OBRAZ CZŁOWIEKA I ŚWIATA
w średniowieczu
w odrodzeniu
§ człowiek musi myśleć tylko o szczęściu wiecznym
§ umartwienia
§ wszyscy posłuszni papieżowi i cesarzowi
§ Ziemia centrum wszechświata
§ ciało więzieniem duszy
§ wzorem był asceta oraz rycerz walczący w obronie wiary i czci
§ Pismo Święte podstawową wykładnią nauki o świecie
§ książki przepisywane ręcznie były drogie i rzadko spotykane
§ zainteresowanie życiem, światem, człowiekiem
§ hasło: carpe diem
§ wiara w potęgę rozumu ludzkiego
§ wykorzystanie dowodów odkrywców na kształtowanie nowego poglądu na świat
§ wzorem człowiek — humanista
§ krytyka dotychczasowych poglądów na świat
§ przypomnienie poglądów starożytnych uczonych na temat kulistości Ziemi
§ chęć poznania człowieka i otaczającego go świata
§ wynalazek druku, książka zyskała popularność
Cechy odrodzenia:
— odrodzenie antyku,
— zeświecczenie życia społecznego,
— humanizm,
— rozszerzenie się horyzontów nauki i filozofii,
— indywidualizm jednostek,
— umiłowanie piękna,
— aktywność humanistów na polu literatury, malarstwa, rzeźby, architektury,
— wynalazek druku (Jan Guttenberg — 1450),
— rozwój drukarni, piśmiennictwa.
Miasta we Włoszech (Florencji, Genui, Wenecji, Mediolanu, Bolonii, Padwy i Rzymu) i ich rozwój:
— prężnie działają uniwersytety,
— powstają wspaniałe budowle,
— wzrasta znaczenie mieszczan,
— poprawiają się warunki życia,
— zaczynają działać manufaktury,
— pojawiają się banki i weksle, wzrasta rola pieniądza,
— rozwija się rzemiosło artystyczne i precyzyjne,
— sukiennictwo, wyrób jedwabi i broni,
— rozwój handlu.
dziedzina
przedstawiciel
dzieła
poglądy, zainteresowania, kierunki badań
astronomia
Mikołaj Kopernik
„O obrotach sfer niebieskich"
— wykład teorii heliocentrycznej: Ziemia obraca się dookoła własnej osi oraz — razem z innymi planetami — dookoła Słońca — interesował się medycyną, gospodarką, był kanonikiem warmińskim, prawdziwym człowiekiem renesansu
przyrodo-znawstwo
Giordano Bruno
„O przyczynie i pierwszej zasadzie"
— teoria o nieskończoności Wszechświata — uważał przyrodę za nieskończoną dynamiczną całość — był kontynuatorem myśli kopernikańskiej — wysunął postulat wolności badań naukowych
doktryna polityczna
Niccolo Machiavelli
„Książę"
— ujął szeroko problematykę władzy określając pojęcie racji stanu i potępiając bezsensowne okrucieństwo — polityka powinna opierać się na trzech zasadach: cnocie, konieczności i szczęściu — hasło: „cel uświęca środki"
Jean Bodin
„Sześć ksiąg o Rzeczpospolitej"
— suwerenność realizuje się w absolutnej i nieograniczonej władzy królewskiej, której granice zakreśla prawo boskie i ludzkie
Erazm z Rotterdamu
„Pochwała głupoty"
— wykształcenie jest drogą do doskonałości społeczeństw i rządów władców
Tomasz Morus
„Utopia"
— zniesienie gospodarki pieniężnej i prywatnej własności jest drogą do budowy sprawiedliwego społeczeństwa
Andrzej Frycz Modrzewski
„O naprawie Rzeczpospolitej"
— widział potrzebę naprawy ustroju Rzeczpospolitej Obojga Narodów — głosił reformę wojska i szkolnictwa
— nawoływał do zrównania praw szlachty i mieszczan
literatura
Franciszek Petrarka
liryki do Laury
— rozmiłowany w literaturze rzymskiej (Wergiliuszu i Cyceronie) — pisał po łacinie wiersze, poematy, pisma polemiczne i traktaty naukowe
— sławę przyniosły mu liryki miłosne pisane po włosku
Jan Boccacio
„Dekameron"
— opowiadania chwalące piękno świata, uroki życia, młodość i radość
— zachwycał się sprawnością umysłu ludzkiego
— krytykował i ośmieszał obłudę obyczajową
William Szekspir
„Hamlet", „Otello", „Romeo i Julia", „Makbet", „Sen nocy letniej"
— pisał tragedie, komedie i dramaty historyczne
Jan Kochanowski
„Pieśni", „Fraszki", „Treny"
„Odprawa posłów greckich"
— największy polski poeta doby renesansu
— doskonalił język polski, zaszczepił na grunt polski nowe formy literackie
Mikołaj Rej
„Krótka rozprawa między
Panem, Wójtem a Plebanem", „Żywot
człowieka poczciwego"
— był pierwszym pisarzem, który pisał tylko w języku polskim
licealista123