040 Ekspedycja.pdf

Rozdział I

Chociaż na górze słońce paliło ostro i rozgrzewało

powietrze do żaru, tutaj na dole panował chłód i pachniało

zgnilizną. Michał Jasiołd, który przez chwilę przyglądał się

Hance ustawiającej niwelator na brzegu wykopu opuścił

głowę, wyjął z kieszeni rozpiętej koszuli bloczek i paroma

kreskami narysował nogi dziewczyny, tuż nad nimi stanik

kostiumu kąpielowego, ledwie zaznaczył pochyloną głowę i

ręce wyciągnięte w stronę przyrządu. Ten skrót postaci

widzianej z dołu pod tak ostrym kątem warto było

zapamiętać. Schował bloczek, lekko strzelił palcami

odganiając rozleniwioną muchę, która łaziła po leżącym mu

na kolanach arkuszu papieru milimetrowego i wpatrzył się w

kratownicę wiszącą przed nim na ścianie. Kratownica

dotykała dna, to był ostatni profil.

Chwilę przyzwyczajał oślepione oczy do ciemniejszego

wnętrza wykopu, potem chwycił zieloną kredkę. Właściwie

nic prawie nie było już do rysowania. Ze ściany wystawały

niezbyt równo odpiłowane przekroje czterech belek, między

nimi tkwił jakiś kamień. To już narysował, została tylko

najniższa warstwa, czarnozielony gładki ił, jakby nieco tłusty.

Od trzech dni wydobywali z wykopu już wyłącznie to błotko,

od czasu do czasu trafiały się jeszcze jakieś kawałki ceramiki,

niewiele zresztą, po całym dniu kilkanaście sztuk w skrzynce.

Jasiołd wiedział, że stary był skłonny skończyć ten wykop już

wczoraj, a może nawet przedwczoraj, tym bardziej więc był

zły, że tkwi tu teraz owiązany w pasie liną, której drugi

koniec przymocowany jest do rosnącej na górze topoli, boi

się ruszyć, mimo, że nogi w gumiakach zanurzonych w

zimnym błocie pokrywającym dno niemal mu zdrętwiały, i

nie może nawet porozmawiać z Hanką, bo nie wolno się

głośno odzywać.

Jasiołd przyjechał do Lubczy nieco później niż cała ekipa,

zdecydował się nagle. Wybierał się właśnie na obóz

wędrowny w Bieszczady, kiedy pewnego wieczora odwiedził

go cioteczny brat, Marian Zakrzewski, z którym widywał się

ostatnio raczej rzadko. Nie można powiedzieć, żeby łączyło

ich coś ponad wspomnienia wspólnie spędzonego

dzieciństwa. Marian namawiał go na Lubczę, o której Michał

słyszał od znajomych, chwalących malowniczość i idealny

spokój panujący w tym miasteczku. Pamiętał też, że przed

wojną mieszkał w Lubczy czy też gdzieś w pobliżu jego wuj

Henryk Zakrzewski, jedyny w rodzinie — jak mówiła matka

— który dorobił się pieniędzy. Była to zresztą rzecz nie

sprawdzona, ponieważ wuj przepadł bez wieści w czasie

okupacji, to zaś, co po nim zostało, nie świadczyło

bynajmniej o fortunie.

To wszystko nie skłoniłoby Michała do wyjazdu, jednakże

Marian zaskoczył go dość niezwykłą propozycją pracy przy

wykopaliskach.

— A co ja tam będę robił?

— Będziesz rysował zabytki.

- Rysował? — zdziwił się. — Przecież tego już się nie robi,

po co komu rysunki, które nigdy nie będą tak dokładne jak

fotografia?

Wtedy Marian wytłumaczył mu, że przeciwnie, niezależnie

od fotografii podczas wykopalisk robi się także rysunki

zabytków, ponieważ chodzi o to, żeby utrwalić kontury, linie

tych przedmiotów, sposób łączenia poszczególnych części,

czego na ogół nie widać wyraźnie na fotografii, która jest

szara i zbyt wierna — oddaje wszelkie zmiany, jakie

poczyniło długie leżenie w ziemi, co sprawia, że sam

przedmiot niekiedy z trudem tylko daje się na niej

rozpoznać.

Rozmawiali jeszcze z godzinę, w ciągu której Jasiołd

dowiedział się, że w Lubczy rozpoczyna się właśnie trzeci

sezon wykopaliskowy, w czasie którego będzie się kończyć

dwa wykopy i zakładać trzeci, że roboty nie powinien mieć

wiele, bo prace posunęły się w zeszłym roku daleko i

pierwszy wykop byłby już na pewno skończony, gdyby nie

fatalna pogoda, która zmusiła ekipę do przerwania prac.

- I zostawiliście tak wszystko na zimę? — spytał Michał.

- Tak, to się czasem robi. Oczywiście jakoś się wykop

zabezpiecza, przeważnie dno przykrywa się papą.

- A co tam odkopali?

- Grodzisko wczesnośredniowieczne, a pod nim, w

ostatniej warstwie, umocnienia łużyckie o nie spotykanej

dotąd konstrukcji tak zwanej hakowej. To jest bomba, docent

Karpiak z Instytutu, który prowadzi te badania, miał referat

w zimie, czytałem go, bo był drukowany w materiałach z

kongresu. Wszyscy myśleli, że dopiero Mieszko I zaczął

budować wały hakowe, a tu się okazało, że były już i łużyckie.

- To dużo starsze?

- No, co najmniej o półtora tysiąca lat. Kultura łużycka

skończyła się kilkaset lat przed naszą erą, trudno dokładnie

powiedzieć ile, wiesz, na ogół to się nagle nie urywa, jedna

kultura przechodzi w drugą, ale w przybliżeniu ze czterysta.

Osada w Biskupinie na przykład jest z tej epoki.

— Dobra — przerwał Michał — a powiedz mi jeszcze, co to

są te zabytki, które ja mam rysować. Garnki? Skarby? Całe

chałupy czy jakieś kości?

Marian roześmiał się.

— Skarbów ci się zachciewa. Nie, to co my wydobywamy, to

przeważnie nie są skarby, przynajmniej w potocznym

znaczeniu. Owszem mówi się: skarb, jeśli w jednym miejscu

leży kilka czy kilkanaście przedmiotów, powiedzmy ozdób

albo narzędzi, ale to nie są rzeczy, które miałyby dużą

wartość nie dla badacza. Normalnie znajduje się sporo

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: