ESTETYKA BRZYDOTY

1.      BRZYDOTA W CHRZEŚCIJAŃSTWIE

Ø      CHRYSTUS CIERPIĄCY

Przedstawienia Jezusa Chrystusa oszpeconego bólem, krwawiącego i biczowanego mają na celu ukazanie jego ludzkiej natury, co z punktu widzenia teologii chrześcijańskiej jest bardzo ważne. Ponieważ Chrystus zginął za ludzkie grzechy, takie przedstawienia mają także wydźwięk moralizatorski, by starać się być dobrym człowiekiem, pobożnym chrześcijaninem, który nie przysparza kolejnych mąk swemu Bogu.

Przykłady: Albreht Bouc, Chrystus Bolejący, XV w; Matthias Grunewald, Ukrzyżowanie, XVI w; Hieronim Bosh, Pojmanie Chrystusa, XVI w.

Ø      MĘCZENNICY

Męczennicy byli w średniowieczu przedstawiani w sposób mniej drastyczny niż Chrystus w czasie swej męki. Elegancja tych przedstawień miała zachęcać innych, by poszli śladem męczenników i dali świadectwo swej wiary.

Przykłady: Legenda św. Urszuli, fragment tryptyku, XV w; Fra Beato Angelico,
Tryptyk św. Piotra Męczennika, fragment, XVI w; Salvator Rosa, Kuszenie św. Antoniego, XVI w.

Ø      SZATAN I POTĘPIENIE

Przedstawienia szatana wiążą się z demonizacją wroga. Ukazanie szatana i grzechu jako potworów ma zobrazować ich potworność i zachęcać ludzi, by unikali czynności, które prowadzą do grzechu przez co zbliżają do szatana. Są także liczne przedstawienia Sadu Ostatecznego i pokazanie efektów nie stosowania się do nauk chrześcijańskich, czyli skończenie życia w piekle, przeżywanie ogromnych mąk.

Przykłady: Luca Signorelli, Antrychryst kuszący Chrystusa, XVI w; Manfredo Settala,
Diabeł na łańcuchu, XVII; Jacques Le Grant, Księga Dobrej Śmierci, XV w; Hans Memling,
Sąd Ostateczny, fragment XV w.

2.      STRACH:

Ø      CHOROBA

Choroba nie jest stanem normalnym, a jako coś niezwykłego budzi z jednej strony ciekawość, a z drugiej niechęć i odrzucenie jako coś innego i nie pasującego do standardów. Chodzi tu zwłaszcza o choroby, które powodują deformacje, zmiany zabarwienia skóry, coś co jest widoczne na pierwszy rzut oka.

Przykłady: Joseph Adams, Syfilis, XIX w; Arnold Boecklin,Dżuma, XIX w; Jean-Antoine Gros, Bonaparte odwiedzający  zadżumionych w Jaffie, XIX w.

Ø      ŚMIERĆ

Pokazanie, że w momencie śmierci wszyscy są równi, że każdego ten moment kiedyś spotka.

Przykłady: Marcel Duchamp,Tortury-śmierć, XX w; Taniec śmierci, XVI w; Mistrz Rene Wspaniałego, Przechadzka kochanków, Śmierć i Lubieżność, XVI w; Pieter Bruegel Starszy, Triumf Śmierci, XVI w.

Ø      BÓL

Przykłady: Frida Kahlo, Spękana kolumna, XX w; Alberto Martini, Narodziny-ból człowieczy, XX w; Gerard David, Obdarcie ze skóry Sisamnesa, XV w.

Ø      STAROŚĆ

Strach przed starością jest bardzo widoczny w dzisiejszych czasach, gdy panuje kult młodości i pięknego ciała. Natomiast starość przynosi zeszpecenie ciała.

Przykłady: Figura staruchy z rynku, I w; Hans Baldung Grien, Trzy Okresy z życia człowieka, fragment, XVI w.

3.      DEMONIZACJA WROGA:

Antykomunistyczny plakat wyborczy, XX w

Ø      SZATAN I GRZECH

Przykłady: Rafael Santi, Święty Michał i Smok, XVI w

Ø      ŚMIERĆ

Przykłady: Pieter Paul Rubens, Głowa Meduzy, XVII w

Ø      LUDZIE NIEAKCEPTOWANI

Ludzie nieakceptowani, czyli związani z magią, satanizmem, okrucieństwem mają według wyobrażeń kontakt z diabłem, który jest uosobieniem wszelkiego zła i brzydoty. Dlatego te postacie przejmują jego cechy i w podobny sposób są malowane. Poza tym magia jest sferą nie poznaną, a wszystko co nieznane budzi strach i dystans.

Przykłady: Salvator Rosa, Czarownica, XVI w

4.      BRZYDOTA WSPÓŁCZEŚNIE:

Ø      Gunther von Hagens Plastynacja zwłok

Ø      Zdzisław Beksiński