Michał Lermontow - Demon.pdf - Lermontow Michaił - Allic

Michał Lermontow - Demon

Opowieść wschodnia

C z ę ś ć p i e r w s z a

Posępny demon, duch wygnania,

Wolno nad ziemią leciał grzeszną;

Przed nim tłum wspomnień się wyłaniał

Z tych dni zapadłych w nic bezkresną,

Tych dni, gdy jak cherubin czysty

Jaśniał na wszystkie strony świata,

Kiedy kometa, ptak ognisty,

Mijając lotem promienistym,

Jeszcze witała go jak brata;

Gdy w toń niebiosów zasłuchany,

Patrzył przez mgłę nieskończoności

Na koczujące karawany

Gwiazd rozrzuconych wśród wieczności;

Gdy znał żar wiary i miłości,

On, pierworodny duch stworzenia!

Kiedy zna nie znał ni zwątpienia

I wieki przyszłe myślom jego

Swoją nicością nie groziły...

I wiele, wiele... Lecz wszystkiego

On już wspominać nie miał siły!

Długo, wyklęty i wyzuty,

W pustynnym błąkał się wszechświecie:

Wieki mijały jak minuty,

Za tysiącleciem tysiąclecie

Bez śladu nikło w wiecznej nocy.

W ziemię podległą jego mocy

Ziarno zła rzucał bez wzruszenia.

I nigdy się nie sprzeciwiło

Nic wszechpotędze jego tchnienia –

Aż zło mu wreszcie dokuczyło.

III

Wygnaniec raju poszybował

Nad Kaukaz, pyszny pomnik ziemi;

Pod nim jak skała brylantowa

Kazbek się wiecznym śniegiem mienił,

A niżej wijąc się szczeliną

Dariału czarną, Terek płynął

Jak roztopiony blask promieni;

O brzegi z grzywą rozwichrzoną

Jak lew się rzucał z groźnym wyciem;

Michał Lermontow - Demon

Zwierz górski biegnąc ścieżką stromą

I ptak unosząc się w błękicie –

Rozmowy jego fal słuchały;

A złote, prześwietlone słońcem

Chmurki, z południa wędrujące,

Na północ go odprowadzały.

Tłocząc się skała koło skały,

Uśpione jakimś snem zaklętym,

Ponad nim głowy pochylały

Śledząc spienionych wód odmęty.

Baszty zamkowe w dal uparcie

Patrzyły poprzez mgły i dymy:

To u kaukaskich bram na warcie

Stojące dzień i noc olbrzymy!

Świat boży dziki był i piękny.

Ale duch hardy, nieuklękły

Obrzucił pogardliwym wzrokiem

Swojego Boga ziemskie dzieło.

Żadne wzruszenie na wysokiem

Czole się jego nie poczęło.

Inny znów obraz tej krainy

Przed Demonowym kwitł spojrzeniem:

Gruzja, jej wzgórza i doliny,

Kraj, gdzie widzialne jest marzenie,

Gdzie szczęście nawiedziło ziemię!

Drzewa olbrzymie jak olbrzymy,

Gwałtowne, rwące w dal strumienie,

W których jak gwiazdy lśnią kamyczki,

I krzewy róż, raj zieloności,

Gdzie słowik sławi czar słowiczki

Wsłuchany w słodki głos miłości.

Czynary gęste ulistnienie,

Tworzące krytą mchem pieczarę,

W której w upalne dni przed skwarem

Płochliwe chronią się jelenie;

Życie szum liści, blask niebiosów,

Rozmowa stujęzycznych głosów,

Tysiąca roślin wonne tchnienie!

I żar południa, żar rozkoszy,

I noce strojne w perły rosy,

Orzeźwiające jak krynice,

I gwiazdy lśniące jak źrenice,

Jak wzrok Gruzinki pałający!...

Lecz prócz zawiści i pogardy

Natury blask olśniewający

Nie wzbudził nic w tym sercu twardym:

Ani wzruszenia, ani żądzy.

Z wszystkiego – na co patrzył – szydził,

Michał Lermontow - Demon

Bo on wszystkiego nienawidził.

Wysoki dom, rozległy dworzec

Zbudował sobie Gudał siwy...

Poddani trudem rozpaczliwym

We łzach go wznieśli i pokorze.

Na zbocza gór poranne zorze

Rzucają cień zamkowej ściany.

Po stopniach w skale wyrąbanych

Ścieżynka spada stokiem nagłym

Ku rzece; tędy w czadrze białej,

Trzymając dzban ramieniem smagłym,

Co dzień Tamara, dziewczę wdałe,

Po wodę schodzi do Aragwy.

Zawsze milczący, ku dolinom

Ze skał spoglądał dom Gudała.

Lecz dzisiaj uczta w nim wspaniała –

Dźwięczny zurna i płynie wino –

Dziś córy jego zaręczyny,

Przybył kto tylko żyw z rodziny.

Na daszku krytym kobiercami

Siedzi Tamara wśród rówieśnic;

Na pląsach i wesołej pieśni

Schodzi im czas. Już za górami

Słoneczny złoty sen się prześnił.

Gdy wszystkie nucą klaszcząc w dłonie,

Bębenek z dzwoneczkami w rękę

Ujmuje chyląc się w ukłonie,

Nad głową go obraca z wdziękiem,

Aż się rozdzwoni srebrnym dźwiękiem.

To nagle lotem ptaka pomknie,

To się zatrzyma, spojrzy wokół,

Spoza zazdrosnych rzęs w jej oku

Spojrzenie pani żywym ogniem.

To gniewnie czarne brewki zsunie,

To nagle główkę schyli z lekka

I po kobiercu cicho frunie

Jej nóżka, boska czarodziejka.

Uśmiecha się promiennie, piękna

Jak radość dziecka, jak jutrzenka.

Tylko księżyca blask w jeziorze,

Kiedy drżąc igra z swym odbiciem,

Równać się z tym uśmiechem może,

Żywym jak młodość i jak życie.

VII

Przysięgam na jutrzenki drżące

Michał Lermontow - Demon

Zorze, skąpane w nieb przezroczu,

Że władca Persji złotem lśniącej

No żaden ziemski król pod słońcem

Nie całowali takich oczu.

Nigdy, od chwili kiedy biła

W ogrodach szczęścia i rozkoszy,

Tak pięknych kształtów perłą rosy

Fontanna jeszcze nie rzeźwiła!

Nikt pieszcząc, mówię pod przysięgą,

Głowę najdroższą, ziemską ręką

Tak cudnych włosów nie rozplatał.

Odkąd dzień rodzi się jutrzenką,

Pierwszy raz zjawę taką piękną

Widzi słoneczna strona świata.

VIII

Ostatni raz już tańcowała.

Jutro Tamarę, skarb Gudała.

Najdzikszy kwiat, jaki wydała

Nieujarzmiona ta kraina,

Czekała dola służebnicy,

Świat nowy, pełen tajemnicy,

I cudza, obca jej rodzina.

Na jej promienną twarz zwątpienie

Często rzucało cień zgryzoty.

A gest jej każdy i spojrzenie

Były tak czyste jak marzenie,

Pełne uroku i prostoty,

Że gdyby wtedy spojrzał na nią

Demon lecący w noc bezgwiezdną,

Wspomniawszy niebo czarny anioł

Oczy odwróciłby i westchnął...

I Demon spojrzał... Jakieś święte

Wzruszenie nowe, niepojęte

Zrodziło się w nim niespodzianie

I w jego sercu oniemiałem

Anielskie się rozległo granie.

Był znów natchniony ideałem

Prawdy, miłości, dobra, piękna!...

I przed urokiem objawionym

Nieposkromiona duma klękła,

A sny o szczęściu utraconym,

Jak gwiazdy, korowodem jasnym

Jawiły mu się i nie gasły.

Z tęsknoty skuty jakąś siłą,

Z nieznanym zżywał się nawykiem.

A to uczucie przemówiło

Znanym mu kiedyś już językiem.

Michał Lermontow - Demon

Byłyż to znaki odrodzenia?

Już brak mu słowa pokuszenia,

Nie umie myśleć myślą zdradną...

Zapomnieć? – nie ma zapomnienia.

I zapomnienia on nie pragnął!...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zdążając na weselne gody,

O zmierzchu oblubieniec młody

Konia popędzał niecierpliwie.

Droga przywiodła go szczęśliwie

Nad brzeg świetlistych wód Aragwy.

Dźwigając darów pełne sakwy

Wielbłądy wolno, krok za krokiem,

W długi rząd wyciągnięte za nim,

Idą zapadającym zmrokiem,

Cichutko dzwoniąc dzwoneczkami.

Bo sam właściciel Synodała

Przewodzi pysznej karawanie;

Rzemienny pas go ściska w stanie,

Rękojeść szabli i kindżała

Błyszczą w ostatnim słońca lśnieniu;

Turecka strzelba na ramieniu;

Wietrzyk powiewa rękawami

Czuhy – wyłogi jej obszyte

Połyskującym aksamitem,

Uzda z długimi wisiorami,

A siodło adamaszkiem kryte.

Pod jeźdźcem rumak rzadkiej cnoty

I rzadkiej maści: kasztan złoty.

Przepyszne dziecię Karabachu

Strzygąc uszami, drżąc ze strachu,

Z ukosa wzrokiem przerażonym

Coraz spoziera w nurt spieniony.

Wąziutka ścieżka biegnie brzegiem:

Urwisko skalne z lewej strony,

A z prawej rzeka zbuntowana.

Późno już. Lśniąca wiecznym śniegiem

Zorza przygasa, mgłą owiana...

Przyśpiesza kroku karawana.

I już kaplica jest przydrożna...

Tu niegdyś, niesie wieść nabożna,

Jakiś kniaź, dziś jak święty czczony,

Padł mściwą ręką ugodzony.

I od tej pory podróżnicy,

Dążąc na ucztę czy na bitwę,

Zawsze u cichych wrót kaplicy

Michał Lermontow - Demon.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: