Kuj - Kowal.doc

(14 KB) Pobierz

Kuj - Kowal

Najbardziej tajemniczy bóg Polan. Uważany za boskiego kowala, również tożsamego ze Swarogiem czyli opiekunem ognia kosmicznego, ognia domowego i gospodarczego, a także pracy twórczej i rzemiosł. Według jednego z podań Swaróg podarował ludziom narzędzia kowalskie przyczyniając się tym samym do rozwoju techniki. Swaróg miał także ukuć słońce i rozjarzone rzucić w niebo, inne podania mówią o kole swarożym, które uwalnia słońce z kamiennej wieży (przy pomocy olbrzymiego młota). Swaróg jest więc władcą ruchu słońca w cyklu rocznym. Być może to właśnie Swaróg wykuwa błyskawice dla bogów niebiańskich: Jasza i Łady. Jak wspomniano wiele wskazuje na to, że polski przydomek Swaroga to Kuj, czyli kowal kujący metal. Przyjmowane jest, że na terenie Polski świątynia Swaroga mieściła się w Swarzędzu. Inne polskie ślady Swaroga to Swarożyn, Swaroszyn, Swarzów, Swarzewo, Swarzykowo i Twarożna Góra. Za święte zwierzęta Swaroga (jak również Swarożyca-Dadźboga) można uznać płomiennego Raroga i koguta. W podaniach ludowych Raróg-Duch objawia się pod postacią sokoła, ognistego smoka lub ognistego wichru. Polskie imię (Kuj lub Kij) podaje w swojej Postylli Łukasz z Wielkiego Koźmina w 1405 roku. Zastanawia także wyraźny związek z postacią Pana Twardowskiego z legend polskich, por. Twarożna Góra, ogniowy kogut i księżycowa kuźnia Twardowskiego.

Źródła historyczne:

- Koźmińczyk (1405-1412), (bóstwo Kuj/Kij).

Powiązania:

- "Kujący", "kuć" metal to słowa aktualne do dziś.
- Rzeczownik "kij" pochodzi od czasownika "kuć. Może to oznaczać "bić" czyli "kijać/skuć", ale też w łotewskim i litewskim "młot/młotek". Od "kuć/kować" wywodzi się "kuźnia", "kowadło", "okowy", "podkowa" i "kowal" (L.Kolankiewcz).
- "Słowniki staropolskich nazw osobowych" poświadczają na przestrzeni od XIII do XVI wieku używanie jako nazwiska rzeczownika "kij", wymienia takie osoby: Jan Kij, Stefan Kij, a także nazwiska Kijan, Kijanowski, Kijko i wiele innych (L.Kolankiewcz).
- Powiązanie z mitycznymi założycielami miast - Krakiem i Kijem oraz ich związek z metalurgią (Maria Składanowka) i dalej boskim kowalem Kejem z wierzeń irańskich (L.Kolankiewicz).
- Powiązanie "swar" czyli "niebo", "słońce" i "palić" z polskim "skuwać" (np. skuwać na gorąco metal) (L.Kolankiewcz).
- Wedyjski "swaru" to drewniany słup kultowy wyobrażany jednak również jako płomienna kolumna – oś świata.
- Związek z postacią Pana Twardowskiego z legend polskich, por. Twarożna Góra, ogniowy kogut i księżycowa kuźnia Twardowskiego (J.Zielina, G.Niedzielski).

 

Zgłoś jeśli naruszono regulamin