PIELĘGNIARSTWO GERIATRYCZNE – SEMINARIA
RODZAJE ODDZIAŁOW :
§ ODDZIAŁ ZACHOWAWCZY (opieka paliatywna, geriatria, interna, diabetologia, neurologia, rehabilitacja, psychiatria),
§ ODDZIAŁ ZABIEGOWY (chirurgia, ortopedia itd),
DOKUMENTACJA GERIATRYCZNA :
§ karta geriatryczna ( część 1 – wypełniana przez pielęgniarkę i psychologa – zawiera : BMI, niedosłuch, niedowidzenie, stan psychiczny, ryzyko wystąpienia odleżyn ;część 2 – wypełniana przez lekarza i rehabilitanta),
§ karta gorączkowa,
§ indywidualna karta zleceń lekarskich,
§ karta nadzoru intensywnego (pomiaru ciśnienia tętniczego),
§ bilans wodny,
§ DOKUMENTACJA OCENIA : stan skóry, nawodnienie, ocenasamodzielności pacjenta, kontakt z pacjentem, stan biopsychofizyczny, stan świadomości, funkcjonowanie poszczególnych układów np. oddechowy, ocena narządu ruchu, ocena funkcji poznawczych, ocena stanu depresji ( + zapoznanie pacjenta z topografią oddziału i poinformowanie cukrzyka o czestotliwości posiłków – 5 posiłków).
§ SKALE GERIATRYCZNE :
o SKALA ADL – ocena czynności życia codziennego, tzw. skala KATZA,
o SKALA IADL – ocena czynności złożonych, tzw. skala LAWTONA,
o SKALA TINETTI – ocena ryzyka upadków, oceny równowagi i chodu,(mniej jak 14 pkt zwiekszone ryzyko upadku),
o SKALA NORTON – ocena ryzyka powstania odleżyn, (14 i mniej – ryzyko powstania odleżyn, ocenia : czynność zwieraczy, stan świadomości, stan fizyczny, umiejetność poruszania, samodzielność zmiany pozycji),
o SKALA DAGLAS - punktowa skala oceny ryzyka rozwoju odleżyn (ból, stan odżywienia, aktywność, czynność zwieraczy, stan świadomości, stan skóry),
o SKALA CBO
o SKALA WOTHERLO – czynniki rozwoju odlezyn (masa ciała, stan skóry, płeć, wiek, trzymanie moczu i stolca, ruchomosć pacjenta, łaknienie, leki, choroby neurologiczne i inne, urazy, zabiegii - 20 punktów i powyżej - bardzo wysokie ryzyko powstania odleżyn) ,
o SKALA TORENSA
o SKALA MNA – ocena stanu odżywienia,(poniżej 17 – niedożywienie)
o MMSE – tzw. skala FOLSTEINA – ocena ilościowych czynności poznawczych, stanu umysłowego pacjenta,
o GERIATRYCZNA SKALA OCENY DEPRESJI (HAMILTONA),
o Skala KATZA
o SKALA LOWTONA,
o TEST „WSTAŃ I IDŹ” (pacjent siada na krześle, na nasze polecenie wstaje, przechodzi 3 metry poczym dokonuje obrotu 180’, wraca i siada, podczas wykonywania czynności dokonujemy pomiaru czasu),
o TEST RYSOWANIA ZEGARA (składa sie z trzech części : oznaczenie godzin na pustej tarczy zegara, wskazanie godziny 15.00 i godziny 11.15)
KAREGORYZACJA PACJENTÓW :
1. PIERWSZY STOPIEN – pacjent wymaga minimalnej opieki
pielęgniarskiej, jest to chory logiczny, chodzący, samodzielny w zakresie utrzymania
higieny osobistej i środowiska, samodzielnie zaspakaja swoje potrzeby, zorientowany
w stosunku do czasu i przestrzeni, swojego stanu zdrowia, przygotowany do
samodzielnej egzystencji domowej,
2. DRUGI STOPIEŃ - pacjent wymaga umiarkowanej opieki pielęgniarskiej, jest to
chory logiczny z lekkimi zaburzeniami funkcji poznawczych, chodzący w obrębie
łóżka, używający pomocy ortopedycznych lub poruszający sie z asekuracją, istnieje
ryzyko upadków, możliwy deficyt fizyczny i psychiczny, chory z określonymi
zabiegami leczniczymi, rehabilitacyjnymi,
3. TRZECI STOPIEŃ - pacjent wymaga wzmożonej opieki pielęgniarskiej, pacjent
leżący, stale pozostaje w łóżku, wymaga ćwiczeń biernych czynnych, wymaga
znacznej lub całkowitej pomocy w zakresie : karmieniu, potrzebach fizjologicznych,
toalecie ciała, wskazana profilaktyka przeciwodleżynowa, wymagane monitorowanie
podstawowych parametrów życiowych,
4. CZWARTY STOPIEŃ – pacjent wymaga intensywnej opieki pielęgniarskiej, obecne
zaburzenia przytomności, pacjent stale pozostający w łóżku, wymaga ćwiczeń
biernych i czynnych oraz pomocy z zakresu zabiegów : pielęgnacyjnych,
rehabilitacyjnych, profilaktyki przeciwodleżynowej, całkowicie uzależnony od działań
zespołu pielęgniarskiego : karmienie, higiena, zmiana pozycji, wydalanie, gospodarka
wodno – elektrolitowa, stała/ okresowa kontrola parametrów , wdrażanie edukacji
rodziny
LEKI RECEPTUROWE :
§ wazelina biała,
§ maść na pośladki (alkohole sterylowe i cetosterydowy + wazelina biała),
§ 70 % alkohol,
§ 3% woda utleniona,
§ 0,25% sol Neomycin,
§ jodyna,
§ woda borna,
OPATRUNKI I ŚRODKI STOSOWANE NA ODLEŻYNY :
§ maść na pośladki,
§ spirytus salicylowy,
§ maść propolisowa,
§ maść cholesterolowa,
§ sudokrem,
§ krem nagietkowy,
§ bactigrast,
§ oktanistept,
§ hydrocal,
§ aqua żel,
WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE – upadki, osłabienie zmysłów, zabórzenia równowagii, otępienie, depresja,
UPADKI DOTYCZĄ : 33% packentów ambulatoryjnych, 20% pacjentów hospitalizowanych, 45% rezydentów domów opieki, 15% upadków powoduje urazy,
UPADKI :
§ upadek nawet bez groźnych konsekwencji może wywołać u osób starszych tzw. URAZ PSYCHICZNY – tzw. ZESPÓŁ POUPADKOWY.
§ skutki zespołu poupadkowego : ograniczenie aktywności fizycznej, ograniczenie sprawności, nasilenie predyspozycji do kolejnych upadków,
§ POWIKŁANIA UPADKÓW : stłuczenie, złamanie szyjki kości udowej, krwiaki podtwardówkowe, uszkodzenie tkanek miękkich, wtórne unieruchomienie pacjenta, (konsekwencje – hipotermia, zakrzepica żył głębokich, odwodnienie, infekcje dróg moczowych/ oddechowych, przykurcze, odleżyny),
§ upadki zwiększają częstość hospitalizacji, wydłużają czas pobytu w szpitalu, zwiększają znaczna chorobowość z powodu schorzeń przewlekłych, przyczyniają się do utraty niesamodzielności,
PRZYCZYNY UPADKÓW :
§ ZEWNĘTRZNE (ŚRODOWISKOWE) – nieodpowiednie oświetlenie, przeszkody związane z podłożem, brak udogodnień dla osób starszych w mieszkaniach, nieodpowiednie obówie osób starszych,
§ WEWNĘTRZNE (zmiany starcze) – pogorszenie sprawności układu nerwowego (koordynacja ruchowa, zwolnienie czasu reakcji, obniżenie zdolności odczuwania lekkiego dotyku, wibracji, temperatury), zmiana postawy ciała (pochylenie do przodu, chód drobnymi kroczkami), pogorszenie sprawności układu mięśniowego i zmysłów : wzroku, słuchu (pogorszenie wzrokowej i słuchowej koordynacji ruchu), zależnie od stanów chorobowych (udar mózgu, TIA, niedokrwienne do 24h, niewydolność kręgowo – podstawowa, padaczka, parkinsonizm), zaburzenia fuzkcji psychicznych,
POLIPRAGMAZJA – jest to tzw. wielolekowość, przyjmowanie dużej ilości leków, bardzo częste u osób starszych,
POLIPATOLOGIA – jest to tzw. wielochorobowość, równoczesne występowanie kilku chorób :
§ SWOISTYCH – tzw. „of Aging” – upadki, osteoporoza, nietrzymanie moczu,
§ ODMIENNIE PRZEBIEGAJĄCYCH – tzw. „in Aging” – odmienne procesy chorobowe np. cukrzyca, nadciśnienie, niewydolność mięśnia sercowego, choroba niedokrwienna serca,
NECTURIA – nocne, częste oddawanie moczu, wynika z zmniejszonej pojemności pęcherza moczowego, większe zaleganie moczu po mikcji, zmiany zwieraczy, stosowanie leków hipotensyjnych – moczopędnych.
POSTĘPOWANIE POURAZOWE – analiza przyczyn upadku, pomoc medyczna, hospitalizacja, podjęcie leczenia, ocena indywidualnego ryzyka upadku (skala Tinetti), analiza miejsca zamieszkania (adaptacja pomieszczenia, likwidacja czynników ryzyka właściwe obówie), modyfikacja farmakoterapii, oprotezowanie narządu wzroku/słuchu,zaopatrzenie w odpowiedni sprzęt ortopedyczny, rehabilitacja poprawiająca sprawność,
KINEZYTERAPIA (leczenie ruchem)FIZYKOTERAPIA – bodzce np. ciepło, zimno, ultradzwięki o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym, zmniejszające napięcie mięśni, 1% - 10 mg (DOPAMINA)
SEMINARIUM 3
OSTEOPOROZA – choroba tzw. „cichy złodziej kości ”, występuje cześciej ukobiet (szczegolnie po menopauzie – zaburzenia hormonalne estrogenów),
Choroba układowa szkieletu, charakteryzuje sięniską masą kostną oraz zaburzen mikroarchitektóry prowadzącymi do złamań. Choroba powstaje na skutek przewagi procesów niszczenia kości nad procesami kościotwórczymi.
· spadek gęstości kości,
· spadek wytrzymałości kości,
· spadek jakości tkanki kostnej,
EPIDEMIOLOGIA OSTEOPOROZY :
§ występuje średnio u 11% populacji w tym 25% osób zapadających na tę chorobę to kobiety po 50 r.ż (po menopauzie),
§ 1/3 kobiety, 1/8 mężczyzn mogą zachorować na osteoporoze, w jej przebiegu 1/5 kobiet doznaje złamania nadgarstka, 1/4 kobiety doznaje złamania kręgosłupa oraz 1/6 kobiet doznaje złamania kości udowej, u mężczyzn ryzyko złamania szyjki kości udowej jest około trzy krotnie mniejsze niż u kobiet,
§ złamanie tzw. TYP COLLESA – dotyczy złamania nadgarstka,
§ najczęstrze powikłanie osteoporozy to złamanie szyjki kości udowej (KONSEKWENCJE : zapalenie płóc, odleżyny, zapalenie żył głębokich, przykurcze itd),
PODZIAŁ OSTEOPOROZY :
§ IDIOPATYCZNA (młodzieńczych i dorosłych),
§ INOWULACJA POMENOPAUZALNA (typ I – 80%, typ II – 10-15%),
§ choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego (nadczynność tarczycy, przytarczyc, kory nadnerczy),
§ choroby układu krwiotwórczego,
§ choroby nowotworowe (szpiczak mnogi, białaczka szpikowa, chłoniak),
§ choroby o podłożu genetycznym,
§ choroby nerek / przewodu pokarmowego,
§ niektóre leki,
OBRAZ KLINICZNY :
§ rozwija się przez wiele lat,
§ mozliwy przebieg bezobiawowy,
§ pierwszy sygnał – złamanie trzonu kręgowego/ nadgarstka typu Collesa / złamanie szyjki kości udowej wzrasta wraz ze średnią wieku populacji (więcej/równe 80 lat),
§...
potajemna