Patomorfologia- nowotwory t....pdf

Patomorfologia- nowotwory tkanki pozanabłonkowej - Forum - For... hp://www.forumowisko.pl/topic/971-patomorfologia-nowotwory-...

Reklamy Google Leczenia Raka

Rak Odbytu

Rak Jelita

Rak Wątroby

Tkanka Tłuszczowa

Strona 1 z 1

Patomorfologia nowotwory tkanki pozanabłonkowej Oceń temat:

miracidium

Napisano 02 czerwiec 2005 14:14

L E I O M Y O M A

mięśniak gładkokomórkowy

łagodny nowotwór złożony z gładkich komórek () mięśniowych z dodat

kiem zrębu zbudowanego z różnych ilości włóknistej tkanki łącz

nej. najczęstszą lokalizacją () jest mięśniówka macicy.

leiomyoma uteri:

występują głównie u kobiet w wieku rozrodczym, czynnikiem mogą

cym przyspieszać ich wzrost jest ciąża i terapia hormonalna.

makroskopowo : dobrze odgraniczone, okrągłe lub owalne guzy,

znacznie twardsze od mięśniówki macicy. na przekroju jednolicie

szarobiałe, czasem ze zwapnieniami. rozmiary bardzo różne. częs

to są mnogie.

mikroskopwo : przeplatające się 'ławice' równolegle ułożonych

miocytów gładkich + tkanka łączna włóknista. możliwe obszary

obrzęknięte, zeszkliwiałe i zwapniałe.

objawy : zależą od lokalizacji i wielkości. guzy podsurowicówko

we w wypadku dużych rozmiarów możliwy ucisk na pęcherz moczowy

lub splot krzyżowy. guzy podśluzówkowe nieprawidłowe krwawie

nia z macicy, dysmenorrhea, bezpłodność. bóle nie związane z fa

zą cyklu mogą być powodowane przez mięśniaki ulegające przemia

nom krwotocznym i zawałom.

warianty i zmiany z pogranicza łagodnych i złośliwych :

lipoleiomyoma nowotwory z dodatkiem dojrzałej tkanki tłuszczo

wej.

leiomyoma cellulare brak obszarów włóknistych + duże rozmiary

poszczególnych komórek mięśniowych i ich jąder. od leiomyosarco

ma odróżnia je brak figur mitotycznych.

leiomyomatosis peritonealis disseminata ograniczony do otrzew

nej rozsiew łagodnych histologicznie guzów mięśniakowych, wystę

pujący zwykle w ciąży. u podłoża prawdopodobnie nie leży prze

rzutowanie mięśniaków macicy ale lokalna metaplazja otrzewnej

lub podotrzewnowej tkanki łącznej.

leiomyoma metastaticans z rzadka łagodny histologicznie mięś

niakjest źródłem przerzutów do węzłów chłonnych lub płuc. nie

wrasta w naczynia () i nie wykazuje aktywności mitotycznej. na po

wierzchni miocytów zlokalizowano liczniejsze niż zwykle recepto

ry estrogenowe. przerzuty zwykle zanikają po ukończeniu ciąży.

leiomyomatosis intravenosa podobnie łagodny histologicznie

mięśniak wrastający w naczynia żylne miednicy.

'leiomyoma of uncertain malignant potential'

w zależności od natężenia aktywności mitotycznej i stopnia aty

pii komórkowej z początkiem lat 70 wyróżniono następujące

kategorie :

1) poniżej 5 mitoz/10 HPF leiomyoma (niezależnie od stopnia

atypii komórkowej)

2) 5 lub więcej mitoz/10 HPF + atypia komórkowa leiomyosarcoma

3) 59 mitoz/10 HPF, bez atypii komórkowej 'leiomyoma of un

certain malignant po

tential'

4) ponad 9 mitoz/10 HPF leiomyosarcoma niezależnie od stopnia

atypii komórkowej

(HPV high power field pole widzenia mikroskopu przy powię

kszeniu 40*)

jak wskazuje sama nazwa poglądy na temat biologii nowotworów

zaklasyfikowanych jako 'mięśniaki o niepewnej złośliwości' nie

były jednolite. niektórzy opowiadali się za traktowaniem ich jak

mięsaki gładkokomórkowe (hysterectomia jako sposób lecznia), os

tatnio jednak zaczynają przeważać poglądy, że nowotwory gładko

mięśniowe macicy nawet o dużej aktywności mitotycznej, ale poz

bawione cech atypii nie zachowują się złośliwie a do wyleczenia

wystarczy usunięcie mięśniaka (A.Prayson, R.Hart, Mitotically

1 z 11

2010-01-08 03:03

Patomorfologia- nowotwory tkanki pozanabłonkowej - Forum - For... hp://www.forumowisko.pl/topic/971-patomorfologia-nowotwory-...

Active Leiomyomas of the Uterus, Am J Clin Pathol, 97(1)1992,

1419).

inne lokalizacje mięśniaków gładkokomórkowych :

skóra i tkanka podskórna z mięśniówki gładkiej naczyń

(angioleiomyoma) i mięśni przywłośnych (piloleiomyoma często

mnogie), mogą powodować napadowe bóle.

tkanki miękkie (przestrzeń zaotrzewnowa, ściany dużych żył,

sieć, krezka, rzadko w obrębie katki piersiowej)

przewód pokarmowy poza macicą najczęstsza lokalizacja

nowotworów wywodzących się z mięśniówki gładkiej,

także złośliwych (leiomyosarcoma). najczęstsze są w żołądku,

następnie w jelicie cienkim. (występuje tam często, szczególnie

w żołądku wariant o nazwie 'epithelioid leiomyoma' = 'bizzare

l.' = 'leiomyoblastoma' o dużych, czasem okrągłych komórkach ze

strefą jasnej cytoplazmy wokół jądra, mogący w niektórych obsza

rach naśladować guzy nabłonkowe.)

pochwa, szyjka macicy, kości () rzadsza lokalizacja.

L I P O S A R C O M A

tłuszczakomięsak

jeden z najczęstszych nowotworów tkanek miękkich u dorosłych (wg

różnych statystyk stanowi 530% guzów złośliwych tkanek mięk

kich, ostatnimi laty po wyodrębnieniu fibrohistiocytoma malignum

ustąpił pierwszego miejsca temu ostatniemu).

['tkanki miękkie' wszystkie nienabłonkowe tkanki pozaszkiele

towe z a wyjątkiem centralnego systemu nerwowego i układu sia

teczkowośródbłonkowego].

mimo względnie dużej częstości występowania liposarcoma nie na

leży zapominać. że łagodne rozrosty adypocytów (lipoma tłusz

czak) są ok 100 120 * częstsze od złośliwych.

epidemiologia:

szczyt występowania ok 50 rż (ale trafiają się w każdym wieku

rozkład jest symetryczny i zbliżony do normalnego).

mężczyźni 2 * częściej, zdecydowanie częściej występuje u chłop

ców niż u dziewczynek (choć jest w ogóle rzadki przed 20 rż)

lokalizacja:

w przeciwieństwie do lipoma (zwykle tkanka podskórna) umiejsca

wia się na ogół w tkankach głębszych :

kończyna dolna (zwykle głęboko w biodrze) 61% jest to naj

częstszy złośliwy guz kończyny dolnej, szcze

gólnie u młodszych osób

kończyna górna 10%

tułów 17%

przestrzeń pozaotrzewnowa 8% (częściej u starszych osóB)

inne 4%

morfologia makroskopowa:

twardszy, bardziej spoisty i mocniej związany z otoczeniem niż

tłuszczak. kształt raczej owalny lub wrzecionowaty niż okrągły

(często przebiega równolegle do najbliższego mięśnia). pozornie

są ostro odgraniczone od otaczających tkanek, nie wytwarzają

jednak torebki. mogą osiągać duże rozmiary (rekordowy ważył ok

75 kg). na przekroju widoczna jest biała, spoista tkanka przypo

minająca tłuszczową, czasem z obszarami galaretowatymi lub zmie

nionymi przez martwice i krwotoki. możliwe torbiele w obrębie

guza. powstaje de novo (nie jako efekt zezłośliwienia is

tniejącego wcześniej tłuszczaka).

morfologia mikroskopowa :

w tłuszczakomięsakach spotykane są wszystkie etapy rozwojowe ko

mórek tłuszczowych :

prolipoblast (kształt i rozmiary fibroblasta, w cytoplaźmie

ziarna glikogenu liczniejsze niż drobne liposo

my)

lipoblast (rozmiary jw, ale kształt bardzie zaokrąglony, w

ziarnistej cytoplaźmie drobne liposomy przeważają

na ziarnami glikogenu o tej samej wielkości. czasem

trudny do odróżnienia od histiocyta o piankowatej

cytoplaźmie).

preadipocyt (ok 2 * większy, okrągły, jądro położone central

nie, cytoplazma wypełniona w całości liposomami o

różnej wielkości)

adipocyt (bardzo duża komórka z jądrem zepchniętym na obwód

przez pojedynczy, olbrzymi liposom)

wszystkie ww komórki mogą oczywiście objawiać cechy atypii spo

2 z 11

2010-01-08 03:03

Patomorfologia- nowotwory tkanki pozanabłonkowej - Forum - For... hp://www.forumowisko.pl/topic/971-patomorfologia-nowotwory-...

tykane w nowotworach złośliwych hyperchromazją i niezwykłe

kształty jąder, nienormalne figury mitotyczne, nieregularności

kształtu cytoplazmy i in. ale wcale nie muszą.

tradycyjnie wyróżnia się 4 typy histologiczne liposarcoma :

wysoko zróżnicowany ('well differentiated')

histologicznie bardzo podobny do tłuszczaka, szczególnie forma z

przewagą adypocytów (lipomalike liposarcoma). pomocny w różni

cowaniu z tłuszczakiem jest lekki polimorfizm jąder (charakte

rystyczny 'karbowany' kształt) i zdarzające się gniazda preadi

pocytów i lipoblastów należy pobierać zawsze sporo wycinków do

badania.

śluzowaty ('myxoid')

występuje u młodszych osób (średnia wieku pacjentów o 1020 lat

niższa niż dla innych tłuszczakomięsaków).

najczęstszy (2550% tłuszczakomięsaków).

dominują w nim młodsze, wrzecionowate formy rozwojowe komórki

tłuszczowej leżące w zrębie bogatym w kwas hialuronowy (stąd

nazwa). spotykane są bezkomórkowe obszary wypełnione substancją

śluzowatą (od znacznie rzadszego śluzaka myxoma odróżnia go

typowa dla liposarcoma bogata i nieregularna siatka kapilar o

typie 'kurzych śladów' jest to główne kryterium rozpoznawcze,

bowiem typowe, sygnetowate adypocyty są nieliczne). poszczególne

komórki są podobne do siebie (niewielki polimorfizm), mało jest

mitoz.

okrągłokomórkowy ('round cell') = 'lipoblastic'

składa się głównie z lipoblastów i preadypocytów może nieco

przypominać tkankę tłuszczową brunatną (wielopęchrzykowe komórki

z centralnie położonymi jądrami). może być podobny do struniaka

(chordoma) i raków sygnetowatokomórkowych w różnicowaniu poma

gają histochemiczne metody rozróżniania śluzów np hialuronida

za depolimeryzuje kwaśne śluzy tłuszczaka nie depolimeryzując

sulfonowanych mukopolisacharydów struniaka.

wielokształtny ('pleomorphic')

najbardziej anaplastyczny. stanowi ok 1025% tłuszczakomięsaków.

