Wszystko o mitach, mitologii greckiej (powstanie świata, bogowie, bohaterowie i hierarchia władzy)
1. Pojęcie mitu
Mit to dawna opowieść, powstała w czasach starożytnych, opowiadająca o ważnych dla człowieka kwestiach. Starożytni Grecy zawarli w mitach swoje wyobrażenia o początkach świata, o naturze człowieka, o prawach rządzących światem, o przyczynie wielu zjawisk przyrodniczych.
Obecnie mitem określa się także historie nieprawdziwe, ale powszechnie znane i uznawane za prawdę. Tak jak starożytni wiedzieli, że następstwo por roku nie jest wynikiem nastrojów Demeter, a jednak przekazywali sobie ów mit, tak i my obecnie często kierujemy się powszechnymi przekonaniami, które wcale nie muszą być prawdziwe.
2. Znaczenie mitów
Mity miały ogromne znaczenie dla rozwoju kultury greckiej, zawierały one zdobywane przez wieki doświadczenia, w formie prostych historii kolejne pokolenia przekazywały sobie spuściznę poprzednich. Mitologia był tworem żywym, ulegającym ewolucji wraz z rozwojem cywilizacji kultury. W miarę zdobywania nowych doświadczeń, starożytni układali nowe historie i modyfikowali stare.
Dziś mitem określa się często nieprawdę, fałszywe przekonanie, czy po prostu bajkę czy plotkę, która krąży wystarczająco długo, by wielu w nią wierzyło. Jednak trzeba pamiętać, ze pod prostą i nieprawdziwą fabułą kryje się prawdziwa treść mitu, jego sens, który nadal jest aktualny. Przyjrzyjmy się na przykład opowieści o Dedalu i Ikarze. Oczywiście, nikt dzisiaj nie wierzy, że dwoje ludzi mogło uciekać z Krety przy pomocy skrzydeł zrobionych z ptasich pór połączonych woskiem, a tym bardziej ,że komuś się to udało. Jednak mit ten nie jest bynajmniej opowieścią o lataniu, czy uciekaniu przed wymagającym królem. Dedal i Ikar to symbole, personifikacje ludzkich postaw. Ikar symbolizuje młodość, jego postawa to charakterystyczne dla młodych ludzi kierowanie się emocjami i uleganie wrażeniom. Dedal, ojciec, przedstawia swa osoba postawę rozsądku, charakterystyczna raczej dla ludzi starszych, bardziej doświadczonych. Można więc odczytać ów mit jako obraz konfliktu wartości rozsądku i uczucia, a także jako przedstawieni pokoleniowych różnic w pojmowaniu rzeczywistości.
3. Mity o powstaniu świata
a) Mit egipski
w wersji egipskiej świat powstawał w kilku etapach, na początku istniał tylko wielki praocean, który nazwano później Nu. Z odmętów oceanu wyłonił się pierwszy bóg, stwórca całej rzeczywistości imieniem Atuma. Atuma najpierw stworzył pagórek, a następnie powołał do istnienia pierwszą boską parę, Szu i Tefnuta, jednocześnie dokonał rozdzielenia świtała i ciemności, dzięki temu nastał dzień i noc. Potem na świat przyszli kolejni bogowie: Geb i Nut, czyli uosobienie nieba od ziemi.
b) Mit indyjski
wersja indyjska jest dość oryginalna indyjskiego porównaniu ze znanymi mitami greckim, egipskim czy starotestamentowym. Według indyjskiej wersji początków świata, wszystko zaczęło się, kiedy bóg Indra pokonał w walce złego węża Wrytrę.
Nim do walki doszło, nim jeszcze narodził się (skąd?) bóg Indra świat był miejscem wyjątkowo nieprzyjaznym, wszędzie panował mrok i zimno. Wszystko było pogrążone narodzinami chaosie, brakowało wody, nie było jedzenia, nie było warunków do życia. Kiedy Indra zwyciężył złego węza wszystko uległo zmianie, zapanowała jasność i ciepło, na ziemi pojawił się ład, niebo i ziemia oddzieliły się od siebie, ludzie mogli zdobywać pożywienie, mogą się poruszać, ponieważ teraz dopiero tworzy się przestrzeń i możliwy jest jakikolwiek ruch i zmiany, świat staje się przyjazny, jest miejscem przystosowanym do życia ludzi.
c) mit grecki
wersja starogrecka jest chyba najlepiej znana, według niej świat a także pierwsi bogowie wyłonili się z bezkształtnej materii, nazywanej chaosem. Pierwsi bogowie to Niebo i ziemia, czyli Uranos i Gaja, jednak ich panowanie nie trwało zbyt długo, Uranos został obalony przez swego syna, Kronosa, po czym historia się powtórzyła i Kronosa obalił jego własny syn Zeus. Tu kończy się pasmo ojcobójczych przejęć władzy, Zeus panował już do końca.
