Stosunki syntagmatyczne i paradygmatyczne
à Związki syntagmatyczne istnieją w tekście (in presentia).
Syntagma (ciąg składniowy, grupa składniowa, fraza) – zbiór wyrazów zespolonych kategorialnymi związkami syntaktycznymi(gramatycznymi). Definicja ta akcentuje fakt współwystępowania wyrazów w ciągu ich powiązania tymi związkami. Syntagma wynika z linearnego charakteru języka. Istnieją nie tylko na poziomie zdania, ale też niżej. àde Saussure.
Relacje syntagmatyczne zachodzą między formami mogącymi się ze sobą łączyć (np. pis- i -arz).
à Związki paradygmatyczne wynikają z asocjacji (in absentia) – poza tekstem, np. dłu+ość, szerok+ość, pa n/k/s/ł/ rować +nad +kimś.
Paradygmat - zbiór słów lub form wyrazowych należących do danego leksemu, uporządkowanych wg określonej zasady, najczęściej wg ustalonego porządku, kategorii językowych i ich wartości.
Relacje paradygmatyczne zachodzą między formami wykluczającymi się wzajemnie (np. pis- i -ać lub -arz). Są to związki miedzy sąsiadującymi ze sobą elementami określonego ciągu wyrazów, współtworzącymi jednostkę wyższego rzędu.
1
warycki