Dydaktyka - zarys.doc

Dydaktyka (wg. Kupisiewicza) – to system poprawnie uzasadnionych twierdzeń i hipotez dotyczących zjawisk, zależności i prawidłowości nauczania i uczenia się.

Uczenie się (wg Okonia) – Proces, w którym na podstawie poznania, doświadczenia, ćwiczenia powstają nowe formy zachowania się oraz działania lub zmieniają się stare.

Wychowanie – to całość zamierzonych oddziaływań środowiska wychowawczego na jednostkę, trwające całe życie, oddziaływań zawsze przebiegających w sposób świadomy, celowy, zorganizowany i zaplanowany. Oddziaływanie to ma wpływ na stosunek jednostki do otaczającego ją świata, kształtowanie się systemu wartości, norm i celu życia.

Kształcenie (wg Kupisiewicza) – to proces świadomy, planowy, systematyczne oddziaływanie dydaktyczno-wychowawcze na uczniów zapewniających im zarówno wykształcenie ogólne jak i zawodowe.

Nauczanie (wg Okonia) – jest swoistym rodzajem działalności społecznej wykonywanej przez nauczycieli w stosunku do uczniów, w którym najogólniejszym celem jest zmiana uczniów.

Samokształcenie – samodzielna praca nad sobą w zdobywaniu lub pogłębianiu wiedzy, samodzielne kształtowanie cech osobowości. Podstawowym warunkiem samokształcenia jest dojrzałość osobowości osiągana wraz z rozwojem oraz pod wpływem oddziaływań wychowawczych.

Osobowość – najczęściej oznacza zespół stałych właściwości i procesów psychofizycznych, odróżniających daną jednostkę od innych, wpływający na organizację jej zachowania, a więc na stałość w nabywaniu i porządkowaniu doświadczeń, wiadomości i sprawności w reagowaniu emocjonalnym w stosunkach z innymi ludźmi oraz na stałość w wyborze celów i wartości. Powstanie tych stałych mechanizmów zachowania się jednostki jest efektem rozwoju osobowości, w którym szczególnie ważną rolę grają pierwsze lata życia: nabyte wówczas przez dziecko wzory zachowania wywierają trudny do przezwyciężenia wpływ na całe jego życie.

Zasada nauczania – (wg Kupisiewicza) normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie pozwala nauczycielowi zaznajamiać uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy, rozwijać ich zainteresowania i zdolności poznawcze, wpajać im określone poglądy i przekonania oraz wdrażać do samokształcenia.

Metody nauczania „systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiąganie celów kształcenia, to wypróbowany układ czynności nauczycieli i uczniów realizowanych świadomie w celu spowodowania złożonych zmian w osobowości uczniów”

Cele kształcenia według Okonia- coś, do czego dążymy w procesie kształcenia, świadomie i założone efekty, które chcemy osiągnąć w procesie kształcenia

Taksonomia- hierarchiczne ujęcie celów kształcenia, hierarchiczność taksonomii polega na tym, że wyższe kategorie mieszczą w sobie kategorie niższe, a więc osiąganie celu wyższego mówi nam, że cel niższy został osiągnięty, są to narzędzia operacjonalizacji celu, hierarchiczna klasyfikacja celów dydaktycznych

Treść nauczania Wg Kupisiewicza: Na treść kształcenia składa się całokształt podstawowych umiejętności i wiadomości dziedziny nauki, techniki, kultury, sztuki, praktyki przewidzianego do opanowania przez uczniów podczas ich pobytu w szkole.

Scenariusz-tekst zawierający dokładne wskazówki dotyczące realizacji tematyki lekcji i plan określający sposób przeprowadzenia zajęć

Konspekt- krótki zarys zawierający: temat i zadania lekcji, poszczególne części lekcji, czas trwania lekcji, przebieg lekcji, zastosowane metody, pomoce dydaktyczne

Wielostronne kształcenie to złożony proces rozwoju dziecka, człowieka, dokonujący się pod wpływem kształcenia, i to nie tylko szkolnego nauczania i uczenia się.Mówiąc o rozwoju człowieka, mamy na myśli zarówno rozwój poszczególnych jednostek poddanych edukacji, jak i rozwój całego– młodego starszego –pokolenia, w swoisty sposób wpływający na rozwój i postęp w życiu społeczeństwa.

Pomiar dydaktyczny - uściślone sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych dokonywane według teoretycznie uzasadnionych i wypróbowanych reguł. Prowadzi do przyporządkowania symboli (ocen) uczniom w taki sposób, by relacje między symbolami odpowiadały relacjom między uczniami ze względu na określone osiągnięcia.

Program nauczania – w polskim systemie oświaty opis sposobu realizacji celów i zadań ustalonych w podstawie programowej lub innych zadań wspomagających realizację tych celów. Program nauczania może obejmować wszystkie przedmioty związane z edukacją realizowaną w szkole odpowiedniego typu i szczebla, ale może również dotyczyć tylko jednego przedmiotu kształcenia.

Encyklopedyzm ( materializm dydaktyczny)- zwolennicy materializmu dydaktycznego uważali, że zasadniczym celem pracy szkoły powinno być przekazywanie uczniom jak największego zasobu wiadomości z możliwie różnych dziedzin nauki.W taki sposób powstaje wiele programów nauczania, są one przeważnie niedostatecznie ze sobą skorelowane, obejmują materiał bardzo obszerny i wykazują "przeładowanie" wiadomościami. Realizacja takich programów zmusza nauczyciela do tego aby w sposób powierzchowny i w pośpiech przekazywał uczniom wiedzę. Uczniowie natomiast są jedynie biernymi odbiorcami przekazywanych im lawinowo informacji, które przyswajają fragmentarycznie, powierzchownie i przede wszystkim pamięciowo. Twórcą nazwy tej teorii był jej zdecydowany przeciwnik, herbartysta Fredrich Wilhelm Doerpfeld

Formalizm dydaktyczny, teoria kształcenia ogólnego, zakładająca, że celem wykształcenia jest przede wszystkim rozwijanie zdolności poznawczych uczniów. W przeciwieństwie do encyklopedyzmu dydaktycznego, formalizm dydaktyczny nie przywiązuje większej wagi do przekazywania wiedzy. Zwolennicy tej teorii uważają, że ukształtowana sprawność intelektualna ułatwi wychowankom opanowanie różnych treści z różnych dziedzin wiedzy.

Utylitaryzm dydaktyczny- Kształcenie jest tu pojmowane jako ciągła rekonstrukcja doświadczenia, a proces kształcenia tożsamy jest z jego celem. Istotnym czynnikiem w zakresie korelacji określonych przedmiotów szkolnych jest indywidualna i społeczna aktywność ucznia. W skutek tego jedynym sposobem uświadomienia dzieciom i młodzieży społecznego dziedzictwa jest danie im możliwości wykonania tych samych, fundamentalnych typów zajęć, które uczyniły cywilizację tym czym ona jest (np. droga od pierwszych maszyn włókienniczych do współczesnych technologii włókiennictwa). Przy doborze treści należy się więc koncentrować na zajęciach ekspresyjnych i konstrukcyjnych. Czynności te powinny umożliwić uczniowi uczenie się zgodne z idealnym programem, w którym nie ma żadnej kolejności i następstw przedmiotów. Jak z tego wynika rekonstrukcja społecznych doświadczeń ludzkości jest podstawowym kryterium doboru treści kształcenia.

Materializm funkcjonalny-wiedza, którą uczeń zdobywa powinna ułatwić mu poznanie rzeczywistości i gromadzenie informacji o niej. Treści kształcenia powinny być dobierane tak, by wspomagały rozwój zdolności poznawczych. Uczeń powinien wykorzystywać zdobytą wiedze w praktyce.(Okoń)

Teoria problemowo-kompleksowa- zakłada, że z systematycznego układu informacji należy wprowadzić problemowo-kompleksowy układ materiału nauczania tj.by uczyć przedmiotów razem, a nie odrębnie. Treści kształcenia powinny dotyczyć problemów współczesnego świata. Przedmiotem działalności poznawczej uczniów należy uczynić problemy, których rozwiązanie wymaga posłużenia się wiedzą z różnych dziedzin.(Suchodolski).

Strukturalizm – K. Sośnicki. Ponieważ programy przeładowane są wiadomościami i nie można ich redukować pomijając niektóre wiadomości gdyż jest to sprzeczne z rozwojem naukowym , należy włączyć do programu trwały dorobek każdej z nauk nawiązujący do jej historycznych źródeł i do osiągnięć najnowszych. Należy zarazem budować programy odzwierciedlające system wiedzy tak poszczególnych nauk jak i ich całokształtu. Programy prócz poznania teoretycznego powinny zapewniać również poznanie realnej rzeczywistości. Zasady: strukturalności, nowoczesności, życiowości, kultury logicznej, łączenie teorii z praktyką (najważniejsza). Treść każdego przedmiotu dzielić na elementy podstawowe o trwałej wartości naukowej i kształcącej oraz na elementy wtórne

Egzemplaryzm – tw. M. Wagenschein, H. Scheuerl. Zwolennicy tej teorii uważają, że konieczna jest redukcja programu nauczania. Aby jednak uniknąć zubożenia obrazu świata odzwierciedlanego w świadomości uczniów opracowano następujące sposoby nauczania:

- pragmatyczne (gr. Pradeigma – wzór) – uczeń powinien poznać tyle ile jest bezwzględnie konieczne aby mógł wytworzyć sobie poprawny obraz zagadnienia przewidzianego tematem, jego istotę. Nie przestrzega się to rygorystycznie chronologicznego porządku, a nauczyciel ma swobodę wyboru określonych tematów z pośród innych zawartych w programie

- egzemplaryczny układ treści – zamiast przekazywać wiedzę w sposób ciągły należy operować jej egzemplarzami tematycznymi, przy czym każdy egzemplarz powinien być reprezentatywny dla tematu. Opracowanie wiadomości na temat jednego egzemplarza umożliwi scharakteryzowanie całego pojęcia, tematu itp.. Wada: egzemplaryzm koliduje z zasadą systematyczności co w przedmiotach o liniowym charakterze nauczania jest nie do przyjęcia

Przedmiot dydaktyki- całokształt procesu kształcenia czyli nauczania i uczenia się;

zadania dydaktyki-analiza rozwoju myśli dydaktycznych i wyciągania z niej wniosków dla teraźniejszości i przyszłości –formatowanie prognoz edukacyjnych we wszystkich zakresach –ustalenie celów i zakresu treści nauczania oraz wskazanie zasad –analiza aktualnej rzeczywistości dydaktycznej –tworzenie nowych racjonalnych i efektowniejszych systemów dydaktycznych –dostarczanie wiedzy,wskazówek metodycznych oraz porad dla nauczycieli i uczniów –uogólnienie doświadczeń z praktyki dydakt;

kształcenie-to wszechstronny proces zdobywania wiedzy obejmuje nauczanie i uczenie się;

nauczanie-systematyczna planowana praca nauczyciela z uczniami;

uczenie się-proces na podstawie poznania i doświadczenia,ćwiczenia,powstają nowe formy zachowania,działania i zmieniania się wcześniej;

samokształcenie-samodzielny proces zdobywania wiedzy,powiązany z kształceniem koresponden–zaocznym;

wielostronne nauczanie-
-przyswajanie
-odkrywanie
-przezywanie
-dzialalnosc praktyczna

wielostronne uczenie się-

dydakt ogólna-ogólna teoria nauczania,uczenia się,posiada funkcje teoryt-poznaw i praktycz-instumentalnom(konkretne metody, środki, formy organizacyjne stanowiące pomoc w bezpośredniej pracy) zadania- -opis i analiza elementów składających się na przedmiot badań dydaktyki ogólnej -wykrywanie prawidłowości charakterystycznych dla procesu nauczania – ustalanie norm postępowania –analiza i opis systemów dydaktycznych charakterystycznych dla szkolnictwa różnych krajów;

dydakt szczegółowa-metodyki nauczania poszczególnych przedmiotów;

system dydaktyczny-system czynności nauczycieli i uczniów umożliwiających uczniom opanowanie wiedzy o świecie, rozwijanie zdolności i zainteresowań, kształtowanie postaw;

szkoła tradycyjna wady -przekaz wiedzy przez nauczyciela -przekazywane są jedynie wiadomości teoretyczne -wiedza encyklopedyczna -uczniowie nie decydują o doborze treści nauczania
- odizolowanie treści i procesu kształcenia od potrzeb społecznych -względne ubóstwo metod i środków nauczanie -nadmierny rygoryzm -uczniowie są na ogół pasywni -dominuje uczenie się pamięciowe -przeładowanie pamięci;

szkoła tradycyjna zalety - podział treści na przedmioty - wiedza uporządkowana,usystematyzowana
-uporządkowana struktura lekcji -trwałość wiedzy –dyscyplina -małe koszty utrzymania szkoły;

szkoła progrewistyczna wady-samodzielne zdobywanie wiedzy przez uczniów -przerost zajęć praktycznych -wiedza podporządkowana praktyce -przesadny pajdocentryzm -brak dyscypliny -wysokie koszty środków o pomocy dydaktycznych -przesadna inicjatywa ucznia nad inicjatywą nauczyciela;

szkoła progrewistyczna zalety -uczniowie mają pewien wpływ na dobór treści nauczania -nauczanie uwzględnia aspekty społeczne -nauczania nie odbywa się schematycznie -uczenie odbywa się w oparciu o rozwiązywanie problemów -duża aktywność uczniów -rozwijanie osobowości uczniów -nacisk na samokontrolę -szkoła jest głównym ale nie jedynym miejscem uczenia się -zajęcia w plenerze oraz różnych pracowniach -rozbudowane środki dydaktyczne;

charakterystyka procesu kształcenia-ukierunkowany przez społecznie wyznaczone cele,dynamicznie działający zespół elementów obejmujący nauczycieli,uczniów,treści kształcenia i społecznomaterialne środowisko oraz wzajemne zwiazki między nimi;

stopnie formalne J.F. Herbarta- jasność,kojarzenie,system,metoda, przygotowanie,podanie,powiązanie,zebranie, zastosowanie -dominującą osobą w szkole herbarterowskiej była osoba nauczyciela (decydował o przebiegu zajęć,o treści nauczania),uczeń skierowany był na dalszy plan.Poprzez stałe zatrudnienie,kierowanie,karność,nauczanie wychowujące można osiągnąć cel.System dydaktyczny opracowany przez Herbarta miał dwa założenia:-tabula czysta,nie zapisana karta –wyobrażenie;

stopnie formalne J. Deweya- uczymy się wtedy,kiedy myślimy,a myślimy wtedy,gdy rozwiązujemy problemy -nauczanie uczniów rozwiązywania problemów,a przede wszystkim danie szansy do tego -Etapy myślenia:( odczucie trudności,nazwanie trudności,wyszukiwanie pomysłu rozwiązania,formułowanie hipotezy,rozwiązywanie problemu);

ogniwa procesu nauczania wg okonia -tok podający-ukierunkowany przez społecznie wyznaczone cele,dynamicznie działający zespół elementów obejmujący nauczycieli,uczniów,treści kształcenia i społeczno--materialne środowisko oraz wzajemne związki między nimi –tok poszukujący –uświadomienie stopnia trudności –sformulowanie stopnia trudności –sformułowanie problemu –formułowanie hipotezy weryfikacja empiryczna –utrwalenie wiadomości;

J.A. Komeński idee dydaktyczne - W swoim dziele „Wielka Dydaktyka” Komeński zawarł najważniejsze poglądy pedagogiczne, które zadecydowały o jego wielkiej roli w dziejach wychowania, są to:

1. wierzy w moc wychowania i wykształcenia, podziela optymizm pedagogiczny epoki odrodzenia, nie podziela natomiast poglądu iż, „są umysły tak tępe, że niczego w nie wpoić niepodobna”,
2.domaga się powszechnego nauczania i wychowania, Postulat ten wynika z wiary Komeńskiego, ze „wszyscy wszystko mogą pojąć”. Żądaniem tym obejmuje zarówno biednych, jak i bogatych, zarówno miasta , jak i wsie, zarówno chłopców jak i dziewczęta.
3.opracowuje system jednolitego szkolnictwa dla całej ludności
4. opracowuje nowy program wykształcenia i nowy układ materiału programowego
5. wykorzystując w tym zakresie doświadczenie dydaktyczne gimnazjów innowierczych Komeński tworzy i uzasadnia podstawy organizacji pracy szkolnej w klasie systemem lekcyjnym
6. dokonuje dokładnej analizy procesu nauczania i formułuje nowe podstawowe zasady nauczania

Plan winnetkowskiWyróżnia się przedmioty obowiązkowe, realizowane w ramach zajęć przedpołudniowych, których treści każdy uczeń musi opanować w dowolnym czasie poprzez pracę, jednostkową i grupową, oraz grupę przedmiotów realizowanych po południu w ramach grup zainteresowań

Plan daltońskiCałoroczny plan nauczania jest podzielony na miesięczne zadania (opatrzone instrukcją i wskazówkami metodycznymi). Uczniowie mają całkowitą swobodę w wyborze zajęć i czasu pracy, muszą jedynie wypełnić „kontrakt”. Do dyspozycji pozostawia im się pracownie przedmiotowe i konsultacje przebywających w nich nauczycieli. Nauczyciel prowadzi raz w tygodniu zajęcia z całą klasą oraz sprawdza wykonanie indywidualnych zadań

Plan jenajskiSzkoła ma charakter wspólnoty życia i pracy wzorowanej na rodzinie. Nie ma tu podziału na klasy i przedmioty nauczania. Uczniowie tworzą dwie wspólnoty obejmujące po trzy roczniki. Corocznie najstarszy rocznik grupy pierwszej wchodzi do grupy wyższej, stając się tam rocznikiem najmłodszym. Do wspólnot należą też nauczyciele i rodzice. Wychowanie zajmuje prymarne, wobec nauczania, miejsce. Nauczanie opiera się na opracowywaniu kolejnych tematów

zasady nauczania wg Nowackiego:

-z. pogląd-koniecznosc zdobywania wiedzy poprzez:- bezposrednie poznanie omawianego aktualnie zjawiska i przedmiotu

-z. swiadomym i aktyw uczestnictwa- ucznia w procesie uczenia sie,czyli braniu udziału w dyskusjach, wykonywaniu doswiadczen,realizowaniu projektów.

-z. zwiazku teorii z praktyka-, czyli wiązania ze sobą zdobytej wiedzy z praktyka życia codziennego.

-z. przystępności- stopniowanie trudnosci,dostosowanie tresci i metod nauczania dostosowanych do stopnia rozwoju i możliwosci uczniów

-z. trwałości wiedzy i umiejet- mówi o konieczności stosowania takiego przebiegu procesu

dydaktycznego, który pozwoli na trwałe przyswojenie wiedzy

-z. indywi i zespoł- mówi o indyw. możliwościach członków grupy i tym samym grupy Znajomość osobowości i umiejętności uczniów pozwoli w trakcie trwania procesu dydaktycznego na indywidualizowanie zadań dla uczniów a wykorzystanie tej wiedzy przy tworzeniu grup projektowych

-z.system.-potrzeba systematycznego utrwalania wiedzy w dużej mierze odnosi sie do ucznia,który chce w sposób systematyczny zdobywać i utrwalac wiedze.Systemat. znaczy codziennie;

Metody nauczania- systematycznie stosowane sposoby pracy nauczyciela z uczniami,umożliwiające opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce oraz rozwijanie umysłowych zainteresowań i zdolności;

m.podajaca-przygotowanie uczniów do pracy -sprawdzenie zadania domowego –przedstawienie,opracowanie nowych treści nauczania -zintegrowanie nowych wiadomości z już nabytymi,systematyzacja -utrwalenie nowo zdobytych wiadomości przez stosowanie ich w nowych sytuacjach -wyjaśnienie pracy domowej;

m.problemowa-przygotowanie klasy do pracy -kontrola pracy domowej -stworzenie sytuacji problemowej,uczniowie formułują problem główny i związane z nim zagadnienia -określenie planu pracy,formułowanie przez uczniów różnych rozwiązań problemu -sprawdzenie propozycji rozwiązania problemu -systematyzacja i utrwalenie nowych wiadomości -zastosowanie zdobytych wiadomości w nowych sytuacjach praktycznych bądź teoretycznych -w czasie lekcji lub w formie pracy domowej;

m.eksponująca-przygotowanie klasy do pracy -prezentacja uczniom informacji dotyczących eksponowanego dzieła oraz jego twórcy -uczestnictwo uczniów w ekspozycji -dyskusja dotycząca wartości dzieła -twórcza aktywność uczniów w zależności od charakteru dzieła;

m.praktyczna-przygotowanie uczniów do pracy,sprawdzenie pracy domowej -uświadomienie uczniom celów zajęć -określenie zasad i reguł, według których ma być wykonane zadanie -wzorowy pokaz nauczyciela określonej czynności -pierwsze próby wykonywane są przez uczniów pod okiem nauczyciela -ćwiczenie czynności -zadanie pracy domowej, której celem jest utrwalenie nabytej sprawności;

Kryteria doboru treści nauczania –materializm dydaktyczny –formalizm dydaktyczny –materializm funkcjonalny –utylitaryzm dydaktyczny –teoria problemowo-kompleksowa –strukturalizm -egzemplaryzm

Teorie doboru treści nauczania i charakterystyka treści

Pedagogiczne teorie doboru treści kształcenia i ich charakterystyka.
a) Materializm dydaktyczny (encyklopedyzm)
b) Formalizm dydaktyczny klasyczne
c) Utylitaryzm dydaktyczny
d) Teoria problemowo-kompleksowa
e) Strukturalizm
f) Egzemplaryzm współczesne
g) Materializm funkcjonalny

Ad a).
Główne założenia materializmu dydaktycznego (encyklopedyzmu):
• Najważniejszym zadaniem szkoły jest przekazanie uczniom jak największej ilości wiadomości z różnych dziedzin nauki
• Encyklopedyści uważali, że proporcjonalnie do ilości przyswojonego materiału przez ucznia rośnie stopień zrozumienia
• Umieszczenie dotychczasowych programach nauczania jak najwięcej materiału ze swojej dyscypliny
Słabości i wady encyklopedyzmu:
- przeładowanie programów szkolnych
- niedostateczny stopień korelacji treści i kształcenia
- pośpiech i powierzchowność dotychczasowych realizacji treści
- uczniowie są bierni

Ad b).
Główne założenia formalizmu dydaktycznego:
• Treści kształcenia to tylko środek służący do rozwijania zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów
• Cel szkoły to pogłębianie, rozszerzanie, uszlachetnianie właśnie tych zdolności
• Do ich rozwijania najlepiej nadają się przedmioty instrumentalne, czyli matematyka i języki
• Zwolennicy tej teorii: Heraklit, Schmidt
Słabości formalizmu dydaktycznego:
- eksponowanie podmiotowej strony kształcenia
- pomijanie przekazywania usystematyzowanej wiedzy dotychczasowych świecie
- ignorowanie rozwijania umiejętności praktycznych

Ad c).
Główne założenia utylitaryzmu:
• Przedstawiciele: John Dewey, dotychczasowych. Kerschensteiner
• Kryterium doboru treści jest rekonstrukcja społecznych doświadczeń ludzkości
• Szkoła winna być miniaturą życia społecznego, miejsca, które przygotowuje do działalności praktycznej
• Układając program nauczania należy kierować się zasadami:
- problemowe podejście do treści kształcenia
- kształtowanie umiejętności praktycznych
- łączenie pracy z zabawą
- aktywizowanie uczniów
- włączanie uczniów dotychczasowych nurt życia środowiska lokalnego
Słabości utylitaryzmu dydaktycznego:
- nacisk na rozwój umiejętności i sprawności
- pomijanie przekazywania usystematyzowanej wiedzy dotychczasowych świecie
- subiektywne kryteria doboru treści kształcenia.

Ad d).
Główne założenia teorii problemowo – kompleksowej:
• Twórca: B. Suchodolski
• Postuluje kompleksowe łączenie wiedzy z różnych dziedzin nauki
• Zamiast dotychczasowego układu informacyjno – systematycznego należy wprowadzić problemowo – kompleksowy układ materiału nauczania, tj., aby nie uczyć przedmiotów odrębnie, dotychczasowych integrować ich treść
• Treści kształcenia powinny dotyczyć problemów współczesnego świata
• Przedmiotem działalności poznawczej uczniów należy uczynić problemy, których rozwiązanie wymaga posłużenia się wiedzą z różnych dziedzin

Ad e).
Główne założenia strukturalizmu:
Twórca: K. Sośnicki
• Włączenie do programów nauczania treści najważniejszych, stanowiących trwały dorobek nauki i nawiązujące do jej najnowszych osiągnięć
• Podział treści nauczania na „elementy podstawowe” (o trwałej wartości kształcącej) i „elementy wtórne” (fakultatywne, nadobowiązkowe).

Ad f).
Główne założenia egzemplaryzmu:
Twórcy: M. Dagenschein, popularyzator – Hans Schekert
• Konieczność bezwzględnej redukcji materiału nauczania, ale takiej, aby nie doprowadziła do zubożenia procesu kształcenia
• Nauczanie paradygmatyczne – materiał nauczania ułożony dotychczasowych sposób wzorcowy, ogniskowy (nie schematyczny)
• Zasada egzemplarycznego układu treści – wiedza przekazywana jest przy pomocy egzemplarzy tematycznych, pewnych przykładów, które są reprezentatywne dla danego tematu.

Ad g).
Główne założenia materializmu funkcjonalnego:
Twórca: W. Okoń:
• Podkreśla konieczność przekazywania uczniom dotychczasowych procesie kształcenia wiedzy, jak i rozwijanie umiejętności posługiwania się nią
• Założenie dotychczasowych trwałym związku poznania z działaniem
• Dotychczasowych materiałach nauczania należy eksponować „idee przewodnie”

Cele samokształcenia- stałe dążenie do rozwijania,doskonalenia i wzbogacania osobowości -należyte przygotowanie do zawodu,do wykonywania pracy,obowiązków zawodowych,podnoszenie swych kwalifikacji -aktywny udział w dorobku kultury narodowej -kierowanie rozwojem własnej indywidualności;

20