Desmond Bagley - Noc błędu.pdf - Desmond Bagley - danamat1

Desmond Bagley

"NOC BŁĘDU"

Przełożył

JÓZEF RADZICKI*

Tytuł oryginału

NIGHT OF ERROR

Opracowanie graficzne

Studio Graficzne "Fototype"

Redaktor

DOROTA KIELCZYK

For the Polish edition

ISBN 83-7082-215-0

Wydawnictwo Amber Sp. z o.o.

Warszawa 1993. Wydanie I

Skład: "Fototype" w Milanówku

Druk: Łódzka Drukarnia Dziełowa

Gdy dojrzysz, że brat twój cnoty utracił kaganek,

Że wkracza w noc błędu, w ciemności krużganek,

Pomóż drogę odnaleźć, przywołaj poranek,

Gdy wiedziesz go za sobą, wyrzeknij się złości,

A jeśli ci się oprze, nie żałuj litości:

Kara go, być może, dosięgnie w zaświatach,

Ty zawsze pamiętaj, by widzieć w nim brata.

Jonathan Swift

(przełożyła Dagna Ślepowrońska)

Stanowi Hurstowi

nareszcie,

z wyrazami przyjaźni

Przedmowa

W książce "Pilot Wysp Pacyfiku" (The Pacific Islands Pilot), tom

II, wydanej przez Urząd Hydrografii Marynarki Wojennej, pod koniec

długiej i szczegółowej relacji o wyspie Fonua Fo'ou można przeczytać,

co następuje:

W 1963 roku nowozelandzki statek "Tui" doniósł, że na głębokości

około dwóch metrów znajduje się twarda szara skała, o którą

rozbija się morze; dwie mile na północ i półtorej mili na zachód od

niej rozciąga się ławica o przeciętnej głębokości jedenastu metrów.

Krawędź wschodnia jest stroma. W pobliżu tej skały woda miała

zmienioną barwę, co było spowodowane pęcherzykami gazu

siarkowego, wydobywającymi się na powierzchnię. Na obszarze

ławicy dno było dobrze widoczne i składało się z drobnoziarnistej

czarnej lawy komórkowej, przypominającej żużel wulkaniczny,

z płytami białego piasku i skały. W pobliżu zauważono wiele

kaszalotów.

Wydanie to opublikowano jednak dopiero w 1969 roku.

Akcja niniejszej opowieści zaczyna się w 1962 roku.

Rozdział pierwszy

O tym, jak umarł mój brat, dowiedziałem się w Londynie, w ponure

i słotne popołudnie. Niebo było pokryte chmurami i padał deszcz,

więc tego dnia ściemniło się wcześnie, znacznie wcześniej niż zwykle.

Gdy już nie widziałem liczb, które miałem sprawdzać, zapaliłem lampę

na biurku i wstałem, żeby zaciągnąć zasłony.

Przez chwilę przyglądałem się moknącym na deszczu platanom na

Bulwarze, potem spojrzałem na zasnutą mgłą Tamizę. Poczułem lekki

dreszcz; zapragnąłem wyrwać się z tego posępnego miasta i powrócić

na morza pod tropikalnym niebem. Zdecydowanym ruchem szarp-

nąłem zasłonę, odgradzając się od ciemności.

Zadzwonił telefon.

Była to Helen, wdowa po moim bracie, a w jej głosie brzmiała

histeryczna nuta. - Mikę, jest tu pewien mężczyzna - pan Kane -

który był przy śmierci Marka. Chyba byłoby lepiej, gdybyś się z nim

spotkał. - Jej głos załamał się. - Mikę, ja nie mogę się w tym

wszystkim połapać.

- W porządku, Helen; wypędź go. Będę tu do wpół do szóstej -

czy może wpaść tu wcześniej?

Nastąpiła chwila przerwy w naszej rozmowie, słychać było tylko

niewyraźny szmer głosów, po czym Helen powiedziała: - Tak, będzie

w instytucie przed tą godziną. Dzięki, Mikę. Aha, dostałam jeszcze

jakiś świstek z British Airways - coś przyszło z Tahiti. Myślę, że to

muszą być rzeczy Marka. Wysłałam ci go pocztą dziś rano - zajmiesz

się tym zamiast mnie? Myślę, że bym nie wytrzymała.

- Zrobię to - powiedziałem. - Dopilnuję wszystkiego.

Rozłączyła się, a ja powoli położyłem słuchawkę i odchyliłem się

do tyłu w fotelu. Wyglądało na to, że Helen była mocno wyprowadzona

z równowagi; zastanawiałem się, co ten Kane mógł jej powiedzieć.

Wiedziałem tylko tyle, że Mark umarł na jakiejś wyspie w pobliżu

Tahiti; konsul brytyjski zajął się wszystkim, a Foreign Office nawiązało

kontakt z Helen, jako osobą najbliższą zmarłemu. Nigdy nie powie-

działa tego, ale musiała odczuć ulgę - to małżeństwo nie dało jej nic

prócz cierpień.

Przede wszystkim nie powinna była nigdy wyjść za niego. Próbo-

wałem ją ostrzec, lecz trochę trudno jest mówić przyszłej bratowej

o niegodziwościach własnego brata i moje słowa nigdy nie wywołały

w niej oddźwięku. Chyba jednak kochała go wbrew wszystkiemu -

Mark umiał postępować z kobietami.

Jedno było pewne - śmierć Marka nie obeszła mnie ani trochę.

Dawno temu dokonałem jego oceny jako człowieka i trzymałem się

z dala od niego i wszystkich jego spraw, tych przebiegłych, bezlitośnie

wyrachowanych przedsięwzięć, które miały jeden tylko cel - gloryfika-

cję Marka Trevelyana.

Usunąłem go z myśli, ustawiłem odpowiednio lampę biurkową

i zabrałem się znów do swoich liczb. Ludzie myślą, że uczeni -

a zwłaszcza oceanografowie - prowadzą nieustannie badania tereno-

we, dokonując tajemniczych, trudnych do zrozumienia odkryć. Nie

myślą nigdy o pracy biurowej nieodłącznie związanej z badaniami -

ale gdybym nie wygrzebał się z tej nudnej roboty, to nie wróciłbym

nigdy na morze. Pomyślałem, że gdybym naprawdę zabrał się solidnie

do pracy, to wkrótce bym ją ukończył, a wtedy miałbym miesiąc

urlopu, gdybym potrafił uznać za urlop pisanie artykułu do czasopism

naukowych. To jednak nie zajęłoby mi całego miesiąca.

Kwadrans po piątej skończyłem robotę na ten dzień, a Kane

jeszcze się nie pojawił. Wkładałem właśnie płaszcz, gdy zastukano do

drzwi; kiedy je otworzyłem, stojący za nimi mężczyzna zapytał: - Pan

Trevelyan?

Kane był wysokim, wychudzonym mężczyzną koło czterdziestki,

w zwykłym marynarskim ubraniu i sponiewieranej czapce z daszkiem.

Wydawał się przytłoczony i trochę przerażony swym obecnym otocze-

niem. Gdy wymieniliśmy uścisk dłoni, wyczułem zrogowacenia na

skórze i pomyślałem, że jest chyba żeglarzem - marynarze na

parowcach nie mają tylu okazji do pracy fizycznej.

Powiedziałem: - Przykro mi, że ciągałem pana przez cały Londyn

w taki dzień, panie Kane.

- Nie szkodzi - odrzekł z twardym australijskim akcentem -

szedłem właśnie tędy.

Spodobał mi się. - Miałem wychodzić. Może byśmy się czegoś

napili?

Uśmiechnął się. - Byłoby nieźle. Lubię wasze angielskie piwo.

Poszliśmy do pobliskiej knajpy, gdzie wziąłem go do baru i zamó-

wiłem dwa piwa. Wysączył pół kufla i sapnął z zadowoleniem. - To

dobre piwo - powiedział. - Nie takie dobre jak Swan, ale i tak

dobre. Zna pan piwo Swan?

- Słyszałem o nim - powiedziałem - ale nigdy go nie piłem.

Australijskie, prawda?

- Tak, najlepsze piwo na świecie.

Dla Australijczyka wszystko, co australijskie jest najlepsze. - Czy

nie pomylę się, jeśli powiem, że spędził pan życie pod żaglami? -

Zapytałem.

Roześmiał się. - Będzie pan miał zupełną słuszność. Skąd pan wie?

- Sam żeglowałem; przypuszczam, że to jest w jakiś sposób

widoczne.

— Więc nie będę musiał wyjaśniać panu zbyt wielu szczegółów,

gdy będę opowiadać o pańskim bracie. Myślę, że chce pan poznać całą

prawdę? Pani Trevelyan nie powiedziałem wszystkiego - rozumie

pan, niektóre sprawy są dość ponure.

— Chciałbym wiedzieć wszystko.

Kane skończył swoje piwo i mrugnął na mnie. - Jeszcze jedno?

- Ja na razie dziękuję. Niech pan zaczyna.

Zamówił drugie piwo i powiedział: - No cóż, żeglowaliśmy na

Wyspy Towarzystwa, mój wspólnik i ja; mamy szkuner, trochę

handlujemy, skupujemy też koprę, a czasem kilka pereł. Byliśmy na

Wyspach Tuamotu - miejscowi nazywają je Paumotu, ale na mapach

są oznaczone jako Tuamotu. Leżą na wschód od...

— Wiem, gdzie leżą - przerwałem.

— W porządku. A więc myśleliśmy, że jest szansa skom-

binowania kilku pereł, więc tylko krążyliśmy od jednej wyspy do

drugiej. Większość ich jest niezamieszkała i nie ma nazw - w każ-

dym razie takich, które potrafilibyśmy wymówić. Tak czy owak,

właśnie przepływaliśmy koło jednej z wysp, gdy odbiło od niej

czółno, z którego zawołano na nas. W czółnie był chłopiec -

Polinezyjczyk, wie pan. Rozmawiał z nim Jim. Jim Hadley to mój

wspólnik; mówi ich dialektem - ja sam nie rozumiem go zbyt

dobrze.

Chłopiec powiedział, że na wyspie jest biały człowiek, bardzo

chory. Zeszliśmy więc na brzeg, aby spojrzeć na niego.

— To był mój brat?

— Właśnie, i rzeczywiście był chory; słowo daję.

— Co mu było?

Kane wzruszył ramionami. - Z początku nie wiedzieliśmy, lecz

okazało się, że to zapalenie wyrostka robaczkowego. Dowiedzieliśmy

się o tym, gdy sprowadziliśmy do niego lekarza.

— To był tam lekarz?

— Jeśli można nazwać go lekarzem. To był pijany, stary wykole-

jeniec, który żył na tych wyspach od lat. Ale mówił, że jest lekarzem.

Nie było go zresztą na miejscu; Jim musiał płynąć po niego pięćdziesiąt

mil, podczas gdy ja zostałem z pańskim bratem.

Kane pociągnął łyk piwa. - Pański brat był na tej wyspie sam,

jeśli nie liczyć tego czarnego chłopca. Nie miał też łodzi. Powiedział,

że jest jakimś uczonym, który ma coś do czynienia z morzem.

— Oceanografem. - Tak, podobnie jak ja był oceanografem.

Mark zawsze musiał starać się mnie pokonać, wszystko jedno w jakiej

konkurencji. A reguły gry były zawsze ustalane przez niego.

— Właśnie. Powiedział, że zostawiono go tam, bo chciał przep-

rowadzić jakieś badania, a po pewnym czasie mieli go zabrać.

— Dlaczego nie wzięliście go do lekarza, zamiast przywozić lekarza

do niego? - zapytałem.

— Pomyśleliśmy, że nie wytrzyma - powiedział Kane po prostu. -

Mały statek, taki jak nasz, bardzo kołysze, a on był porządnie chory.

— Rozumiem - powiedziałem. Kane malował ponury obraz.

— Zrobiłem dla niego, co mogłem - powiedział Kane. - Chociaż

niewiele mogłem zrobić, poza umyciem go i ogoleniem. Dużo roz-

mawialiśmy o tym i owym - wtedy właśnie poprosił mnie, żebym

porozmawiał z jego żoną.

— Chyba nie spodziewał się, że odbędzie pan specjalnie podróż

do Anglii? - naciskałem, myśląc, że nawet na łożu śmierci Mark

pozostał sobą.

— Ach, nic podobnego - odrzekł Kane. - Widzi pan, ja tak czy

owak wybierałem się do Anglii. Wygrałem trochę pieniędzy w totka,

a zawsze chciałem odwiedzić stary kraj. Jim, mój kumpel, powiedział,

że może trochę pociągnąć sam, i wysadził mnie w Panamie. Tam

skombinowałem robotę na statku płynącym do Anglii.

Uśmiechnął się smutno. - Nie zostanę tu tak długo, jak myślałem.

Prawdę mówiąc, przegrałem grubszą forsę w pokera. Pozostanę

w Anglii, dopóki nie skończy mi się gotówka, a potem wrócę na

szkuner, do Jima.

Zapytałem: - Co się wydarzyło, kiedy przybył lekarz?

- Ach, oczywiście, chce pan dowiedzieć się o swoim bracie;

przepraszam, jeśli odszedłem od tematu. No cóż, Jim przywiózł tego

starego nicponia, a on dokonał operacji. Powiedział, że musi to zrobić,

że to jedyna szansa pańskiego brata. Było to coś zupełnie prymitywnego;

narzędzia lekarza nie były zbyt dobre. Pomagałem mu; Jim nie miał na

to ochoty. - Siedział w milczeniu, wracając myślami do przeszłości.

Zamówiłem następne dwa kufle piwa, lecz Kane powiedział: -

Chciałbym czegoś mocniejszego, jeśli nie ma pan nic przeciwko temu -

zmieniłem więc zamówienie na whisky.

Pomyślałem o tym zapitym lekarzu - partaczu, rozcinającym

mojego brata tępymi nożami na dzikiej tropikalnej wyspie. Nie była

to przyjemna myśl; a ze sposobu, w jaki Kane łykał swoją whisky,

wywnioskowałem, że on także dostrzegał okropność sytuacji. Dla

niego było to gorsze - on tam był.

— I tak umarł - powiedziałem.

— Nie od razu. Po operacji wydawało się, że wszystko jest

w porządku, potem pogorszyło mu się. Lekarz powiedział, że to per...

peri...

— Peritonitis? To znaczy, że miał zapalenie otrzewnej?

— Otóż to. Zapamiętałem, że brzmiało to podobnie do nazwy

sosu peri-peri - po którym jest tak, jakby się miało coś gorącego

w brzuchu. Dostał gorączki i majaczył; potem stracił przytomność

i zmarł dwa dni po operacji.

Kane wpatrywał się w swój kufel. - Pochowaliśmy go w morzu.

Był cholerny upał i nie mogliśmy przewozić ciała - nie mieliśmy

lodu. Zaszyliśmy je w płótno i spuściliśmy za burtę. Lekarz po-

wiedział, że załatwi wszystkie formalności, a więc Jim i ja nie

potrzebowaliśmy płynąć aż do Papeete - lekarz wiedział wszystko

to, co my wiedzieliśmy.

Czy powiedział pan lekarzowi o żonie Marka - jej adres i tak

dalej?

Kane kiwnął głową. - Pani Trevelyan mówiła mi, że dopiero co

dowiedziała się o tym - że przyszła do pana poczta z wysp. Rozumie

pan, on nie dał nam nic dla niej, żadnych rzeczy osobistych. Za-

stanawialiśmy się nad tym. Ale ona powiedziała, że jakieś jego

narzędzia są w drodze - czy to prawda?

- Być może - powiedziałem. - Jest coś na lotnisku. Praw-

dopodobnie odbiorę to jutro. Nawiasem mówiąc, kiedy Mark umarł?

Po namyśle odpowiedział: - Chyba jakieś cztery miesiące temu.

Nie dba się o wiele o daty i kalendarz, gdy krąży się po wyspach nie

Desmond Bagley - Noc błędu.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: