51_06.pdf

Konst ruktorów

Rozwiązanie zadania powinno zawierać schemat elektryczny i zwięzły

opis działania. Model i schematy montażowe nie są wymagane. Przy−

słanie działającego modelu lub jego fotografii zwiększa szansę na na−

grodę.

Ponieważ rozwiązania nadsyłają czytelnicy o różnym stopniu zaawan−

sowania, mile widziane jest podanie swego wieku.

Ewentualne listy do redakcji czy spostrzeżenia do erraty powinny być

umieszczone na oddzielnych kartkach, również opatrzonych nazwi−

skiem i pełnym adresem.

Prace należy nadsyłać w terminie 45 dni od ukazania się numeru EdW

(w przypadku prenumeratorów – od otrzymania pisma pocztą).

Zadanie nr 49

Temat, a właściwie tematy niniejszego za−

dania, zaproponowało kilka osób. Już

w pierwszym roku istnienia EdW pojawi−

ły się propozycje zbudowania licznika

dwukierunkowego, rozróżniającego kie−

runek ruchu. Tomasz Figura z Gostynia

oraz Sławomir Kosieradzki z Sokołowa

Podlaskiego upominali się o dwukierun−

kowy licznik do nawijarki cewek (trans−

formatorów). Chodzi o to, by licznik

uwzględniał także cofanie karkasu (odwi−

janie drutu). Natomiast Jacek Stolarczyk

z Łodzi zaproponował budowę automa−

tycznego włączania/wyłącznika oświetle−

nia, który rozpoznawałby, ile osób weszło

do pomieszczenia, a ile z niego wyszło,

i po wyjściu ostatniego gasiłby światło.

W obu wypadkach trzeba rozróżniać kieru−

nek ruchu obiektu.

A oto oficjalny temat zadania 49:

niach w czasie masowych imprez, a nawet

do sterowania oświetleniem w małych po−

mieszczeniach.

Załóżmy, że do nawijarki potrzebny będzie

licznik 4−cyfrowy. Do roli automatycznego

sterownika oświetlenia pokoju wystarczy

pojemność licznika równa 7 lub 8 (do ła−

zienki wystarczyłoby mniej...).

Jak zwykle zastrzegam, że najciekawsze

projekty (myślę, że nadeślecie działające

modele), w postaci oryginalnej lub po

przerobieniu na wersję z SMD, mogą zo−

stać opublikowane w dziale Elektronika−

2000. Zresztą jeden taki projekt już wcze−

śniej trafił do Redakcji.

Zaprojektować dwukierunkowy licznik

rozróżniający kierunek ruchu obiektu,

i zwiększający lub zmniejszający stan licz−

nika stosownie do wykrytego kierunku.

Układ tego typu to coś więcej, niż nieprak−

tyczna ciekawostka. Znajdzie zastosowa−

nie choćby właśnie w nawijarkach cewek,

jako licznik osób w dużych pomieszcze−

Rozwiązanie zadania nr 45

Temat zadania 45 brzmiał: Zaprojektować

układ przypominający o konieczności

podlania kwiatów.

Wbrew pozorom zadanie wcale nie było ła−

twe, jak mogłoby się wydawać. Nadesłaliście

kilkadziesiąt rozwiązań, z czego blisko dwa−

dzieścia to działające modele. Jestem bardzo

zadowolony z nadesłanych rozwiązań. Znów

kilka osób odważyło się przysłać prace do

Szkoły po raz pierwszy i znów okazało się, że

zaproponowali dobre rozwiązania i otrzymają

upominki, a nawet nagrody. Oczywiście, nie−

którzy uczniowie naszej Szkoły popełnili

istotne błędy iich schematy zostaną wykorzy−

stane w rubryce „Co tu nie gra?”. W przypad−

ku początkujących jest to zresztą zupełnie

normalne, zauważyliście zresztą, że nie poda−

ję tam nazwisk. Gorzej, gdy ewidentne błędy

notorycznie popełniają osoby uważające się

za średnio zaawansowanych czy nawet zaa−

wansowanych elektroników.

