referat alkoholizm.docx

Każdy człowiek pragnie czystego powietrza, wody i ziemi. Pragniemy krajobrazu pełnego harmonii i piękna. Ale polski krajobraz wewnętrzny dziś to:

·         11 litrów czystego ( 98 %) spirytusu na głowę statystycznego (wliczając niemowlaki i staruszków) Polaka.

·         1,5 mln uzależnionych od alkoholu

·         Ponad 3 mln ludzi nadmiernie pijących

·         1 do 2 mln dzieci żyjących w rodzinie z problemem alkoholowym

·         Kilka milionów ludzi współuzależnionych

·         Zmarnowanie 6% dochodu narodowego

·         12 000 wypadków drogowych rocznie, gdzie kierowca był pod wpływem alkoholu, w tym ponad 2 000 śmiertelnych

·         Wiele bójek, pobić, wandalizmu, strat, dewastacji majątku publicznego i prywatnego, które są niepoliczalne w skali kraju

Obserwujemy jednocześnie dramatyczny wzrost spożycia alkoholu wśród młodzieży, czego dowodem jest cztero, a nawet pięciokrotny wzrost zatrzymań w izbach wytrzeźwień ludzi nieletnich, a także obniżenie wieku inicjacji alkoholowej o trzy lata.

Policja
W ciągu roku policjanci pionu prewencji ujawniają kilkanaście tysięcy nieletnich pod wpływem alkoholu. Od kilku lat drastycznie rośnie liczba tych nieletnich ujawnianych przez Policję. Ograniczenie skali zjawiska alkoholizmu – jako jaskrawego przejawu patologii społecznej oraz czynnika kryminogennego – w zasadniczy sposób wpływa na poziom ładu i porządku publicznego oraz poczucie bezpieczeństwa społecznego. W każdym przypadku ujawnienia takiego faktu policjanci realizują zadania zarówno na płaszczyźnie represyjnej, jak i zapobiegawczej oraz edukacyjnej.

W ramach kompleksowego zapobiegania inicjujemy i prowadzimy wspólnie z innymi partnerami różne formy programów promujących życie bez alkoholu, np.:

·         „Bezpieczne dyskoteki” – KWP Białystok,

·         „Trzeźwy małolat”, „Alkohol i nikotyna – droga donikąd”

·          KWP Gorzów Wielkopolski,

·         „Gimnazjalna trzeźwość” – KPP Grójec,

·         „Życie bez nałogów i przemocy” – KPP Łuków,

·         „Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych” – Gmina Warszawa-Centrum, dzielnica Wola,

·         „Stop patologiom” – KWP Białystok.

W Polsce jest prowadzonych wiele inicjatyw związanych z rozwiązywaniem problemu alkoholizmu realizowanych zarówno przez instytucje państwowe jak również przez stowarzyszenia, fundacje i organizacje pozarządowe.

Organizacje rządowe:

Organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego są obowiązane do podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, działania na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania powstawaniu i usuwania następstw nadużywania alkoholu, a także wspierania działalności w tym zakresie organizacji społecznych i zakładów pracy.

Zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi wykonuje się przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, w szczególności:

  1)   tworzenie warunków sprzyjających realizacji potrzeb, których zaspokajanie motywuje powstrzymywanie się od spożywania alkoholu;

  2)   działalność wychowawczą i informacyjną;

  3)   ustalanie odpowiedniego poziomu i właściwej struktury produkcji napojów alkoholowych przeznaczanych do spożycia w kraju;

  4)   ograniczanie dostępności alkoholu;

  5)   leczenie, rehabilitację i reintegrację osób uzależnionych od alkoholu;

  6)   zapobieganie negatywnym następstwom nadużywania alkoholu i ich usuwanie;

  7)   przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

Ministerstwo Zdrowia w swoich działaniach realizuje założenia ustawy z 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. W 2000 roku został zatwierdzony Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, do realizacji w latach 2000-2005. Ministerstwo opracowuje również ogólne programy wojewódzkie w ramach Wojewódzkich Programów Profilaktyki, szczegółowe programy gminne oraz rekomendacje do realizowania w danym roku.
Specjalistyczną agendą rządową zajmującą się szeroko pojętymi zagadnieniami związanymi z alkoholizmem jest Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA). Instytucja działa od 10 lat. Zajmuje się inicjowaniem i udoskonalaniem działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych.
Do zadań Agencji należy w szczególności:

  1)   przygotowywanie projektu Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz projektu podziału środków na jego realizację;

  2)   opiniowanie i przygotowywanie projektów aktów prawnych oraz planów działań w zakresie polityki dotyczącej alkoholu i problemów alkoholowych;

  3)   prowadzenie działalności informacyjno-edukacyjnej, opracowywanie ekspertyz oraz opracowywanie i wdrażanie nowych metod profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych;

  4)   udzielanie merytorycznej pomocy samorządom, instytucjom, stowarzyszeniom i osobom fizycznym, realizującym zadania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, oraz zlecanie i finansowanie realizacji tych zadań;

  5)   współpraca z organami samorządu województw

6)   koordynacja i inicjowanie działań zwiększających skuteczność i dostępność lecznictwa odwykowego;

  7)   zlecanie i finansowanie zadań związanych z rozwiązywaniem problemów alkoholowych;

  8)   współpraca z organizacjami i instytucjami międzynarodowymi prowadzącymi działalność w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych;

Zagadnieniami związanymi z alkoholizmem obok różnych innych form uzależnień zajmuje się także Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (IPZ). Podstawowym celem działalności Instytutu jest innowacyjne stosowanie wiedzy i metod psychologicznych do rozwiązywania problemów zdrowotnych, w szczególności występujących u osób nadużywających i uzależnionych od alkoholu oraz u członków ich rodzin. Realizacja związanych z tym zadań obejmuje działalność badawczo-wdrożeniową i edukacyjną oraz poszukiwanie i sprawdzanie nowych metod pomocy psychologicznej.
Na zlecenie PARPA Instytut powołał do życia Centrum Informacji Naukowej Instytutu Psychologii Zdrowia. Główne zadania powstałego w jego strukturze Działu Badań i Informacji Naukowej to przede wszystkim upowszechnianie i propagowanie wiedzy z zakresu psychologii zdrowia. Nacisk został położony na przekazywanie wiedzy dotyczącej problemów alkoholowych, a także różnorakich problemów uzależnień i ich terapii ze szczególnym uwzględnieniem osób żyjących w rodzinie alkoholowej oraz problematyki przemocy.

Walka z alkoholizmem jest prowadzona przede wszystkim na szczeblu lokalnym. Zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości w każdej gminie jest powoływana Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Jej podstawowym zadaniem jest opracowanie Gminnego Programu Profilaktyki Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, inicjowanie, monitorowanie i ocena działań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Komisje opiniują wydawanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, kontrolują punkty, w których prowadzona jest sprzedaż oraz przyjmują wnioski o naruszeniach ustawy o wychowaniu w trzeźwości (np. o sprzedaży alkoholu nieletnim). Komisje mają prawo orzekać o zastosowaniu wobec osób uzależnionych od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu.

Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gmin. W szczególności zadania te obejmują:

  1)   zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu;

  2)   udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie;

  3)   prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych;

  4)   (uchylony);

  5)   wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych;

  6)   podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego;

  7)   wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej.

W każdym mieście działają finansowane z funduszy Narodowego Funduszu Zdrowia Ośrodki Terapii Uzależnień w ramach, których działają Przychodnie Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, Oddziały Dzienne Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Przychodnie Leczenia Uzależnień zajmujące się nie tylko pomocą osobom uzależnionym, ale również ich rodzinom poprzez świadczenia zapobiegawczo-lecznicze, grupową psychoterapię uzależnień i współuzależnień, rehablilitację.

W miastach wojewódzkich działają także Ośrodki Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia (WOTUW-y). Ośrodki te oprócz świadczenia usług zdrowotnych mają pełnić funkcje konsultacyjne dla placówek z terenu województwa, wspierać merytorycznie ich funkcjonowanie, organizować proces podnoszenia kwalifikacji personelu placówek lecznictwa odwykowego, gromadzić dane statystyczne dotyczące skali problemów alkoholowych oraz dostępności terapii odwykowej na terenie województwa.

Osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, kieruje się na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego.

Ruch samopomocowy
Największe sukcesy w rozwiązywaniu problemów alkoholowych zarówno osób pijących, jak również ich rodzin, ma ruch samopomocowy. Obecnie działa kilka odmian samopomocy skierowanych do różnych grup osób: AA, Alanon, Alteen, DDA.
AA
Idea samoorganizowania się alkoholików ma swoje początki w XIX wieku w USA. Do Polski idea przyszła w latach 40-tych XX wieku. Proponowany przez Wspólnotę AA program wyłożony jest w 12 Krokach. Bliższe i bardziej szczegółowe zaznajomienie się z jego wytycznymi, znajomość literatury z nim związanej, a szczególnie osobisty udział w otwartych bądź zamkniętych spotkaniach (mityngach) grup AA, powodują, że proponowany program dostępny jest praktycznie dla każdego alkoholika (bez względu na jego wiek, wykształcenie, status społeczny). Program pomaga zapoznać się z istotą uzależnienia, umożliwia analizę siebie i swoich kontaktów interpersonalnych, wspiera w poznawaniu i wzbogacaniu potencjalnych możliwości własnego rozwoju oraz daje wskazówki, w jaki sposób można osiągnąć trzeźwość. Trzeźwość rozumiana jest w AA znacznie szerzej niż sama abstynencja, ponieważ obejmuje ona również zmieniony sposób myślenia, odczuwania siebie i innych oraz dojrzałe, a więc “trzeźwe" funkcjonowanie w życiu. Przebieg programu jest bardzo zbliżony do dynamiki procesu psychoterapii i umożliwia usunięcie środkami psychologicznymi objawów choroby oraz uzyskanie korzystnych zmian w stanie zdrowia i zachowaniu.

1.      Al-Anon Są grupami wsparcia dla rodzin alkoholików, tworzonymi na wzór grup wsparcia dla samych alkoholików.. Ta forma samopomocy istnieje w Polsce od 1980 r., kiedy to w Poznaniu powstała grupa “Ariadna". Na spotkaniach Al-Anon /mityngach/ członkowie rozwiązują swoje problemy dzieląc się doświadczeniem, siłą i nadzieją. Jedynym celem działania wspólnoty Al-Anon jest niesienie pomocy rodzinom alkoholików.

2. Alateen, Alatot Nikomu nie trzeba przypominać, że problem rodzin alkoholowych uderza szczególnie w dzieci. Osoby mające w swojej rodzinie osobę nadużywającą alkoholu, narażone są na silny stres, spowodowany ciągłą niepewnością, brakiem poczucia bezpieczeństwa, nieprzewidywalnością tego, co się zdarzy, brakiem jednoznacznych reguł kierujących życiem rodzinnym, stosowaniem przez członków rodziny wobec siebie nawzajem przemocy psychicznej, a bardzo często również fizycznej. W rodzinie z problemem alkoholowym panuje nastawienie na obronę. W odpowiedzi na zagrażające sytuacje rodzinne w psychice dzieci powstają mechanizmy obronne, tworzą się też schematy funkcjonowania ułatwiające przetrwanie w trudnych warunkach, dzieci wyrastają w przekonaniu, że są niepotrzebne, nieważne, że nie mają prawa realizować swoich potrzeb, że nie mogą nikomu zaufać, a nawet wierzą, że to one są winne temu, iż rodzic pije. Dlatego powstają programy adresowane do dzieci z rodzin związanych z problemem alkoholowym.
Grupy Alateen przeznaczone są dla nastolatków, dzieci i młodzieży do lat 18, na których życie wpłynął alkoholizm któregoś z rodziców lub innej, bliskiej osoby. Natomiast dzieci alkoholików w wieku 7-8 do 12 lat mogą spotykać się grupach o nazwach Alatot. Założenia terapeutyczne obu grup są oparte o zasady Programu Dwunastu Kroków.
3. DDAGrupy są adresowane do osób, które mają doświadczenia bycia dzieckiem w rodzinie z problemem alkoholowym, które to doświadczenia pozostawiają w psychice dziecka trwałe ślady, które determinują uczucia, myśli i zachowanie także dorosłym życiu, rozszerzając się niekiedy na kontakty pozarodzinne. Ślady te tworzą tzw. syndrom DDA - specyficzną konstrukcję psychiczną, powodującą problemy w funkcjonowaniu psychicznym i społecznym dorosłego dziecka alkoholika. W ostatnich latach, wzorem Stanów Zjednoczonych, grupy Dorosłych Dzieci Alkoholików zaczęły powstawać na terenie Polski. Powstały też profesjonalne programy terapeutyczne dla tych osób.

Kościół Katolicki a pomoc osobom w chorobie alkoholowej.

„Aby walczyć z alkoholem nie wystarcza wiedza. Tu potrzeba wielkiego idealizmu, tu potrzeba świętej i mocnej woli...”

Ks. Adam Pawłowski

„Pomóc drugiemu człowiekowi znaczy najczęściej dotknąć ran, które mu zadano. To znaczy użyczyć swoich pleców, aby choć część brzemienia, które spadło na niego, samemu ponieść...”

Ks. A. Zwoliński

Te dwa cytaty oddają nastawienie kościoła katolickiego do sposobu zwalczania patologii społecznej, jaką jest alkoholizm. Jest to definicja postaw kościoła wobec problemu. Zdaniem animatorów ruchu trzeźwościowego pracujących społecznie w parafiach, człowiek uzależniony, okaleczony wewnętrznie, wymaga przede wszystkim akceptacji, oczekuje empatii. On sam siebie nie akceptuje, nienawidzi siebie i innych, ma poczucie winy, nie mając poczucia choroby. Jest osaczony i poraniony. Kościół katolicki jest miejscem, gdzie mozolnie, dzień po dniu będzie uczył się żyć inaczej, na nowo, będąc jednak alkoholikiem do końca życia – tyle, że alkoholikiem trzeźwym. Najstarszą tradycję w zwalczaniu choroby alkoholowej oraz pomocy osobom uzależnionym w łonie kościoła ma organizacja pod nazwą Bractwo Trzeźwości.

BRACTWO TRZEŹWOŚCI.

Jego powstanie datowane jest na koniec XIX wieku oraz okres międzywojenny. Po II wojnie światowej Polska znalazła się w tzw. Bloku Państw Demokracji Ludowej. Swobody działania kościoła katolickiego oraz innych stowarzyszeń religijnych zostały drastycznie ograniczone. W latach 1949 – 50 władza państwowa ograniczyła, a praktycznie zlikwidowała możliwość prowadzenia przez organizacje religijne działalności innej niż duszpasterska. Ucierpiały na tym szpitale, przedszkola, ochronki, domy dziecka, domy opieki prowadzone przez te organizacje.

W wyniku tych działań Bractwa Trzeźwości uległy rozwiązaniu. W ich miejsce kościół katolicki zawiązał duszpasterstwa trzeźwości.

Możliwości zmian pojawiły się dopiero w latach 80 – tych.

Dnia 19 września 1982 roku odbyła się na Jasną Górę pielgrzymka apostołów trzeźwości z całej Polski – kapłanów i świeckich. Tam właśnie proklamowano reaktywowanie działalności dawnych Bractw Trzeźwości pod nazwą

„Ruch Trzeźwości im. św. Maksymiliana Kolbego”.

Bractwa Trzeźwości działają w parafiach, między innymi w krakowskim kościele Bożego Ciała, a także kościele pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbego. Członkami bractwa są najczęściej właśnie apostołowie trzeźwości – abstynenci, którzy zdeklarowali abstynencje do końca życia i udokumentowali ten fakt wpisując się do Księgi Trzeźwości wyłożonej w kościele w okresie Wielkiego Postu.

Zdarza się i tak, że te właśnie osoby są potem „zapraszane” do pracy w bractwie przez proboszcza danego kościoła. Animatorami są również osoby, które z różnych pobudek zaangażowały się w pracę trzeźwościową: są wśród nich „DDA” – Dorosłe Dzieci Alkoholików, trzeźwi alkoholicy, żony alkoholików, oraz inni członkowie rodzin z problemem alkoholowym. Do pracy przygotowuje ich Studium Trzeźwości działające przy Krakowskiej Kurii. Wykłady, spotkania z terapeutami pomagają poznać chorobę, nauczyć się rozmawiać z człowiekiem chorym i wiedzieć, jak z nim postępować. Bractwo prowadzi moderator – człowiek, który ukończył Studium Trzeźwości. Kapłan natomiast „czuwa” nad atmosferą, pomaga, wspiera.

Tego uczą przychodzących po poradę „trzeźwi alkoholicy”:

1. Nie pomagaj załatwiać fałszywych zwolnień chorobowych

2. Nie szukaj go po knajpach, melinach, miejscach gdzie pije

3. Nie pierz, nie sprzątaj, nie gotuj, nie prasuj specjalnie dla niego

4. Np. podaj obiad o wyznaczonej godzinie, nie czekaj specjalnie

5. Nie kłam do znajomych, przyjaciół, pracodawców: śpi, jest zmęczony, nie może podejść do telefonu, choruje

6. Nie pozwól by sprzedawał wyposażenie domu z przeznaczeniem na alkohol

7. Nie zezwalaj na bicie siebie oraz rodziny

8. Nie bój się wezwać policji, gdy w domu są awantury

OŚRODKI STACJONARNE KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO.

Bardzo ważnym miejscem w pracy trzeźwościowej kościoła katolickiego jest Zakroczyn. Tam właśnie w roku 1968 powstał Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości Warszawskiej Prowincji Braci Mniejszych Kapucynów.

Za zgodą władzy kościelnej ukazuje się dwumiesięcznik ośrodka „Trzeźwymi bądźcie”. Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości prowadzi bardzo szeroką i różnorodną działalność:

1. Kursy – rekolekcje pomagające kształtować postawy abstynenckie i trzeźwościowe.

2. Dni skupienia liderów apostolstwa trzeźwości.

3. Dni skupienia grup rodzinnych Al – anon.

4. Rekolekcje dla alkoholików trzeźwiejących.

Te formy pracy kontynuuje Krzeszów – gdzie organizuje się dni skupienia i modlitwy anonimowych alkoholików, w Rybniku – Chwałowicach organizuje się śląskie dni skupienia i modlitwy dla trzeźwiejących alkoholików i osób współuzależnionych, w Swarzewie organizuje się dni skupienia dla rodzin z problemem alkoholowym.