Andragogika
Formy edukacji dorosłych
l Służą do opisu trwałej struktury organizacyjnej o określonych cechach i właściwościach, złożonych z rzeczy, ludzi, środków podstawowych, sposobów działania (instytucje, zrzeszenia, placówki) albo do opisu jednostek zajęciowych (działaniowych), charakteryzujących się dominującym w ich ramach rodzajem przejawianej aktywności np. wykład, odczyt, prelekcja, dyskusja (panelowa), rozmowa, malowanie, rzeźbienie, komponowanie, wycieczka
l Metoda – opisuje działania w ich przebiegu ( na modelach, wzorach), implikuje dobór środków i form oraz sposób posługiwania się nimi.
II. Dorosły uczeń. Nauczyciel - andragog.
l Całożyciowe przygotowanie do dorosłości jako kategorii pedagogicznej; edukacja ustawiczna -„wiedza użyteczna”. Psychopedagogika dorosłych
l Negowanie możliwości uczenia się poza okresem młodości( W.James 1893, E.Clapared)
l Zdolność późnego uczenia się zależy od różnych sfer osobowości E.Erikson: starość to okres osiągania pełnej dojrzałości, mądrości, integracji wewnętrznej
l L.Kohlberg, D.J.Levonson; F.D.Baltes, C.Buchler, C.G.Jung, W.Szewczuk, M.Tyszkowa, J.Strelau, M.Marczuk Z.Pietrasiński
l Propagatorzy edukacji całożyciowej: Szymon Marycki, 1551, J.A.Komeński ( szkoły mężczyzn, starości, śmierci), J.A.Condorced 1792 (edukacja całożyciowa), R.Owen, 1913 (samo- i kształcenie dorosłych), E.Throndike
l P.B.Batles, S.L.Wilisem – w aktywności umysłowej: rezerwy aktywne (aktualnie dostępne) i ukryte ( podlegające uruchomieniu)
l „Twórcy – Starcy”: Picasso, Platon, M. Anioł, Verdi, Tycjan, Czapski, Boheński
Dorosłość w andragogice
l w trzech wymiarach:
1. stan społeczny człowieka (podmiotowość działania i dojrzałość do pełnienia wszystkich funkcji życiowych),
2. proces rozwoju psychicznego ( zdolność wyzbywania się nastawień, przekonań i oczekiwań wyniesionych z dzieciństwa na rzecz rozumienia i zmieniania właściwości otoczenia w którym człowiek żyje) (Obuchowski 1985)
3. proces społeczno-kulturowy (Malewski 1990)
l w trzech perspektywach:
1. prakseologicznej ( gotowość do pełnienia zadań, ról, funkcji społecznych – osiągana w różnym wieku zależnie od dojrzałości psychicznej);
2. antropologicznej (dorosłość jest całożyciową, dynamiczną wychowawczą wartością; „stawanie się” dorosłym” a nie „bycie” );
3. recentywistycznej: człowiek jest istotą, której życie ważne jest bezpośrednio teraz a nie jako środek do osiągania czegoś w przyszłości (R. Urbański 1991)
l 3. proces społeczno- kulturowy - pełnienie ról społecznych, konwencja społeczna, wyznaczająca pozycję i status jednostki w grupie, decydująca o poziomie zaspokojenia potrzeb i określająca warunki indywidualnego rozwoju - jako główne kryterium dorosłości – (R.Urbański)
l Wysoki status seniorów w starożytności ( doradztwo)
l Koczownictwo – „stary – niesprawny – bezużyteczny”
l XIX-XXI w. : aktywność zawodowa – wskaźnikiem pozycji w społeczeństwie; atomizacja rodziny: utrata funkcji opiekuńczych wobec seniora; agizm
Dorosłość – jako proces społeczno - kulturowy
wg.Malewskiego(1990) miarą dorosłości człowieka jest:
· zdolność do samodzielnego kształtowania własnego życia w taki sposób
· aby efektywnie spełniając formułowane wobec niego oczekiwania społeczne
· dostarczało mu poczucia sensu jego egzystencji
· było źródłem indywidualnej satysfakcji
Dorosłość jako proces rozwoju psychicznego
l Sens życia jest ważną determinanta określająca postępowanie człowieka (Obuchowski K.1985)
l Wzrost samoświadomości, adekwatność samooceny, koncentracja na autokreacji, orientacja perspektywiczna (Pietrasiński Z.1990)
l Wymiary rozwojowe dorosłości, kształtujące zintegrowaną tożsamość człowieka (Knowleś M.S.): autonomia, aktywność, obiektywizm, erudycja, wysoka sprawność...
NataliaF5