feminizm.pdf

JAN MAZUR, FEMINIZM, [W:] JAN PAWEŁ II. ENCYKLOPEDIA NAUCZANIA

SPOŁECZNEGO,POD RED. A. ZWOLIŃSKIEGO, RADOM 2005

FEMIZNIM - łac. f emina : kobieta – ideologia nowego ruchu kobiecego,odwołująca się do

emancypacji, stanowiąca swoistą formę przemian strukturalnych w szeroko pojętej kulturze

społecznej, zmierzającą do uzyskania przez kobiety równorzędnej, a nawet decydującej roli w

poszczególnych dziedzinach życia ludzkiego, a w szczególności do politycznego i społecznego

równouprawnienia kobiet z mężczyznami.

Dzieje femiznizmu sięgają idei emancypacji propagowanej przez J. J. Rousseau, J. W.

Goethego, C. H. Sain-Simona, Ch. Fouriera czy P. J. Proudhona.

W skali masowej feminizm pojawił się w połowie lat 60. w USA (B. Friedan zapoczątkowała tzw.

neofeminizm, zakładając w 1960 r. National Organization for Women w celu walki o likwidację

różnych form ograniczeń w dziedzinie ekonomicznej, spolecznej i etycznej), a następnie w krajach

Europy Zachodniej.

Aktualnie ruch femnistyczny wyraźnie wpisuje się w zjawisko określane mianem laicyzmu,

a ideowo bliski jest współczesnym tendencjom w kulturze europejskiej i światowej,

kwestionującym prawo naturalne i podstawowe wartości ogólnoludzkie. Głosi i usiłuje realizować

program równego udziału kobiet i mężczyzn zarówno w życiu prywatnym (partnerski podział ról w

rodzinie), jak i w życiu publicznym poprzez usunięcie barier prawnych, ekonomicznych,

kulturowych i związanych z nimi rzekomych stereotypów myślenia, ograniczających dostęp kobiet

do funkcji kierowniczych w przemyśle, nauce, kulturze, polityce, a nawet w Kościele. Działalność

grup feministycznych, sprowadzająca się głównie do protestacyjnych akcji propagandowych, m.in.

do akcji tzw. rozbudzania świadomości, wywiera presję na kobiety, szeroką opinię publiczną, a

także ośrodki władzy.

Kościół od samego początku odróżniał “zdrowy ruch kobiecy dążący do istotnych praw

kobiety” od feminizmu opartego na patologicznej wizji wolności, w imię której kobiety już w XIX

w.domagały się prawa do rozwodów, prawa do dziecka bez małżeństwa. Z punktu widzenia

katolicyzmu głównym jednak grzechem całego ruchu feministycznego była awyznaniowość, powoli

przybierająca postać praktycznego ateizmu, jaki z czasem stał sie trwałym elementem

ideologicznym. W imię tych założeń feminizm walczył o likwidację wszelkiego wpływu Kościoła i

religii na życie społeczne, żądając m.in. usunięcia nauki religii ze szkół. Wobec tego rodzaju

postaw i tendencji Kościół w swoim nauczniu doktrynalnym i społecznym zawsze zachowywał

dystans. Nie wdając się w większe polemiki, prezentował katolicką doktrynę na temat miejsca i roli

kobiety w porządku zbawczym Boga.

W latach 80. XX stulecia pojawiły się tendencje feministyczne na gruncie

personalizmu chrześcijańskiego, które zasadniczo stanowiły reakcję wobec feminizmu liberalnego,

reprezentującego wiele skrajnych poglądów, np. psychologiczną argumentację dotyczącą

wzajemnej wyższości czy też niższości kobiety i mężczyzny. Feminizm personalistyczny podkreśla

osobową równość mężczyzny i kobiety, realizującą się w tzw.transcendentnej wzajemności, zaś

odmienność płciowa w tym ujęciu stanowi podstawę i ukierunkowanie spotkania wolnych i

równych sobie osób.

Pontyfikat Jana Pawła II nie jest wolny od zmagań Kościoła z femizmem, które w

panoramie współczesnych “znaków czasu” zmuszają do wnikliwej refleksji nad godnością i

powołaniem kobiey. Papież dał temu wyraz w swoich licznych wypowiedziach, zwłaszcza w

adhortacji apostolskiej Familiaris consortio (22.11.1981) i liście apostolskim Mulieris dignitatem

(15.08.1988). Papież bynajmniej nie odrzuca w całości postulatów femiznizm, gdyż dla wielu z

nich znajduje pełne zrozumienie. Odwołując się do spuścizny Synodu Biskupów z 1980r. napisał, iż

należy podkreslić godność i odpowiedzialność kobiety, równe godności i odpowiedzialności

mężczyzny, które realizują się w szczególności we właściwym małżeństwu i rodzinie dawaniu się

drugiemu współmałżonkowi i dawaniu się obojga dzieciom (FC, 22). Ponadto przyznał, że szeroko

upowszechniona na specyficznym gruncie rodzinnym tradycja społeczna i kulturalna, przyznająca

kobiecie jedynie rolę małżonki i matki, rzeczywiście nie uniemożliwia jej odpowiedniego dostępu

do zadań społecznych, zarezerwowanych na ogół dla mężczyzny. Jednakże cały problem został

ujęty w całkiem innej perspektywie, niż czyni to cały ruch feministyczny. Jan Paweł II podkreślił

bowiem, że choć równa godność i odpowiedzialność mężczyzny i kobiety usprawiedliwia w pełni

dostęp kobiety do zadań publicznych to jednak jej prawdziwy awans domaga się, by wyraźnie była

uznana wartość jej zadania macierzyńskiego i rodzinnego w odniesieniu do wszystkich innych

zadań publicznych i wszystkich innych zawodów, gdyż wymaga tego logika prawdziwie i w pełni

ludzkiego rozwoju w dziedzinie spraw społecznych i kulturalnych (FC, 23). Myśl ta znalazła

rozwinięcie w Mulieris dignitatem, gdzie problem godności kobiety i jej powołania urasta do rangi

“znaku czasu”, czyli staje się rzeczywistością interpretowaną konsekwentnie w świetle objawienia

chrześcijańskiego. Cały ten dokument odwołuje się do biblijnego obrazu kobiety, która ze względu

na Niewiastę obleczoną w słońce (Ap 12, 1) znajduje się w perspektywie eschatologii świata i

człowieka. Stąd potrzeba budzenia świadomości posłannictwa kobiety w Kościele i w świecie, co

znajduje swoje odniesienie w apokaliptycznej Niewieście na miarę kosmosu, na miarę całego dzieła

stworzenia, urastającej wręcz do rangi biblijnego paradygmatu. Wedle Jana Pawła II w kobiecie i

jej godności znajduje pierwsze zakorzenienie porządek miłości w stworzonym świecie osób;

miłości stającej się darem osób stworzonych, udzielanej stworzeniom przez Ducha Świętego, który

jest jej osobową hipostazą.

Chrześcijańskie, personalistyczne spojrzenie na kobietę stanowi integralną część

transdendentnej wizji człowieka. Na tym tle dochodzi do sporu Kościoła z feminizmem, gdyż

feministyczna wizja kobiety, odwołująca się do absolutystycznej koncepcji wolności, w żaden

sposób nie może być uznana przez chrześcijaństwo. W imię praw wolnościowych feministki

domagają się np. prawa do aborcji, nie zważając na to, iż dzieciom poczętym odmawiają w ten

sposób prawa najbardziej podstawowego, jakim jest prawo do życia. Nie jest to wszakże jedyna

płaszczyzna sporu, gdyż nie mniej poważny konflikt występuje w sprawach czysto religijnych,

niejako w łonie teologii feministycznej, zwłaszcza gdy chodzi o problem dostępu kobiet do

sakramentu święceń. Jan Paweł II wyraźnie potwierdził to, co na ten temat za pontyfinatu Pawła VI

ogłosiła Kongregacja Nauki Wiary w deklaracji Inter insigniores (15.10.1976). Odwołując się do

źródeł objawienia, czyli Pisma Świętego i Tradycji, stwierdził w listach apostolskich Mulieris

dignitatem i Ordinatio sacerdotalis (22.05.1994), iż święcenia dla kobiet nie są możliwe, głównie

ze względów ściśle teologicznych. Uwagi wyjaśniające do tego stanowiska zawiera specjalna nota

Kongregacji Nauki Wiary: Responsum ad dubium circa doctrinam Epist. Ap. “Ordinatio

sacerdotalis” traditam (28.10.1995). Jednakże sam problem święceń dla kobiet uwarunkowany jest

nie tyle współczesnymi przemianami kulturowymi, co postawa radykalnego feminizmu,

wspieranego przez wpływowe środowiska opiniotwórcze, ktorw wyraźnie dystansują się wobec

objawionej prawdy o naturze Kościoła. Zresztą, zdecydowaną większość współczesnych ruchów

feminisycznych Jan Paweł II zdaje się postrzegać w świetle kryzysu wiary w łonie samego

chrześcijaństwa – oczywiście w tej mierze, w jakiej kwestionują one porządek spraw w życiu

Kościoła, także porządek moralny.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: