32. POJĘCIE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO – wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa związek lokalnego społeczeństwa, powoływany do samodzielnego wykonywania adm. pub. wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych nań zadań.
S.T. jest formą ustrojową zdecentralizowanej ap. wykonującą przydzielone mu w drodze ustawy zadania własne na własną odpowiedzialność. Celem działalności samorządu terytorialnego jest zaspokojenie zbiorowych potrzeb społeczności regionalnych (województwa) lub lokalnych (powiat, gmina). Istotą sam. Terytorialnego jest powierzenie zarządu sprawami publicznymi zrzeszenia obywateli, zorganizowanych z mocy ustawy w korporacjach prawa publicznego.
33. PODMIOT SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO – podstawową jednostką S.T. jest gmina. Inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa. Gmina wykonuje wszystkie zadania S.T. nie zastrzeżone dla innych jednostek S.T.. Jednostki S.T. mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej. Jedn. S.T. wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych. Wybory do organów stanowiących są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyborów określa ustawa oraz warunki ważności wyborów określa ustawa.
34. PRZEDMIOT SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO – Zadania publiczne służące zaspokojeniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę S.T. jako zadania własne. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom S.T. wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób wykonywania zadań zleconych. Spory kompetencyjne między organami S.T. i administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne.
35. NADZÓR NAD SAMORZĄDEM TERYTORIALNYM – Zgodnie z art. 171 Konstytucji, działalność S.T. podlega nadzorowi wyłącznie z punktu widzenia legalności (samorząd jest – do granic prawa – samodzielny a samorządność ta podlega ochronie sądowej). Organami nadzoru nad działalnością jednostek S.T. są: Prezes Rady Ministrów i wojewodowie a w zakresie spraw finansowych – Regionalne Izby Obrachunkowe. Nadzór ten ma charakter ustrojowy (zwierzchni): w jego ramach wydawane są rozstrzygnięcia nadzorcze. Spory na tym tle między samorządem a organem nadzoru rozstrzyga sąd administracyjny.
36. FORMY DEMOKRACJI BEZPOŚREDNIEJ W SAMORZĄDZIE TERYT. – Ustrój województwa, powiatu i gminy jako jednostek S.T. określają statuty, rodzaj lokalnej (regionalnej) konstytucji. Referendum może być przeprowadzone w każdej ważnej dla danej wspólnoty samorządowej sprawie, mieszczącej się w zakresie jej zadań. Referendum przeprowadza się z inicjatywy organu stanowiącego samorządu lub na wniosek co najmniej dziesiątej części wyborców. Jest ono ważne, jeśli wzięło w nim udział co najmniej 30 % uprawnionych do głosowania. Niektóre decyzje np. o odwołaniu organu stanowiącego samorząd (sejmik, rady) przed upływem kadencji mogą być podjęte tylko w drodze referendum regionalnego lub lokalnego. W referendum lokalnym, zwanym dalej „referendum”, mieszkańcy jednostki S.T. jako członkowie wspólnoty samorządowej wyrażają w drodze głosowania swoją wolę co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki lub w sprawie odwołania organu mają prawo brać udział osoby stale zamieszkujące na obszarze danej jednostki S.T., posiadające czynne prawo wyborczego organu stanowiącego tej jednostki. Przedmiotem referendum gminnego może być również samoopodatkowanie się mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy: w tych sprawach rozstrzyga się wyłącznie na drodze referendum.
31. PODZIAŁ TERYTORIALNY KRAJU – W celu sprawnego zarządzania sprawami państwa oraz zapewnienia realizacji naturalnej potrzeby samodzielnego rozwiązywania problemów lokalnych i regionalnych oraz społeczności lokalne dokonuje się odpowiedniego podziału terytorialnego państwa. Na mocy ustawy z 24 lipca 98r. został wprowadzony z dniem 1 stycznia 99r. zasadniczy, trójstopniowy P.T.K. Jednostkami tego podziału są: gminy, powiaty, województwa. Obok zasadniczego podziału istnieją podziały terytorialne specjalne wynikające z potrzeb określonych działów adm. rządowej np. okręgi wojskowe, okręgi kolei państwowych itp. Nie pokrywające się terytorialnie z jednostkami zasadniczego podziału terytorialnego. Największymi jednostkami podziału terytorialnego są województwa. Tworzy się je na mocy ustawy. Z dniem 1 stycznia 1998r. Polska została podzielona na 16 województw. Najniższy szczebel zasadniczego podziału stanowią gminy, których jest prawie 2500. Powiaty i gminy są tworzone przez RM po wysłuchaniu zainteresowanych wspólnot lokalnych lub ich reprezentacji. Pomocniczy - podział gmin na sołectwa, miast na dzielnice, osiedla.
30. DUALISTYCZNY MODEL ADM. TERYTOR. – Działanie na tym samym terenie adm. rządowej oraz adm. samorządowej. Adm. samorządowa wykonywała zadania własne samorządu terytorialnego oraz zadania poruczone czyli pań:
Zadania pań powierzone na mocy ustawy zlecone
Zadania przejęte w drodze porozumienia powierzone
Oprócz rozdziału zadań powinien tworzyć rozdział finansów, co miało zapewnić materialną samowystarczalność samorządu. Występuje tylko w województwie. Od strony organizacyjnej: org. adm. rząd. i org. adm. samorządowej.
11. ZASADY TWORZENIA STRUKTUR ADM. PUBLICZNEJ – 1.Terytorialna – decyduje o podst. cechach aparatu adm., które dotyczą głównie zadań związanych z centralizacją i koncentracją władzy politycznej i procesu decyzyjnego. Cechy te związane są z przyjęciem określonych relacji łączących centralne organizacje adm. z jej terenowymi komórkami. Relacje te uwarunkowane są tradycją narodową oraz kulturą polityczną np. we Francji. Wyróżnia się dwa podstawowe wzorce realizacji zasady terytorialnej: a)tworzenie urzędów o charakterze prefekturalnym, które ściśle nadzorują funkcjonowanie adm. terenowej (Francja). Prefekci są urzędnikami mianowanymi przez władze centralne, którzy odpowiadają za realizację polityki rządu w lokalnych społeczeństwach. b)przewaga samokontroli wspólnot lokalnych, decentralizacji (podstawową formą jest samorząd) i dekoncentracji (przeniesienie kompetencji na terenowe organy adm. rządowej). Sprawdza się to w federalnych systemach politycznych – Niemcy, Szwajcaria, USA. W Belgii, Holandii, decentralizacja ma inny charakter i wiąże się z kulturowo-etniczną odrębnością regionu (podział na ludność flamandzką i walońską).
2.Merytoryczna stanowi o specjalizacji poszczególnych segmentów adm. Wyodrębnione komórki zajmujące się sprawami merytorycznymi w celu realizacji programów np. mieszkalnictwa zatrudniają personel o ścisłym wykształceniu kierunkowym. Jednostki te dążą do uniwersalizacji podejmowanych działań przez wszystkie podobne komórki w kraju np. urząd meteorologii. Zasada ta prowadzi do podziału adm. na komórki : sztabowe (stanowiska wyższego kierownictwa ulokowane w urzędach centralnych i zajmując się obsługą pracy komórek liniowych) i liniowe (bezpośrednia obsługa klienta).
3.Przedmiotowa – to struktury adm. specjalnej. Zasada ta polega na koncentracji działań poszczególnych urzędów wokół przedmiotowej aktywności adm., np. pomoc społeczna.
4.Funkcjonalna – organizuje podział pracy pomiędzy segmentami adm., tak aby każdy z nich realizował oddzielne ale wzajemne cele. Realizacja tej zasady prowadzi do powoływania struktur trójstronnych, których zadaniem jest negocjowanie pomiędzy interesami pracowników, pracodawców i adm. publicznej.
.ZAMÓWIENIA PUBLICZNE JEDNOSTEK SAMORZĄDOWYCH – Przez zamówienia publiczne należy rozumieć, zamówienia na roboty budowlane, dostawy oraz wykonywanie usług, opłacane ze środków publicznych w całości lub w części. Zamawiający nie może, w celu uniknięcia stosowania ustawy lub uniknięcia procedur udzielenia zamówień publicznych określonych ustawą , dzielić zamówienia na części oraz zaniżać wartości zamówienia. Zamówienie publiczne może być udzielone wyłącznie dostawcy lub wykonawcy który został wybrany na zasadach określonych w ustawie o zamówieniach publicznych. Zamówienia publiczne udziela się w trybie: *przetargu nieograniczonego, *przetargu ograniczonego, *przetargu dwustopniowego, *negocjacji z zachowaniem konkurencji, *zapytania o ocenę, *zamówienia z wolnej ręki. Podstawowym trybem udzielania zamówienia jest przetarg nieograniczony.
.ADM. PUB. I PODZIAŁ TERYTORIALNY DANII - *Dania, Królestwo Danii to monarchia parlamentarna, w której głową państwa jest król, *Władzę ustawodawczą sprawuje monarcha wraz z jednoizbowym parlamentem. Kadencja parlamentu trwa 4 lata. Władzę wykonawczą sprawuje rząd. *Dania podzielona jest administracyjnie na 14 okręgów (amtskommune) i 2 miasta wydzielone (Kopenhaga i Frederiksberg) 14 powiatów nazywanych AMTE, oraz 274 gminy (kommun), *Stolica kraju (Kopenhaga) funkcjonuje na specjalnych zasadach – poza podziałem na gminy i powiaty, *W obrębie Kopenhagi istnieje ponadto dzielnica autonomiczna (CHRISTIANIA), która uzyskała swobodę po wydarzeniach maja 1968r.
Do zadań gminy należa sprawy opieki społecznej, szkolnictwa podstawowego, pielęgniarskiej opieki medycznej oraz ochrony środowiska w wymiarze gminnym oraz zaopatrzenia w wodę pitną i media(elektryczność i gaz). Powiaty zajmują się szpitalnictwem, pomocą dla niepełnosprawnych, rehabilitacją, ubezpieczeniami zdrowotnymi i komunikacją publiczną, kulturą, szkołami średnimi oraz zagadnieniami handlu i lokalnego rynku pracy. Istotnym elementem, który charakteryzuje system duński jest rozpowszechniona przynależność do stowarzyszeń obywatelskich, które funkcjonują na podstawie tradycji. *Stowarzyszenia społeczne stale współpracują z jednostkami terytorialnymi. Stanowią również bardzo istotny czynnik kontroli adm. pub., *W Danii stowarzyszenia nie mają regulacji prawnej.
Do Danii należą autonomiczne: Grenlandia i Wyspy Owcze.
*przedstawicielem Danii jest Wysoki Komisarz. Grenlandię w duńskim parlamencie reprezentuje dwóch deputowanych. Władza ustawodawcza należy do lokalnego parlamentu. Władzę wykonawczą sprawuje lokalny rząd. *Wyspy Owcze duńskie terytorium mają własny parlament i rząd. Przedstawicielem monarchy duńskiego jest komisarz. Parlament – Lagting składa się z 32 członków.
.ADM. PUB. I PODZIAŁ TERYTORIALNY SZWECJI – 1.oddzielenie rządu i administracji centralnej, urzędy centralne są obsadzone przez stałych urzędników niezależnych od wszelkich zmian politycznych, 2.urzędnicy mianowani mają zagwarantowaną stabilizację stosunku służbowego, wręcz niezawisłości, 3.kolegialny tryb podejmowania decyzji, 4.ponad 80 urzędów centralnych, 5.ombudsman (4 osoby wybierane przez parlament) – rzecznik parlamentu, mający za zadanie kontrolować działalność administracji publicznej z wyłączeniem rządu, 6.urząd ombudsmana zatrudnia 20 doświadczonych pracowników, 7.konstytucyjnie i ustawowo zagwarantowany dostęp obywateli do dokumentów administracyjnych, 8.Szwecja dzieli się na gminy i ziemie w których administracja terytorialna działa na zasadzie samodzielności. 9.organy samorządowe – samodzielne, 10.samorząd teryt. – w stylu angielskim ale pod nadzorem przedstawicieli władz centralnych, gminy – ponad 300.
chomixus