ŻYCIE CODZIENNE INDIAN Z WIELKICH RÓWNIN.pdf

ŻYCIE CODZIENNE

INDIAN Z WIELKICH RÓWNIN

Życie codzienne w indiańskim obozie na Wielkich Równinach warunkowały pory roku. Wiosna, lato

i wczesna jesień były okresem polowań na bizony i przygotowywania zapasów na zimę. Takie działania

wymuszały konieczność częstego przenoszenia obozu w ślad za stadami tych zwierząt.

Wiosną rozpoczynał się

sezon polowań. Mężczyźni

tropili zwierzęta, kobiety wy−

prawiały skóry bizonów na

pokrycia tipi, zaś skóry jele−

ni na stroje i torby. Z suro−

wych skór wykonywały tzw.

parfleche , w których prze−

chowywano zapasy mięsa na

zimę lub pióra czy pióropu−

sze, aby zapobiec ich niszcze−

niu podczas częstych przepro−

wadzek. Ponadto kobiety zaj−

mowały się ozdabianiem stro−

jów, używając do tego mięk−

kich, elastycznych ścięgien

jako nici i farbowanych natu−

ralnymi pigmentami kolców

jeżozwierza oraz kupowanych

od białych handlarzy różno−

kolorowych koralików. Mię−

so upolowanych zwierząt ko−

biety kroiły na cienkie plas−

terki i wieszały na specjal−

nych suszarkach. Po wysusze−

niu Indianki ucierały je na

proszek i mieszały z bizonim

tłuszczem i jagodami. Tak

powstawał pemikan, podsta−

wa zimowych zapasów. Moż−

na go było przechowywać

nawet kilka miesięcy.

Latem odbywało się więk−

szość uroczystości: śluby, tań−

ce i jedna z najważniejszych

ceremonii obchodzonych

przez ludność Wielkich Ró−

wnin − Taniec Słońca, pod−

czas którego uczestnicy za−

dawali sobie cierpienia. W

ten sposób dziękowali Stwór−

cy za otrzymane łaski lub

prosili o pomoc.

Zimą Indianie mieszkali

w tzw. obozach zimowych,

nie przemieszczali się i z rzad−

ka udawali się na polowania.

Bardzo niskie temperatury po−

wodowały zgony wśród ma−

łych dzieci. To był najtrud−

niejszy okres dla rodzin. Skó−

rzane tipi wraz z tzw. “wew−

nętrzną ścianką” i palone

wewnątrz ognisko nie chro−

niły dostatecznie przed prze−

nikającym do szpiku kości

zimnem. Temperatury spada−

ły często do minus 40 stopni

Celsjusza. Pozostawało wów−

czas siedzieć w tipi, okrywać

się ciepłymi, pokrytymi gęs−

tym futrem, bizonimi skóra−

mi i przyrządzać pożywne

rosoły z bizoniego tłuszczu

ze sproszkowanym mięsem

i jagodami.

Rodzina w kulturze Indian

Wielkich Równin była warto−

ścią najważniejszą i szczegól−

nie chronioną. Dlatego na−

rodziny dzieci były bardzo

ważnym momentem. Uciętą

i zasuszoną pępowinę umiesz−

czano we wnętrzu skórzane−

go pojemnika, szytego na

kształt żółwika lub jasz−

czurki. Amulet ten miał za−

pewnić dziecku zdrowie i dłu−

gie życie i powodować, aby

nie było zbyt ciekawskie.

Wkrótce po urodzeniu nada−

wano dzieciom imiona. Dzie−

wczynki zwykle miały jedno

imię, które nie ulegało zmia−

nie nawet po ślubie. Chłopcy

mieli kilka różnych imion,

które zmieniały się w ciągu

ich życia, często z powodu

zasług wojennych lub jakichś

istotnych zdarzeń w ich ży−

ciu. Pierwszy rok życia dzie−

cko spędzało w specjalnym

nosidełku, które matka mia−

ła zawsze obok siebie. Pod−

czas codziennych prac matka

wieszała je na drzewie, a wiatr

kołysząc gałęziami usypiał

niemowlę.

Każdy z członków miał

ściśle określone obowiązki.

Mężczyźni zajmowali się

głównie polowaniem i zobo−

wiązani byli do zapewnienia

wiosce bezpieczeństwa. Ko−

biety opiekowały się dzieć−

mi i gospodarstwem. Starsze

dziewczynki pomagały mat−

ce w codziennych obowiąz−

kach i uczyły się rękodzieła,

natomiast chłopcy przygoto−

wywani byli do trudnej sztu−

ki polowań. Już w wieku 13 −

14 lat wyruszali na swoje

pierwsze wyprawy myśliw−

skie.

Starsi chłopcy w wieku

17 − 18 lat mogli już samo−

dzielnie polować. W tym

czasie podejmowali starania

o rękę ukochanej dziewczy−

ny. Musieli udowodnić, że

będą potrafili utrzymać ro−

dzinę. W tym celu przynosi−

li z polowania łupy, przezna−

czone specjalnie dla rodziny

przyszłej żony. Dowodem

odwagi były wyprawy do

wrogich plemion w celu zdo−

bycia koni, które następnie

ofiarowywane były w pre−

zencie przyszłym teściom.

Aby okazać uczucie wybran−

ce siadywali w pobliżu tipi i

grali wymyślone specjalnie

dla niej melodie na miłos−

nym flecie.

Często zdarzało się, że

wojownicy mieli po kilka

żon. Jedną z przyczyn było

to, że mężczyźni ginęli pod−

czas wypraw wojennych i po−

lowań. Kobieta, która traciła

męża, pozbawiona była tym

samym środków do życia.

Niejednokrotnie były wów−

czas poślubiane przez innego

mężczyznę posiadającego już

żonę. Jako głowa rodziny mę−

żczyzna był odpowiedzialny

za zapewnienie pożywienia

swojej rodzinie. Wojowni−

cy, którzy byli szczególnie

dobrymi myśliwymi nierza−

dko dzielili się zdobytym

mięsem z mniej zaradnymi

członkami plemienia. Mię−

so i skóry bizona były gwa−

rancją dostatniego życia. Li−

czba upolowanych zwierząt

stanowiła o bogactwie ro−

dziny. Bizonie skóry były

wykorzystywane jako mate−

riał na tipi i ciepłe okrycia

na zimę. Polowano również

na jelenie wapiti, antylopy,

bobry i igłozwierze. Z jele−

nich skór szyto stroje, torby,

kołczany, itp. Z igłozwierza

wyciągano kolce, którymi

po pofarbowaniu przepięk−

nie ozdabiano elementy stro−

jów.

Indianie byli uznawani

przez białych za prymityw−

nych dzikusów. Uważano, że

nie dbają o higienę. Nic bar−

dziej błędnego. Indianie, za−

mieszkujący pobliża rzek

chętnie się w nich kąpali

nawet zimą. Inną formą zaży−

wania kąpieli i oczyszczania

była ceremonia tzw. szałasu

pary, poprzedzana kilkudnio−

wym postem. Szałas pary był

kopulastą konstrukcją z cien−

kich wierzbowych gałązek,

szczelnie pokrytą skórami i

kocami. Na zewnątrz rozpa−

lano ognisko, w którym roz−

grzewano do czerwoności ka−

mienie, umieszczane następ−

nie wewnątrz konstrukcji.

Zgromadzeni wewnątrz sza−

łasu uczestnicy, polewali go−

rące kamienie wodą, co po−

wodowało wydzielanie się pa−

ry wodnej. Po seansie trwają−

cym około dwóch godzin,

ciała Indian były oczyszczo−

ne z wszelkich toksyn. Sza−

łas pary mógł być ceremonią

i wówczas modlono się w

nim za pomyślność rodzin i

całego plemienia.

Nieodłącznym elemen−

tem życia codziennego In−

dian były międzyplemienne

walki. Walczono o tereny

myśliwskie lub po prostu

o prestiż plemienia. Im wię−

cej zwycięstw i uderzeń zali−

czonych na przeciwniku, tym

większa chwała dla całego

narodu. Najczęściej używaną

bronią były kamienne lub

drewniane toporki oraz łuki,

a wraz z pojawieniem się

białego człowieka broń pal−

na i metalowe tomahawki.

Zdarzało się, że w starciach

ginęli ludzie. Zwłoki wojo−

wników były przewożone do

obozu, gdzie odbywała się

ceremonia pochówku. Ciała

zmarłych, ubrane w uroczys−

te stroje, umieszczano na spe−

cjalnych konstrukcjach wy−

soko nad ziemią, zabezpie−

czając je w ten sposób przed

dostępem dzikich zwierząt.

Obok zwłok wieszano tar−

czę wojownika i jego broń.

Niejednokrotnie zabijano ulu−

bionego konia zmarłego i wie−

szano jego głowę i ogon na

platformie pogrzebowej wie−

rząc, że wszystkie zgromadzo−

ne przedmioty będą towarzy−

szyły mu w innym świecie.

Życie codzienne Indian

na Wielkich Równinach nie

było łatwe, jednak towarzy−

szyła im zawsze świadomość,

że są wolnym, suwerennym

narodem. Choć ich życie

wydaje nam się kolorowe

i beztroskie w rzeczywistoś−

ci było ciężkie i bardzo nie−

pewne. Wystarczyła jedna

ostrzejsza zima, aby pochło−

nąć życie wielu członków

plemienia, zbierając szcze−

gólne żniwo wśród dzieci.

Była to swoista, naturalna

selekcja. Przeżywali tylko

najsilniejsi. Właśnie dlate−

go potrafili cieszyć się każ−

dą chwilą życia.

ANNA I ALEKSANDER

DANYLUKOWIE

Na okładce: za barierką kłębi się tłum

odwiedzających, a wykonawcy: Algimantas Ke−

Gazeta Biskupińska, Adres redakcji: Biskupin, półwysep, tel. (052) 302−54−69; Wydawca: Wydawnictwo Dominika

Księskiego "Wulkan", Pałuki, pismo lokalne, Żnin, pl. Wolności 7; Redaktor naczelny: Dominik Księski − Milczący Głaz

odwiedzających, a wykonawcy: Algimantas Ke−

nsminas z żoną Aelitą Kensminiene i synem

Milczący Głaz;

Anioł Stróż: Roksana Chowaniec − Czarna Róża

Czarna Róża. Reporterzy: Sara Matuszewska − Pogodna Wiewiórka

Pogodna Wiewiórka, Agnieszka Chęś −

nsminas z żoną Aelitą Kensminiene i synem

Taurasem − spokojnie robią to, co do nich

Biała Turnia, Ala Dużyk − Wierna Rzeka

Wierna Rzeka, Maciej Urbanowski − Błyszczące Czoło

Błyszczące Czoło, Jacek Mielcarzewicz − Bystre Oko

Bystre Oko.

Taurasem − spokojnie robią to, co do nich

należy. fot. Błyszczące Czoło

Skład i łamanie: Ewa Pawlicka − Cichy Potok

Cichy Potok; Korekta: Zbigniew Meller − Szalony Orzeł

Szalony Orzeł. Opracowanie graficzne:

należy. fot. Błyszczące Czoło

Leszek Malak − Pewna Ręka

Pewna Ręka.

ŻYCIE CODZIENNE

INDIAN Z WIELKICH RÓWNIN

Życie codzienne w indiańskim obozie na Wielkich Równinach warunkowały pory roku. Wiosna, lato

i wczesna jesień były okresem polowań na bizony i przygotowywania zapasów na zimę. Takie działania

wymuszały konieczność częstego przenoszenia obozu w ślad za stadami tych zwierząt.

ANNA I ALEKSANDER

DANYLUKOWIE

Na okładce: za barierką kłębi się tłum

Gazeta Biskupińska

Na okładce: za barierką kłębi się tłum

Milczący Głaz

odwiedzających, a wykonawcy: Algimantas Ke−

Czarna Róża

Pogodna Wiewiórka

nsminas z żoną Aelitą Kensminiene i synem

Biała Turnia

Wierna Rzeka

Błyszczące Czoło

Bystre Oko

Taurasem − spokojnie robią to, co do nich

Cichy Potok

Szalony Orzeł

Pewna Ręka

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: