserwacyjnych i naprawczych.Do tych celów służą wewnątrz zakładowe drogi komunikacyjne i transportowe,przejścia techniczne, wejścia i dojścia do maszyny lub stanowiska pracy.Miejsca w zakładzie pracy, w którym występują zagrożenia dla pracownika,powinny być:- Oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpieczeństwa zgodnie z PN. Znaki bezpieczeństwa powinny być umieszczone zgodnie z linią wzroku – w miejscu lub najbliższym otoczeniu określonego zagrożenia, a w przypadku ogólnego zagrożenia – przy wejściu na teren,gdzie występuje takie zagrożenie - Wyłączone z użytkowania odpowiednim wygrodzeniem lub w inny sposób,jeśli oznakowanie barwami lub znakami bezpieczeństwa nie jest wystarczające dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika - Pomalowane barwami bezpieczeństwa ( zgodnie z PN),jeśli nie występuje na przejściach zagrażających potknięciem się upadkiem lub uderzeniem np. stopienie - Zagrodzone lub zabezpieczone w inny sposób,jeśli występuje możliwość niespodziewanego wtargnięcia na drogę.Drogi w zakładzie pracy:Pracodawca na terenie zakładu pracy powinien zapewnić:- Drogi komunikacyjne,transportowe,drogi dla pieszych i dojazdy pożarowe,które będą wykonane i oznakowane zgodnie z PN - Użytkowanie dróg w stanie nie stwarzającym zagrożeń dla użytkowników drogi i przejścia oraz dojazdy przeciwpożarowe nie mogą prowadzić przez miejsca,w których występują zagrożenia dla ich użytkowania - Wymiary dróg i przejść odpowiednie do liczby potęcialnych użytkowników oraz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków - Urządzenie lub inne rozwiązania techniczne zapewniające odpowiednie wód opadowych z, dróg przejść oraz placów manewrowych,postojowych i składowych.Na drogach transportowych i magazynach nie powinny występować progi ani stopnie. W przypadku zróżnicowani poziomów podłogi,różnice te powinny być wyrównane pochylniami o nachyleniu dostosowanym do rodzaju używanego środka transportu,ale nie większym niż 8%.ZAGROZENIA PORAŻENIA PRĄDEM ELEKTRYCZNYMDziałanie prądu elektrycznego na organizm człowieka może być:- Bezpośrednie,gdy następuje włączenie ciała lub jego części w obwód elektryczny - Pośrednie, które polega uszkodzeń bez przepływu prądu przez ciało człowieka np. reakcja człowieka na porażenie łukiem elektrycznym mogą być obrażenia na wskutek upadku z wysokości Na człowieka może działać prąd: - Stały, powoduje skutki elektrolityczne ( przemieszczanie jonów, co zmienia ich stężenie po obu stronach błony komórkowej,prowadząc czynności komórkowej)- Przemienny, powoduje ujemne skutki przez:Działanie na krążenie krwi i oddychanieDziałanie na układ nerwowyDziałanie cieplneUszkodzenie mięśni i kościPrzyczyny porażenia prądem elektrycznym:- Stosowanie bezpieczników zamiast wyłączników różnicowo prądowych - Użyłkowanie oporników o zerowej klasie ochronności - Niestosowanie połączeń wyrównawczych - Używanie instalacji elektrycznej bez przewodzenia OCHRONA PRZED PORAŻENIEM PRĄDEM ELEKTRYCZNYMOchrona przeciwporażeniowa – zespół czynników,który ma za zadanie ochronne danego pracownika przed porażeniem prądem elektrycznym.Ochrona przeciwporażeniowa powinna spełniać takie wymagania jak:- Uniemożliwienie dotknięcia części czynnych pozostających pod napięciem w warunkach normalnej pracy instalacji elektrycznej- Zastosowanie bardzo niskich napięć, które nie wywołują przepływu prądów wrażeniowych zagrażających zdrowiu i życiu nawet przy bezpośrednim dotknięciu części czynnych przez człowieka - Stosowanie szybkiego samoczynnego wyłączenia - Ograniczenie napięcia dotykowego na dostępnych częściach przewodzonych Zgodnie z zaleceniami ta ochrona powinna być zapewniona przez stosowanie takich środków jak:- Równoczesna ochrona przed dotykiem pośrednim i bezpośrednim ( ochrona podstawowa i dodatkowa) w obwodach niskiego napięcia - Ochrona przed dotykiem bezpośrednim- Ochrona przed dotykiem pośrednim ZAGROŻENIA POPARZENIEMPoparzenia – to trwałe uszkodzenia części miękkich organizmu człowieka na wskutek bezpośredniego działania ( najczęściej w krótkim czasie) skrajnych ( wysokich lub niskich) temperatur, skoncentrowania różnego rodzaju energii oraz substancji chemicznych,głównie żrących i parzących CZYNNIKI RODZAJSkoncentrowana energia fizyczna - Wysoka temperatura ( powyżej 45 stopni Celsjusza)- Niska temperatura- Promieniowanie jonizujące (RTG)- Promieniowanie elektromagnetyczne i pola elektroakustyczne Substancje chemiczne - Substancje parzące, żrące ( np. stężone kwasy nieorganiczne,stężone zasady i ługi nieorganiczne) - Substancje gwałtownie reagujące z powietrzem,wodą z tkankami miękkimi ciała- Związki pirofosfryczne np. fosfor białyZAGROŻENIA Źródłami ciepła, które mogą stworzyć niebezpieczeństwo poparzenia w środowisku pracy są między innymi:- Gorące powierzchnie o temperaturze ponad 45 stopni Celsjusza - Gorące przedmioty znajdujące się w otoczeniu człowieka - Zimne powierzchnie, a także powietrze o temperaturze około 0 stopni Celsjusza i poniżej - Źródła promieniowania jonizującego - Niezabezpieczone źródła promieniowania elektromagnetycznego- Nieprawidłowa niezgodna z instrukcją obsługa źródeł promieniowania - Niewłaściwy transport substancji żrących i parzącychSPOSOBY OCHRONY PRZED POPARZENIAMIOchronę przed poparzeniami może stanowić:- Odpowiednia konstrukcja maszyn i urządzeń- Dobór odpowiedniego procesu technologicznego - Odizolowanie człowieka ( stałe lub czasowe) przez zastosowanie odpowiednich środków ochrony, np. osłony hermetyzacji itp. - Stosowanie środków ochrony osobistejZAGROŻENIA POŻAROWE I WYBUCHOWE Zagrożeniem pożarowym – nazywamy zespół czynników wpływających na powstawanie i rozprzestrzenianie się pożaru, a przez co zagrażający bezpieczeństwu życia ludzi.Zagrożenie wybuchowe – nazywamy możliwość tworzenia przez palne gazy,pary palnych cieczy,pyły lub włókna palnych ciał stałych w różnych warunkach mieszanin z powietrzem,które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon wybuchają, czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia Pożar lub wybuch może powstać,gdy zaistnieje czasowa i przestrzenna zbieżność następujących elementów:- Materiału palnego - Czynnika utleniającego- Źródła zapłonuNas będą interesowały przede wszystkim pożary i wybuchy, które mogą powstać w zakładzie pracy z uwagi na stosowanie tam często dużych ilościach materiałów niebezpiecznych z punktu widzenia zagrożenia pożarowego. Powstanie mechanizmów powstania zapłonu pozwoli na podjęcie działań profilaktycznych prowadzących do eliminowania nieprawidłowości w prowadzeniu procesów technologicznych,magazynowych itp.Materiały palne, które można traktować jako niebezpieczne pożarowo to:- Gazy palne,takie jak acetylen,metan,etan, wodór, amoniak - Ciecze, których pary z powietrzem tworzą mieszaniny palne i wybuchowe, jak węglowodory ciekłe,alkohole,rozpuszczalniki (aceton, benzyna) o temperaturze poniżej 55 stopni Celsjusza Czynniki utleniające – tlen z powietrza,tlen w związkach natlenkowych, związki zawierające grupy bogate w tlen (azotanowe, azotynowe, nitrowe, chlorynowe i inne), chlorowce ( fluor i siarka)Rodzaje źródeł zapłonu1) Punktowe- Iskry elektryczne- Iskry elektrostatyczne- Iskry mechaniczne2) Liniowe - Wyładowania atmosferyczne- łuk elektryczny3) Powierzchniowe - Gorące powierzchnie - Materiały pirotechniczne - Fale uderzeniowe- Promieniowanie świetlne i cieplne - Iskry spawalnicze4) Pojemnościowe - Gorące gazy- Reakcje chemiczne- Otwarty ogień- Sprężanie adiabatyczneOGÓLNE METODY ZAPOBIEGANIA POŻAROM I WYBUCHOM- Usuwanie materiałów palnych ze strefy zagrożenia to ważny element prewencji szczególnie wówczas, gdy mała ilość substancji palnej może być źródłem przemieszczania się ognia. Oto kilka przypadków,gdy usunięcie substancji palnej jest konieczne: - Odpylanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem pyłów - Usunięcie odpadków ( szczególnie mających zdolność do sam ogrzewania się np. zaolejone czyściwo)- Spalanie w pochodni gazów odlotowych np. rafinerie- Wentylowanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem ...
pchelka254