rachunkowosc zarzadcza finansowa i.docx

Konwersatorium Finanse i Rachunkowość

Rachunkowość finansowa, zarządcza i podatkowa – wzajemne relacje

Autor: Monika Kowalska, 235995

Kierunek: Finanse i Rachunkowość, III rok

Toruń 2011

Spis treści:

1.      Wstęp3

2.      Struktura rachunkowości4

3.      Rachunkowość finansowa i zarządcza5

4.      Rachunkowość podatkowa9

5.      Zakończenie12

      Literatura13

1.      Wstęp

Rachunkowość we współczesnym świecie jest nieodłączną częścią życia gospodarczego. Dostarcza informacji finansowych o procesach gospodarczych zachodzących w wyodrębnionych majątkowo i organizacyjnie jednostkach. Dzięki niej możliwy jest pomiar i interpretacja wyników finansowych osiąganych przez jej podmioty.

Na przestrzeni lat miało miejsce wiele prób zdefiniowania rachunkowości, dlatego też w  literaturze podmiotu można spotkać się z różnymi jej opisami. Jedną z nich jest definicja utworzona przez Komitet Terminologii Amerykańskiego Instytutu Dyplomowanych Księgowych (AICPA), według której „rachunkowość jest sztuką rejestrowania, klasyfikowania i sumowania w szczególny sposób i w wyrażeniu pieniężnym transakcji i zdarzeń, które mają przynajmniej częściowo finansowy charakter oraz interpretowania ich rezultatów”.[1] Nieco inne spojrzenie na rachunkowość zostało przedstawione w podręczniku akademickim przygotowanym przez pracowników Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, w którym to została ona określona jako „system identyfikacji, pomiaru, przetwarzania i przekazywania informacji finansowych o sytuacji majątkowej i osiągniętych wynikach – służący celom sprawozdawczym i decyzyjnym różnych podmiotów (użytkowników)”.[2] Jeszcze inną interpretację rachunkowości napisał E. Burzym, który uważał ,że stanowi ona „uniwersalny, elastyczny  i podmiotowy system informacyjno – kontrolny, zdeterminowany metodą bilansową, mający na celu tworzenie liczbowego obrazu procesu powstawania, podziału  i przepływu wartości, oraz wynikających stad rozrachunków między podmiotami”.[3]

Wspólną cechą wszystkich definicji rachunkowości jest traktowanie jej jako systemu odzwierciedlającego w mierniku pieniężnym sytuację majątkową i finansową jednostki, poprzez całościowe ujmowanie zachodzących w niej operacji gospodarczych. System ten charakteryzuje się elastycznością, uniwersalnością i kreatywnością, dzięki czemu jej zastosowanie jest możliwe w każdej jednostce gospodarczej i w różnych warunkach działalności przedsiębiorstw.[4]

2.      Struktura rachunkowości

Współczesna rachunkowość w przedsiębiorstwie jest nie tylko szczególnym rodzajem ewidencji, ale szczególnym rodzajem informacji. Jej celem jest bowiem z jednej strony dostarczanie rzetelnych informacji retrospektywnych, umożliwiających ocenę i rozliczenie zarządzających kapitałem, z drugiej zaś strony, dostarczanie informacji do podejmowania decyzji ekonomicznych. Informacje pochodzące z rachunkowości są zorientowane na użytkownika. Musi ona dostarczać danych dla podejmowania ważnych decyzji ekonomicznych w zmieniającym się ciągle otoczeniu. Użytkowników informacji generowanych przez system rachunkowości można podzielić na dwie grupy:

- użytkowników zewnętrznych (właściciele kapitału, potencjalni inwestorzy, fiskus, kredytodawcy, konkurenci, kontrahenci, społeczność i władze lokalne, GUS)

- użytkowników wewnętrznych (zarząd, dyrekcja, kierownictwo niższych szczebli)

Z uwagi na użytkowników informacji rachunkowość może być rozpatrywana w trzech perspektywach: zarządczej, właścicielskiej i podatkowej. W każdej z nich odmienny jest charakter, zakres i przeznaczenie informacji, jakiej oczekują użytkownicy.[5]

Schemat 1. Podstawowe grupy użytkowników informacji a klasy i charakter rachunkowości

Rachunkowość

Zarząd i kierownictwo niższych szczebli

Grupy użytkowników

Właściciele kapitału i pozostali użytkownicy zewnętrzni

Władze podatkowe

Rachunkowość zarządcza

Klasy rachunkowości

Rachunkowość finansowa

Charakter menedżerski

Charakter rachunkowości

Charakter

właścicielski

Charakter podatkowy

Źródło: E. Walińska (red.), Rachunkowość: rachunkowość i sprawozdawczość finansowa, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 34.

W uproszczeniu rachunkowość jest przedstawiana jako system składający się z trzech segmentów informacyjnych:

Schemat 2. Elementy systemu rachunkowości

Źródło: M. Poszwa, Istota i zakres rachunkowości podatkowej, [w:] S. Sojak (red.), Historia, współczesność i perspektywy rachunkowości w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2003, s. 616, za: K. Schneider, Istota rachunkowości podatkowej, [w:] Rachunkowość menedżerska w zarządzaniu jednostkami gospodarczymi, Świnoujście 1998, s. 389

Wpływ na podział rachunkowości miał w dużym stopniu proces jej doskonalenia. W wyniku rozwoju funkcji informacyjnej doszło do powiązania rachunkowości z zarządzaniem. W ten sposób wyodrębniono rachunkowość finansową i zarządczą. Rachunkowość podatkowa powstała z konieczności przewidywania obciążeń podatkowych. Oddziaływała na to także specyfika rozliczeń podatkowych. [6]

3.      Rachunkowość finansowa i zarządcza

„Rachunkowość finansowa to system informacyjny jednostki gospodarczej, regulowany przepisami prawa lub normami środowiskowymi rachunkowości, generujący dane finansowe wykorzystywane przez użytkowników zewnętrznych”.[7] W tradycyjnym podejściu informacje te mają charakter historyczny, są wyrażone wartościowo i podlegają ujawnianiu w sprawozdaniach finansowych. Muszą one zachować takie cechy jak: dokładność, wiarygodność, istotność i ciągłość.

W rozwiniętych gospodarkach rynkowych podstawowym celem rachunkowości finansowej jest właśnie dostarczanie  - w postaci sprawozdań finansowych  - informacji o pozycji finansowej przedsiębiorstwa, jego potencjale dochodowym, płynności, wypłacalności, a także podatności na zmiany w otoczeniu, które mają wpływ na jego sytuację finansową w przyszłości. Sprawozdania finansowe dotyczą tutaj przedsiębiorstwa jako całości.[8]

Rachunkowość finansowa jest podstawą do badania przez niezależnych biegłych rewidentów wiarygodności i rzetelności danych zawartych w sprawozdaniu finansowym.

Podobnie jak w przypadku rachunkowości finansowej istnieje wiele definicji rachunkowości zarządczej. Kierując się literaturą w tej dziedzinie można przyjąć, że: „rachunkowość zarządcza jest systemem gromadzenia, agregacji, klasyfikacji, analizy i prezentowania informacji finansowych i niefinansowych wspomagających kierownictwo przedsiębiorstwa w podejmowaniu decyzji i kontroli ich realizacji”.[9]

Łącznikiem między rachunkowością zarządczą i finansową jest rachunek kosztów emitujący informacje dla sprawozdawczości finansowej, zarządzania, planowania i kontroli.

Schemat 3. Zależności między rachunkowością finansową a rachunkowością zarządczą

Rachunkowość zarządcza

Rachunek kosztów

Rachunkowość  finansowa

Dane liczbowe dla:

Sprawozdawczości finansowej

kontroli

planowania

zarządzania

Źródło: K. Czubakowska, W. Gabrusiewicz, E. Nowak, Podstawy rachunkowości zarządczej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006, s. 24.

Jak zauważył A. Piosik „rachunkowość finansowa i rachunkowość zarządcza nie są zbiorami rozłącznymi”.[10] Rachunkowość zarządcza wykorzystuje bowiem informacje generowane przez rachunkowość finansową, dostosowując je jednak do własnych potrzeb. Natomiast rachunkowość finansowa jest wspomagana informacjami wypływającymi z rachunkowości zarządczej. Są one przydatne miedzy innymi do określenia wielkości niezbędnych do prawidłowej wyceny zapasów, odpisów amortyzacyjnych i odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, wyceny instrumentów finansowych, rezerw oraz rozliczeń międzyokresowych przychodów i kosztów.[11]

Tabela 1. Zestawienie charakterystyk rachunkowości finansowej i zarządczej