TYGODNIK PRAWA ADMINISTRACYJNEGO z 14 kwietnia 10 (nr 72).pdf

nr 72 (2703)

14 kwietnia 2010

Tygodnik Prawa

Administracyjnego

SAMORZĄD

URZĄD PAŃSTWO

SPIS TREŚCI

Przewodnik

KOMENTARZ

Kary finansowe dla urzędników to zły pomysł

MEN WYJAŚNIA

Do 30 kwietnia samorządowcy muszą

złożyć oświadczenie o stanie majątku

Jak zwiększyć gminną sieć edukacji przedszkolnej

strona C2

FINANSE PUBLICZNE

Z pełnieniem funkcji publicznej w samorządzie terytorialnym wiążą się określone

obowiązki, takie jak między innymi konieczność corocznego składania oświadczeń

majątkowych. Informacje te są jawne z wyłączeniem danych o adresie zamieszkania

i o miejscu położenia nieruchomości.

Nieznajomość procedur postępowania

nie zwalnia z odpowiedzialności

Na jakie przepisy zamówień publicznych powinni

strony C4–C5

zwrócić uwagę urzędnicy

strona C3

Nowe prawo

SAMORZĄD TERYTORIALNY

Nieudzielenie absolutorium wójtowi

nie oznacza jego odwołania

Zobowiązany zapłaci za asystę organów

wojskowych w trakcie czynności egzekucyjnych

Czy konieczne są zmiany

w obecnym kształcie absolutorium

dla zarządu jednostek samorządowych strona C6

W przypadku prowadzenia egzekucji

administracyjnej w obrębie

nieruchomości należących

do wojska egzekutorowi asystować

będą funkcjonariusze służb

wojskowych.

Od 21 kwietnia obowiązywać będzie

rozporządzenie ministra obrony naro-

dowej określające zasady i tryb asy-

stowania organów podlegających te-

mu ministrowi w trakcie czynności eg-

zekucyjnych. Obowiązek wydania te-

go aktu prawnego związany był ze

zmianą delegacji zawartej w art. 50

par. 3 pkt 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r.

o postępowaniu egzekucyjnym w ad-

ministracji (Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz.

1954 ze zm.). Dotychczas problematy-

kę tę regulowało rozporządzenie mi-

nistra obrony narodowej z 16 stycznia

2002 r. w sprawie udzielania pomocy

i asystowania przez Żandarmerię Woj-

skową lub wojskowe organy porządko-

we przy wykonywaniu czynności

egzekucyjnych w administracji (Dz.U.

nr 8, poz. 75).

Zgodnie z nowym rozporządzeniem,

w zależności od tego, gdzie egzekucja

jest prowadzona, organem asystują-

cym będzie:

■ Żandarmeria Wojskowa (w przypad-

ku egzekucji w nieruchomości należą-

cej do Sił Zbrojnych RP, na okrętach

wojennych lub innych jednostkach pły-

wających Marynarki Wojennej),

■

na jest egzkucja, brak jest terenowej

jednostki Żandarmerii Wojskowej),

■ Służba Wywiadu Wojskowego lub

Służba Kontrwywiadu Wojskowego.

Asystowanie to polegać będzie na

zapewnieniu odpowiednich warun-

ków do przeprowadzenia czynności

egzekucyjnych, w szczególności po-

przez umożliwienie dostępu do miej-

sca, w którym mają być one dokona-

ne, oraz towarzyszeniu organowi eg-

zekucyjnemu w czasie ich trwania.

Służby te mają także zapewnić bez-

pieczeństwo uczestnikom postępowa-

nia, biorąc w szczególności pod uwa-

gę poszanowanie godności tych osób.

Asysta przeprowadzana będzie na pi-

semne wezwanie organu egzekucyjne-

go skierowane co najmniej siedem dni

przed terminem czynności egzekucyj-

nych. W pilnych przypadkach, zwłasz-

cza gdy zwłoka groziłaby udaremnie-

niem egzekucji, udzielenie asysty mo-

że nastąpić także na ustne wezwanie

organu egzekucyjnego. W takim przy-

padku kierownik jednostki organiza-

cyjnej Służby Kontrwywiadu Wojsko-

wego, kierownik jednostki organizacyj-

nej Służby Wywiadu Wojskowego lub

komendant terenowej jednostki orga-

nizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, nie

wstrzymując asystowania, zażąda oka-

zania tytułu wykonawczego, na podsta-

wie którego jest prowadzona egzeku-

cja, oraz nadesłania, w terminie sied-

miu dni od dnia zakończenia czynno-

ści egzekucyjnych, sporządzonej przez

organ egzekucyjny kopii tytułu wyko-

nawczego i potwierdzenia wezwania

na piśmie. W przypadkach niecierpią-

cych zwłoki obowiązek asystowania

ciążyć będzie także na patrolach Żan-

darmerii Wojskowej pełniących służbę

w pobliżu miejsca prowadzenia czyn-

ności egzekucyjnych.

Z przebiegu tych czynności asystu-

jący funkcjonariusz sporządzi notat-

kę urzędową zawierającą określenie

terminu, miejsca i rodzaju prowadzo-

nej egzekucji, imię i nazwisko osoby

lub nazwę jednostki organizacyjnej,

przeciwko której egzekucja była skie-

rowana, oznaczenie organu egzeku-

cyjnego oraz imię i nazwisko osoby,

która wykonywała czynności egzeku-

cyjne, a także opis czynności wyko-

nanych w ramach asysty. Notatkę

przedstawi kierownikowi jednostki

organizacyjnej.

Zwrot kosztów z tytułu asystowania

ustalać się będzie w zryczałtowanej

wysokości 1,5 proc. przeciętnego mie-

sięcznego wynagrodzenia w sektorze

przedsiębiorstw bez wypłat nagród

z zysku w IV kwartale roku poprzed-

niego, ogłaszanego przez prezesa

GUS. Koszty te zaliczone zostaną do

opłat za czynności egzekucyjne, któ-

re obciążać będą zobowiązanego, wo-

bec którego były wykonywane czyn-

ności egzekucyjne.

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

W opisie przedmiotu zamówienia

można wskazać znaki towarowe

Kiedy zamawiający jest zobowiązany unieważnić

przeprowadzone postępowanie

strona C7

ORZECZNICTWO

Termin do wniesienia odwołania biegnie

od ostatniego dnia ogłoszenia

Rada gminy musi ustalić wysokość i zasady

pobierania opłaty dodatkowej

Wydanie decyzji musi poprzedzić wyczerpujące

rozpatrzenie dowodów

strona C8

Za tydzień

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra obrony narodowej

z 11 marca 2010 r. w sprawie asystowania

przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego,

Służbę Wywiadu Wojskowego, Żandarmerię

Wojskową lub wojskowe organy porządkowe

przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych

w administracji (Dz.U. nr 54, poz. 324).

Jakich procedur musi dopełnić

gmina, żeby rozpocząć

remont lub budowę drogi

wojskowe organy porządkowe

wchodzące w skład służby garnizono-

wej albo służby wewnętrznej jednost-

ki wojskowej (w przypadku gdy

w miejscowości, w której prowadzo-

C 2

Tygodnik Prawa Administracyjnego

14 kwietnia 2010 nr 72 (2703) www.gazetaprawna.pl

Komentarze

WAŻNE ZMIANY, WAŻNE TERMINY

KOMENTARZ

Kary finansowe dla urzędników to zły pomysł

Fundusze Europejskie

Od początku tego roku najwięcej unijnych dotacji

wypłaciły województwa: małopolskie (366 mln zł),

dolnośląskie (202 mln zł) i śląskie (198 mln zł).

Najbardziej zagrożony jest Regionalny Program

Operacyjny na Mazowszu.

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego poinformowało,

że realizacja programów krajowych idzie zgodnie z pla-

nem. Słabiej wypadły niektóre programy regionalne.

Województwo podlaskie wydało niespełna 42 mln zł,

a więc tylko jedną czwartą tego, co zaplanowało na

I kwartał. Dla porównania woj. dolnośląskie wykonało

prognozę w 650 proc. Wynik taki osiągnięto jednak dzię-

ki wyjątkowo ostrożnej prognozie na poziomie 31 mln zł.

Tymczasem w ciągu trzech miesięcy bieżącego roku re-

gion rozliczył ponad 200 mln zł. Oprócz Dolnego Śląska

cel na I kwartał 2010 r. wykonało jeszcze 9 województw:

kujawsko-pomorskie (215 proc.), łódzkie (318 proc.), ma-

łopolskie (249 proc.), opolskie (213 proc.), podkarpac-

kie (142 proc.), pomorskie (136 proc.), śląskie (103 proc.),

świętokrzyskie (117 proc.) i wielkopolskie (108 proc.).

Najbardziej zagrożonym i budzącym największe obawy

resortu jest RPO województwa mazowieckiego. Jeżeli

nic się nie zmieni, ministerstwo będzie zmuszone prze-

sunąć część alokacji z Mazowsza do innych programów.

Nawet dwanaście pensji będzie

musiał oddać urzędnik, który wydał

decyzję z naruszeniem prawa. Takie

zmiany do poselskiego projektu

ustawy o odpowiedzialności

odszkodowawczej funkcjonariuszy

publicznych za rażące naruszenie

prawa wprowadziła sejmowa

podkomisja. A szefowi urzędu, jeśli

nie zawiadomi prokuratury

o konieczności wszczęcia

postępowania przeciw swojemu

podwładnemu, grozić będzie nawet

do trzech lat pozbawienia wolności.

Lekarstwo może być gorsze od choroby.

Zagrożenie karą powodować może

wzrost asekuracji przy decyzjach urzęd-

niczych. Oznacza to z jednej strony –

usztywnienie formalizmu, z drugiej zaś

świadome wydłużanie procesu decyzyj-

nego poprzez rozmydlanie indywidualnej

odpowiedzialności. Polega to na przeka-

zywaniu spraw do różnorodnego opinio-

wania, konsultowania, uzgadniania. Przy-

bywa w takim trybie liczba różnorodnych

zespołów decyzyjnych, podzespołów ro-

boczych ds. skoordynowania wspólnego

Jarosław Kapsa

Urząd Miejski w Częstochowie

ność urzędnicza. Trudno jest określić,

kto osobiście odpowiada za błąd aparatu

skarbowego skutkujący zniszczeniem du-

żej firmy komputerowej. Nie sposób też

ustalić urzędniczej odpowiedzialności

w przypadkach katastrofy budowlanej

obiektu dopuszczonego przez nadzór bu-

dowlany do użytkowania. Obawiam się,

że kary najczęściej dotkną szeregowych

urzędników wydających drobne decyzje.

Tu bowiem łatwiej jest określić odpowie-

dzialność, np. za przekroczenie terminów

wskazanych w kodeksie postępowania

administracyjnego. Efekt będzie jak

ze ściganiem pijanych kierowców: groź-

ni są pijani automobiliści, a nam się uda-

je łapać pijanych rowerzystów.

Jako urzędnik dodam jeszcze: a kto

i w jakiej wysokości odpowiada za pro-

dukcję złego prawa. Bo błędy urzędnicze

są najczęściej pochodną niechlujności

i niespójności prawnych przepisów. Lep-

szym rozwiązaniem byłaby inwestycja

w kadry administracji publicznej, np. wła-

ściwe wynagradzanie urzędników, możli-

wości doszkalania oraz podnoszenia kwa-

lifikacji.

poglądu i gremium doradczych, by ów po-

gląd wzmocnić opinią społeczną. W efek-

cie – tam gdzie nie ma planów zagospo-

darowania (a więc na obszarze obejmu-

jącym ponad 80 proc. naszych miast), na

warunki zabudowy i zagospodarowania

zamiast 60 dni inwestor będzie oczeki-

wał 100 dni. Warunki zabudowy należą

bowiem do decyzji obarczonych sporą

dozą uznaniowości, a więc tym samym

obarczonych wysokim ryzykiem.

Życie pokaże, jaki będzie rzeczywisty

poziom i skutek odszkodowań. Zauważyć

można, że im wyższa szkoda społeczna,

tym bardziej rozmyta jest odpowiedzial-

Termomodernizacja budynków

Tylko do 26 kwietnia samorządy mogą ubiegać się

m.in. o dofinansowanie termomodernizacji

urzędów, szkół i gminnych domów kultury. Nabór

wniosków przeprowadza Narodowy Fundusz

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

W zależności od formy wsparcia różna będzie też in-

tensywność dofinansowania projektu. W przypadku

dotacji wyniesie ona maksymalnie 30 proc. kosztów

kwalifikowanych. Przy pożyczce będzie to maksymal-

nie 60 proc. kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia.

Przy czym minimalny koszt całkowity projektu to 10

mln zł. W puli pierwszego konkursu jest 780 mln zł,

z czego 260 mln zł zostanie przeznaczone na dofinan-

sowanie w formie dotacji, a 520 mln zł na pożyczki. Do-

finansowanie będzie przyznawane m.in. na ocieplenie

budynku, wymianę okien i drzwi zewnętrznych.

Jako zadanie dodatkowe, realizowane równolegle z ter-

momodernizacją obiektów, będzie można sfinansować

wymianę oświetlenia na energooszczędne. NFOŚiGW

planuje sfinansowanie termomodernizacji ok. 3 tys. bu-

dynków użyteczności publicznej. Środki na ten cel –

w sumie ponad 3 mld zł – mają pochodzić częściowo

z transakcji sprzedaży jednostek redukcji emisji gazów

cieplarnianych oraz środków NFOŚiGW.

Więcej na www.nfosigw.gov.pl

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ wyjaśnia

Jak zwiększyć gminną sieć edukacji przedszkolnej

Jednostki samorządu terytorialnego

poprzez efektywne finansowanie

edukacji przedszkolnej muszą

umiejętnie dostosować się

do lokalnych możliwości i potrzeb.

W tym celu w miejscach o małej

liczbie dzieci powinny tworzyć

punkty lub zespoły wychowania

przedszkolnego. Są one bardziej

korzystne dla gmin ze względu

na niższe koszty ponoszone

na dziecko niż w przedszkolu.

Równocześnie od 1 września 2009 r.

obowiązuje nowe rozporządzenie mini-

stra edukacji narodowej z 27 maja 2009 r.

w sprawie rodzajów innych form wycho-

wania przedszkolnego, warunków two-

rzenia i organizowania tych form oraz

sposobu ich działania (Dz.U. nr 83, poz.

693). Umożliwia ono tworzenie innych

(niż przedszkola i oddziały przedszkolne

w szkołach) form wychowania przed-

szkolnego, a tym samym na upowszech-

nianie dostępu do edukacji przedszkol-

nej, jak również wyrównywanie szans

edukacyjnych dzieci w wieku trzech do

pięciu lat z różnych środowisk. Zakłada-

nie i prowadzenie innych form wychowa-

nia przedszkolnego zarówno przez gmi-

ny, jak i przez osoby prawne i fizyczne jest

rozszerzeniem katalogu miejsc realizacji

wychowania przedszkolnego. Równocze-

śnie tworzenie punktów przedszkolnych

lub zespołów wychowania przedszkolne-

go jest korzystne dla gmin ze względu na

niższe koszty ponoszone na dziecko

uczęszczające na zajęcia w innej formie

wychowania przedszkolnego niż koszty

utrzymania dziecka w przedszkolu. Nie

oznacza to jednak, że tradycyjne przed-

szkola mają być zastąpione przez inne

formy wychowania przedszkolnego. Na-

leży podkreślić, że tylko w przypadkach

uzasadnionych warunkami demograficz-

nymi i geograficznymi rada gminy może

uzupełnić sieć publicznych przedszkoli

i oddziałów przedszkolnych w szkołach

podstawowych o inne formy wychowania

przedszkolnego.

Wskazane rozporządzenie precyzuje,

że zarówno punkty przedszkolne, jak

i zespoły wychowania przedszkolnego

są zobowiązane do realizacji całej pod-

stawy programowej, a nauczyciele za-

trudnieni w innych formach wychowa-

nia przedszkolnego muszą posiadać ta-

kie same kwalifikacje jak nauczyciele

w przedszkolach. Z kolei dzienny wy-

miar zajęć w punkcie lub zespole, usta-

lony przez organ prowadzący, np. gmi-

nę, nie może być niższy niż wymiar za-

jęć, w czasie których jest realizowana

podstawa programowa wychowania

przedszkolnego. Równocześnie nic nie

stoi na przeszkodzie, aby inna forma wy-

chowania przedszkolnego zapewniała

dziecku opiekę w pełnym wymiarze.

Obecnie, i w najbliższych latach zada-

nia dotyczące edukacji przedszkolnej są

i będą współfinansowane z Europejskie-

go Funduszu Społecznego w ramach

Priorytetu IX Programu Operacyjnego

Kapitał Ludzki. Program ten przewiduje

różne obszary wsparcia w zakresie edu-

kacji przedszkolnej. Projekty konkurso-

we dotyczą przede wszystkim: tworzenia

przedszkoli (w tym również uruchamia-

nia innych form wychowania przedszkol-

nego) na obszarach i w środowiskach o ni-

skim stopniu upowszechnienia edukacji

przedszkolnej (w szczególności na obsza-

rach wiejskich), wsparcia istniejących

przedszkoli (w tym również funkcjonują-

cych innych form wychowania przed-

szkolnego) w celu umożliwienia większej

liczbie dzieci korzystania z wychowania

przedszkolnego (np. wsparcie dla placó-

wek zagrożonych likwidacją, wydłużenie

godzin pracy placówek, uruchomienie do-

datkowych oddziałów, zatrudnienie do-

datkowego personelu). Za realizację dzia-

łań w ramach Priorytetu IX PO KL odpo-

wiedzialne są samorządy województw ja-

ko instytucje pośredniczące. Na

powyższe działania zaplanowano w la-

tach 2007–2013 łącznie ponad 243 mln eu-

ro. Dodatkowo wszystkie organy prowa-

dzące różne formy edukacji przedszkol-

nej (m.in. gminy) mogą występować o do-

datkowe fundusze z innych programów.

Informacje na temat pozyskania środków

na projekty inwestycyjne dotyczące re-

montów, modernizacji, wyposażenia

w sprzęt budynków, w których

planuje się prowadzenie wychowa-

nia przedszkolnego, dostępne są na stro-

nach: www.funduszeeuropejskie.gov.pl,

www.efs.gov.pl czy www.pafw.pl (na pod-

stawie odpowiedzi interpelację nr 11282).

ŁS

PROBLEM

W jaki sposób gminy mogą zwiększyć

liczbę placówek przedszkolnych? Czy

samorządy mogą liczyć na wsparcie

finansowe związane z realizacją tych

zadań?

Dyrektor szkoły

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o systemie

oświaty zmieniającą zasady nadzorowania

konkursów na dyrektorów szkół. W ocenie resortu

edukacji organy prowadzące publiczne szkoły

i przedszkola powinny dążyć do zakończenia

prowadzonych postępowań konkursowych

do 23 kwietnia.

Zgodnie z podpisaną nowelizacją za nadzór nad postę-

powaniem konkursowym na stanowisko dyrektora pu-

blicznej szkoły lub placówki będzie odpowiadał wójt,

burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu i zarząd

województwa. Ustawa wejdzie w życie po 14 dniach od

jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Jak poinformował

resort edukacji, zmiany wprowadzone nowelizacją

zostaną uwzględnione w projekcie rozporządzenia

w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrek-

tora publicznej szkoły lub placówki oraz trybu pracy ko-

misji konkursowej. MEN ma czas na wydanie nowego

rozporządzania do 23 kwietnia 2010 r. Do tego czasu

organy prowadzące publiczne szkoły, przedszkola lub

placówki powinny dążyć do zakończenia prowadzonych

postępowań konkursowych.

ŁS

MEN INFORMUJE

Przekazując gminom 1 stycznia 1994 r. za-

danie zakładania i prowadzenia m.in.

publicznych przedszkoli, ustawodawca

określił charakter przekazanych przez

państwo zadań jako obowiązkowe zada-

nia własne gmin (art. 104 ust. 1 i art. 105

ustawy z 7 września 1991 r. o systemie

oświaty, Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572

z późn. zm.). Równocześnie, zgodnie z art.

7 ust. 1 pkt 8 ustawy z 8 marca 1990 r. o sa-

morządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr

142, poz. 1591 z późn. zm.), do zadań wła-

snych gminy należy zaspokajanie zbioro-

wych potrzeb wspólnoty w zakresie edu-

kacji publicznej. Sam sposób realizacji

powyższego zadania zależy od wielu

czynników, m.in. potrzeb wielu grup spo-

łecznych w szerokim ujęciu, możliwości

finansowych gminy, ogólnego bilansu

miejsc w przedszkolach oraz ustawowe-

go obniżenia wieku szkolnego. W tym

kontekście polityka rządu wyznacza

szczególną rolę samorządom lokalnym,

od których oczekuje się efektywnego pro-

wadzenia finansowania, m.in. edukacji

przedszkolnej, oraz umiejętnego dosto-

sowywania się do lokalnych możliwości

i potrzeb.

Tygodnik Prawa

Administracyjnego

Redaktorzy prowadzący:

Łukasz Sobiech, tel. (22) 530 40 62,

lukasz.sobiech@infor.pl

Leszek Jaworski, tel. (22) 531 48 42,

leszek.jaworski@infor.pl

14 kwietnia 2010 nr 72 (2703) www.gazetaprawna.pl

Tygodnik Prawa Administracyjnego

C 3

Finanse publiczne

Naruszenie dyscypliny

Nieznajomość procedur postępowania nie zwalnia z odpowiedzialności

Co czwarty czyn naruszający dyscyplinę finansów

publicznych popełniony w 2009 roku dotyczył zamówień

publicznych – wynika ze sprawozdania z działalności

komisji orzekających. Za popełnione błędy komisje

wymierzyły urzędnikom najczęściej kary upomnienia

lub nagany.

W konsekwencji dochodziło

do wydatków powodujących

przekroczenie kwoty ustalo-

nej w rocznym planie finanso-

wym jednostki. Spowodowa-

ne to było zaniedbaniami lub

niewypełnieniem obowiąz-

ków w zakresie kontroli finan-

sowej (147 przypadków, co

stanowiło 11,7 proc. wszyst-

kich czynów). Naruszenia te

dotyczą w szczególności kie-

rowników jednostek. Równo-

cześnie szefowie jednostek

budżetowych zaciągali zobo-

wiązania bez upoważnienia

albo z przekroczeniem jego

zakresu. Popełnienie takiego

czynu komisje I instancji

przypisały 111 obwinionym, co

stanowiło 8,8 proc. wszyst-

kich czynów.

Ponadto w stu przypadkach

naruszenie dyscypliny finan-

sów dotyczyło przekazania

dotacji z naruszeniem zasad

lub trybu ich przyznawania.

Błędy dotyczyły również nie-

rozliczenia lub nietermino-

wego rozliczenia dotacji oraz

nieustalenia kwoty dotacji

podlegającej zwrotowi do bu-

dżetu. Kolejną grupę najczę-

ściej popełnianych naruszeń

stanowiło nieprzekazanie lub

nieterminowe przekazanie do

budżetu pobranych docho-

dów należnych Skarbowi Pań-

stwa bądź niedokonanie

wpłaty do budżetu w należnej

wysokości. Takie czyny przy-

pisano 93 obwinionym.

Odpowiedzialność

za naruszenie

dyscypliny finansów

publicznych

wa inna niż w czasie popełnie-

nia tego naruszenia, stosuje

się ustawę nową, z tym że na-

leży stosować przepisy obo-

wiązujące w czasie popełnie-

nia naruszenia, jeżeli są one

względniejsze dla sprawcy.

Dodatkowo gdy według nowej

ustawy określone działanie

lub zaniechanie objęte orze-

czeniem nie stanowi już naru-

szenia dyscypliny finansów

publicznych, ukaranie ulega

zatarciu z mocy prawa.

Kolejną przyczyną skutku-

jącą odstąpieniem od ukara-

nia było ustalenie, że spraw-

cy nie można przypisać winy

w czasie popełnienia naru-

szenia. W takim przypadku

urzędnik nie podlega odpo-

wiedzialności za naruszenie

dyscypliny finansów publicz-

nych. Jako trzecią przyczynę

uniewinnień określono błęd-

ne ustalenia stanu faktyczne-

go lub błędną interpretację

przepisów prawa. Dotyczy to

w szczególności możliwości

ponoszenia odpowiedzialno-

ści przez osoby, którym po-

wierzono obowiązki w zakre-

sie gospodarki finansowej.

Chodzi więc o dwie sytuacji

określone w art. 78 ust. 1 pkt

1 i 2 ustawy. Uniewinnienie

następuje więc, gdy zarzuca-

nego czynu nie popełniono

lub w zarzucanym czynie

brak jest znamion narusze-

nia dyscypliny finansów pu-

blicznych.

Łukasz Zalewski

lukasz.zalewski@infor.pl

jano obowiązek zamieszcze-

nia ogłoszenia w postępowa-

niu o udzielenie zamówienia.

Naruszenie dyscypliny fi-

nansów publicznych wiązało

się również z łamaniem prze-

pisów dotyczących rachunko-

wości. W ocenie komisji orze-

kających urzędnicy w wielu

sytuacjach zaniechali prze-

prowadzenia lub rozliczenia

inwentaryzacji oraz wykazy-

wali w sprawozdaniu budże-

towym dane niezgodne z ewi-

dencją księgową (208 przy-

padków, co stanowi 16,6 proc.

wszystkich czynów). Dość

często obwinieni dokonywali

również wydatków bez upo-

ważnienia albo z przekrocze-

niem zakresu upoważnienia.

Karami orzekanymi

przez komisje są:

■ upomnienie;

■ nagana;

■ kara pieniężna;

■ zakaz pełnienia funkcji

związanych z dysponowa-

niem środkami publiczny-

mi od roku do pięciu lat od

dnia uprawomocnienia się

orzeczenia.

Przewodniczący Głównej

Komisji Orzekającej (GKO)

w sprawach o naruszenie dys-

cypliny finansów publicznych

przedstawił sprawozdanie

z działalności GKO oraz zbior-

cze sprawozdanie z działalno-

ści komisji orzekających I in-

stancji w 2009 roku. Wynika

z niego, że w zeszłym roku

GKO rozpoznała 114 spraw,

a komisje I instancji (regional-

ne i resortowe) wydały roz-

strzygnięcia wobec 1318 obwi-

nionych.

Wymiar kary

Spośród 114 odwołań, jakie

rozpatrzyła GKO, tylko w 27

przypadkach komisja utrzy-

mała orzeczenia I instancji.

W zdecydowanej większości

(72 sprawy) rozstrzygnięcia

komisji regionalnych i resor-

towych były uchylane i albo

zmieniane (42 przypadki),

albo przekazywane do po-

nownego rozpatrzenia (30

przypadki). Ponadto GKO

osiem postępowań odwoław-

czych umorzyła, a siedem po-

zostawiła bez rozpoznania.

Z kolei ze statystyki doty-

czącej komisji resortowych

i regionalnych wynika, że wy-

dały one orzeczenia wobec

1062 obwinionych (w 256

przypadkach postępowanie

umorzono). Komisje uniewin-

niły 272 osoby, czyli 25,6 proc.

wszystkich obwinionych,

a 790 urzędników uznały win-

nymi naruszenia dyscypliny

finansów publicznych (74,4

proc.). Jednak z tej liczby uka-

rano 296 osoby. W większości

przypadków (62,5 proc., 494

osoby) komisje odstąpiły od

wymierzenia kar.

Z przedstawionych danych

wynika ponadto, że wobec

ukaranych najczęściej wymie-

rzano upomnienia (262 osoby).

Karę nagany przypisano zale-

dwie co dziesiątemu ukarane-

mu (29 osób), a karę pieniężną

co pięćdziesiątemu (5 osób).

Komisje orzekające, co od lat

jest tradycją, nie orzekły kary

zakazu pełnienia funkcji zwią-

zanych z dysponowaniem

środkami publicznymi.

Najczęstsze naruszenia

Sprawozdanie z działalności

komisji orzekających pokazu-

je, które czyny naruszające

dyscyplinę finansów publicz-

nych popełniano najczęściej.

Na pierwszym miejscu znala-

zły się czyny naruszające

przepisy o zamówieniach pu-

blicznych (317 przypadków).

Błędy popełniane przez

urzędników wiązały się

przede wszystkim z udziele-

niem zamówienia wykonaw-

cy, który nie został wybrany

w trybie określonym w pra-

wie zamówień publicznych.

Dodatkowo podejmowane

rozstrzygnięcia naruszały za-

sady uczciwej konkurencji

bądź też w ich wyniku pomi-

Kto odpowiada

Za naruszenie dyscypli-

ny finansów publicznych

odpowiadają:

■ osoby wchodzące

w skład organu wykonują-

cego budżet lub plan finan-

sowy jednostki sektora fi-

nansów publicznych albo

jednostki niezaliczanej do

sektora finansów publicz-

nych otrzymującej środki

publiczne lub zarządzające-

go mieniem tych jednostek;

■ pracownicy jednostek

sektora finansów publicz-

nych, którym powierzono

określone obowiązki w za-

kresie gospodarki finan-

sowej lub czynności prze-

widziane w przepisach

o zamówieniach publicz-

nych;

■ kierownicy jednostek

sektora finansów publicz-

nych;

■ osoby gospodarujące

środkami publicznymi

przekazanymi jednostkom

niezaliczanym do sektora

finansów publicznych.

Podstawy uniewinnienia

Główną przyczyną uniewin-

nień była zmiana stanu praw-

nego następująca między da-

tą wydania orzeczenia przez

komisję I instancji a wyda-

niem orzeczenia przez GKO.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy

o odpowiedzialności za naru-

szenie dyscypliny finansów

publicznych, jeżeli w czasie

orzekania w sprawie o naru-

szenie dyscypliny finansów

publicznych obowiązuje usta-

Podstawa prawna

Ustawa z 17 grudnia 2004 r. o od-

powiedzialności za naruszenie

dyscypliny finansów publicznych

(Dz.U. z 2005 r. nr 14, poz. 114).

EKSPERT WYJAŚNIA

Na jakie przepisy zamówień publicznych powinni zwrócić uwagę urzędnicy

Czy kierownik jednostki sektora

finansów publicznych ponosi

odpowiedzialność za naruszenie

przepisów prawa zamówień

publicznych? Czy można zwolnić

się z odpowiedzialności? O czym

powinien pamiętać, podejmując

decyzję?

Z 317 czynów dotyczących narusze-

nia przepisów o zamówieniach pu-

blicznych aż 79 z nich związanych

było z udzieleniem zamówienia wy-

konawcy, który nie został wybrany

w trybie określonym w przepisach,

zaś 56 czynów

– z udzieleniem zamówienia, które-

go przedmiot lub warunki zostały

określone w sposób naruszający

zasady uczciwej konkurencji.

Wreszcie 108 czynów związanych

było z innym niż powyższe narusze-

niem przepisów o zamówieniach

publicznych, mającym wpływ na

wynik postępowania. Istotną liczbę

stanowią również czyny związane

z naruszeniem obowiązku złożenia

przez członka komisji przetargowej

lub inną osobę wykonującą czynno-

ści w postępowaniu oświadczeń

wymaganych przepisami o zamó-

wieniach publicznych (84 czyny).

Naruszenie dyscypliny finansów

publicznych polegających na naru-

szeniu przepisów zamówieniowych

zarzucano przede wszystkim kie-

rownikom jednostek udzielających

zamówień. W tym miejscu warto

wskazać, że przepisy i orzecznic-

two w sprawach związanych z dys-

cypliną finansów publicznych

kształtują wzorzec kierownika jed-

nostki sektora finansów publicz-

nych, posiadającego odpowiednie

wykształcenie, kwalifikacje zawo-

dowe, doświadczenie oraz indywi-

dualne predyspozycje, pozwalające

na gromadzenie i wydatkowanie

środków publicznych oraz gospo-

darowanie mieniem w imieniu kie-

rowanej przez siebie jednostki

w sposób zgodny z prawem, celo-

wy, oszczędny, z poszanowaniem

zasady uzyskania jak najlepszych

rezultatów z poczynionych nakła-

dów. Kierownik jednostki, przyjmu-

jąc powierzone mu stanowisko,

Agnieszka Kurowska

prawnik w Instytucie Zamówień Publicznych

do stosowania ustawy – Prawo za-

mówień publicznych. Powierzenie

wykonania określonych czynności

podległym kierownikowi jednostki

osobom lub podmiotom nie zwalnia

go z odpowiedzialności za wykona-

nie tych czynności zgodnie z pra-

wem. Dodatkowo z racji pełnionej

funkcji kierownik jednostki powi-

nien znać konsekwencje naruszenia

obowiązujących przepisów, a w ra-

zie wątpliwości interpretacyjnych

powinien dokładnie przeanalizować

przepisy przed podjęciem decyzji.

W szczególności istotna wydaje się

znajomość podstawowych zasad

udzielania zamówień publicznych,

tj. zasady uczciwej konkurencji, za-

sady równego traktowania wyko-

nawców, zasady proporcjonalności

oraz zasady obiektywizmu.

W jednym z orzeczeń GKO uznała,

że za uchybienie obowiązkom

w zakresie gospodarki finansowej

uznać należy bezgraniczne zaufa-

nie do podległych pracowników od-

nośnie do przestrzegania przez

nich obowiązujących przepisów

i dokonywania prawidłowej ich in-

terpretacji i zaniechanie dokonania

weryfikacji wniosków przedstawio-

nych przez komisję przetargową

i podstawowych czynności kontrol-

nych (orzeczenie z 7 marca 2005 r.,

sygn. DF/GKO/Odw.-120/163/

2004/1376, niepubl.).

Kierownik zamawiającego powi-

nien także znać obowiązujące

przepisy z zakresu zamówień pu-

blicznych, jak również zapewnić, by

podległe mu osoby i podmioty, wy-

konujące określone czynności

w postępowaniach, posiadały tę

znajomość w stopniu zapewniają-

cym zarówno właściwe wykonywa-

nie obowiązków, jak i przestrzega-

nie prawa. Wreszcie, zmiana ewen-

tualnych przepisów powinna być

zauważona przez kierownika za-

mawiającego, który ponosi pełną

odpowiedzialność za całość pro-

wadzonych postępowań w spra-

wach zamówień publicznych (orze-

czenie GKO z 23 października

2006 r., DF/GKO-4900-

73/91/06/2242, niepubl.).

przyjmuje również pełną odpowie-

dzialność związaną z wykonywa-

niem tej funkcji. Analiza przedsta-

wionych wyżej danych statystycz-

nych pozwala na wypracowanie re-

komendacji dla kierowników

zamawiających. Przede wszystkim

na kierowniku jednostki ciąży obo-

wiązek znajomości określonych

przepisów. Nieznajomość prawa

zamówień publicznych nie zwala-

nia więc od odpowiedzialności za

naruszenie dyscypliny finansów

publicznych.

Kierownik jednostki sektora finan-

sów publicznych obowiązany jest

ŁZ

C 4

Tygodnik Prawa Administracyjnego

14 kwietnia 2010 nr 72 (2703) www.gazetaprawna.pl

Przewodnik

Do 30 kwietnia samorządowcy muszą złożyć

Z pełnieniem funkcji publicznej w samorządzie

terytorialnym wiążą się określone obowiązki, takie jak

między innymi konieczność corocznego składania

oświadczeń majątkowych. Informacje te są jawne

z wyłączeniem danych o adresie zamieszkania i o miejscu

położenia nieruchomości.

Wzory składanych oświad-

czeń określają rozporządze-

nia prezesa Rady Ministrów

z 26 lutego 2003 r.

Majątek osobisty

wicestarosta, członek zarzą-

du powiatu, sekretarz powia-

tu, skarbnik powiatu, kierow-

nik jednostki organizacyjnej

powiatu, osoba zarządzająca

i członek organu zarządzające-

go powiatową osobą prawną

oraz osoba wydająca decyzje

administracyjne w imieniu sta-

rosty – staroście,

■ wicemarszałek wojewódz-

twa, członek zarządu woje-

wództwa, skarbnik woje-

wództwa, kierownik woje-

wódzkiej samorządowej jed-

nostki organizacyjnej, osoba

zarządzająca i członek orga-

nu zarządzającego woje-

wódzką osobą prawną oraz

osoba wydająca decyzje ad-

ministracyjne w imieniu mar-

szałka województwa – mar-

szałkowi województwa.

Wojewoda i przewodniczą-

cy rady (sejmiku) przekazują

kopie oświadczeń majątko-

wych, które im złożono – od-

powiednio – wójtowi (burmi-

strzowi, prezydentowi mia-

sta), staroście, marszałkowi

województwa.

Do majątku osobistego

każdego z małżonków

należą:

■ przedmioty majątkowe

nabyte przed powstaniem

wspólności ustawowej,

■ przedmioty majątkowe

nabyte przez dziedzicze-

nie, zapis lub darowiznę,

chyba że spadkodawca lub

darczyńca inaczej posta-

nowił (np. że spadek wej-

dzie w skład majątku

wspólnego małżonków),

■ prawa majątkowe wyni-

kające ze wspólności łącz-

nej podlegającej odrębnym

przepisom (np. wspólność

majątkowa wspólników

spółki cywilnej),

■ przedmioty majątkowe

służące wyłącznie do za-

spokajania osobistych po-

trzeb jednego z małżon-

ków,

■ prawa niezbywalne, któ-

re mogą przysługiwać tyl-

ko jednej osobie (np. pra-

wo do nieodpłatnego na-

bycia akcji),

■ przedmioty uzyskane

z tytułu odszkodowania za

uszkodzenie ciała lub wy-

wołanie rozstroju zdrowia

albo z tytułu zadośćuczy-

nienia za doznaną krzyw-

dę. Nie dotyczy to jednak

renty należnej poszkodo-

wanemu małżonkowi z po-

wodu całkowitej lub czę-

ściowej utraty zdolności

do pracy zarobkowej albo

z powodu zwiększenia się

jego potrzeb lub zmniej-

szenia widoków powodze-

nia na przyszłość,

■ wierzytelności z tytułu

wynagrodzenia za pracę

lub z tytułu innej działal-

ności zarobkowej jednego

z małżonków,

■ przedmioty majątkowe

uzyskane z tytułu nagrody

za osobiste osiągnięcia

jednego z małżonków,

■ prawa autorskie i prawa

pokrewne, prawa własno-

ści przemysłowej oraz in-

ne prawa twórcy,

■ przedmioty majątkowe

nabyte w zamian za skład-

niki majątku osobistego,

chyba że przepis szczegól-

ny stanowi inaczej.

Wymagane informacje

Oświadczenie majątkowe do-

tyczy majątku odrębnego (od

nowelizacji kodeksu rodzinne-

go i opiekuńczego z 17 czerw-

ca 2004 r. nazywa się go ma-

jątkiem osobistym) osoby zo-

bowiązanej do jego złożenia

oraz majątku objętego małżeń-

ską wspólnością majątkową.

W skład majątku wspólnego

wchodzą wszystkie składniki

majątkowe nabyte w trakcie

trwania małżeństwa. Chodzi

tu w szczególności o pobrane

wynagrodzenie za pracę oraz

za inne usługi świadczone oso-

biście przez którekolwiek

z małżonków, a także dochody

z majątku wspólnego i mająt-

ków osobistych każdego z mał-

żonków (art. 31 k.r.o).

Oświadczenie to nie obej-

muje osobistego majątku

małżonka samorządowca.

Jeżeli została zawarta mał-

żeńska umowa majątkowa wy-

łączającą wspólność ustawo-

wą, przedmioty majątkowe,

które stanowią majątek osobi-

sty małżonka, nie powinny być

ujawnianie w oświadczeniu.

Analogicznie w oświadczeniu

nie wymienia się składników

majątkowych, które pomimo

funkcjonowania wspólności

ustawowej weszły do majątku

osobistego drugiego z małżon-

ków.

Osoba składająca oświad-

czenie majątkowe określa

w nim przynależność po-

szczególnych składników ma-

jątkowych, dochodów i zobo-

wiązań do majątku osobiste-

go i majątku objętego małżeń-

ską wspólnością majątkową.

Do oświadczenia należy dołą-

czyć kopię PIT za rok po-

przedni wraz z ewentualną je-

go korektą. Obowiązek ten

odnosi się do korekty zezna-

nia podatkowego, a nie

oświadczenia majątkowego.

Leszek Jaworski

leszek.jaworski@infor.pl

wództwa. Taki sam obowią-

zek ciąży także na:

■ wójcie (burmistrzu, prezy-

dencie miasta i jego zastęp-

cy),

■

Wprowadzenie ustawowego

obowiązku składania oświad-

czeń majątkowych przez oso-

by pełniące funkcje publicz-

ne stanowi jeden z elemen-

tów działań antykorupcyj-

nych podjętych przez

ustawodawcę. Inne wiążą się

z ograniczeniami w zakresie

swobody bądź w ogóle do-

puszczalności prowadzenia

działalności gospodarczej, za-

wierania określonych przepi-

sami umów cywilnopraw-

nych z organami jednostek

samorządu terytorialnego,

osobami prawnymi z udzia-

łem tych jednostek czy

z udziałem jednostek organi-

zacyjnych gminy, powiatu

bądź województwa.

Jak zauważył Europejski

Trybunał Praw Człowieka

w decyzji z 25 października

2005 r. (Wypych v. Polska,

2428/05, Lex nr 157749) obo-

wiązek ten służy zapewnia-

niu przejrzystości lokalnych

procesów politycznych. Da-

je także możliwość opinii pu-

blicznej zweryfikowania, czy

procesy te nie są poddawane

nadmiernej presji lub nie-

właściwemu lobbingowi, czy

też nawet otwartej korupcji.

członkach zarządu powia-

tu i zarządu województwa,

■

sekretarzu (gminy i powia-

tu),

■

skarbniku (gminy, powiatu

i województwa),

■

kierowniku samorządowej

jednostki organizacyjnej

(gminy, powiatu, wojewódz-

twa),

■ osobie zarządzającej i człon-

ku organu zarządzającego sa-

morządową (gminną, powia-

tową, wojewódzką) osobą

prawną,

■

osobie wydającej decyzje

administracyjne w imieniu

wójta (burmistrza, prezyden-

ta miasta), starosty, marszał-

ka województwa.

Zmiana stanowiska pocią-

ga za sobą obowiązek złoże-

nia nowego oświadczenia

majątkowego, jeżeli stano-

wisko to mieści się w katalo-

gu osób zobowiązanych do

złożenia oświadczenia (np.

gdy dotychczasowy sekre-

tarz zostaje powołany na za-

stępcę wójta, to z dniem po-

wołania powstaje obowiązek

złożenia oświadczenia ma-

jątkowego, bez względu na

to, jakie oświadczenia osoba

ta złożyła jako sekretarz).

Kierownikiem samorządo-

wej jednostki organizacyjnej

jest na przykład dyrektor

szkoły, przedszkola, bibliote-

ki, muzeum lub innej instytu-

cji kultury.

Analiza danych

Analizy danych zawartych

w oświadczeniu majątkowym

dokonują osoby, którym złożo-

no oświadczenie majątkowe, tj.

odpowiednio przewodniczący

rady (sejmiku), wojewoda,

wójt (burmistrz, prezydent

miasta), starosta, marszałek

województwa. Analiza przez

te podmioty powinna być prze-

prowadzona osobiście.

Jeden egzemplarz otrzyma-

nego świadczenia przekazują

oni urzędowi skarbowemu

właściwemu ze względu na

miejsce zamieszkania osoby

składającej oświadczenie ma-

jątkowe, który jest także

uprawniony do dokonania

analizy tych danych.

Urząd skarbowy, analizując

dane zawarte w oświadczeniu

majątkowym, uwzględnia

również zeznanie o wysokości

osiągniętego dochodu w roku

podatkowym (PIT) małżonka

osoby składającej oświadcze-

nie. Przepisy nie precyzują,

według jakich kryteriów po-

winna ona być przeprowadzo-

na. Uznać należy, że będzie

ona polegać przede wszyst-

kim na porównaniu treści zło-

żonego oświadczenia mająt-

kowego oraz załączonej kopii

zeznania o wysokości osią-

gniętego dochodu w roku po-

datkowym (PIT) z treścią

uprzednio złożonych oświad-

czeń majątkowych oraz z do-

łączonymi do nich kopiami ze-

znań o wysokości osiągnięte-

go dochodu w roku podatko-

wym (PIT). Przyjmujący

oświadczenie powinien usta-

lić, czy dane poddane analizie

są zgodne z prawdą i czy for-

mularze są wypełnione zupeł-

nie i prawidłowo.

W przypadku podejrzenia,

że osoba składająca oświad-

zek dołączyć informację o za-

przestaniu prowadzenia dzia-

łalności gospodarczej, jeżeli ta-

ką działalność prowadził

przed dniem wyboru.

Zastępca wójta, sekretarz

gminy (powiatu, wojewódz-

twa), skarbnik gminy (powia-

tu, województwa), kierownik

jednostki organizacyjnej gmi-

ny (powiatu, województwa),

osoba zarządzająca i członek

organu zarządzającego gmin-

ną (powiatem, wojewódz-

twem) osobą prawną, osoba

wydająca decyzje administra-

cyjne w imieniu wójta (staro-

sty, marszałka województwa),

członek zarządu powiatu (wo-

jewództwa) – powinni złożyć

pierwsze oświadczenie mająt-

kowe w terminie 30 dni od dnia

wyboru lub powołania na sta-

nowisko albo od dnia zatrud-

nienia. Do pierwszego oświad-

czenia powinni dołączyć infor-

mację o sposobie i terminie za-

przestania prowadzenia

działalności gospodarczej, je-

żeli prowadzili ją przed dniem

wyboru, powołania lub zatrud-

nienia. Kolejne oświadczenia

majątkowe składa się co roku

do 30 kwietnia, według stanu

na 31 grudnia roku poprzed-

niego, a także w dniu odwoła-

nia ze stanowiska lub rozwią-

zania umowy o pracę.

Termin odwołanie odnosi się

do wójta (starosty, marszał-

ka), zastępcy wójta, członka

zarządu powiatu (wojewódz-

twa), sekretarza i skarbnika

gminy (powiatu, wojewódz-

twa) oraz do tych pracowni-

ków samorządowych, których

stosunek pracy nawiązywany

jest na podstawie powołania.

W stosunku do wszystkich

pozostałych pracowników sa-

morządowych oraz do osób

zarządzających lub będących

członkami organów zarządza-

jących gminnymi osobami

prawnymi zastosowanie ma

natomiast użyty w tym prze-

pisie termin rozwiązanie

umowy o pracę.

Obowiązek złożenia oświad-

czenia majątkowego nie po-

wstaje w sytuacji dobrowol-

nej rezygnacji z pełnienia

funkcji.

Podmioty zobowiązane

Zgodnie z przepisami regulu-

jącymi ustrój samorządowy

w Polsce do złożenia takich

oświadczeń zobowiązani są

radni gminy, powiatu i woje-

Akty prawne określające wzory oświadczeń

Złożenie oświadczenia

Oświadczenie majątkowe

wraz z kopią swojego zezna-

nia o wysokości osiągniętego

dochodu w roku podatkowym

(PIT) za rok poprzedni i jego

korektą składają w dwóch eg-

zemplarzach:

■ radny – przewodniczącemu

rady (sejmiku),

■

Rozporządzenie prezesa

Rady Ministrów z 26 lute-

go 2003 r. w sprawie okre-

ślenia wzorów formularzy

oświadczeń majątkowych

radnego gminy, wójta, za-

stępcy wójta, sekretarza

gminy, skarbnika gminy,

kierownika jednostki orga-

nizacyjnej gminy, osoby

zarządzającej i członka or-

ganu zarządzającego

gminną osobą prawną

oraz osoby wydającej de-

cyzje administracyjne

w imieniu wójta (Dz.U. nr

34, poz. 282).

Rozporządzenie prezesa

Rady Ministrów z 26 lute-

go 2003 r. w sprawie okre-

ślenia wzorów formularzy

oświadczeń majątkowych

radnego powiatu, członka

zarządu powiatu, sekreta-

rza powiatu, skarbnika po-

wiatu, kierownika jednost-

ki organizacyjnej powiatu,

osoby zarządzającej

i członka organu zarządza-

jącego powiatową osobą

prawną oraz osoby wyda-

jącej decyzje administra-

cyjne w imieniu starosty

(Dz.U. nr 34, poz. 283).

Rozporządzenie prezesa

Rady Ministrów z 26 lutego

2003 r. w sprawie określe-

nia wzorów formularzy

oświadczeń majątkowych

radnego województwa,

członka zarządu wojewódz-

twa, skarbnika wojewódz-

twa, kierownika wojewódz-

kiej samorządowej jednost-

ki organizacyjnej, osoby za-

rządzającej i członka

organu zarządzającego wo-

jewódzką osobą prawną

oraz osoby wydającej decy-

zje administracyjne w imie-

niu marszałka wojewódz-

twa (Dz.U. nr 34, poz. 284).

Wykonanie obowiązku

Radni (gminy, powiatu, woje-

wództwa) oraz wójt (bur-

mistrz, prezydent miasta)

składają pierwsze oświadcze-

nie majątkowe w terminie 30

dni od dnia złożenia ślubowa-

nia. Kolejne oświadczenia

składają: co roku do 30 kwiet-

nia, według stanu na 31 grud-

nia roku poprzedniego oraz na

dwa miesiące przed upływem

kadencji. Do pierwszego

oświadczenia powinni dołą-

czyć informację o sposobie

i terminie zaprzestania prowa-

dzenia działalności gospodar-

czej z wykorzystaniem mienia

tej jednostki samorządu tery-

torialnego, w której uzyskali

mandat, jeżeli taką działalność

prowadzili przed dniem wybo-

ru. Ponadto wójt (burmistrz,

prezydent miasta) ma obowią-

wójt (burmistrz, prezydent

miasta, przewodniczący rady

gminy), starosta, przewodni-

czący rady powiatu, marsza-

łek województwa, przewod-

niczący sejmiku wojewódz-

twa – wojewodzie,

■ zastępca wójta (burmi-

strza, prezydenta miasta), se-

kretarz, skarbnik, kierownik

samorządowej jednostki or-

ganizacyjnej, osoba zarządza-

jąca i członek organu zarzą-

dzającego samorządową oso-

bą prawną oraz osoba wyda-

jąca decyzje administracyjne

w imieniu wójta (burmistrza,

prezydenta miasta) – wójto-

wi (burmistrzowi, prezyden-

towi miasta),

■

14 kwietnia 2010 nr 72 (2703) www.gazetaprawna.pl

Tygodnik Prawa Administracyjnego

C 5

Przewodnik

oświadczenie o stanie majątku

EKSPERT WYJAŚNIA

czenie majątkowe podała

w nim nieprawdę lub zataiła

prawdę, podmiot dokonujący

analizy oświadczenia wystę-

puje do dyrektora urzędu

kontroli skarbowej właściwe-

go ze względu na miejsce za-

mieszkania osoby składającej

oświadczenie z wnioskiem

o kontrolę jej oświadczenia

majątkowego. Jeżeli wniosek

nie zostanie uwzględniony,

podmiotowi, który złożył

wniosek w tej sprawie, przy-

sługuje odwołanie do Gene-

ralnego Inspektora Kontroli

Skarbowej.

Do postępowania w spra-

wie kontroli oświadczenia

majątkowego stosuje się od-

powiednio przepisy ustawy

z 28 września 1991 r. o kon-

troli skarbowej (t.j. Dz.U.

z 2004 r. nr 8, poz. 65 ze zm.),

dotyczące kontroli oświad-

czeń majątkowych osób za-

trudnionych lub pełniących

służbę w jednostkach orga-

nizacyjnych podległych mi-

nistrowi właściwemu do

spraw finansów publicznych.

Po zakończeniu czynności

kontrolnych organ kontroli

skarbowej, zgodnie z treścią

art. 24 ust. 1 pkt 2 lit. b) usta-

wy o kontroli skarbowej, wy-

daje wynik kontroli, gdy

ustalenia dotyczą nieprawi-

dłowości w szczególności

w zakresie oświadczeń o sta-

nie majątkowym, gdy niepra-

widłowości nie stwierdzono

albo gdy ustalenia dotyczą

należności celnych.

Organ kontroli skarbowej

nie zawiera końcowych roz-

strzygnięć ani ewentualnego

terminu usunięcia nieprawi-

dłowości wskazanych przez

organ kontroli skarbowej.

Konsekwencją prawną dla

osoby kontrolowanej w zakre-

sie poczynionych przez orga-

ny kontroli skarbowej ustaleń

faktycznych jest ewentualna

odpowiedzialność karna,

w ramach odrębnego postę-

powania karnego przed wła-

ściwymi organami ścigania.

Prokurator, analizując usta-

lenia poczynione przez orga-

ny kontroli skarbowej w za-

kresie wskazywanych przez

nie nieprawidłowości w za-

kwestionowanym oświadcze-

nia o stanie majątkowym, po-

dejmuje decyzję o wszczęciu

lub odmowie wszczęcia po-

stępowania przygotowaw-

czego (postanowienie WSA

w Opolu z 15 października

2007 r., I SA/Op 295/07, Ze-

szyty Naukowe Sądownic-

twa Administracyjnego

2008/2, str. 148).

Podmiot dokonujący anali-

zy oświadczeń majątkowych

w terminie do 30 październi-

ka każdego roku przedsta-

wia radzie (sejmikowi) infor-

mację o:

■ osobach, które nie złożyły

oświadczenia majątkowego

lub złożyły je po terminie,

■

Zakres wymaganych informacji

Leszek Jaworski

ekspert Dziennika Gazety Prawnej

Czy są sankcje za niepodanie

informacji majątkowej

Oświadczenie majątko-

we zawiera dane o:

■ zasobach pieniężnych

(należy konkretnie wy-

mienić środki zgromadzo-

ne w walucie polskiej,

w walucie obcej i w papie-

rach wartościowych),

■ nieruchomościach (na-

leży wymienić osobno

dom, mieszkanie, gospo-

darstwo rolne i inne nieru-

chomości, w każdym

przypadku z podaniem

powierzchni, wartości i ty-

tułu prawnego, a przy go-

spodarstwie trzeba podać

rodzaj zabudowy oraz

ubiegłoroczny przychód

i dochód z gospodarstwa),

■ udziałach i akcjach

w spółkach handlowych

(wymagane jest podanie

ich liczby i emitenta).

Radny wymienia jedynie

akcje lub udziały spółek

z udziałem gminnych

osób prawnych lub przed-

siębiorców, w których

uczestniczą takie osoby.

Pozostałe osoby wskazują

posiadane akcje lub

udziały wszelkich spółek

z dodatkowym zastrzeże-

niem, czy stanowią one

pakiet większy niż 10

proc. w danej spółce,

■ nabyciu od Skarbu Pań-

stwa, państwowej osoby

prawnej, jednostek samo-

rządu terytorialnego, ich

związków lub komunalnej

osoby prawnej mienia,

które podlegało zbyciu

w drodze przetargu,

■ prowadzeniu działalno-

ści gospodarczej oraz zaj-

mowaniu stanowisk

w spółkach handlowych,

przy czym formularz wój-

ta i pozostałych urzędni-

ków samorządowych na-

kazuje wymienić dodatko-

wo dane dotyczące funk-

cji piastowanych

w spółdzielniach i w fun-

dacjach prowadzących

działalność gospodarczą,

■ dochodach z tytułu za-

trudnienia lub innej dzia-

łalności gospodarczej lub

zajęć z podaniem kwot

uzyskiwanych z każdego

tytułu,

■ mieniu ruchomym

o wartości powyżej 10 tys.

zł (w przypadku pojazdów

mechanicznych należy

podać markę, model i rok

produkcji),

■ zobowiązaniach pienięż-

nych o wartości powyżej 10

tys. zł (przy kredytach i po-

życzkach należy wskazać

warunki, na jakich zostały

udzielone, tj. wobec kogo,

w związku z jakim zdarze-

niem, w jakiej wysokości).

nieprawidłowościach

stwierdzonych w analizowa-

nych oświadczeniach mająt-

kowych wraz z ich opisem

i wskazaniem osób, które

złożyły nieprawidłowe

oświadczenia,

■

Jakie są skutki prawne niezłożenia oświadczeń

majątkowych przez funkcjonariuszy samorządowych?

Niezłożenie oświadczenia majątkowego w wyznaczonych ter-

minach przez radnego powoduje utratę diety do czasu jego

złożenia.

Natomiast niezłożenie oświadczenia przez wójta (burmi-

strza, prezydenta miasta) lub jego zastępcę, członka zarządu

powiatu lub województwa, sekretarza gminy lub powiatu,

skarbnika gminy, powiatu, województwa, kierownika samo-

rządowej jednostki organizacyjnej (gminy, powiatu, woje-

wództwa), osobę zarządzającą i członka organu zarządzają-

cego samorządową (gminną, powiatową lub wojewódzką)

osobą prawną oraz osobę wydającą decyzje administracyjne

w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty,

marszałka województwa powoduje utratę ich wynagrodzenia

za okres od dnia, w którym powinny być złożone oświadcze-

nie, do dnia jego złożenia.

Jeżeli oświadczenia majątkowego w wymaganym terminie nie

złożą sekretarz (gminy, powiatu), skarbnik (gminy, powiatu,

województwa), członek zarządu (powiatu lub województwa) –

wówczas rada (sejmik) zobowiązane są ich odwołać. Odwoła-

nie powinno nastąpić w drodze uchwały podjętej najpóźniej po

upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia

oświadczenia.

Jeżeli natomiast oświadczenia majątkowego w terminie nie

złożą: zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta), kie-

rownik samorządowej jednostki organizacyjnej (gminy, po-

wiatu, województwa), osoba zarządzająca i członek organu

zarządzającego samorządową (gminną, powiatową, woje-

wódzką) osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje admi-

nistracyjne w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta mia-

sta), starosty, marszałka województwa – właściwy organ

odwołuje ich albo rozwiązuje z nimi umowę o pracę najpóź-

niej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do

złożenia oświadczenia lub informacji. Odwołanie i rozwiąza-

nie umowy o pracę w tych trybach jest równoznaczne z roz-

wiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podsta-

wie art. 52 par. 1 pkt 1 k.p., tj. z winy pracownika w razie cięż-

kiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiąz-

ków pracowniczych.

W literaturze prezentowane są jednak różne poglądy co do ro-

dzajów sankcji grożących za niezłożenie oświadczeń majątko-

wych. Związane to jest z różną interpretacją przepisu określa-

jącego wejście w życie nowelizacji z 5 września 2008 r. o zmia-

nie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych

innych ustaw (por. m.in. Magdalena Gurda, Obowiązek składa-

nia oświadczeń przez samorządowców w świetle nowych regu-

lacji prawnych, Samorząd Terytorialny 2009/10, str. 54–73).

działaniach podjętych w

związku z nieprawidłowościa-

mi stwierdzonymi w analizo-

wanych oświadczeniach ma-

jątkowych.

Oświadczenia majątkowe

przechowuje się przez

sześć lat.

wójt (starosta, marszałek wo-

jewództwa), któremu wojewo-

da oraz przewodniczący rady

(sejmiku województwa) prze-

kazują kopie oświadczeń, któ-

re im złożono.

Europejski Trybunał Praw

Człowieka w cytowanej już de-

cyzji z 25 października 2005 r.

podkreślił, że publiczny do-

stęp do oświadczeń majątko-

wych publikowanych w BIP

stanowi gwarancję umożliwia-

jącą kontrolę tych oświadczeń

ze strony opinii publicznej

w skuteczny i łatwy sposób.

Opinia publiczna ma bowiem

uzasadniony interes w ocenie,

czy polityka lokalna jest przej-

rzysta. Bez takiego dostępu

obowiązek ten nie miałby

praktycznego znaczenia ani

rzeczywistego wpływu na za-

kres, w jakim opinia publicz-

na informowana jest o lokal-

nych procesach politycznych.

Z orzecznictwa

Publikacja w BIP

Informacje podane w oświad-

czeniu majątkowym są jawne,

z wyjątkiem informacji o ad-

resie zamieszkania składają-

cego oświadczenie oraz

o miejscu położenia nierucho-

mości.

Jawne informacje zawarte

w oświadczeniach majątko-

wych są publikowane w Biu-

letynie Informacji Publicznej.

Jeżeli dana jednostka samo-

rządu terytorialnego nie po-

siada własnej strony interne-

towej, wówczas oświadcze-

nia powinny być udostępnia-

ne do wglądu w siedzibie

urzędu (starostwa).

Ustawodawca nie precyzu-

je terminu, w którym

oświadczenie powinno być

udostępnione w BIP bądź

udostępnione w urzędzie

(starostwie). Należy zatem

przyjąć, że powinno to nastą-

pić bez zbędnej zwłoki.

Część niejawna pozostaje je-

dynie do wiadomości osób do-

konujących ich analizy i ewen-

tualnie dalszej kontroli (art.

24h ust. 6–11). Z danymi doty-

czącymi części niejawnej jest

dodatkowo zaznajomiony

Badanie wyniku kontroli

oświadczenia majątkowe-

go nie należy do właści-

wości sądów administra-

cyjnych, ponieważ trudno

byłoby uzasadnić tezę, że

legalność, czyli zgodność

z prawem wyniku kontroli,

badana jest najpierw

przez sąd administracyj-

ny, a następnie oceniana

przez sąd powszechny

w przypadku wniesienia

aktu oskarżenia.

Postanowienie WSA

w Warszawie z 6 paź-

dziernika 2008 r., II

SA/Wa 1204/08,

Legalis.

Kierownik samodzielnego

publicznego zakładu

opieki zdrowotnej utwo-

rzonego przez gminę nie

ma obowiązku złożenia

oświadczenia majątkowe-

go na podstawie art. 24h

ustawy z 8 marca 1990 r.

o samorządzie gminnym.

Wyrok SN z 28 lutego

2006 r., II PK 189/05,

OSNP 2007/5-6/63.

Co grozi za podanie nieprawdy

Jaką karę ponosi samorządowiec za podanie nieprawdy

lub zatajenie prawdy? Czy dobrowolne sprostowanie

oświadczenia zwalnia go od odpowiedzialności?

Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w oświadczeniu ma-

jątkowym oraz innych wymaganych oświadczeniach oraz in-

formacjach powoduje odpowiedzialność na podstawie art.

233 par. 1 k.k., tzn. jest zagrożone karą pozbawienia wolności

do lat trzech.

Sankcja ta nie dotyczy przypadku niezłożenia oświadczenia

lub informacji w ogóle ani też złożenia ich z opóźnieniem. Wy-

stępek ten może być popełniony jedynie z winy umyślnej. Nie

ma on zatem miejsca, gdy niezgodność pomiędzy złożonym

oświadczeniem czy informacją a rzeczywistym stanem fak-

tycznym wynika z niewiedzy.

W literaturze wskazuje się, że sprostowanie fałszywych

oświadczeń majątkowych traktować należy jako rodzaj czyn-

nego żalu. Mimo takiego sprostowania, czyn pozostaje czy-

nem dokonanym, nie zaś usiłowanym. Takie zachowanie się

sprawcy tych czynów daje podstawę do zastosowania nad-

zwyczajnego złagodzenia kary, a nawet odstąpienia od jej wy-

mierzenia, w oparciu o art. 233 par. 5 pkt 2 k.k. w związku

z art. 24l ustawy o samorządzie gminnym (i odpowiednio art.

25g ustawy o samorządzie powiatowym lub art. 27g ustawy

o samorządzie województwa). Istotne jest, by sprostowanie to

nastąpiło dobrowolnie.

Naruszenie przez wójta

gminy przepisu art. 24h

ustawy o samorządzie

gminnym, zgodnie z któ-

rym wójt jest zobowiązany

do złożenia oświadczenia

o swoim stanie majątko-

wym, nie jest tożsame i nie

stanowi naruszenia prawa

przez gminę, uzasadniają-

cego skorzystanie przez

premiera z uprawnień do

odwołania wójta na podsta-

wie art. 96 ust. 2 ustawy.

Wyrok WSA w Warsza-

wie z 1 czerwca 2005 r.,

II SA/Wa 211/2005, Ga-

zeta Prawna 2007/32

str. B2.

Po przywróceniu do pracy

kierownik jednostki orga-

nizacyjnej gminy nie ma

obowiązku złożenia kolej-

nego oświadczenia mająt-

kowego na podstawie art.

24h ust. 5 ustawy z 8 mar-

ca 1990 r. o samorządzie

gminnym.

Wyrok SN z 28 lutego

2006 r., II PK 190/05,

OSNP 2007/5-6/64.

Podstawa prawna

Art. 24h–24l ustawy z 8 marca

1990 r. o samorządzie gminnym

(t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz.

1591 z późn. zm.).

Art. 25c–25g ustawy z 5 czerwca

1998 r. o samorządzie powiato-

wym (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142,

poz. 1592 z późn. zm.).

Art. 27c–27g) ustawy z 5 czerwca

1998 r. o samorządzie wojewódz-

twa (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz.

1590 z późn. zm.).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: