wykład - etyka zawodu nauczyciela.docx

Wykład 1                         22.02.2013

Zobaczyć w sylabusie wymagania programowe

CELE OGÓLNE REALIZACJI PRZEDMIOTU
-zapoznanie się z etyką, jako dziedziną wiedzy
-kształtowanie postaw wobec pracy pedagogicznej i zawodu nauczyciela – pobudzeniem do refleksji nad etycznym wymiarem pracy nauczycieli
-uświadomienie znaczenia wiedzy na temat zasad etycznych i wartości obowiązujących w zawodzie nauczyciela
-dostrzeganie i formułowanie dylematów etycznych zawodzie nauczyciela

Kompetencje społeczne – umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie

1.       Etyka jako dziedzina wiedzy

2.       Etyka a moralność

3.       Etyka a prawo

4.       Źródła wartości etycznych

5.       Specyfika zawodu nauczyciela

6.       Etyczny wymiar pracy nauczyciela

7.       Etyczność, jako…

8.       ….

9.       ….

ZALICZENIE

a)      Test pisemny    W04, W19      max 20 pkt

b)      Esej       - dylematy etyczne nauczyciela – GRUPOWY max 20 pkt

21-24 – 3
25-28 – 3+
29-32 – 4
33-36 – 4+
37-40 – 5

P.D.
Zajrzeć do Kazimierza Szewczyka
„Wychować człowieka mądrego. Zarys etyki nauczycielskiej”  W-wa. Łódź  1998

JAKI TO ZAWÓD?
-wykonawca jest narzędziem w pracy
-działa w sytuacjach niestandardowych – bez przepisu
-kwalifikacje zawodowe są niepewne
-wysoki poziom oczekiwań ze strony społeczeństwa i często dość niski prestiż
-niepewność, co do wyników własnej działalności
-nie są znane kryteria doskonałości
-wysoki stopień odpowiedzialności głównie moralnej
-skutki są trwałe, ale wykonawca czasami o nich się nie dowie
-praca w izolacji od współpracowników
-idealizowany i poniżany
 

Jeszcze jedna rzecz, którą musza umieć nauczyciele…
-muszą dokonywać w różnorakich sytuacjach, okolicznościach różnego rodzaju trudnych wyborów jednej spośród dwóch albo większej liczby  wzajemnie wykluczających się lub niezgodnych ze sobą alternatyw, z których żadna nie jest w pełni zadowalająca
-muszą zatem stawać wobec różnego rodzaju dylematów

Analiza źródeł leksykalnych pokazuje, że dylemat oznacza sytuację, okoliczności wymagające trudnego wyboru między dwiema różnymi możliwościami.
SJP

Wykład 2      08.03.2013

Etyka, jak dyscyplina wiedzy

1.       Etyka jest subdyscypliną filozofii – złożenia, orzekania, doświadczenia człowieka.

2.       Etyka zawodowa – istotna wartość w zawodzie nauczyciela

3.       Etyki mające wpływ na współczesnego człowieka

Typowe etyki:

·         Etyka kapitalizmu – system wartości, który wpisuje się ideały kapitalizmu

Etyka protestancka jako system wartości (opisane przez Maxa Webbera)

Propozycja postrzegania tak, a nie inaczej wartości

Np. – dobro à dobre jest to, co jest skuteczne

·         Etyka społeczeństwa konsumpcyjnego

Chęć posiadania – Co jest konsekwencją chęci posiadania?

Odp. Zaspokojenie potrzeb konsumenta

Jednostka realizuje dobro, które jest kupowanie.

Z tą etyką związana jest reklama, jako forma przekazywania etyki konsumpcyjnej.

Neodarwinizm społeczny –

Postmodernizm – swoboda wolnośc lekkość  - początek postmodernizmu.

Zmiany zapoczątkowali architektoniści – próbowano zmienić prostotę np. malowane szare bloki

Wielość i miejskość przekazu powodowała krytykę postmodernizmu

·         Etyka subkultury

·         Etyka zrównoważonego rozwoju (nowa propozycja!) – głęboka propozycja mająca na celu zmiany w myśleniu współczesnego człowieka.

Cel: mysl, aby działać obecnie w ten sposób, aby każdy mógł realizować swoje marzenia, być społeczny. Mamy tak działać, aby przyszłe pokolenia również mogły się realizować. Dotyczy działań człowieka, które są potrzebne. Budowanie relacji / zależności w życiu społecznym. Uzależnienie ekonomiczne, kulturowe, historyczne.

Opiera się na 3 filarach:

o        środowisko =natura= przyroda

o        życie społeczne

o        ekonomia = życie gospodarcze

Zrównoważenie = swoiste uspokojenie

Potrzebny jest 4 filar, coś przez co można wprowadzić zmiany. Działać tak, aby pomóc Ziemi, aby ponownie się odbudowała.  4 filar to:

o        współpraca à KULTURA – bez niej nie dojdzie do żadnej zmiany.

Relacje między człowiekiem, a przyrodą, przedmiotami.

Możliwości budowania etyki jest wiele.

Rola nauczyciela:

-jak dobrze wychować swojego ucznia ?

-gdzie budować swój system moralny ?

-jak wychowywać swoich wychowanków ?

Zawód nauczyciela to nie tylko umożliwienie przyswajania wiedzy, ale też wychowanie. Każdy nauczyciel ma realizować wychowanie, nie tylko wychowanie klasy.

Jak postrzegana jest filozofia?

1. ontologia = metafizyka à teoria bytu

2. epistemologia = gronseologia à teoria poznania

3. antropologia filozoficzna = filozofia człowieka à jak człowiek postrzegany jest w świecie

4. aksjologia = filozofia wartości:

o        etyka

o        estetyka

Starożytna filozofia

2.       Starożytni Grecy uważali, że filozofia jest to dążenie do poznania tego co istotne we wszystkim i najważniejsze w życiu ludzi.

Filozoficzne rozważania miały pomóc dotrzeć do najważniejszych kwestii w życiu człowieka.

Relacja                    

Magia

Wiara                                          ß FILOZOFIA à                     nauka

Kult                                                                                                                                                                  poznanie

misteria

Dążymy do poznana prawdy – to łączy naukę i religię.

Filozofia zawiera w sobie zarówno elementy religii jak i nauki.

Helmut Plessner – koncepcje dotyczące śmiechu człowieka. Starał się przedstawić to bardziej naukowo.

3.        

Phileo – miłowanie

Sophia – mądrość

Dążenie do mądrości z własnej potrzeby a nie z przymusu.

Czy dzisiejszy nauczyciel powinien dążyć do mądrości?

Starożytni mędrcy przez Pitagorasa zostali nazwani filozofami. Filozofia powstała pod wpływem dziwienia się i ciekawości.

Człowiek, który jest aktywny intelektualnie podejmuje się rzeczy, które dla innych są trudne.

4.       Filozofia wartości to aksjologia w pedagogice.

Nauka o wartościach i o ich poznaniu, istnieniu i możliwości ich systematyzacji.

Pojęcie wartości pojawiło się w XX wieku - Friedrich Nietzsche

Resentyment – wiedza potrzebna nauczycielowi

Etyka:

a)      Nauka o moralności - teoretyczna

b)      Nauka samej moralności – praktyczna

Cel etyki: odpowiedź na podstawowe pytanie:  Co i dlaczego człowiek (nauczyciel) powinien?

Estetyka:  - Nauka o pięknie i o innych wartościach zawartych w sztuce (powinna równolegle występować z etyką).

Etyka powinna być główną filozofią realizowana przez współczesnego człowieka (XX wiek)

Ethos – powtarzający się motyw, sposób zachowania, obyczaj, przyzwyczajenie.

Każdy może stać się estetyczny.

Cnota – realizacja pewnego ideału, która też jest nabywana.

Etos – postawa zgodna z etyką

Etyka, a teleologia

Teleologia – nauka o celach

Zależność między wartościami, a celami kształcenia. Cele powinny wynikać z wartości. Źródłem celów są przyjęte przez niego wartości.

Platon- uważa, że postępowanie etyczne wiąże się z troską o duszę człowieka.

1.       Funkcje biologiczne człowieka – dusza ożywia ciało

2.       Funkcja poznawcza – dzięki, której etyczna dusza jest w stanie wydobyć świadomość z nieświadomości

3.       Funkcja etyczno-religijna – religia, która dynamizuje i harmonizuje postępowanie człowieka

Wykład 3       15.03.2013

Platon

-relacje między etyką, a koncepcja duszy

-teoria duszy, wychowanie obywatelskie

Teoria idei – świat idei zdominowany jest przez taka propozycje dwóch naczelnych idei dobra i piękna. Dobro połączone z pięknem, jako naczelna idea, którą Platon akceptował. Dobro powinno łączyć się z pięknem, dobre postępowanie ma być jednocześnie piękne, ma być przesiąknięte pięknem. Jest podwójnie korzystne.
-aksjologia łączy się z teleologią
-teleologia wyraźnie pokazuje, że cel ma być etyczny, ma podlegać weryfikacji związanej z dobrem
Platon inicjuje naukę o dobru, jako o celu. Proponuje etykę celu (teleologiczną)
-dobro ma być celem naszych działań, a nie środkiem

*cnota – dobro, porządek, harmonia, zdrowie duszy. Zdrowa dusza jest cnotliwa. Jest dążeniem do idealnego celu,  w pewnym sensie nieosiągalnego przez człowieka.

Duszy ludzkiej odpowiadają 3 dobra, cnoty:

-umiarkowanie

- męstwo

- mądrość.

3 rodzaje duszy, charakterów: (odpowiadające dobrom)

a)      Dusza pożądliwa – cnotą tej duszy jest umiarkowanie. Człowiek o duszy pożądliwej jeśli ma żyć etycznie, dążyć do celu idealnego to powinien starać się z rozwagą odnosić się do swego porządku.

b)      Dusza impulsywna – opanować tę duszę impulsywną ma cnota, którą jest męstwo, odwaga.

c)      Dusza rozumna – powinna prowadzić ją cnota, jaką jest mądrość.

Platon wyróżnia czwartą cnotę – sprawiedliwość.
 

Rozbudowuje to jego uczeń – Arystoteles

Żył w IV w.p.n.e pochodził ze Stagiry. Żył w obszarze Macedonii.

W kluczowym dziele- Etyce Nikomachejskiej znajdujemy kwestie, które jak sam tytuł mówi odwołują się do etyki. To Arystoteles wyraźnie pokazuje, ze głównym problemem etyki jest dobry wybór. Jest to dla niego bardzo ważną kwestią i w różnych odsłonach ten problem będzie przez niego poruszany. W analizach, które prowadzi w tym dziele odwołuje się wyraźnie do 2 kwestii:
-opisuje zjawisko moralności
-krytyczna refleksja metodologiczna – uporządkowana odwołująca się do pewnej metody badawczej.

Przeprowadza krytykę ludzkich powinności. Z cala wyrazistością ujawnia podstawowe napięcie między namiętnościami a naszym rozumem praktycznym. To rodzi główny problem – dobry wybór – jakie wybrać dobre rozwiązanie z sytuacji, na problem pedagogiczny, który się pojawia..
Jak nauczyciel powinien postąpić.

Następną kwestią jest podział etyki na 3 typy:

1.       Etykę kontemplacyjną – wyrasta z nauki o dobru i poszukuje dobra najwyższego. Przechodząc w rożne stopnie i przezwyciężając subiektywizm.
Człowiek przechodzi różne stopnie i odrywa się od indywidualnego subiektywnego postrzegania. Dąży w ten sposób do mądrości, do wejścia na wyższy szczebel rozważań o dobru. Łączy się ta etyka z metafizyka i pojawia się pytania o byt.
Arystoteles poszukuje dobra najwyższego dla człowieka- dochodzi do wniosku, że szczęście. Szczęście jest ostatecznym celem. Zadaje także pytanie, jak w takim razie ludzie definiują szczęście, co nazywają szczęściem. Arystoteles założył, że szczęściem jest rezultat ludzkich dążeń. Uważa, że człowiek dostrzega szczęście w dobrach materialnych – bogactwie, przyjemnościach, zaszczytach. Dla Arystotelesa jest to próżny trud. Nie ma sensu się w ten sp...