podobny (prawdopodobnie liczne pomyłki diagnostyczne) do fibro

histiocytoma malignum i fibrosarcoma a nawet rhabdomyosarcoma

diagnoza raczej przez wykluczenie (brak poprzecznego prążkowania

typowego dla rhabdomyosarcoma i 'plecionkowatych' czy 'wiatracz

kowatych' układów komórkowych fibrohistiocytoma malignum). spo

tyka się całą gamę komórek od wrzecionowatych prolipocytów do

adypocytów oraz rożne komórki nie przypominające faz rozwojowych

komórki tłuszczowej np olbrzymie z intensywnie eozynochłonną

cytoplazmą. liczne i nietypowe mitozy. pomocne w rozpoznaniu by

wa barwienie skrawków mrożonych na tłuszcze (aczkolwiek niewiel

kie ilości tłuszczów mogą występować w innych guzach, głównie

fibroblastycznych w efekcie procesów degeneracyjnych).

jak widać problemy diagnostyczne stwarzają występują w wypadku

skrajności :

liposarcoma bene differentiatum <=> lipoma

liposarcoma pleomorphicum <=> fibrohistiocytoma malignum, fibro

sarcoma, rhabdomyosarcoma pleomorphicum.

uwagi kliniczne:

zwykle bezbolesne.

do ciekawych objawów należy spotykana czasem hypoglikemia

(wytwarza polipeptydy zbliżone budową do insuliny).

śluzowaty i wysoko zróżnicowany zachowują się jak nowotwory

złośliwe miejscowo, naciekając otaczające tkanki i nawracając po

niedoszczętnym usunięciu, sporadycznie dają przerzuty. wznowy

występują w ok 50% i zwykle są bardziej złośliwe, mogą histolo

gicznie naśladować inne nowotwory tkanek miękkich.

Wysokozróżnicowany tłuszczakomięsak zawiera zwykle charakterystyczną

anomalię chromosomalną chromosom pierścieniowaty. Jest to zaburzenie

spotykane także w kilku innych, podobnie dobrze rokujących nowotworach

mezenchymalnych dermatofibrosarcoma protuberans i osteosarcoma

parosteale.

okrągłokomórkowy i wielokształtny są w pełni złośliwe mogą

przerzutować (zwykle drogą naczyń krwionośnych).

przeżycia 5 letnie wynoszą od 85% (well differentiated ale

10letnie przeżycia są o ok 1015% niższe mogą pojawić się bo

wiem bardzo późne wznowy) do 21% (pleomorphic). szczególnie źle

rokują tłuszczakomięsaki przestrzeni pozaotrzewnowej (praktycz

3 z 11

2010-01-08 03:03

Patomorfologia- nowotwory tkanki pozanabłonkowej - Forum - For... hp://www.forumowisko.pl/topic/971-patomorfologia-nowotwory-...

nie nie można ich usunąć w całości a luźna tkanka sprzyja roz

rostowi) 5 lat przeżywa ok 4% chorych.

liposarcoma jest jednym z najbardziej promienioczułych guzów

tkanek miękkich (odsetek wznów w wypadku napromienienia po re

sekcji spada do ok 20%).

R H A B D O M Y O S A R C O M A

mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy

jeden z najczęstszych mięsaków tkanek miękkich stanowi ok 20%

tego typu nowotworów we wszystkich grupach wiekowych i połowę

mięsaków u dzieci (48% spośród ogółu nowotworów złośliwych wie

ku dziecięcego). wyróżnia się 3 warianty histologiczne, odmienne

także pod względem epidemiologii i biologii.

RHABDOMYOSARCOMA EMBRYONALE

('zarodkowy')

najczęstszy wariant rhabdomyosarcoma.

wiek :

wczesne dzieciństwo, zwykle poniżej 10 rż. u dorosłych spora

dycznie. chłopcy 1.5 * częściej.

makroskopowo :

oczodół, nosogardziel, narządy moczowe i płciowe. rzadziej koń

czyny, tułów, przestrzeń zaotrzewnowa i drogi żółciowe. występu

je, co ciekawe, głównie w miejscach pozbawionych mięśniówki po

przecznie prążkowanej.

dokładnie odgraniczony. kolor guza od szarego, różowobiały lub

żółty. konsystencja miejscami 'gumiasta', miejscami miękki i ne

krotyczny w sumie morfologia makroskopowa niecharakterystycz

na.

mikroskopowo :

zróżnicowana komórki odtwarzają poszczególne stadia rozwoju

komórki mięśniowej prążkowanej nisko zróżnicowane podobne do

limfocyta lub neuroblasta komórki okrągłe, wrzecionowate rhabdo

myoblasty. oprócz tego obszary z dużą ilością śluzu lub kolage

nu. rozmiary komórek w obrębie danego przypadku mogą być bardzo

różnorodne. podstawą diagnozy jest znalezienie rhabdomyoblastów

(w większości przypadków n i e wykazują, patognomonicznego

skądinąd, poprzecznego prążkowania) są to komórki o dość obfi

tej eozynochłonnej cytoplaźmie zawierające układy miofilamentów

ułożone zwykle wokół jądra lub skupione w jego pobliżu. miofila

menty na poziomie mikroskopu elektronowego ujawniają obecność

prążków A i I oraz linii Z (w rozwoju osobniczym pojawia się

wcześniej niż prążki A i I). poprzeczne prążkowanie widoczne

jest w 1020% (przy użyciu mikroskopu polaryzacyjnego odsetek

rośnie do 4050%).

inne charakterystyczne zjawiska komórkowe:

komórki o typie 'sieci pajęczej' rhabdomyoblasty zawierające

w cytoplaźmie kilka jasnych dużych wakuoli.

komórki o typie 'złamanego źdźbła' wydłużone rhabdomyocyty

(przypominające płodowe z centralnie położonym jądrem), ale

z ostrymi załamaniami cytoplazmy.

rzadki wariant rhabdomyosarcoma embryonale o nazwie rhabdomyo

sarcoma botryoides ('groniasty') rozwija się pod powierzchnią

błon śluzowych, tworząc charakterystyczną zbitą warstwę 'kam

bialną' złożoną z licznych, blisko leżących komórek nowotworo

wych zgrupowanych tuż pod nabłonkiem błony śluzowej. nazwa po

chodzi od egzofitycznego sposobu wzrostu pokryte nabłonkiem

masy nowotworowe wystają z naturalnych otworów ciała i przy po

bieżnym badaniu mogą być wzięte za niegroźnego polipa nabłonko

wego.

uwagi kliniczne :

gwałtowny wzrost zwykle bezbolesnego guza. 5letnie przeżycia ok

15%. najlepiej rokuje umiejscowienie w oczodole. ostatnio poja

wiły się doniesienia o lepszych przeżyciach (rzędu 66% przeżyć

pięcioletnich dla wszystkich przypadków, ze szczególnie dobrym

rokowaniem w wypadku umiejscowienia w oczodole lub w sąsiedztwie

jądra 95% przeżyć 5letnich).

RHABDOMYOSARCOMA ALVEOLARE

('pęcherzykowy')

wiek :

ok 560 lat (średnia 15 lat). chłopcy częściej.

makroskopowo :

zlokalizowany na kończynach, tułowiu, głowie i szyi.

poza nieco odmienną lokalizacją nie odróżnia się od embrionalne

go.

mikroskopowo :

charakterystyczny jest układ zrębu i komórek nowotworowych

tworzą one szczelinowate, 'pęcherzykowe' przestrzenie, czasem z

4 z 11

2010-01-08 03:03

Patomorfologia- nowotwory tkanki pozanabłonkowej - Forum - For... hp://www.forumowisko.pl/topic/971-patomorfologia-nowotwory-...

układami brodawczakowatymi. same komórki nowotworowe są iden

tyczne jak w wariancie embrionalnym, nieco częściej jedynie spo

tyka się syncytialne komórki olbrzymie (do 200 um). niewielka

jest kohezja międzykomórkowa część komórek 'pływa' luźno w

przestrzeniach pęcherzykowych.

uwagi kliniczne :

szybko rosnący zwykle bezbolesny guz. w obszarze głowy i szyi

mogą wystąpić objawy niedrożności nosa lub krtani i erozja koś

ci. przeżycia 5 letnie = ok 2%.

RHABDOMYOSARCOMA PLEOMORPHICUM

('wielokształtny')

najrzadszy spośród rhabdomyosarcoma (110%)

wiek :

dorośli (średni = 45 lat). M=K.

makroskopowo :

prawie wyłącznie kończyny. źle odgraniczony od otoczenia okrąg

ły, owalny lub wielopłatowy guz umiejscowiony zwykle między

mięśniami szkieletowymi. na przekroju liczne ogniska martwic i

krwotoków.

mikroskopowo :

bardzo znaczny polimorfizm (zróżnicowane rozmiary, kształt i

ilość jąder nawet w sąsiednich komórkach). duży stopień anaplaz

ji z licznymi atypowymi mitozami. spotykane są śródkomórkowe uk

łady miofilamentów, komórki o typie 'złamanego źdźbła', 'paję

czynowate', 'rakietowate'. może być trudny do odróżnienia od

anaplastycznego liposarcoma, leiomyosarcoma, histiosarcoma a na

wet melanoma amelnoticum.

klinicznie :

szybki wzrost. zwykle bezbolesny.

przeżycia 5letnie rzędu 3035%

O S T E O S A R C O M A

= SARCOMA OSTEOGENES = mięsak kościotwórczy

złośliwy nowotwór cechujący się bezpośrednim wytwarzaniem kości

lub osteoidu przez komórki nowotworowe.

EPIDEMIOLOGIA :

po wykluczeniu szpiczaka (myeloma) jest to najczęstszy złośliwy

nowotwór kości.

przeważa u mężczyzn (60% pacjentów). szczyt występowania w 2.

dekadzie (62%) okresie szybkiego wzrostu kości (częściej wys

tępuje u wysokich osóB). sporadycznie występuje przed 5 rż i po

40 rż u dorosłych zwykle na podłożu choroby Pageta lub w wyni

ku napromienienia.

MAKROSKOPOWO :

najczęściej przynasady kości długich

dalsza kości udowej (38%), bliższa kości piszczelowej (20%),

bliższa kości ramiennej (10%) są to miejsca najszybszego

wzrostu kości. jak widać ponad połowa lokalizuje się wokół kola

na. może wystąpić jednak w każdej kości.

dość znaczne zróżnicowanie wyglądu guza składają się nań :

obszary nowotworowej tkanki kostnej o różnym stopniu

dojrzałości

nowotworowa tkanka chrzęstna i włóknista, czasem z dużą iloś

cią substancji śluzowatych

niszczone tkanki nienowotworowe (kość, tkanki miękkie)

zmiany wsteczne w obrębie nowotworu (krwotoki, martwica, zwap

nienia, torbiele rzekome)

guz z reguły nie rozrasta się szeroko w jamie szpikowej (mimo,

że z niej się na ogół wywodzi), szybko przebijając warstwę koro

wą kości. odporność chrząstki nasadowej na nacieczenie przez os

teosarcoma, ongiś uważana za pewnik, jest obecnie podawana w

wątpliwość (tym bardziej, że naczynia przynasady często zespala

ją się z naczyniami nasady w obrębie ochrzęstnej, dając możli

wość 'ominięcia' chrząstki nasadowej przez komórki nowotworowe).

MIKROSKOPOWO :

komórki mezenchymalne, z których wywodzi się osteosarcoma, wyka

zują szerokie możliwości różnicowania się (opisano nawet

różnicowanie w kierunku nabłonkowym z tworzeniem desmosomów

i cytokeratyn stąd bardzo duże bogactwo obrazów histologicznych

nawet w obrębie tego samego nowotworu, niemniej podstawowe dla

rozpoznania osteosarcoma jest znalezienie kości lub osteoidu

tworzonych bezpośrednio przez komórki nowotworowe.

spotykamy także :

formowanie chrząstki przez komórki nowotworowe (osteosarcoma

chondroblasticum)

5 z 11

2010-01-08 03:03

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: