Kulturoznawstwo rok IIMarcin Samulnik
Wykład 2.04 2012
Wielu historyków sztuki, przede wszystkim Giorgio Vasari uważa, że tak wielką i genialną postać jak Michał Anioł mogła powstać tylko i wyłącznie w Toskanii. Twórczość Michała Anioła wypadała w czasie, kiedy to włoski renesans był w swojej najdojrzalszej fazie. Michał Anioł Buonarrotti pochodził z Florencji, gdzie po śmierci matki trafił do spokrewnionej rodziny trudniącej się kamieniarstwem co miało duży wpływ na jego późniejsze zainteresowania. Następnie jako młodzieniec brał nauki w pracowni malarza Bomenica Ghirlandaia . Jego kolejnym kierunkiem zainteresowań była budowa i funkcjonowanie Ludzkiego ciała. Po wykonaniu licznych sekcji zwłok oraz rysunków ukazujących anatomię człowieka mogłoby się wydawać, że ludzkie ciało nie ma przed nim nic do ukrycia. Ten talent i wiedza dotycząca anatomii człowieka posłużyła mu do namalowania fresków w kaplicy sykstyńskiej. Po czterech latach samotnej i ciężkiej pracy możemy podziwiać to wspaniałe dzieło.
Sam Michał Anioł gustował także w pracach wielkich malarzy z przeszłości takich jak: Giotto, Donatello oraz Masaccia.
Największym dziełem Michała Anioła nie są ani freski, Pieta czy rzeźba Dawida ale Bazylika św. Piotra.
W 1506 roku postanowiono rozebrać i przebudować bazylikę świętego Piotra. Taki rozkaz został wydany przez papieża Juliusza II, a zleceniobiorcą został Donato Bramante. Jego projekt opierał się na regularności. W ten sposób powstał kościół opierający swój plan na kwadracie, gdzie kaplice rozmieszczone zostały naokoło wnętrza, odzwierciedlając w ten sposób plan krzyża. W swoich działaniach Donato Bramante chciał naśladować i powtórzyć efekty jakie były wykorzystane w starożytności przy budowie takich dzieł jak Panteon czy samo Koloseum. Śmierć jednak pokrzyżowała plany Bramantego. Po nim to zlecenie otrzymał Rafael, który to zmienił koncepcję centralną na koncepcję krzyża łacińskiego. Jednak I jemu nie dane było doczekać finalizacji tego pomysłu.
Jako trzeci projektant został wyznaczony w 1547 roku Michał Anioł. Po mimo tego że jest on już u schyłku swojego życia podejmuje się realizacji tego zamówienia. Wraca on do planów budowli centralnej jaką zaproponował Bramante. Michał Anioł nie miał problemów jeżeli chodzi o zagadnienia techniczne dotyczące budowy kopuły jak to było w przypadku Brunelleschiego i jego florenckiej kopuły. Przed Aniołem stał problem natury rzeźbiarskiej. Końcem końców Michał Anioł rozpoczął budowę kopuły bazyliki św. Piotra ale nie dożył jej końca, który przypada na lata 1588-90. Wykończył ją Giacomo Della Porta. Kopuła ma średnicę 42metrów oraz wysokość 132 metrów i stanowi punkt odniesienia dla innych kościołów chrześcijańskich.
W 1564 roku prace przy bazylice prowadzi Carlo Maderno, który jest odpowiedzialny za wydłużenie nawy głównej, nadanie jej kształtu krzyża łacińskiego i jej współczesny wygląd.
Marcin Samulnik
Kulturoznawstwo II rok
Wykład 7.05.2012
Przedmiotem i zarazem głównym problemem była Wenecja, dokładniej rzecz ujmując była to Sztuka jaka była tworzona w Wenecji. Była ona jednym z największych punktów włoskiej sztuki, chyląc czoła jedynie przed Florencją. Handel jaki Wenecja prowadziła z bliskim wschodem opóźniała przyjęcie przez to miasto renesansowego stylu tworzenia sztuki. Sam Vasari zauważył i odnotował to opóźnienie w swojej historiografii. Wenecja nader dobrze i chętnie wykorzystywała kolor podczas tworzenia swoich dzieł. Przyczyny tego faktu możemy doszukiwać się w związkach z Konstantynopolem i ich zamiłowania do tworzenia barwnych mozaik.
Sam wielki Leonardo da Vinci zwracał swoją uwagę i podpatrywał dzieła Belliniego, prekursora i lidera sztuki weneckiej. Giovanni Bellini, Perugio Verrocchio i Ghirlandaio tworzyli to samo pokolenie artystów, którego to następcami byli mistrzowie cinquecenta. Właśnie z pracowni Belliniego wyszli najwięksi artyści tworzący w Wenecji, nie sposób nie wymienić tu takich nazwisk jak Giorgione czy sam Tycjan. Styl wenecki jaki zaproponował Bellini i jaki był następnie powielany przez jego następców polegał na operowaniu kolorem i światłem. Taki stan rzeczy stał w opozycji do idealnego rysunku i kompozycji, jaką posługiwali się artyści ze środkowej Italii.
Bellini stworzył cykl obrazów „Sacra converstione” , w którym to ukazany jest dialog pomiędzy świętymi. Jako przykład niech posłuży obraz „Madonna ze świętymi” pędzla Belliniego, znajdujący się w kościele San Zaccaria z 1506 roku. Jest to wizerunek Madonny na tronie trzymającej dzieciątko. Natomiast po obu stronach tronu stoją św. Piotr z Kluczami do bram niebiańskich oraz księgą, św. Katarzyna z palmą męczeństwa, św. Łucja i św. Hieronim, a u podstawy tronu znajduje się anioł, który gra na skrzypcach. Sama postać św. Hieronima ma bardzo bogatą genezę i symbolikę. Jest on patronem nauk humanistycznych. Na renesansowych obrazach był przedstawiany jako ojciec kościoła, uczony, kardynał a przede wszystkim, jako pustelnik z czaszką, Biblią i oswojonym lwem.
Kulturoznawstwo Rok II
Wykład 23.04 2012
Na wiek XVI przypada twórczość Michała Anioła, Tycjana, Rafaela, Giorgione, Correggio i samego Leonarda Da Vinci. Jest to najwspanialszy, największy i najbardziej owocny w dzieła okres w sztuce nie tylko włoskiej ale i całego świata. Jest to chyba najważniejszy okres w dziejach jeżeli chodzi o sztukę. Artyści w XVI wieku przestali być w końcu zaliczani do grona rzemieślników pracujących na zamówienie. Zmieniła się ich sytuacja społeczna. Zostali zaliczeni do sztuk wyzwolonych, które do tej pory okupowane były głównie przez myślicieli, filozofów i humanistów. Sytuacja doszła do tego, że artyści zamiast oczekiwać na kolejne zamówienia zaczęli przebierać w ofertach i dyktować warunki na jakich mieli wykonać swoje prace. Stało się tak dzięki mecenasom, którzy chcieli zaprezentować swój majątek zamawiając budowle, obrazy czy cykle fresków wieńcząc je swoim nazwiskiem.
Artysta stał się wolny. Wyzwolił się spod wpływów kościoła, który był głównym zleceniodawcą. Mogli oni w końcu uzewnętrznić wszystkie swoje talenty i umiejętności.
Chyba nie mam większych wątpliwości że największym artystą tamtych czasów był Leonardo da Vinci. Urodzony w 1452 roku w Toskanii chłopiec uczył się w cieszącym się ogromną sławą warsztacie florenckiego malarza i rzeźbiarza Andrei del Verrocchia. Leonardo był jednym z największych umysłów w dziejach. Jego postać zawsze będzie budziła wielki podziw wśród zwykłych zjadaczy chleba. Podobnie jak Michał Anioł zgłębiał on tajemnice ludzkiego ciała. Był pionierem w dziedzinie badania rozwoju ludzkiego płodu. Zajmował się on pływami morskimi, prądami wodnymi czy falami. Kilka lat poświęcił na badania ornitologiczne. Był on także wielkim wynalazcą. Pracował nad konstrukcją windy, płetw, teleskopu, pierwszych samochodów, statków czy urządzeń hydraulicznych. Stworzył efekt „Sfumato”. Polegało to na tym, że kontury w obrazie zostały zamazane, a kolory stonowane. Dawało to pole do popisu ludzkiej wyobraźni i pozwalało na indywidualną interpretacje.
Cały kunszt i wiedza Leonarda została zamknięta i ukazana w jego największym dziele jakim jest „Mona Liza”.
Dama Liza Gherardini uwieczniona na tym obrazie sprawia wrażenie wiecznie żywej, jakby to ona obserwowała przechodniów Luwru a nie odwrotnie. Jej zagadkowy wyraz twarzy jest niemal nieuchwytny i nie da się go zdefiniować wprost.
W dawnych czasach ludzie obawiali się portretów. Uważali że artysta może zawładnąć duszą modela. Leonardo poszedł krok dalej. Potrafił on na malowanych przez siebie portretach ukazać najskrytsze zakamarki duszy i marzenia osoby pozującej.
Kulturoznawstwo rok II
Wykład 14.05.2012
Centralną postacią tego wykładu był Tycjan. Był on jednym z najsłynniejszych, jeżeli nawet nie najsłynniejszym malarzem tworzącym w Wenecji.
Urodził się on w południowych Alpach w miejscowości Cadore. Dożywszy niemalże stu lat zmarł dosięgnięty zarazą. Nauki władania pędzlem pobierał w weneckiej szkole malarzy założonej przez Belliniego, po którym przejął pracownie.
W 1516 roku kiedy to po śmierci Belliniego otrzymał posadę Państwowego malarza Republiki Weneckiej, Tycjan stworzył swoje pierwsze dzieło jakie zostało pokazane światu. Tym dziełem był obraz, który trafił do głównego ołtarza u franciszkanów czyli Santa Maria Gloriosa dei Frari. Obraz ten nosił nazwę „Wniebowstąpienie Najswiętszej Maryii Panny”. W okresie „premiery”, obraz ten natrafił na sporą falę krytyki i niezrozumienia. Apostołowie towarzyszący Maryi pokazani zostali w ruchu oraz starali się wyrazić poprzez gesty swój strach i zdumienie tym co rozgrywało się na ich oczach. Natomiast sama Maryja została obdarzona przez Tycjana twarzą, o niespotykanej na innych dziełach urodzie. Kiedy Tycjan rozpowszechnił plotkę o rzekomym zainteresowaniu obrazem przez Karola V to franciszkanie zgodzili się i umieścili obraz w swoim głównym ołtarzu.
Tycjan namalował także „Madonnę ze świętymi rodziną Pesaro”. Ten obraz również znajduję się w wyżej wymienionym kościele franciszkanów. Był to dar rodziny Pesaro za zwycięstwo na Turkami jakiego dokonał wenecki szlachcic Jacopo Pesaro. Piętnaście lat po tym jak Bellini Namalował Madonnę ze świętymi, Tycjan rozpoczął prace nad tym obrazem. Madonna została przesunięta w nim poza centralną część dzieła. Święty Franciszek i św. Piotr, którzy towarzyszyli Maryi również zostali umieszczeni asymetrycznie. Obraz ten stanowi powrót do malowania donatorów. Jacopo Pesaro klęczy przed Madonną. Chorąży obleczony w zbroję ciągnie za sobą tureckiego jeńca przed oblicze Maryi, która wraz z ś. Piotrem spogląda na Pesara. Po drugiej stronie obrazu znajduje się św. Franciszek, który zwraca uwagę Najświętszej Panienki na resztę rodziny Pesarów. Jako tło tego obrazu stanowi otwarty dziedziniec oraz dwie kolumny wznoszące się ku niebu gdzie dwa anioły trzymają krzyż.
Tycjan poprzez ten obraz naruszył od dawna ustalone i funkcjonujące zasady kompozycji, poprzez zastosowanie nowych rozwiązań. Postać Maryi została zrównoważona sztandarem przez co Tycjan uniknął zachwianiu równowagi całej przedstawionej sceny.
Spadone