Funkcje systemu korzeniowego:1.mechaniczna-polega na zakotwiczeniu rosliny w podłożu(korzenie szkieletowe)a w przypadku drzew i krzewów umożliwia utrzymanie pionowej postawy przez naziemny system pędów. 2.fizjologiczna-podstawowym zadaniem korzeni jest dostarczanie ulistnionemu pędowi wody i zawartej w niej substancji mineralnej(korzenie włosowate). 3.słuzy do wegetatywnego rozmnażania:odrośla korzeniowe np.robinia akacjowa, bulwy korzeniowe dalia, rozmnóżki np.zairnopłon. Rodzaje:czepne(bluszcz), spichrzowe(dalia), oddechowe(cypryśnik błotny), ssawki(jemioła), asymilacyjne(storczykowate), powietrzne(figowce). Typy pędów: 1.roczne-wyrosłe z pąków na wiosne i po osiągnieciu pewnej długości pod koniec okresu weget.wykształciły pąki szczytowe i boczne a)długopędy-pędy dające długie i silne przyrosty1-2m odznaczające się wyraźnie zaznaczonymi międzywęźlami, na długopędach wystepują przeważnie pączki liściowe lecz także pąki kwiatowe(topola,forsycja) b)krótkopędy-pędy o zahamowanym wzroście na długośc o silnie skróconych najczęściej niewidocznych wyraźnie międzywęźlach i gęsto osadzonych liściach oraz pąkach.mogą być zakończone pączkiem szczytowym lub cierniem(tarnina,grusza) 2.pędy rozłogowe-rosną zwykle płytko pod ziemią lub pełzają po powierzchni ziemi, rozłogi podziemne różnią się od korzeni obecnościa pączków i łusek(róża) 3.pędy świętojańskie(dąb,buk,jesion) 4.pędy odroślowe-wyrastają z pąków przybyszowych które pojawiają się na gałęziach pniach korzeniach Ciernie-przekształcone pędy liście lub przylistki odznaczają się regularnym rozmieszczeniem na pędach oraz obecnością wiązek przewodzących, pędowe(śliwa tarnina,głogi,grusza pospolita,szakłak pospolity), przylistkowe(karagana,robinia), liściowe(berberys) Kolce-nie są przeobrażonymi organami lecz jedynie wyrostkami odpowiednio ukształtowanymi w których powstaniu biorą udział przede wszystkim komórki skórki, odznaczają się nieregularnym ułożeniem na pędach Owoce właściwe suche: 1.niepękające:niełupka(powojnik), orzech lub orzeszek(dąb), ziarniak(trawy), skrzydlak(jesiony) 2.pękające: mieszek(magnolia), strąk(robinia), torebka(topola) Owoce właściwe mięsiste; jagoda(borówka), pestkowiec(dereń), nibypestkowiec(orzech) Owoce pozorne: owoc jabłkowaty(jabłoń), o.różowaty(róże), głogowaty(głogi) Owoce zbiorowe: wielomieszek(magnolia), wielopestkowiec(malina), wieloskrzydlaki(tulipanowiec) Chłodnia-izolacja termiczna ścian(płyta warstwowa zrdzeniem styropianowym), posadzka betonowa pokryta durobetonem i izolowana styropianem, agregat chłodniczy, komora chłodnicza zapewnia: stabilną temp.,właściwą cyrkulację powietrza, wysoką i stabilną wilgotność Rozmnażanie generatywne-rośliny nasienne możemy rozmnażać generatywnie(z nasion ) lub wegetatywnie. Rozmnażanie znasion jest sposobem najłatwiejszym jednocześnie najbardziej ekonomicznym. Wszystkie gatunki które wiernie przekazują swoje cechy rozmnażamy generatywnie. Nie możemy rozmnażać tą metodą odmian drzew i krzewów ozdobnych różniących się od swego gatunku cechami zdobniczymi gdyż cechy odmian nie zawsze są ustalone i nie występują w nastepnych generacjach otrzymywanyc na drodze generatywnej. Tą metodę możemy zastosować wówczas gdzy porządana cecha przekazywana jest w dużym procencie. Berberis thunbergii „Atropurpurea” 80-95%, Berberis vulgaris „Atropurpurea”70-80%, Thuja occidentalis „columna”50-60%, Acer palma tum”Atrolineare” „Dissectum”80%, Fagus silvatica”Atropunicea”5-10%, Quercus robur”Fastigiata”10-15% Rozmnażanie generatywne gwarantuje zachowanie zmienności gatunkowej, nie przenoszone są choroby wirusowe(z wyj.rodzaju Prunus) Zbiór nasion: pora zbioru zależy od warunków klimatycznych i przebiegu pogody, najkorzystniej jest zbierać nasiona w okresie oddzielania się owoców od rośliny matecznej, większość nasion zbiera się w dni słoneczne i suche(w wilgotne i mgliste nasiona słabo się przechowują i jest mała wydajność pracy), strąki zbiera się wilgotne-wcześnie rankiem. Okresy zbioru nasion:1)przed całkowitym dojrzeniem(Betula, Ulmus, Abies, Populus) 2)przed opadaniem(Acer, Fraxinus, Caspinus, Larix, Alnus, Robinia) 3)po opadnięciu(Quercus, Juglans, Malus, Pinus) Rodzaje zbieranych owoców: szyszeczki(olchy-owocostany), kotki(brzozy), strąki(motylkowate), dwuskrzydlaki(klon), jagody(porzeczki), orzechy(kasztany jadalne), orzeszki(graby, wiązy, buki, pestki czereśni, czeremchy), żołędzie(dąb) Sposoby zbioru:1)z ziemi-najprostszy sposób pozyskiwania nasion wykonywany jesienia w przypadku owoców i nasion wielkich(żołędzie orzechy nasiona kasztanowca, bukiew), nasion opadających na ziemię wewnątrz dużych owoców(dzika grusza, jabłoń), zbiór szyszek wiosną(limba).zbiór przeprowadza się recznie(pracochłonny i powolny) przy pomocy płacht folii lub siatek o drobnych oczkach 2)z drzew lub krzewów stojących-z drzew niskich zbiór zziemi natomiast z drzew wysokich przy pomocy drabin lub specjalnych podnośników z koszem platformą 3)z koron drzew ściętych na zrębie 4)zbiór owoców na zielono-niepełna dojrzałość, nasiona wykształcone ale z mała ilościa subst. Zapasowych do przechowywania(muszą być szybko wysiane) Przechowywanie nasion(kategorie nasion) 1.nasiona znoszące podsuszanie do niskiego poziomu wilgotności lub całkowite odwodnienie ”Orthodox”. Nasiona podsuszamy po zbiorze do wilgotności 8-10% i przechowujemy w stanie odwodnionym w szczelnie zamkniętych pojemnikach(buk, brzoza, olsza, modrzew, świerk posp, jedlica, sosna wejmutka, cis, jałowiec) 2.nasiona nie znoszące odwodnienia lub tolerujące tylko odwodnienie częściowe „Realcitrant” (gat.drzew o wielkich nasionach-dęby, kasztanowce, jawor, klon srebrzysty); wysoka wilgotność nasion po zbiorze 40-50% dlatego podczas przechowywania należy dążyć do ograniczenia intensywności ich oddychania, schłodzenie nasion i przechowywanie w obniżonej temperaturze -3’C(żołędzie -5’C) Czynniki wpływające na długości okresu przechowywania nasion: obniżenie temp. W miejscu przechowywania, obniżenie wilgotności nasion, ograniczenie procesu oddychania, odporność nasion na mróz. Sposoby przechowywania nasion: *najlepiej w chłodni w kontrolowanych warunkach w przechowalniach lub chłodniejszych piwnicach *w szczelnie zamykanych niekorodujących pojemnikach(butelki szklane, zbiorniki z plastiku, worki z foli polietylenowej zamknięte) *w workach nieszczelnych(jutowe, papierowe)*luzem(rozsypane cienką warstwą w miejscach gdzie jest dobry dostep powietrza, przechowywane w ten sposób glownie po zbiorze) *dołowanie nasion i przechowywanie od zbioru do momentu wysiewu. 1)luzem-polega na złożeniu nasion w luźnej warstwie w miejscu z łatwym dostępem powietrza 2)na sucho-w szczelnie zamkniętych naczyniach, przed wsypaniem nasiona trzeba podsuszyc i doprowadzić je do właściwej wilgotności 4-9%(jedlica, modrzew,sosna pospolita, czarna,świerk,olsza,topola,sosna górska); pojemniki umieszcza się w chłodnych miejscach, ciemnych o możliwie równomiernie temperaturze od-15 do+5’C. 3)w warunkach umiarkowanej wilgotności, umieszczenie w środowisku zabezpieczającym je przed nadmiernym wysychaniem:dąb,buk,kasztanowiec. 4)w ziemi-dobrze przewietrzone nasiona układa się warstwami po 10cm na przemian z piaskiem do wysokości50cm i na 2m szerokości, całość przykrywa się liśćmi słomą ostania płaszczem ziemi; Zalety: przechowywanie dużych ilości nasion, szybko się zakłada kopiec, korzystne warunki wilgotnościowe, możliwość dobrego zabezpieczenia przed mrozem, słaby nadzór; Wady: zbyt wczesne niekiedy kiełkowanie nasion. 5)dołowanie w piasku-doły o głębokości 1,5-2m wykopane w suchym miejscu wypełnia się na przemian warstwami nasion 30cm i średnio ziarnistego piasku 15cm, górne 40cm wypełnia się samym piaskiem lub cienką warstwą słomy pokrytą ściółką leśną aż do poziomu powierzchni gruntu; Zalety: szybkie napełnianie dołu, stała i korzystna zawartośc wody w nasionach, można przechowywać większe ilości nasion; Wady: stosowanie tylko na przepuszczalnym piaszczystym gruncie, przedwczesne kiełkowanie górnych warstw nasion, niemożliwy stały nadzór. 6)szopa Alemanna. 7)pod drzewostanem na powierzchni gruntu-20cm przykryte suchymi liśćmi i mchem. 8)pod drzewostanem w ściółce-żołędzie miesza się z warstwą próchnicznej gleby i przykrywa ściółką, możliwy nadzór. 9)w bieżącej wodzie. Warunki i długość okresu przechowywania: do krótkoterminowego(1-3lat) większości nasion drzew wystarczy temp dodatnia w zakresie 1-3’C, w długoterminowym nasiona wymagają znacznie niższych temperatur: *drzewa iglaste kategorii orthodox od -3 do -20’C mogą być przechowywane nawet do 30lat *drzewa liściaste orthodox do -3’C, okres przechowywania 5-10lat *nasiona z kategorii recalcitrant 1-3’C przez okres2-3lat. Stratyfikacja-okres posprzętnego dojrzewania nasion w określonych warunkach, w czasie stratyfikacji nasiona drzew i krzewów przechodzą nie tylko główną faze rozwoju zarodka lecz podlegają również jaryzacji. Stratyfikację można przeprowadzić w chłodni, piwnicy lub zakopując skrzynki z nasionami w ziemi. Podczas tego procesu musza być spełnione następujące warunki: umiarkowana wilgotność, niska temp.2-8’C, dostęp tlenu. Czas stratyfikacji zależny od gatunku 1miesiąc Picea, 3Erica carnea, 6magnolia, 1rok Eleagnus, Taxus, Tilia Przyczyny przelegiwania nasion: łupina nasienna jest nieprzepuszczalna dla wody, zarodek jest niecałkowicie wykształcony, występują subst hamujące kiełkowanie-wszystkie nasiona otoczone miąższem owoców(rosa, pyrus, malus) należy pofermentować następnie oczyścić. Zabiegi przysposabiające do siewu: stratyfikacja, skaryfikacja, dołowanie nasion, moczenie nasion. Terminy siewu: 1)jesienny-głownie nasiona wykazujące pewną odporność w kiełkowaniu(sosna wejmutka, jedlica) nasiona których przechowywanie w zimie przysparza trudności oraz nasiona które przesychają i mają dużą masę(dąb,buk), siew nasion przeprowadzamy możliwie późno aby przed mrozami nie doszło do wschodów. Gatunki polecane:*graby, lipy drobnolistne, klony, jawory, brzozy *drzewa ziarnkowe 1,5-2 miesiecy przed mrozami *drzewa pestkowe 2-3 miesiące przed mrozami. Zalety: obfite wschody, silniejsze siewki, brak potrzeby przechowywania nasion. Wady: zbyt wczesne wschody nasion na wiosnę, ginięcie nasion w czasie wilgotnych i ciepłych zim, niszczenie przez gryzonie i ptaki, brak wolnych miejsc w szkółkach do obsiania 2)wiosenny-jak najwcześniej zaraz po rozmarznięciu gleby, najpierw te które kiełkują w niskich temp: jabłonie, róże, cisy, olsza, grab, jesion, lipa. Nasiona podst. Gat. drzew iglastych sosna, świerk, modrzew oraz osika, wierzby, wiązy-późną wiosną. Głębokość siewu zależy od: grubości nasion, sposobu kiełkowania, wilgotności, temp., rodzaju gleby. Siew pełny-równomierne rozmiesczenie nasion na całej powierzchni Siew częściowy-pasy różnej szerokości (siew rzędowy lub taśmowy)
mniamimniam