C:\Dokumenty\Roboczy\Delphi 4 dla kazdego\11.doc 443
Rozdzia³ 11. ¨ Narzędzia i opcje Delphi 471
W skład Delphi wchodzi kilka narzędzi, które mają wspomóc Cię w procesie projektowania aplikacji. W tym rozdziale poznasz kilka z tych narzędzi, w szczególności:
u Edytor Graficzny (Image Editor)
u Komunikaty i system komunikatów Windows
u WinSight
u Edytor Kolekcji Pakietów (Package Collection Editor)
u Konfigurowanie menu Tools
u Ustawienia środowiska Delphi (Delphi Environment Options)
Na początku przyjrzysz się w/w narzędziom w sposób ogólny, by następnie przekonać się, w jaki sposób można dodawać własne narzędzia do menu Tools. Na końcu rozdziału przyjdzie pora, by zapoznać się z oknem dialogowym ustawień środowiska.
Oprócz narzędzi wyżej wymienionych Delphi oferuje również mnóstwo narzędzi, związanych z tworzeniem baz danych – takich jak Database Desktop, BDE Administrator, SQL Builder i SQL Explorer. Dyskusja na temat tych narzędzi zajęłaby zbyt dużo miejsca, jak na możliwości tego rozdziału.
Edytor Graficzny Delphi umożliwia tworzenie i edytowanie bitmap (.bmp), ikon (.ico) i kursorów (.cur). Oprócz tego można również tworzyć projekty zasobów, składające się z wielu bitmap, ikon i kursorów przechowywanych w pojedynczym pliku (.res). Plik taki może być następnie dodany do projektu Delphi, umożliwiając wykorzystanie zapisanych w nim zasobów. Na rysunku 11.1 przedstawiony został Edytor Graficzny z otwartą bitmapą.
Rysunek 11.1.
Edytor Graficzny z przykładową bitmapą
Wszystkie rysunki w Windows są bitmapami niezależnie od tego, czy są one rzeczywistymi plikami bitmap (.bmp), czy też ikonami lub kursorami. W niniejszym rozdziale wszystkie rysunki będą dla uproszczenia nazywane bitmapami.
Edytor Graficzny obsługuje jedynie pliki bitmap w stylu Windows; inne formaty plików, takie jak PCX, TIFF, JPEG i GIF nie są rozpoznawane.
Edytor Graficzny jest uruchamiany przez podwójne kliknięcie na jego ikonie w katalogu Delphi lub wybranie polecenia menu Tools½Image Editor. Jest on jest samodzielnym narzędziem – można go uruchomić niezależnie od środowiska IDE.
Edytor Graficzny umożliwia tworzenie rysunków dwu- i czterokolorowych, a w przypadku plików bitmap również 256-kolorowych. Podczas rysowania można wybrać dowolny kolor spośród dostępnych. W lewym dolnym rogu edytora znajdują się dwa okienka zawierające bieżący kolor obiektów i tła. (Kolor obiektów reprezentowany jest przez lewe okienko.)
Podczas korzystania z paska narzędzi graficznych można rysować zarówno kolorem obiektów jak i kolorem tła. Do rysowania kolorem obiektów należy stosować lewy przycisk myszy – narysowany w ten sposób np. prostokąt wypełniony będzie kolorem obiektów; narysowanie go przy użyciu prawego przycisku spowoduje wypełnienie go kolorem tła. Zasada ta obowiązuje w przypadku większości narzędzi graficznych.
Tekst wypisywany za pomocą narzędzia Text posiada kolor obiektów – nie można nadać mu koloru tła. Jeżeli jednak zajdzie taka potrzeba, należy zmienić kolor obiektów na kolor tła i dopiero wtedy zastosować to narzędzie.
Zmiana koloru obiektów wymaga kliknięcia lewym przyciskiem myszy na dowolnym kolorze występującym w palecie. (Paleta kolorów biegnie wzdłuż dolnej krawędzi Edytora Graficznego). Po wybraniu nowego koloru obiektów reprezentujące go okienko zostanie uaktualnione, wskazując nowy odcień. Aby zmienić kolor tła, wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszy na wybranym kolorze palety.
W przypadku edycji rysunku 256-kolorwego paleta kolorów będzie zaopatrzona po obu stronach w przyciski przewijania, umożliwiające dotarcie do wszystkich oferowanych barw.
W przypadku załadowania istniejącego pliku bitmapy kolory palety zostaną z góry przez nią zdeterminowane. Podczas tworzenia nowego 256-kolorowego rysunku stosowana jest domyślna paleta kolorów. Do ustalenia koloru tła i obiektów można posłużyć się narzędziem zakraplacza. Narzędzie to pozwala ustawić kolor przez pobranie próbki z miejsca jego użycia w rysunku.
Aby ustawić kolor obiektów wybierz z palety narzędzie zakraplacza, umieść jego końcówkę nad porcją obrazu zawierającą interesujący Cię kolor i kliknij lewym przyciskiem myszy. Aktywny kolor dla obiektów zostanie zastąpiony kolorem wskazanym przez zakraplacz. W celu ustawienia koloru tła, należy zamiast lewego przycisku posłużyć się prawym. Narzędzie zakraplacza jest nieocenione, kiedy potrzebne jest dokładne dopasowanie koloru bieżącego do koloru stosowanego uprzednio.
Działanie kolorów tła i obiektów w Edytorze Graficznym może odbiegać od innych edytorów bitmap, z którymi miałeś do czynienia. Dla przykładu, w niektórych programach graficznych krawędź wypełnionej figury jest rysowana kolorem obiektu, a jej wnętrze wypełniane jest kolorem tła. W przypadku Edytora Graficznego krawędź jest pod tym względem nieodróżnialna od wnętrza figury – figura jako całość posiada bądź to kolor obiektów, bądź to kolor tła.
W przypadku ikon i kursorów możliwe jest zastosowanie koloru przezroczystego (ang. transparent – słowo kolor jest tu pojęciem umownym). Narysowanie piksela w „kolorze przezroczystym” równoważne jest z … brakiem jego narysowania (podobnie, jak niezauważalne jest naklejenie na rysunek fragmentu przezroczystej folii); dzięki temu możliwe jest „prześwitywanie” spod ikony (lub kursora) fragmentów tła, na którym aktualnie się ona (on) znajduje. Niemal każda ikona i każdy kursor korzysta z koloru przezroczystego.
Innym przykładem koloru umownego jest kolor odwrócony (ang. inverted) – „narysowanie” w danym miejscu piksela w kolorze odwróconym jest równoważne odwróceniu (do koloru dopełniającego) piksela aktualnie znajdującego się w tym miejscu.
Koloru odwróconego używa się znacznie częściej niż koloru przezroczystego. W trakcie edycji kursora lub ikony oba te kolory widoczne są obok palety kolorów w postaci dwóch pól z zakrzywioną linią biegnącą przez ich środek.
Standardowo, nowy kursor i nowa ikona posiadają tło wypełnione kolorem przezroczystym.
Narzędzia rysunkowe Edytora Graficznego są podobne do stosowanych w innych programach tego typu. Ponieważ są to narzędzia w miarę popularne, nie będą one tutaj szczegółowo opisywane.
Piętnaście minut eksperymentów z Edytorem Graficznym przyniesie Ci więcej korzyści od czegokolwiek, co można by było napisać tutaj na ten temat. Uruchom edytor i pobaw się nim przez chwilę, ja zaczekam.
Na samej górze palety Edytora Graficznego znajdują się dwa narzędzia: markiza (Marquee) i lasso (Lasso). Ich działanie jest bardzo podobne, dlatego zostaną omówione razem. Oba umożliwiają zaznaczenie określonego obszaru bieżącego rysunku. Markiza zaznacza obszar prostokątny. Po jego wybraniu należy narysować (przeciągając myszą) prostokątny obszar ograniczający. Kiedy klawisz myszy zostanie zwolniony, zaznaczony obszar zostanie obrysowany. Lasso działa w podobny sposób, ale umożliwia zdefiniowanie obszaru o dowolnym kształcie. Obszar zaznaczony lassem jest identyfikowany przez pulsujący wzór.
Korzystając z lassa nie trzeba zamykać obszaru. Po zwolnieniu przycisku myszy edytor automatycznie domknie obszar rysując linię łączącą punkt początkowy i końcowy.
Po zdefiniowaniu obszaru, fragment rysunku zawarty w jego wnętrzu może zostać skopiowany, wycięty i wklejony w dowolnym miejscu tego samego lub innego rysunku (jednocześnie może być otwartych kilka bitmap). Kiedy wybierzesz polecenie menu Edit½Paste zaznaczony fragment rysunku zostanie umieszczony w lewym górnym rogu bitmapy i obrysowany. Teraz wklejony fragment można przeciągnąć na swoją właściwą pozycję.
Kursor znajdujący się nad wklejonym fragmentem przyjmuje kształt dłoni. Oznacza to, że można chwycić fragment bitmapy, przeciągnąć go w inne miejsce i upuścić. Czynność tę można powtarzać wielokrotnie, aż do uzyskania pożądanego efektu. Kiedy wklejony fragment znajdzie się na właściwej pozycji wystarczy kliknąć kursorem poza jego obszarem, a zostanie on włączony do istniejącego rysunku.
Edytor Graficzny udostępnia szybką metodę wycinania i wklejania. Stwórz obszar przy pomocy lassa lub markizy, następnie umieść kursor w jego wnętrzu i przeciągnij go. Zaznaczony fragment rysunku będzie się przemieszczał zgodnie z ruchem kursora myszy.
Po wycięciu fragmentu rysunku lub przemieszczeniu go metodą drag-and-drop, zajmowany przez niego obszar zostanie wypełniony bieżącym kolorem tła.
Używając poleceń Copy i Paste można kopiować fragmenty jednej bitmapy do drugiej. Najpierw otwórz oba rysunki w Edytorze Graficznym. Zaznacz fragment oryginalnego rysunku, który chcesz skopiować, a następnie wybierz polecenie menu Edit½Copy. Przejdź do drugiego rysunku i wklej skopiowany fragment poleceniem Edit½Paste. W miarę potrzeby, przemieść wklejony rysunek na swoją pozycję.
Jeżeli w chwili wykonywania operacji wklejania na rysunku zaznaczony jest dowolny obszar, wklejany rysunek zostanie pomniejszony lub powiększony tak, aby pasował do rozmiaru zaznaczonego obszaru.
Narzędzie gumki (Eraser), w przeciwieństwie do pozostałych narzędzi, wykorzystuje przyciski myszki w sposób odwrotny. Podczas gumowania lewym przyciskiem myszy wykorzystywany jest kolor tła, natomiast prawy przycisk gumuje kolorem obiektów.
Narzędzie tekstu (Text) umożliwia umieszczanie tekstu na rysunku. Rodzaj tekstu zależy od bieżących ustawień, modyfikowanych poleceniem menu Text. Dzięki niemu można zmienić sposób wyrównywania (do lewej, do prawej lub centralnie), a także rodzaj czcionki i jej atrybuty (podkreślenie, pogrubienie, kursywa). Aby zmienić rodzaj czcionki użyj polecenia menu Text½Font. Pozostałe narzędzia jednoznacznie wskazują na swoje przeznaczenie. Jak już wspomniałem wcześniej, odrobina czasu spędzona z Edytorem Graficznym nauczy Cię wszystkiego, co musisz wiedzieć o tych narzędziach.
Rysując prostokąt, można wymusić powstanie kwadratu przez wciśnięcie i przytrzymanie klawisza Shift. Podobnie korzystając z narzędzia elipsy (Ellipse lub Filled Ellipse) można stworzyć idealny okrąg (lub koło). Użycie klawisza Shift umożliwia również tworzenie idealnych linii (pionowych, poziomych lub pod kątem 45 stopni).
Edytor Graficzny umożliwia operowanie na bitmapie przy jej maksymalnym powiększeniu. Powiększenia można dokonać narzędziem palety (Zoom) lub poprzez menu View. Aby przybliżyć określony fragment obrazu narzędziem powiększenia, najpierw należy wybrać go z palety, a następnie zaznaczyć obszar na rysunku, który ma ulec powiększeniu. Powiększenie będzie się zmieniać w zależności od rozmiaru prostokątnego obszaru, jaki stworzyłeś przez przeciąganie. Po powiększeniu możliwe jest dokonywanie zmian w najmniejszych detalach rysunku.
Aby powiększyć obraz z poziomu menu, wybierz polecenie View½Zoom In lub naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+I. Polecenie menu powiększa obraz predefiniowaną liczbę razy. Do ponownego zmniejszenia służy polecenie menu View½Zoom Out (Ctrl+U) lub View½Actual Size (Ctrl+Q).
Podczas tworzenia kursora lub ikony Edytor Graficzny dzieli widok na dwie części (rysunek 11.2).
Rysunek 11.2.
Edycja ikony
Chociaż możliwe jest powiększenie dowolnej strony podzielonego okna, zazwyczaj powiększa się jego lewą część, podczas gdy rysunek w prawej części zachowuje rozmiar rzeczywisty, tak jak zostało to przedstawione na rysunku 11.2.
Paleta grubości linii jest wyświetlana bezpośrednio pod paletą narzędzi. W zależności od wybranego narzędzia paleta prezentuje linie różnej grubości (jak na rysunku 11.2) lub kształty pędzli (jak np. na rysunku 11.1). Aby wybrać grubość linii, należy kliknąć na jednej z pięciu widocznych pozycji. Od tego momentu, podczas wszelkich operacji, stosowana będzie nowa grubość linii, aż do chwili jej ponownej zmiany. W podobny sposób odbywa się zmiana pędzla.
Można rozpocząć tworzenie bitmapy od początku lub załadować bitmapę istniejącą i na niej dokonać modyfikacji. Do otwarcia pliku bitmapy służy polecenie menu File½Open (pliki bitmap mają rozszerzenie .BMP). Aby utworzyć plik nowej bitmapy, należy wybrać polecenie File½...
maciejle1