PRZEGLĽD TRECI POSZCZEGóLNYCH KSIĽG KSIĘGA PIERWSZA 15. Przedmowa: l. Pożytek historii i wyższoć historii rzymskiej. 2. Porównanie państwa rzymskiego z innymi państwami. 3. Odkšd autor rozpoczyna swe dzieło; splot wypadków historycznych w poszczególnych państwach i krajach datuje się od tego włanie czasu. Treć i cel Wstępu (Przygotowania) zawartego w dwóch pierwszych księgach. 4. Charakter przedstawionej w dziele epoki i samego dzieła, które stanowi pierwszš próbę historii uniwersalnej. 5. Koniecznoć sięgnięcia jeszcze wstecz poza r. 264. 612. Ustęp poprzedzajšcy Wstęp: 6. Po uwolnieniu Rzymu od najazdu zwycięskich Galów (w r. 387) wzrasta potęga Rzymian, którzy stopniowo podbijajš Italię. 7. Mamertyni zajmujš Mesynę, załoga rzymska uciska Regium, które oswobodzš j š Rzymianie i winnych karzš mierciš. 89. Mamertyni w Mesynie atakowani przez Syrakuzan i pobici przez ich stratega (póniejszego króla) Hierona. 1012. Częć ich przywołuje Kartagińczyków, częć prosi o pomoc Rzymian, którzy po długim wahaniu postanawiajš jej udzielić. Hieron łšczy się z Kartagińczykami, konsul Appiusz Klaudiusz przeprawia się do Mesyny i zwycięża v/ bitwie najprzód Hierona, a w następnym dniu Kartagińczyków. Autor motywuje cel powyższego ustępu. 1364. Wstęp obejmujšcy resztę księgi pierwszej i całš drugš: 13. Przeglšd zdarzeń przedstawionych w obydwu księgach i plan traktowania ich w sposób sumaryczny, a obszerniej tylko pierwszej wojny punickiej ze względu na jej znaczenie. 14. Stronniczoć Filinosa i Fabiusza, dziejo-pisów tej wojny. Obowišzek historyka: prawda jest okiem historii. 15. Przykład błędnego referowania wypadków dziejowych przez Filinosa. 16. Poczštki pierwszej wojny punickiej (która obejmuje lata 263241). Na wiadomoć o sukcesach Appiusza Klaudiusza wysyłajš Rzymianie obu konsulów r. 263, Maniusza Otacyliusza i Maniusza Waleriusza, z czterema legionami na Sycylię, gdzie większoć miast odpada od Kartagińczyków i Syrakuzan, a król Hieron zawiera z Rzymianami przymie- 394 SEWERYN HAMMER rżę. 17. Kartagińczycy mnożš swe siły zbrojne i obierajš Agrygent jako bazę wypadowš w wojnie; konsulowie r. 262, Lucjusz Postumiusz i Kwin-tus Mamiliusz, zamykajš ich w murach tego miasta i mimo poczštkowego niepowodzenia dalej oblegajš miasto. 18. Po pięciomiesięcznym oblężeniu wysyłajš Kartagińczycy na probę głównodowodzšcego w Agry-gencie, Hannibala, wojsko posiłkowe pod wodzš Hannona, który zajmuje Herbesos, odcina Rzymianom dowóz żywnoci i sam oblega oblegajšcych. 19. W potyczce konnej odnosi sukces, póniej decyduje się na rozstrzygajšcš bitwę, w której Rzymianie zwyciężajš; Hannibal ukradkiem opuszcza miasto, a Rzymianie natychmiast je zajmujš. 20. W Rzymie powzięto szersze plany i zdecydowano się na budowę floty wojennej, chociaż dotychczas nie posiadali Rzymianie ani jednego okrętu wojennego. 21. Po zbudowaniu okrętów i wyćwiczeniu wiolarzy flota wypływa na morze (w r. 260). Jej dowódca, konsul Gneusz Korneliusz, podšża na czele 17 okrętów pierwszy do Mesyny i zaczepia Liparę; tu dostaje się w ręce nieprzyjaciół; a dowódca floty kartagińskiej, Hannibal, wyjechawszy na zwiady przeciw flocie rzymskiej, traci w spotkaniu większš częć swych okrętów. 22. Rzymianie z flotš zbliżajš się do wybrzeży Sycylii, przywołujš drugiego konsula, Gajusza Duiliusza, i gotujš się do bitwy morskiej, w której postanawiajš użyć pomostów baczšcych, tzw. kruków. 23. Zwycięstwo Duiliusza, koło Mylae, nad Hanmbalem, który traci 50 okrętów. 24. Rzymianie uwalniajš od oblężenia Segestę, zdobywajšc Macellę. Hamilkar, naczelny wódz kartagińskich sił lšdowych, zadaje klęskę rzymskim sprzymierzeńcom. Dowódca floty, Hannibal, zamknięty w sardyńskim porcie przez Rzymian, traci wiele okrętów, za co go włani ludzie wbijajš na krzyż. W r. 258 konsulowie Aulus Atyliusz i Gajusz Sulpicjusz walczš pomylnie na Sycylii i zdobywajš szereg miast. 25. Konsul r. 257 Gajusz Atyliusz wydaje wrogom bitwę morskš koło Tyndaris, gdzie obie strony walczš z równym: skutkiem i postanawiajš podwoić swe zbrojenia na następny rok. Rzymianie z nastaniem lata r. 256 stajš na kotwicy z 330 okrętami koło góry Eknomos, Kartagińczycy z 350 koło Heraklea Minoa. 26. Rzymianie podejmujš plan przeniesienia wojny do Libii; obliczajš swe siły na potrzeby wojny lšdowej i morskiej i dzielš je na 4 legiony, z których każdy tworzy zarazem osobnš flotę. Całe ich wojsko wynosi 140 tysięcy ludzi, liczba nieprzyja- ciół przekracza 150 tysięcy. Opis trójkštnego ustawienia floty Rzymian. 27 28. Bitwa morska pod Eknomos floty kartagińskiej pod wodzš Hannona i Hamilkara oraz rzymskiej pod dowództwem konsulów Marka Regu-lusa i Lucjusza Maniiusza; była to bitwa na trzech frontach i na ogół korzystna dla Rzymian. 29. Rzymianie przeprawiajš się do Libii, zajmujš Aspis i pustoszš kraj, po czym konsul Maniiusz wraca do Rzymu, Regulus pozostaje w Afryce. 30. Trzej kartagińscy wodzowie wychodzš przeciw PRZEGLĽD TRECI 395 Regulusowi oblegajšcemu Adys i zostajš pobici; Regulus zdobywa Tu-nes; 31. Regulus chcšc przed ustšpieniem z konsulatu zakończyć wojnę proponuje Kartagińczykom pokój, ale pod tak twardymi warunkami, że oni je odrzucajš. 3234. Lacedemończyk Ksantippos uczy Kartagiń-czyków nowej taktyki wojennej i objšwszy kierownictwo zwycięża Re-gulusa, który dostaje się do niewoli. 35. Uwagi pisarza o czerpaniu nauki z historii, która podaje nieraz przykłady nagłej zmiany losu. 36. Ksantippos wraca do Lacedemonu; oba ludy zbrojš się znów na morzu, a Rzymianie bijš kartagińskš flotę koło Przylšdka Hermejskiego i zabierajš pozostałš w Aspis załogę. 37. W drodze powrotnej na Sycylię burza niszczy na wybrzeżu Kamaryny przeważnš częć floty rzymskiej. 38. Kartagińczycy gorliwie zbrojš się na morzu i na lšdzie.; także Rzymianie w cišgu trzech miesięcy budujš nowš flotę, z którš konsulowie Aulus Atyliusz i Gneusz Korneliusz płynš w r. 254 na Sycylię i zdobywajš tam Panormos. 39. Następnego lata w r. 253 konsulowie Gneusz Ser-wiliusz i Gajusz Semproniusz jadš z flotš do Libii i często lšdujš na wybrzeżu, ale przy Małej Syrcie dostajš się na mielizny, z których ledwie uchodzš; następnie przybijajš do Panormos, skšd płynšc pełnym morzem ku Rzymowi ulegajš znowu gwałtownej burzy i tracš 150 okrętów. Odtšd przez dwa lata ograniczajš się Rzymianie do wojny lšdowej na Sycylii, lecz nie odnoszš poważniejszych sukcesów, gdyż legiony z obawy przed punickimi słoniami unikajš bitwy na równinie; to skłania Rzymian do przygotowania nowej floty. 4041. Tymczasem konsul Lucjusz Cecy-liusz w r. 250 odnosi pod murami'Panormos wietne zwycięstwo nad wojskiem Hazdrubala, które w walkach posługiwało się słoniami. Rzymianie z nowš flotš przeprawiajš się na Sycylię, łšczš się z wojskami lšdowymi i przystępujš do oblężenia Lilybaeum. 42. Opis położenia Sycylii i Lilybaeum; poczštek i szczęliwy przebieg oblężenia miasta, którego broni wódz Himilkon. 43. Niektórzy zaciężni żołnierze próbujš wydać Rzymianom Lilybaeum, lecz Achajczyk Alekson udaremnia ich zdradę. 44. Flota posiłkowa wysłana z Kartaginy pod wodzš Hannibala, szczęliwie przybywa do portu miasta. 45. Himilkon urzšdza wypad z miasta, aby odpędzić Rzymian od ich robót oblężniczych, ale zamiar jego spełzł na niczym. 4647. Hannibal Rodyjczyk kilkakrotnie przed oczyma Rzymian wpływa do portu, aby uwiadomić ziomków w Kartaginie o położeniu oblężonych, aż wreszcie wpada w ręce nieprzyjaciół. 48. Oblężeni wyzyskujš gwałtownš wichurę, żeby podpalić machiny oblężnicze Rzymian; ci odtšd stosujš blokadę miasta. 4951. Po przybyciu wieżych załóg okrętowych konsul rzymski Publiusz Klaudiusz w r. 249 próbuje napadu na Drepana; lecz głównodowodzšcy tam Adherbal w chwili wjazdu floty do portu opuszcza miasto i atakuje od strony morza skupionš przy lšdzie flotę nieprzyjaciół zadajšc jej ciężkš klęskę. 52. Sława 396 SEWERYN HAMMER Adherbala, zła opinia o Klaudiuszu; Rzymianie wysyłajš na Sycylię konsula Lucjusza Juniusza. 53. Współdowódca Adherbala Kartalon urzšdza zasadzki na flotę rzymskš pod Lilybaeum. 5455. Konsul Juniusz cišgnšc do Lilybaeum wskutek burzy traci flotę; udaje mu się jednak zdobyć górę Eryks między Drepana a Panormos. 5657. W r. 247 obsadza Hamilkar Barkas górzysty punkt Nad Herkte" koło Panormos, skšd przez trzy lata mocno dokucza Rzymianom na lšdzie, jakkolwiek do rozstrzygnięcia między obu stronami nie dochodzi. 5859. W r. 244 Hamilkar zajmuje miasto Erycynów i odtšd znów przez dalsze dwa lata trwajš tam wzajemne boje. Porównanie obu państw z walczšcymi kogutami. Rzymianie w r. 242 wysyłajš konsula Gajusza Lutacjusza z nowš flotš, która zjawia się koło Drepana i Lilybaeum. 6061. Ten wyjeżdża przeciw flocie kartagińskiej Hannona i odnosi nad nim decydujšce zwycięstwo koło wyspy Aigussa. 62 63. Kartagińczycy przycinięci do muru zmuszeni sš prosić o pokój, który tymczasowo Barkas zawiera z Lutacjuszem, a który Rzymianie w r. 241 po zaostrzeniu warunków zatwierdzili. Wielkoć i znaczenie wojny. 64. Zapowied księgi szóstej o ustroju państwa rzymskiego. Porównanie Rzymian z Kartagińczykami, których najwybitniejszym wodzem był Hamilkar Barkas, ojciec słynnego Hannibala. 6588. Wojna Kartagińczyków z żołnierzami najemnymi (r. 241238): 65. Wybuch tej wojny; jej znaczenie i przyczyny, dla których autor jš przedstawia. 66. Poczštek niepokojów między przeprawionymi z Sycylii do Libii żołdakami najemnymi, których Kartagińczycy wysyłajš do Sikka; niepokoje wywołane różnicš w obliczeniu zaległego żołdu. 67. Kartagiński dowódca w Libii, Hannon, daremnie próbuje ...
ptomaszew1966