filtrowanie.pdf

ABCfiltrowaniawciemniJerzyKołaczyński

1. Teoria

2.Zastosowanie

3.Splitgrading

4.Tabeledlagłowickolorowych

1.Teoria

DawnotemunieuŜywanowciemnifiltrówinnychniŜczerwonynie

zaświetlający odbitki. Papiery fotograficzne miały stałą gradację, czyli

zdefiniowanykontrast:miękki,normalnyitwardy.Jednakzwprowadzeniem

przez Ilforda papierów wielogradacyjnych sytuacja się zmieniła. Papier

wielogradacyjny jest pokryty emulsjami czułymi na światło w kolorze

niebieskimizielonym.StosującspecjalnefiltrymoŜemyzmieniaćproporcje

obukolorównaświetlającpapier,azatemregulowaćkontrastodbitki.MoŜna

uŜyćdotegorównieŜgłowicykolorowej,tabelęznastawieniamizałączamna

końcu. Naświetlając papier wielogradacyjny bez filtra powinniśmy uzyskać

efektyzbliŜonedo„normalnego”filtru,krąŜąmityiŜrośniewówczasziarno

niezauwaŜyłem.

Standardowy zestaw filtrów (produkowany przez Agfę lub Ilforda)

składasięzkilkunastufiltrówoznaczonychnumerami:od00do5(Ilford)

lub 1 do 5 (Agfa), włączając wartości połówkowe. Im wyŜszy numer, tym

większy kontrast. Dla filmów małoobrazkowych zakłada się, Ŝe „normalny”

kontrast uzyskuje się na filtrach 2 3. Filtry do nr 3½ wymagają

jednakowegoczasunaświetlenia,powyŜej3½jegopodwojenia.Tyleteorii.

2.Praktyka

Filtrydzieląsięzgrubszanateumieszczanemiędzyźródłemświatłai

negatywemwdedykowanejszufladzie(płytki)orazumieszczanepodszkłem

powiększalnika (szklane). Ze względu na niestabilność powiększalnika

uŜywampłytekpodszkłem,kładącjenaspecjalniezrobionymtrzymadełkuz

drutu. Sprawdziłem, Ŝe taka kombinacja nie psuje jakości obrazu. Filtr

umieszczamnamiejscupoustawieniuostrościiprzesłonyroboczej,aprzed

ustaleniemczasunaświetlania.PolecamkaŜdemumałyeksperyment,dzięki

któremu na własne oczy przekonamy się jak pracują filtry. NaleŜy wybrać

klatkę z jak największą rozpiętością tonalną. Dla tego celu specjalnie

zrobiłemzdjęcienaktórymbiałybudynekjestoświetlonysłońcem,awcieniu

znajdująsięciemneobiektyzeszczegółami.Następnienaświetlamypapierna

kolejnychfiltrach(moŜemypominąćpołówki),starającsięutrzymaćśrednią

szarość (tu na dachu budynku) bez zmian. Okazuje się, Ŝe wbrew teorii

stosowaniefiltrówwymagadobraniaczasunaświetlaniadlakaŜdegoznich

abyuzyskaćzbliŜonąśredniąszarość.Starającsięutrzymaćtakisamodcień

dachuuzyskałemnastępująceodbitkinanastępującychfiltrach/czasie:

F020sek.

F122sek

F222sek.

F322sek

F440sek.

F550sek

PowyŜsze odbitki trzymam blisko powiększalnika, co pomaga mi

wybrać odpowiedni filtr bez dłuŜszego namysłu. MoŜna równieŜ zrobić

testową odbitkę, na której w poziomie zmieniamy czas naświetlania, a w

pionie filtry (lub odwrotnie). Uzyskamy elegancką szachownicę, w którą

moŜemynaprawdędługowpatrywaćsięszukającwłaściwegopolabędącego

kombinacjączas/filtr...

3.Splitgrading

Co jednak zrobić, by uzyskać zarówno delikatne światła „niskich”

filtrów i solidne czernie „wysokich”? Pracowite doświetlanie / przesłanianie

moŜe być bardzo uciąŜliwe i długotrwałe, niekoniecznie zwieńczone

sukcesem. UŜytkownicy papierów wielogradacyjnych mogą posłuŜyć się

techniką splitgradingu. Polega ona na zastosowaniu dwóch głównych

naświetleń z wykorzystaniem zróŜnicowanych filtrów: jedno będzie

odpowiadaćzaświatła,drugiezacienie.

MoŜemy zacząć od świateł lub od cieni. Ja zwykle zaczynam od

świateł. Wybieram filtr nr 1 i naświetlam pasek testowy w światłach z

delikatnymi szczegółami. Następnie zapamiętuję czas naświetlania

zapewniający minimalny rysunek szczegółów w cieniach, lecz nie bedący

samymbiałympodłoŜem.Teraznaświetlamdrugitestowypasek,zakładam

twardy filtr (zwykle 4½,) i szukam właściwego czasu dla szczegółów w

cieniach. Zapamiętuję ten czas. Czas na właściwą odbitkę: na tym samym

arkuszupapierunaświetlamnafiltrzemiękkimidobranymdoniegoczasie,a

następnienafiltrzetwardymzjegodobranąekspozycją.Wefekciepowstaje

pięknaodbitka.Oczywiściecałazabawapoleganawłasnymdobraniupary

ekspozycjidlauzyskaniaoczekiwanegoefektu.

DrugątechnikądobraniaparyfiltrówjestopisanawyŜejszachownica.

W jedną stronę naświetlamy na miękkim filtrze, a prostopadle do niej na

twardym.MoŜnastosowaćróŜneparyfiltrów,waŜnejestbyróŜnicamiędzy

numeramifiltrówwynosiłaprzynajmniej2,azatemnp.2i4,1i4½, 2i5

itd.CzęstouŜywamfiltru2½jakogłównego,doświetlającjedynieczernie5.

4.Tabeledlagłowickolorowych(wg.materiałówIlforda)

TabeladlaustawianiafiltracjiwgłowicachkolorowychzuŜyciemjednego

koloru:

TabeladlaustawianiafiltracjiwgłowicachkolorowychzuŜyciemdwóch

kolorów:

Wg.MateriałówIlfordauŜywającgłowickolorowychnieuzyskasiękontrastu

odpowiadającego filtrowi nr 5. UŜywając dwóch kolorów wydłuŜa się czas

ekspozycji,alezatoróŜniceczasunaświetlanianiezmieniająsięznacząco

dlaróŜnychfiltrów.Niesprawdzałemtejinformacji,pochodzionazartykułu

Ilforda

operowania

kontrastem:

http://www.ilford.com/html/us_english/pdf/Cont.pdf .

WartopoświęcićchwilęuwaginapoznaniemoŜliwościjakiedająnamfiltry

do papierów wielogradacyjnych, zaoszczędzi nam to duŜo czasu w

przyszłości!

dotyczącego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: