Metodologia badań społecznych część 6 i 7
Koncepcja badawcza
Etapy tworzenia koncepcji badawczej
( T. Pilch cz.II r. 8)
1. Sformułowanie tematu i uzasadnienie wyboru tematu. Określenie przedmiotu i celów badań.
· problem musi być badawczo dostępny
· ważne jest osobiste zainteresowanie badacza tematem
· konieczna jest znajomość literatury przedmiotu
Przedmiotem badań mogą być jednostki, zjawiska społeczne, instytucje społeczne
2. Sformułowanie problemów badawczych
Problemy badawcze mają formę pytań:
· rozstrzygnięcia ( Czy..), ukierunkowują badacza na weryfikację tezy
· dopełnienia (jak, jak jest, dlaczego itp.) , otwierają pole twórczych poszukiwań
Problemy badawcze odnoszą się do :
· charakterystyki cech
· zależności między zmiennymi
3. Sformułowanie hipotezy badawczych
Hipoteza – próbna odpowiedź na pytanie problemowe
Źródła wiedzy do formułowania hipotez:
· literatura przedmiotu
· badania pilotażowe
· znajomość badanego środowiska
4. Wybór terenu badań i dobór próby
Wybór terenu badań oznacza typologię zagadnień, cech i wskaźników jakie mają być zbadane i odnalezienie ich na odpowiednim terenie.
Dobór próby
Próby nieprobabilistyczne;
· dobór celowy lub arbitralny - o tym, kto wejdzie do próby decyduje badacz w oparciu o przyjęte kryteria
· metoda kuli śnieżnej
· dobór kwotowy
· wybór informatorów
· dobór oparty na dostępności badanych
Próby probabilistyczne ( reprezentatywne dla całej populacji badanej)
* losowy
-prosty ( losowanie)
- systematyczny – co n-ta osoba
* warstwowo-losowy
* wielostopniowy
5. Typologia zmiennych i schematy wyjaśniania związków między zmiennymi
Określenie, przez jakie cechy ( zmienne) będziemy określać badane zjawiska, procesy, zdarzenia.
· zmienne zależne – te, które w danych badaniach
podlegają wpływom
· zmienne niezależne – warunkujące
· zmienne pośredniczące – pośredniczą między zmiennymi zależnymi i niezależnymi
Każda zmienna ma składające się na nią wartości.
Te wartości muszą być :
· wyczerpujące ( musimy zakwalifikować każdą wartość)
· rozłączne ( każda wartość może być zakwalifikowana tylko na jednym poziomie)
Należy także rozstrzygnąć, do jakiego stopnia chcemy łączyć wartości zmiennych wskaźników ogólne kategorie.
6. Typologia wskaźników do zmiennych
„Wskaźnik zdarzenia ( własności) Z to takie zdarzenia ( taka własność) W, że stwierdzenie jego ( jej) istnienia , pojawienia się lub stopnia intensywności bądź faktycznie jest wykorzystane jako przesłanka bądź zasadnie nadaje się na przesłankę wnioskowania, iż w określonych przypadkach z pewnością, z określonym prawdopodobieństwem lub przynajmniej z prawdopodobieństwem wyższym niż przeciętne wystąpiło zdarzenie ( własność) Z. „
( Stefan Nowak, Metodologia badań społecznych, Warszawa 1985, s.165)
Rodzaje wskaźników :
· empiryczne
· definicyjne
· mieszane
7. Wybór metod, technik i konstrukcja narzędzi badawczych.
Metody badawcze wybieramy ze względu na przedmiot badań
· jednostka ludzka – studium indywidualnych przypadków
· zjawisko społeczne – sondaż diagnostyczny
· instytucja społeczna – metoda monografii
Techniki badawcze wybieramy ze względu na problematykę badań, środowisko badane, szczegółowy cel badań, badaną zbiorowość. Najlepiej stosować w badaniach kilka technik, które wzajemnie uzupełniają się i sprawdzają.
Narzędzia badawcze.
· do każdego badania należy zbudować odrębne narzędzia badawcze
· budowa i treść narzędzia musi być podporządkowana celom badań i problemom badawczym
· pojęcia używane w narzędziu muszą być jednoznaczne i zrozumiałe dla respondentów
· struktura narzędzia, stopień standaryzacji, wielkość mają wpływ na okoliczności wypełniania
Narzędzia powinny być :
Trafne – ( badać to, co mają badać)
Rzetelne – ( przy kolejnym zastosowaniu powinny dawać porównywalne wyniki)
7. Konceptualizacja i operacjonalizacja
Należy zdefiniować wszystkie zmienne, chyba, że są to pojęcia powszechnie zrozumiałe.
Konceptualizacja – uściślenie abstrakcyjnych pojęć
Operacjonalizacja – stworzenie konkretnych procedur ( operacji), które pozwolą na na doskonalenie empirycznych badań
( E. Babbie cz. II r.5 )
8. Badania pilotażowe
Cele :
· weryfikacja naszej wiedzy o środowisku
· sprawdzenie sprawności narzędzi badawczych
9. Ostateczna wersja koncepcji badawczej.
Evi0320