Według innej wersji z Chaosu wyłoniła się tylko Gaja i Eros, Gaja urodziła Uranosa, który potem był ojcem jej dzieci. W tym podaniu początkiem wszelkiego życia jest więc ziemia i jej płody.
4. Funkcje i geneza mitów
mity powstawały jako sposób utrwalenia wiedzy, wierzeń i tradycji, zawierały moralną naukę, nauczały też praw. Był niepisany kodeks pierwotnej społeczności, zawierający prawa i obyczaje. Mity służyły też oswajaniu rzeczywistości, nazywaniu i personifikowaniu zjawisk, które były dla człowieka niezrozumiałe.
Wymienia się następujące funkcje mitów
- poznawczą, polega ona na przekazywaniu wiedzy i doświadczeń, mity często udzielały odpowiedzi na pytania odnośnie praw rządzących w przyrodzie, Grecy wyjaśniali sobie na przykład pioruny gniewem Zeusa, a wybuchy wulkanów działalnością Hefajstosa.
- sakralną - mity to w końcu opowieści o bogach, dostarczały one starożytnym wiedzy natemat ich patronów, natury bogów i sposobów okazywania im czci.
- światopoglądowa - z greckich wierzeń wyłaniał się światopogląd, mity zawierały prawdy w które na ogół wierzono, nie chodzi bynajmniej o ich zawartość fabularną, bo te na ogół traktowano jako metaforę, jednak wymowy mitów raczej nie podważano.
5. Symbole i motywy zawarte w mitologii
- Ambrozja - to cudowny napój, który spożywali olimpijscy bogowie, dzięki czemu buli nieśmiertelni i wiecznie młodzi, czasem nazywana tez nektarem, z którym najczęściej ją łączono.
- Egida - to tarcza należąca do Zeusa, powstała ze skóry jego pierwszej opiekunki, kozy Almatei. Kiedy mały Zeus ukrywał się na wyspie przed okiem okrutnego ojca, koza Almatea karmiła go swoim mlekiem. Także po śmierci oddała mu wielką przysługę, z jej skóry bowiem powstała tarcza, odporna na wszelkie ciosy, natomiast jej róg stał się rogiem obfitości
- róg obfitości, róg, który napełniał się po brzegi tym, czego akurat zapragnął jego właściciel.
- Stajnia Augiasza - wyjątkowo zabrudzony zespół ogromnych stajni, których chyba nikt nigdy nie sprzątał, została oczyszczona przez Heraklesa, który tak pokierował bogiem rzeki, by wypłukała ze stajni cały brud, zalęgający tam od lat.
6. Bohaterowie i herosi
Herosi to postacie wybitne często to wojownicy tak jak Herkules , który wsławił się odwagą i męstwem, ale często to także założyciele miast, wynalazcy i dobroczyńcy ludzkości.
a. Prometeusz
Prometeusz jest szczególną postacią w greckiej mitologii, uznaje się go za największego obrońcę ludzkości, nauczyciela i dobroczyńcę. Niektóre mity przypisują prometeuszowi nawet stworzenie człowieka. Zgodnie z tym podaniem, Prometeusz wziął glinę i zwilżając ja łzami ulepił ludzką postać, w którą tchnął życie, ożywiając ją iskierką świętego ognia, skradzioną z rydwanu słońca. Potem przez następne lata opiekował się człowiekiem ucząc go różnych rzemiosł, uprawy roli i budowania domów.
Człowiek powołany do życia przez heros był bezbronny, sam nie umiałby przeżyć, był nagi i słaby, nie rozumiał świata i zapewne, gdyby nie pomoc Prometeusza, stałby się pastwa dzikich zwierząt. Cennym darem, za który heros zapłacić wysoką cenę, był ogień. Prometeusz wykradł go trochę bogom i pokazał ludziom, jak go podtrzymywać, dzięki temu mogli oni gotować żywność, nie marzli już nocami, nie musieli się też obawiać ataku ze strony dzikich drapieżników. Za ten postępek Zeus surowo ukarał śmiałka, skazując go na niekończące się męki, przykuty do skał Tartaru Prometeusz cierpiał katusze, kiedy każdego dnia przylatywał orzeł i wydziobywał mu wiecznie odrastającą wątrobę.
Zeus był okrutny w swym gniewie, jednak nie było to pierwsze przewinienie, jakiego Prometeusz dopuścił się względem bogów, stając w obronie człowieka. Kiedy uczył ludzi składać ofiary bogom i zanosić do nich modły, zabił wołu i podzielił jego mięso na dwie części, na jedną stronę odłożył najlepsze mięso i przykrył je skóra, na drugą zaś kości i ukrył je pod warstwa tłuszczu. Następnie zwrócił się do samego Zeusa, by zechciał wybrać, która część ofiarnego zwierzęcia, ludzie maja zatrzymywać dla siebie, a którą składać bogom. Zeus dał się nabrać jak dziecko, skusił się na ponętnie wyglądającą część pokryta tłuszczem. Kiedy się okazało, ze pod spodem miast mięsa są tylko kości, był bardzo rozgniewany, ale wyrok już zapadł, dokonawszy raz wyboru nie mógł go cofnąć. Dzięki temu ludzie moli spożywać najcenniejsze mięso ze zwierząt ofiarnych.
Zeus był przeciwnikiem ludzi, już raz zesłał na nich zagładę i wolał, by ród ludzki już nigdy się nie odrodził, toteż z dezaprobata spoglądał na poczynania Prometeusza i starał się mu przeszkodzić. Między innymi dlatego wraz z innymi bogami uknuł spisek. Stworzono piękną kobietę, sama Afrodyta nadała jej piękne kształty, by mogła skusić herosa, nazwano ją Pandorą i wyposażono w posag - niewielką tajemniczą puszkę. Tak wystrojoną i zaopatrzoną zesłano na ziemię. Prometeusz był jednak nieufny, wiedział, ze od bogów nie może spodziewać niczego dobrego, toteż pozwolił Pandorze zamieszkać razem z ludźmi, ale nie wziął jej do swego domu i nie pozwolił otwierać puszki. Niestety Prometeusz miał brata, który nie grzeszył inteligencją ani przezornością, co gorsza nie umiał opanować swej ciekawości. Pandora bardzo mu się podobała postanowił się z nią ożenić, Prometeusz próbował temu zapobiec, lecz nadaremno. Wkrótce o ślubie ciekawość Epimeteusza przerosła jego zdolność dotrzymywania obietnic. Musiał się przekonać, jaki to skarb wniosła mu w posagu żoną. Kiedy tylko lekko uchylił wieczko tajemniczej puszki, cała jej zawartość wypełzła na świat. A była to zawartość wyjątkowo paskudna, były tam bowiem zamknięte wszystkie plagi, choroby, nieszczęścia, waśnie i kłótnie. Całe zło, które od tamtej pory gnębi ludzkość wyszło jednego dnia z podarowanej przez bogów puszki.
Prometeusz pozostał symbolem buntu przeciwko boskiej niesprawiedliwość, jego miłość do ludzi była tak wielka, ze nie wahał się sprzeciwić samemu Zeusowi, za co poniósł ścieżką karę. W postawie opiekuńczości Prometeusza podkreśla się także to, ze starał się on nauczyć ludzi samodzielności, nie chciał być królem, nie wydawał rozkazów, chciał, by ludzie potrafili żyć bez jego pomocy, wspierał ludzkie ambicje, marzenia i dążenia do ich realizacji.
b) Herakles
Herakles, w mitologii rzymskiej nazywany Herkulesem jest bodaj najbardziej znanym herosem greckim, jest on bohaterem wielu mitów, jego przygody są liczne i fantastyczne. Herakles był półbogiem, ponieważ jego matka, księżniczka Alkmena była śmiertelną kobietą, a ojcem sam Zeus. Zeus nieustannie wdawał się w jakieś ziemskie romanse, nic dziwnego, ze Hera miała już dość jego potomków z nieprawego łoza. Mimo to Zeus posunął się do tego, by przystawić do boskiej piersi Hery swego syna, co miało mu zapewnić nieśmiertelność. Jednak herakles zdążył wypis ledwie kropelkę, kiedy Hera się obudziła i odepchnęła niemowlę, z jej piersi wylało się jeszcze kilka kropel mleka, tworząc na nieboskłonie Drogę mleczną.
Od dziecka herakles wykazywał się niezwykła siłą i męstwem, jeszcze jako maleńkie dziecko, śpiąc w kołysce został zaatakowany przez groźnego węza, przysłanego mu przez Herę, niemowlak nawet nie połknął, tylko złapał gada za głowę i ja ukręcił. Rósł zdrowo, miał coraz więcej sił, ale żadnego zapału do nauki, przeciwnie książki tylko go złościły, któregoś razu zaprowadzony przez nauczyciela do biblioteki i poproszony o to, by wybrał dla siebie książkę, która odpowiada mu najbardziej sięgnął prosto po książkę kucharską. Nauczyciel się rozgniewał, zrobił mu awanturę i przepłacił to żuciem, bo rozgniewany młodzieniec niewiele myśląc uderzył go trzymana w ręce książką.
Herakles wiele miał w życiu przygód brał udział w wojnach, wyprawił się z Jazonem po złote runo, startował w kaledońskich łowach. Z jego dziejów najbardziej znane jest dwanaście prac, jakie musiał wykonać na zlecenie króla Eurysteusa, by odkupić swój najcięższy grzech. Herakles bowiem w szale zamordował swoją żonę i dzieci, kiedy wrócił do zmysłów bardo zwałował, toteż pokornie wykonywał kolejne polecenia. Najpierw udał się po groźnego lwa z Nemei, Eurysteus był przekonany, ze po pierwszym zadaniu Herakles już nie wróci, życzył mu śmierci, bo bardzo się go obawiał, toteż każde kolejne zadanie było coraz trudniejsze. Potem kazał mu zabić Hydrę lernejską, ale i tym razem bohater uporał się z potworem. Następnie kazał mu sprowadzić płochą łanię centryjską do Myken, potem dzika, którego heros gonił tak długo, aż zmęczone zwierzę padało z omdlenia. Kolejnym zadaniem było oczyszczenie stajni Augiasza, który hodował ponad trzy tysiące sztuk bydła i posiadał stajnie tak wielkie, ze nie nikt nieb był w tanie ich uprzątnąć, toteż nikt nie uprzątał ich przez lata. Potem herakles musiał pozbyć się wstrętnych ptaków, jakie zagnieździły się o okolicach Stymfalos, ptaki te pożerały ludzi, miały mocne, żelazne dzioby i ostre pióra, którymi strzelały niczym strzałami. Eurysteus wysłał go z kolei na Kretę, by stamtąd sprowadził byka, a potem do Tracji, po klacze króla Diomedesa. Dziewiatym zadaniem było zdobycie pasa przywódczyni Amazonek - Hipolity, potem znów wyprawa po woły Gerionesa, wreszcie po złote jabłka należące do nienawidzącej go Hery. Ostatnim zadaniem było przyprowadzenie Cerbera. Tego nikt się nie spodziewał, Eurysteus przeszedł sam siebie, ponieważ nie umiał inaczej pozbyć się herosa, kazał mu zejść do podziemia, wiedząc, ze stamtąd nikt już nie wraca. A herakles wrócił i to z Cerberem, strażnikiem piekielnych bram.
Herakles wykazał się wielką odwagą, walecznością pokora, ponieważ pogodził się z wyrokiem bogów, szczerze żałował swej zbrodni i chciał godnie odbyć pokutę. Śmierć na wielkiego herosa przyszła z najbardziej niespodziewanej strony, bohater który walczył z potworami i stawał do walki w wielu wojnach zginał w strasznych mękach z powodu zazdrości swej żony, drobnej Dejaniry. Dejanira bardzo kochała męża, jednak nie dowierzała mu w kwestii wierności. Zupełnie niesłusznie podejrzewała go o romanse. Raz posłuchał rady centaura i wyprała koszulę męża w krwi stworzenia. Miało jej to zapewnić wierność heraklesa, w rzeczywistości była to pułapka, po założeniu koszuli, jej materiał zaczął palić skórę herosa i przepalił go na śmierć.
7. Olimp i jego organizacja
Olimp to położona w Grecji góra o wysokości 2986 metrów nad poziomem morza, w gruncie rzeczy nawet łagodna, przez długi czas pozostawała niezdobyta. Grecy nie zapuszczali się tam, gdyż góra była siedziba bogów i nie należało się tam udawać bez zaproszenia. Olimp góruje nad okolicą, jego okazałe stoki miały być mieszkaniem nieśmiertelnych. To Zeus upatrzył sobie tę górę na swoją siedzibę, wcześniejsi władcy (Uranos i Kronos) jeszcze tam nie rezydowali. Na samym szczycie miał znajdować się pałac Gromowładnego, najbardziej okazały, poniżej zaś mieściły się nieco mniej wystawne mieszkania innych olimpijczyków.
Właśnie na Olimpie rozgrywały się najważniejsze wydarzenia, to tu podczas uczt i innych zebrań bogowie decydowali o losach ludzkości, tu rozważali losy wojen, tu też zapadały wyroki.
By nikt niepowołany nie przekroczył boskich terenów, u wrót Olimpu stały Hory, strzegące wejścia. Nie znaczy to jednak, że żaden ze śmiertelników nie przekroczył progu boskich pałaców, niektórzy ludzie, którzy cieszyli się szczególną sympatia nieśmiertelnych jak Syzyf czy Tantal, bywali zapraszani na boskie uczty i biesiadowali razem z olimpijczykami. Uczty te zawsze były wystawne, posilano się na nich ambrozją, która zapewniała wszystkim wieczna młodość. Oprócz obitego jedzenia, uczty udoskonalał Apollo swym cudownym śpiewem. Najczęściej akompaniował sobie na lirze, a wtórowało mu dziewięć jego podopiecznych Muz. Przy biesiadnym stole usługiwał Ganimedes i Hebe. Olimp był piękną krainą, gdzie nigdy nie panowało zimno i zła pogoda, każdego dnia była tam wiosna.
8. Hierarchia władzy
wszyscy bogowie olimpijscy byli nieśmiertelni i posiadali nadludzkie moce, jednak ich władza nie była równa, obowiązywała pewna hierarchia i podział obowiązków. Najwyższym, najpotężniejszym bogiem z tego grona był Zeus, to on sprzeciwił się ojcu, to on pokonał Kreona i objął po nim najwyższą władzę. Ale nie była to władza niepodzielna. Jego domena był Olimp, ziemia i niebo, jednak jeśli chodzi o ziemię, to miała ona wiele innych bóstw, z którymi musiał się liczyć. W ogóle bogowie nie mogli znosić swych rozkazów. Postanowienie jednego z nich było nieodwołalne. Kiedy na przykład rozgniewana Hera pozbawiła Tejrezjasza wzroku, Zeus już nie mógł mu go przywrócić, mógł jedynie obdarować go czymś innym i tak zesłał mu dar jasnowidzenia. Atrybutem Zeusa był grom, piorun, którym ciskał w gniewie, raniąc przeciwników, stąd stały epitet Gromowładny.
Żoną Zeusa była Hera, jednocześnie jego siostra, która ukazywano w mitach w nie zbyt dobrym świetle, wychodził ona na zazdrośnicę (Zeus bynajmniej nie pozostawał jej wierny). Jak na ironie właśnie ona patronowała młodym małżeństwom i ślubom wierności składanym w czasie ślubu.
Wysoką role w tej hierarchii pełniła tez Atena, ukochana córka Zeusa, jego własne dziecko, którym nie dzielił się z nikim. Zeus był dla niej ojcem i matką, ponieważ któregoś dnia Atena wyskoczyła mu z głowy. Od razu ukazała się w dorosłej postaci, odziana w zbroję, gotowa do walki. Atena była boginią mądrości i wojny, także kobiecych rzemiosł takich jak na przykład tkactwo. Większość mitów przedstawia ją w pozytywnym świetle, Atena kochała sprawiedliwość, była rozważną boginią, patronowała słusznej wojnie, uczyła ludzi przydatnych umiejętność, na przykład uprawy oliwnych drzewek. Tym niemniej była, jak chyba wszyscy bogowie trochę próżna i zazdrosna, jeden z mitów opowiada o księżniczce Arachne, która tkała tak wspaniale, ze ośmielała się twierdzić, ze lepiej od samej bogini, tego Atena nie mogła znieść i zamieniła niepokorną w pająka. Także epizod z jabłkiem niezgody ukazuje ja w niekorzystnym świetle, dowodząc, ze jednak była próżna i przywiązywała wielką wagę do własnej urody.
Ważną postacią w greckim panteonie bóstw był także Apollo, patron sztuki, muzyki i poezji. Słynął ze swej urody, nadzwyczajnej nawet jak na boga, w jego życiu przydarzyła się podobna historia jak Atenie z Arachne i zachował się on jeszcze gorzej. Apollo również stanął do pojedynku ze śmiertelnikiem, sylenem Marsjaszem, który śmiał twierdzić, że potrafi grac piękniej niż sam bóg. Pojedynek zakończył się zwycięstwem boga, z resztą żadne jury nie ośmieliłoby się opowiedzeń po stronie Marsjasza. Najgorsze, ze zazdrosny i urażony w swej dumie Apollo skazał przeciwnika na powolną i okrutna śmierć przez obdarcie go ze skóry.
Inny niechlubny epizod z mitów o Apollonie opowiada historie wymordowania czternaściorga dzieci Niobe. To matka Apolla i Artemidy, bogini Latona poprosiła swe dzieci, by w ten sposób ukarały zbyt dumną ze swych dzieci matkę. Apollo słynął z doskonałego posługiwania się łukiem i strzałami. Ponadto był też patronem wieszczów i wróżbitów. Wróżbitów jego delfickiej świątyni mieścił się najsłynniejsza antyczna wyrocznia, w której przyszłość przepowiadała słynna kapłankaPytia.
Bliźniacza siostra Apollona, Artemid również brała udział w egzekucji dzieci Niobe. Była to postać dość ambiwalentna, ponieważ uznawano ją jednocześnie za boginkę płodności i śmierci. Podobnie jak Apollo świetnie władała łukiem, toteż przypisywano jej nagłą śmierć, jeśli ktoś umarł nagle (np. miał zawał serca) uważano, ze dosięgła go strzała Artemidy. Artemida kochał lasy, była dziewiczym bóstwem, hasała po zagajnikach, kochała polowania, niektóre tradycje wiążą ją z Amazonkami.
Ciekawą postacią w boskim świecie jest także Hermes, bóstwo o znacznie niższej randze, jak można przypuszczać, wnioskując na podstawie jego funkcji, otóż Hermes był boskim posłańcem, miał specjalne sandały wyposażone w skrzydła, dzięki czemu mógł się poruszać bardzo szybko. Ta jego zdolność uczyniła go opiekunem i patronem podróżnych.. za swego patrona uznawali go także kupcy a potem nawet złodzieje, którzy poczuwali się do wspólnoty i odczuwali potrzebę boskiej opieki.
Na uwagę zasługuje też postać Hefajstosa, który wyróżniał się tym, że był brzydki, jako jedyny z grona nieśmiertelnych nie grzeszył uroda. Kiedy się urodził Zeus po prostu go wyrzucił, strącił niemowlę z Olimpu, bo nie chciał takiego paskudnego potomka. Upadek ze szczytu sprawił, ze Hefajstos nie dość, ze brzydki, stał się jeszcze chromy. Ale z czasem okazało się, że niechciany syn posiada wielki talent. Hefajstos urządził sobie kuźnię i wykonywał w niej istne cudza z metali, robił ozdoby, zbroje i miecze, umiał nawet wykuwać pioruny. To ostatecznie przekonało Zeusa i pogodził się z synem, w ramach rekompensaty dał mu za żonę najpiękniejsza boginkę - Afrodytę.
Afrodyta właściwie nie miała rodziców ani rodzeństwa, przyszła na świat z morskiej piany. Któregoś dnia po prostu się z niej wyłoniła i został wśród bogów. Była tak piękna, ze przyjęto ja do tego grona z radością. Niektóre mity wywodzą ej poczęcie od walki Zeusa z Kronosem. To właśnie krew strącanego ojca miała spłynąć do morza i dać początek Afrodycie.
Afrodyta nie był zbyt szczęśliwa w swym małżeństwie, Hefajstos, nigdy nie polubił Olimpu, wśród bogów czuł się nieswojo, nie pasował do ich wystawnych uczt, wolał pracować we własnej kuźni, gdzie był władcą i mistrzem. Afrodyta przeciwnie, byłą piękna i żadna uznania, chciała, by ją podziwiano, chciała być w centrum uwagi. Afrodyta przyczyniła się do wybuchu wojny trojańskiej, chcąc bowiem otrzymać od Parysa jabłko niezgody, a więc jabłko przeznaczone dla najpiękniejszej, obiecała mu miłość najpiękniejszej kobiety na ziemi. Pech chciał, ze wówczas najpiękniejsza kobieta, była małżonką Menelaosa, greckiego króla Sparty.
W całej tej hierarchii u samego szczytu stało fatum, los , czasem personifikowany jako Fortuna. Trudno powiedzieć, ze było to bóstwo, to po prostu przeznaczenie, wyższa siła, konieczność, której podlegali nawet bogowie. Człowiek, nad którym wisiało fatum, nie mógł liczyć nawet na boska pomoc, ponieważ władza olimpijczyków nie sięgała tak daleko.
Semi111