Pozwolę tu sobie na małą dygresję. Przez

cztery lata istnienia Szkoły przeanalizowa−

łem już kilka tysięcy prac. Cieszę się, że

niektórzy Koledzy, którzy zaczynali cztery

lata temu od nieporadnych, ewidentnie

błędnych schematów, z czasem doszli do

bardzo dobrego poziomu, a ich obecne pra−

ce są znakomite. Nie cytuję listów na ten te−

mat, ale przy okazji każdego zadania spoty−

kam stwierdzenia, że dopiero EdW i Szkoła

Konstruktorów umożliwiły tworzenie wła−

snych układów. Serdecznie gratuluje postę−

pu nie tylko uczestnikom, ale także tym,

którzy nadal nie mają odwagi nadsyłać

swoich propozycji, a rozwiązują niemal

każde zadanie tylko na własny użytek i po−

tem porównują z rozwiązaniami nadesłany−

mi do Redakcji.

Elektronika dla Wszystkich

Szkoła

Szkoła Konstruktorów

Muszę tu poruszyć bardzo ważną sprawę. Na

początku istnienia Szkoły obawialiśmy się

w Redakcji, że będą nadchodzić liczne prace

żywcem zerżnięte z literatury, podpisane jako

własne. Okazało się, że takich prac było po−

mijalnie mało, dosłownie kilkanaście na

czterdzieści pięć rozwiązanych zadań.

Ujawniły się natomiast inne problemy. Nie−

którzy nadsyłali niechlujne bazgroły i mode−

le „jakby psu z gardła wyciągnięte”. Obecnie

jest ich zdecydowanie mniej, a dokumentacja

jest generalnie znacznie porządniejsza.

Zaobserwowałem też inne zjawiska. Pewna

grupa osób przysyła opracowania, które

określiłbym jako „rzemieślnicze”: ładne, po−

rządnie wykonane, ale nie zawierające twór−

czej myśli − ot po prostu złożenie kilku blo−

ków znanych z literatury.

Oprócz „rzemieślników”, którzy są w mniej−

szości, prace nadsyłało wielu „artystów”. „Ar−

tystami” nazywam Kolegów, którzy zwykle

mają świetne idee, ale pracom brak wykoń−

czenia, dopracowania i przysłowiowego za−

mknięcia całości w obudowę. „Artysta” często

wyważa otwarte drzwi − tworzy od zera to, co

jest (lub przynajmniej powinno być) po−

wszechnie znane, i o czym można przeczytać

choćby w EdW. Z przyjemnością stwierdzam,

że w ramach Szkoły udało się pomóc wielu ta−

kim „artystom”. Zwrócili oni uwagę na wy−

gląd płytek, praktyczną przydatność, problem

zasilania, obudowy, dokumentacji, itd.

Prawdziwy konstruktor musi mieć bowiem ce−

chy zarówno „rzemieślnika”, znającego dobrze

podstawy warsztatu konstruktora, ale też powi−

nien mieć przynajmniej trochę z „artysty” −

fantazję, wyobraźnię, ciekawość, niepokój

twórczy − tę iskrę pozwalającą tworzyć coś

oryginalnego. Choć może ta iskra to cecha

wrodzona, jednak ogromnie wiele dają ekspe−

rymenty. Nie mniej ważne jest nabranie przy−

zwyczajenia, by NAJPIERW MYŚLEĆ , POTEM

ROBIĆ , anie odwrotnie. Zprzyjemnością odno−

towuję coraz więcej przemyślanych projektów

poprzedzonych wnikliwą, całościową analizą

problemu. Bardzo się cieszę, że coraz mniej

prac pochodzi od „papierowych” teoretyków,

a coraz więcej od pełnokrwistych eksperymen−

tatorów. A eksperymenty, oprócz poparzonych

palców, zniszczonych podzespołów, poplamio−

nych ubrań, zawsze mają pozytywne skutki.

Czasem zupełnie niespodziewane. Oto przy−

kład − fragment listu Jarka Markiewicza

z Zielonej Góry: (...) Budowa, a zwłaszcza te−

stowanie tego układu, spotkały się z niewiary−

godnym poparciem mojej rodziny. Dlaczego?

Dlatego że chyba po raz pierwszy w życiu pod−

lałem kwiaty.

No i proszę! Cała rodzina jest zadowolona!

Szczególne gratulacje należą się najmłod−

szym uczestnikom Szkoły . Oczywiście ich

prace zawierają niedoróbki i błędy, ale sam

fakt, że podejmują się niełatwego zadania

i w znacznej części prawidłowo je realizują,

zasługuje na najwyższe uznanie! To naprawdę

nie jest samo przez się zrozumiałe, że 11− czy

12−latek proponuje układ elektroniczny wła−

snego pomysłu! Wielki szacunek i podziw bu−

dzą samodzielne opracowania 12− ... 14−lat−

ków. Zazwyczaj ze względu na dużą liczbę

prac oraz konieczność omówienia tematu, nie

mogę poświęcić tym najmłodszym zbyt dużo

miejsca. Kochani, nie zniechęcajcie się faktem,

że nie zawsze znajdziecie dokładniejsze

omówienie swoich prac − analizujcie schematy

i pomysły innych, uczcie się. I bierzcie udział

w Szkole. Błędy w pracach nadsyłanych do

Szkoły są jak najbardziej normalne. Jak zau−

ważyliście, nikt nigdy nie jest ośmieszony, co

najwyżej nie znajdzie żadnej wzmianki na

swój temat. To dotyczy najmłodszych i

początkujących uczestników. Natomiast nie−

którzy starsi Koledzy, na szczęście są to jedno−

stki, tak ucieszyli się z możliwości zaistnienia

na łamach EdW(nie tylko wSzkole), że zaczę−

li tworzyć „masówkę” − układy byle jakie, ni−

komu niepotrzebne, niedopracowane, a na do−

miar złego albo nie sprawdzone, albo co gorsza

− świadomie „puszczone” z błędami. Tacy zde−

cydowanie za wcześnie zaczęli się uważać za

konstruktorów. Kilku takim Kolegom zwróci−

łem uwagę indywidualnie na niebezpieczeń−

stwa wynikające z obrania takiego kierunku.

Gratuluję więc wszystkim młodym Uczestni−

kom Szkoły i zachęcam do rozwiązywania

następnych zadań.

A teraz przechodzimy do bieżącego zadania.

Uwagi ogólne

Spośród kilkudziesięciu uczestników tylko

kilku zdecydowało się na układy czasowe

i liczniki. Bogusław Kaleta z Libiąża zapro−

ponował prosty timer z kostką CMOS 4541,

bramkami 4093 i fotoelementem. Rzeczywi−

ście, prawdopodobnie ten jeden układ czaso−

wy 4541 wystarczy − przy zastosowaniu ma−

ksymalnego stopnia podziału (65536) i naj−

większych realnie elementów 1

F (foliowy

stały) 10M

uzyskany okres wyniesie kilka−

naście dni.

Marcin Piotrowski z Białegostoku oprócz

niemal identycznego schematu nadesłał także

bardziej skomplikowany model z trzema ko−

stkami. Uważam jednak, że pierwszy sche−

mat jest lepszy, bo prostszy, a ewentualna od−

chyłka czasu w granicach ±30% nie ma zna−

czenia. Płytkę czasomierza można zobaczyć

na fotografii 1. Drugi model z elektrodami to

czujnik rezystancyjny.

Fot. 1 Marcin Piotrowski

Punktacja

Szkoły Konstruktorów

Krzysztof Kraska z Przemyśla i Marcin

Wiązania z Gacek chcą zliczać dni za po−

mocą fotoelementu wykrywającego zmrok

i świt. Prościutki, elegancki i według za−

pewnień Krzysztofa − wypróbowany

w praktyce model pokazany jest na foto−

grafii 2 . Układ zawiera licznik 4017, gene−

rator z melodyjką, fotoelement i układ

opóźniający RC.

Dariusz Knull Zabrze 53

Marcin Wiązania Gacki 44

Paweł Korejwo Jaworzno 29

Marcin Piotrowski Białystok 23

Jarosław Kempa Tokarzew 22

Piotr Wójtowicz Wólka Bodzechowska 22

Krzysztof Kraska Przemyśl 20

Tomasz Sapletta Donimierz 18

Rafał Wiśniewski Brodnica 18

Bartłomiej Stróżyński Kęty 17

Mariusz Nowak Gacki 15

Jarosław Chudoba Gorzów Wlkp. 13

Barbara Jaśkowska Gdańsk 13

Krzysztof Nytko Tarnów 12

Grzegorz Kaczmarek Opole 10

Jakub Mielczarek Mała Wola 10

Radosław Koppel Gliwice 9

Bartosz Niżnik Puławy 9

Arkadiusz Antoniak Krasnystaw 8

Roland Belka Złotów 8

Maciej Ciechowski Gdynia 8

Marek Grzeszyk Stargard Szcz. 8

Michał Kobierzycki Grójec 8

Łukasz Malec Tomaszów Lub. 8

Bartłomiej Radzik Ostrowiec Św. 8

Fot. 2 Krzysztof Kraska

Na fotografii 3 pokazany jest model Marci−

na. Co prawda z uwagi na stopień komplika−

cji nie spełnia on warunków zadania, jednak

trzeba przyznać, że Marcin jako jeden z nie−

wielu pomyślał o tym, by nie budzić domow−

ników zaraz o świcie. Wprowadził dodatko−

wy licznik pozwalający opóźnić moment

włączenia sygnalizatora o 5 lub 9 godzin (li−

cząc od świtu). W tym miejscu gratuluję

wszystkim, którzy pomyśleli o tym, by układ

nie zadziałał o świcie.

Elektronika dla Wszystkich

Szkoła Konstruktorów

Oczywiście znacznie lepiej byłoby urucha−

miać sygnalizator od razu po zapadnięciu

zmroku − wtedy nie trzeba żadnych układów

opóźniających. Żeby to osiągnąć wystarczy

dosłownie jeden inwerter (tranzystor), umie−

szczony pomiędzy fotoelementem a liczni−

kiem (choćby właśnie 4017, w którym wej−

ście „ze szmitem” reaguje na rosnące zbo−

cze). I tego zabrakło mi w omawianych pra−

cach obu stałych uczestników, stąd brak na−

gród za skądinąd ciekawy pomysł. Dosłow−

nie o włos od nagrody był więc Krzysztof

Kraska i jego prościutki układzik.

lizowania i porównania zamieszczonych dalej

schematów. Zwróćcie uwagę, jakie oryginalne

pomysły mieli poszczególni Koledzy.

Autorem układu pokazanego na rysunku

1a jest Sylwester Chołuj z Radomia. Można

powiedzieć, że jest to „klasyczny” schemat.

Podobny jest schemat wykrywacza Marcina

Piotrowskiego (fot. 1). Stan sondy oraz fotoe−

lementu na bieżąco sprawdzają dwa wejścia

tej samej bramki U1A. Przez cały czas pracy

urządzenia płynie niewielki prąd w obu tych

obwodach, a na czujniku stale występuje na−

pięcie. Gdy gleba wyschnie, zostanie urucho−

miony generator U1C o małym współczynni−

ku wypełnienia. Teoretycznie sygnalizator bę−

dzie działał aż do zapadnięcia zmroku. Rezy−

stor szeregowy R6 (180k

Rys. 3 Sygnalizator Łukasza Malca

Fot. 5 Łukasz Malec

Fot. 3 Marcin Wiązania

Podobny układ zaproponował Łukasz Malec

z Tomaszowa Lubelskiego. Schemat można

zobaczyć na rysunku 3 , a model na fotogra−

fii 5 . Tu dodatkowo występuje układ

opóźniający C1R3D1, który blokuje reakcję,

gdyby fotoelement został na krótko oświetlo−

ny np. światłami przejeżdżającego samocho−

du. W tym projekcie wprowadzony celowo

obwód C2R4 spowoduje, że układ zareaguje

tylko raz dziennie, gdy pojawi się światło.

Rysunek 4 i fotografia 6 przedstawiają sy−

gnalizator autorstwa Piotra Wójtowicza

z Wólki Bodzechowskiej. Również układ

Spośród innych rozwiązań chciałbym odnoto−

wać propozycję Radosława Dylika z Wło−

cławka. Zamiast sygnalizatora, proponuje on

miernik wilgotności z LM3914 i linijką LED−

ów pokazany na fotografii 4 . Co prawda nie

spełnia on warunków zadania (trzeba pamię−

tać o zmierzeniu wilgotności przez naciśnięcie

przycisku), jednak pomysł jest ciekawy, a do−

kumentacja porządna i starannie wykonana.

Muszę też wspomnieć o pięciu (!) listach

z propozycjami Jacka Koniecznego z Pozna−

nia. Jacek przysłał ciekawe pomysły zarówno

elektroniczne, jak i mechaniczno−elektryczne,

jak sprawdzać wilgotność gleby. Niestety, po−

dał tylko idee. W Szkole Konstruktorów naj−

bardziej cenne są rozwiązania praktyczne.

Dlatego serdecznie zachęcam Jacka, by zaczął

realizować swe ciekawe pomysły w praktyce.

Wtedy sam się przekona, które są realne, które

zbyt trudne do realizacji, a które zupełnie chy−

bione. Doceniam jednak zapał twórczy i przy−

znaję mu upominek.

) zmniejsza napię−

cie zasilające układ scalony, co radykalnie ob−

niża pobór prądu. Niestety, rezystor ten może

drastycznie zmniejszyć głośność buzzera,

który w czasie alarmu potrzebuje mniej więcej

1mAprądu i najprawdopodobniej odezwie się

tylko na czas wyznaczony przez pojemność

kondensatora filtrującego C5. Dlatego można

rozważyć sens modyfikacji wg rysunku

1b i jednoczesne radykalne zwiększenie C2

(np. 100µ F) i zmniejszenie R5 (np. 33kΩ

Rys. 1 Propozycja Sylwestra Chołuja

Piotra jest oszczędny, a napięcie na czujni−

ku pojawia się tylko na krótki czas. Co ja−

kiś czas (wyznaczony przez R3C1) spraw−

dzany jest stan fotoelementu i czujnika wil−

goci. Gdy jest widno, a gleba jest sucha, na

wyjściu bramki UB pojawia się stan niski,

który blokuje generator UA i ustawia jego

wyjście (nóżka 3) w stan wysoki. Jedno−

cześnie ujemny impuls o czasie wyznaczo−

nym przez R5C2 (około 10s) uruchomi

buzzer. Układ jest bardzo dobry, a model

wykonany starannie. Osobiście

przyłączyłbym jednak nóżkę 2

UA do nóżki 1, a nie do nóżki

4 i zwiększyłbym C1. Pozwoli

to wyeliminować R5C2 i za−

pewni wielokrotną sygnaliza−

cję jeszcze tego samego dnia

(nadejście zmroku wyzeruje

Na rysunku 2 można zobaczyć schemat Ro−

berta Ulaskiego z Grójca. Układ jest z zało−

żenia oszczędniejszy. Generator z bramką

U1A pracuje tylko wtedy, gdy jest widno.

I co ważniejsze, w stanie spoczynku nie ma

napięcia na czujniku. Pojawia się ono tylko

na czas wyznaczony przez C2R4. Obaj wy−

mienieni Koledzy oprócz punktów otrzymują

upominki za swe prace teoretyczne.

Fot. 4 Radosław Dylik

Czujniki

wilgotności

Zdecydowana większość propozycji to czujniki

wilgotności gleby − prawie wszystkie wyposa−

żone w fotoelement. Tym razem zacznę od prac

najlepszych. Serdecznie zachęcam do przeana−

Rys. 2 Układ Roberta Ulaskiego

Elektronika dla Wszystkich

Szkoła Konstruktorów

układ). Piotr za swój układ otrzymuje sie−

dem punktów i nagrodę.

Może to nastąpić jedynie w krótkich chwi−

lach, gdy na R5 będzie stan wysoki podawa−

ny z wyjścia generatora U1Aprzez fotorezy−

stor. W tym sa−

mym czasie stan

niski podawany

jest na elektrodę

E1. Jeśli gleba

jest wilgotna, na

drugiej elektro−

dzie (E2) też wy−

stąpi stan niski,

co uniemożliwi

rozładowanie

C1. Taki nieco−

dzienny sposób

działania zda eg−

zamin, a jedyną

istotną wadą jest pozostawanie elektrolita

C1 bez napięcia w stanie spoczynku. Wy−

starczy jednak zamienić miejscami R3 i C1.

Bardzo ciekawą pracę nadesłał Bartłomiej

Radzik z Ostrowca Święt. Bartek przepro−

wadził szereg eksperymentów. Zbadał na

przykład, jakie napięcia dają ogniwa che−

miczne w postaci dwóch różnych elektrod

wbitych w ziemię doniczki (niektóre nawet

kilkaset miliwoltów). Ze względu na różny

skład „elektrolitu” ostatecznie zdecydował

się jednak na czujnik rezystancyjny i po „za−

stosowaniu kilku chwytów układowych” sto−

czył „zaciętą walkę z mikroamperami”.

Schemat układu pokazany

jest na rysunku 6 , a pracu−

jący model na fotografii 8 .

W przeciwieństwie do

wszystkich poprzednich

układów, tu rezystancja

pomiarowa czujnika włą−

czona jest w obwód sprzę−

żenia zwrotnego generato−

ra B1. Dzięki temu na

czujniku występuje prze−

bieg zmienny, praktycznie

bez składowej stałej.

Czym większa rezystancja

gleby, tym mniejsza czę−

stotliwość. Minimalną

częstotliwość wyznacza

rezystor R3. Rezystory R1,

R2 (wystarczy jeden) wy−

znaczają częstotliwość

maksymalną.

Gdy gleba jest wilgotna i częstotli−

wość duża, kondensator C2 nie zdą−

ży się rozładować w czasie trwania

stanu niskiego i na wyjściu bramki

B2 utrzymuje się ciągle stan niski

Generator B3 nie pracuje.

Gdy częstotliwość B1 spadnie, C2

zdąży się rozładować poniżej progu

przełączania B2 i na nóżce 9 B3 po−

jawią się impulsy prostokątne

o częstotliwości około 5Hz. Gene−

rator B3 o częstotliwości akustycz−

nej uruchomi przetwornik piezo (membrana

bez generatora). Pracujący stale generator B4

dodatkowo bramkuje pracę B3, w rezultacie

sygnał alarmowy ma postać dwóch lub trzech

krótkich pisków powtarzanych co kilkana−

ście... kilkadziesiąt sekund. Przycisk S1 po−

zwala sprawdzić stan wilgotności w dzień

(miganie diody D2 − zbyt sucho). Dioda D5

obniża trochę napięcie zasilające i tym sa−

mym pobór prądu. Przełącznik S3 należy ze−

wrzeć w końcowym okresie pracy baterii. S2

i LED−y D6, D7 pozwalają sprawdzić stan

baterii.

Autor pisze „dzięki nietypowemu włączeniu

fotorezystora uzyskałem przydatny efekt −

w nocy układ wydaje serie ultradźwięków

(...), zwiększa się szansa na trafienie w czę−

stotliwość odstraszającą komary. (...) wielką

czułość urządzenia wykorzystałem do bada−

nia pięciu kwiatków jednocześnie. ”.

Rys. 4 Sygnalizator Piotra Wójtowicza

Fot. 6 Piotr Wójtowicz

Fot. 8 Bartłomiej Radzik

Podobny układ, pokazany na rysunku 5 i fo−

tografii 7, zaproponował Eryk Kaczmar−

czyk z Chełmka. Generator U1A pracuje tu

stale, a bramka U1C sprawdza stan fotoele−

mentu i czujnika wilgotności. Aby urucho−

mić brzęczyk, należy rozładować C1 przez

D3. Nastąpi to tylko wtedy, gdy na obu wej−

ściach U1C będzie stan wysoki.

Fot. 7 Eryk Kaczmarczyk

Rys. 6 Układ Bartłomieja Radzika

Rys. 5 Propozycja Eryka Kaczmarczyka

Podał też, że pobór prądu wspoczynku wyno−

sił 5...23µ A, zależnie od egzemplarza układu

scalonego, co uznał za wynik niezbyt dobry.

Choć rzeczywiście układ można zmodyfiko−

wać i zmniejszyć pobór prądu (np. zastosować

piezo z generatorem, usunąć generator B4,

zmniejszyć częstotliwości B1, B3), ekspery−

menty, wnioski iukład Bartka oceniłem najwy−

żej. Otrzymuje on osiem punktów i nagrodę.

Staranny model wykonał cytowany już

Jarek Markiewicz z Zielonej Góry − patrz

Elektronika dla Wszystkich

Szkoła Konstruktorów

fotografia 9 . Schemat pokazany jest na ry−

sunku 7 . Jak widać, układ dopiero po wysch−

nięciu gleby zostaje uruchomiony, sprawdza,

czy jest jasno i uruchamia brzęczyk.

stan wilgotności raz dziennie, ale nie rano,

tylko o zmroku. W momencie ogłaszania te−

go zadania zaprojektowałem taki właśnie

układ z wykorzystaniem kostki 4093 w we−

rsji SMD. Model można zobaczyć na foto−

grafii 10 . Układ zostanie opisany w najbliż−

szym czasie jako projekt E−2000.

Chciałbym jeszcze nadmienić o kilku cieka−

wych pracach i starannych modelach.

Interesujące (jak zwykle) rozważania nade−

słała Barbara Jaśkowska z Gdańska. Po

analizie również zdecydowała się na umie−

szczenie czujnika rezystancyjnego w obwo−

dzie generatora, jak na rysunku 6. Wykonała

model pokazany na fotografii 11 . Model

działa mimo kilku istotnych niedoróbek.

modelu z fotografii 15 . Natomiast Paweł

Korejwo wykonał model widoczny na foto−

grafii 16 . Tym razem Paweł, który jest czę−

stym uczestnikiem Szkoły, stworzył słabszy

projekt. Mogę go pochwalić za oryginalną

nazwę − jego sygnalizator to PRZYPOMINAJ −

KA . Choć jego układ w stanach ustalonych

powinien działać dobrze, wątpliwości budzą

obwody sterowania jasnością i sygnalizacji,

gdzie nie ma żadnych przerzutników Schmit−

ta. Dlatego podczas powolnych zmian oświe−

tlenia lub spadku napięcia baterii, mogą poja−

wić się niespodzianki.

Fot. 9 Jarosław Markiewicz

Fot. 13 Krzysztof Budnik

Rys. 7 Układ Jarka Markiewicza

Fotografia 12 pokazuje elegancki model

Marka Grzeszyka z Stargardu Szczeciń−

skiego. Dość skomplikowany układ (nie

spełniający przez to w pełni warunków zada−

nia) jest modyfikacją projektu z Elektora

6/96. Zaletą jest brak napięcia stałego na

czujniku.

Pięciu ostatnio wymienionych Kolegów

podzieli pomiędzy siebie główną pulę nagród.

Niestety, żaden z zaproponowanych układów

nie trafi do działu E−2000 jako projekt. Podsta−

wową wadą wszystkich jest fakt, że mogą one

zacząć działać i co jakiś czas będą działać

o świcie − czyli latem o godzinie piątej a nawet

wpół do czwartej. Nie tylko omówione właśnie

sygnalizatory mają taką właściwość − wszystkie

propozycje układowe nie dają możliwości za−

blokowania dźwięku w godzinach porannych.

Zwróćcie uwagę − zastosowanie fotoele−

mentu jeszcze nie rozwiązuje problemu.

Niewiele go zmniejsza, ponieważ przesuwa

ewentualny alarm z głębokiej nocy na wcze−

sne godziny ranne, co praktycznie nic nie

daje. Wściekłość domowników obudzonych

o wpół do czwartej nad ranem będzie taka

sama jak obudzonych wpół do trzeciej. Nie−

wątpliwie ten z pozoru drobny niedostatek

po pewnym czasie użytkowania dałby się

we znaki. Ale wadę tę można w prosty spo−

sób usunąć. Wystarczy, by układ sprawdzał

Fot. 14 Łukasz Cyga

Fot. 11 Barbara Jaśkowska

Fot. 15 Łukasz Malarek

Fot. 12 Marek Grzeszyk

Fot. 16 Paweł Korejwo

Fot. 10 Płytka układu Piotra Góreckiego

Fotografia 13 pokazuje model Krzysztofa

Budnika z Gdyni. Łukasz Cyga z Chełmka

przysłał model pokazany na fotografii 14 .

Łukasz Malarek z Zawiercia jest autorem

Ireneusz Redek zBełchowa przysłał oryginal−

ny w formie sygnalizator tranzystorowy poka−

zany na fotografii 17 . Spośród autorów pozo−

stałych prac teoretycznych i praktycznych wy−

Elektronika dla Wszystkich

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: