1_pedagogika.pdf

Pedagogika

autorzy: dr Ewa Łatacz

dr Elżbieta Woźnicka

OPRACOWANIE KURSU

kierownik projektu: Joanna Opoka

metodycy: Joanna Opoka

graficy: Monika Czarska

informatycy: Michał Goździk

Paweł Jawor

Arkadiusz Kusznierski

Wstęp

Zanim przejdziemy do treści modułu pierwszego kilka ważnych uwag na temat całości kursu.

Celem tego kursu jest zapoznanie Państwa z podstawami pedagogiki jako nauki. Najczęściej

dokonuje się tego w ten sposób, że w wykładzie o jakiejś nauce, także pedagogice, wydziela

się w niej mniej lub bardziej wyraźnie metateorię i samą teorię. Metateorię umieszcza się w

tak zwanym wstępie, wprowadzeniu i przedstawia się w niej:

— genezę i historię samej nauki

— jej określenie

— podstawowe pojęcia

— metodę

— stosunek do nauk pokrewnych

— działy.

W wykładzie teorii naukowej podaje się zaś logicznie i rzeczowo powiązane tezy, a więc

najogólniejsze zasady, hipotezy, prawa i definicje, powiązane w spójny system opisujący i

wyjaśniający jakiś wybrany fragment rzeczywistości, którą bada dana nauka.

Jeśli zastosujemy powyższy schemat do naszego kursu pedagogiki to otrzymamy

następujący układ treści:

— moduły I–III stanowią wykład metateorii pedagogiki;

— moduły IV–V to wykład teorii pedagogiki;

— moduł VI zawiera wybrane problemy pedagogiki współczesnej.

Jeszcze jedna ważna uwaga — cały kurs ma charakter wprowadzający, dlatego zawiera

tylko minimum podstawowej wiedzy z pedagogiki. Podkreślmy to jeszcze raz — jest to

minimum — stąd często znajdziecie w tekście takie sformułowania, jak: porównaj , , patrz —

poprzez nie pragniemy tych, którzy chcą wiedzieć więcej, odesłać do odpowiednich źródeł.

Oprócz zapoznania Was z podstawami pedagogiki, konstruując ten kurs, postawiłyśmy sobie

dodatkowo jeszcze dwa cele:

1. Pokazania pewnych metod pracy umysłowej.

2. Zachęcenia do budowania własnego poglądu na temat wychowania.

By pokazać niektóre metody pracy umysłowej i zainspirować do budowania własnego

poglądu na temat wychowania, zachęcamy często do dokonywania porównań poglądów

wybranych pedagogów, wyciągania samodzielnych wniosków, konstruowania różnych

zestawień. Nie odrzucajcie tej pracy, tłumacząc sobie, że szkoda na nią czasu. Wbrew

pozorom włożony w nią czas wielokrotnie się zwróci, a w ten sposób zdobyte samodzielne

przemyślenia dobrze się utrwalą.

I na koniec jeszcze może trochę o źródłach, z których korzystałyśmy. Są to głównie trzy

podręczniki do pedagogiki, a mianowicie;

 podręcznik pod redakcją Michała Godlewskiego;

 podręcznik pod redakcją Bogusława Śliwerskiego i Zbigniewa Kwiecińskiego;

 podręcznik autorstwa Stefana Kunowskiego.

Podręczniki te powinny być uzupełnione jeszcze o niektóre klasyczne prace pedagogiczne,

ponieważ nie wszystko, o czym chciałyśmy powiedzieć, znalazło się w wymienionych

powyżej książkach, dlatego pełna lista polecanych pozycji zamieszczona jest w literaturze do

każdego modułu.

A wszystko po to, by łatwiej się nam pracowało i zdobyta wiedza nie tylko utrwaliła się w

pamięci, ale przyczyniła się do pogłębienia Waszych przemyśleń na temat wychowania.

Życzymy owocnej i inspirującej pracy;

Elżbieta Woźnicka i Ewa Łatacz

Wprowadzenie do pedagogiki

Wstęp

1. Definicja, geneza i etapy rozwoju pedagogiki

1.1. Definicja pedagogiki

1.2. Geneza pedagogiki

1.3. Etapy rozwoju pedagogiki ze szczególnym uwzględnieniem poglądów Stefana Kunowskiego

2. Istotny moment w rozwoju współczesnej pedagogiki

2.1. Szkoła herbartowska

2.2. Nowe Wychowanie

3. Wychowanie oraz inne podstawowe pojęcia pedagogiki

3.1. Analiza szczegółowa pojęć w wybranych podręcznikach

3.2. Wychowanie oraz inne podstawowe pojęcia pedagogiki — wnioski ogólne

3.3. Podstawowe pojęcia pedagogiki — podsumowanie

Bibliografia

Literatura podstawowa

Literatura dodatkowa

Wstęp

W pierwszym module przedstawiony zostanie zarys metateorii pedagogiki. Dowiecie się:

Czym zajmuje się pedagogika?

Jaka jest jej geneza?

Jakie przechodziła etapy w swoim rozwoju?

Które z tych etapów miały istotny wpływ na dzisiejszy obraz dyskusji o pedagogice?

Jakie podstawowe pojęcia stosowane są w pedagogice i co one oznaczają?

Kontynuacją analiz metateoretycznych podjętych w tym module będzie moduł drugi i trzeci.

Po tym krótkim wprowadzeniu zapraszamy do wspólnej pracy.

Wprowadzenie do pedagogiki

1. Definicja, geneza i etapy rozwoju pedagogiki

1.1. Definicja pedagogiki

W opracowaniach dotyczących pedagogiki jako nauki można znaleźć wiele jej definicji, które

często mają charakter etymologiczny. Na przykład Encyklopedia pedagogiczna podaje, że:

„pedagogika lub pedagogia pochodzi z języka greckiego i oznacza czynność wychowania dzieci (gr. pais

— ‘chłopiec, dziecko’; ago — ‘prowadzę’). Etymologia ta jest ważna, ponieważ wskazuje, iż pierwotnie

pedagogika nie miała charakteru nauki. Wywodzące się z języka greckiego nazwy różnych dyscyplin

naukowych konstruowane były przez dodanie do nazwy przedmiotu badań określenia ich charakteru

analitycznego bądź bardziej opisowego (np. biologia, tj. nauka analizująca życie). Nauka o wychowaniu,

czyli kierowaniu dzieckiem, powinna mieć analogiczną nazwę, a więc powinna to być albo pedago-grafia

albo pedago-logia. Ale nazwy takie nie powstały. Natomiast język grecki dysponował jeszcze jedną

nazwą używaną zwłaszcza w późniejszym okresie — była to paideia. Słowem tym oznaczono wyższe

formy działalności wychowawczej; ich treścią było — jakbyśmy to dziś określili — kształcenie osobowości

na dobrach kultury. Słowo to miało sens bardziej teoretyczny, ponieważ określało koncepcje wychowania

czy też jego ideał, ale określało równocześnie i odpowiednią działalność.” ( Encyklopedia pedagogiczna ,

1993: 535).

Podobnie, choć mniej szczegółowo, na temat definicji pedagogiki pisze Tadeusz Wujek

(patrz: Pedagogika. Podręcznik akademicki , 1978: 12 i nast.), natomiast szeroko

zagadnienie to omawia Kunowski (patrz: Kunowski, 2000: 25 i nast.), do czego powrócimy

jeszcze w dalszej części modułu.

Podsumujmy jednak teraz krótko to, co zostało przedstawione i zaproponowane do

samodzielnej analizy oraz spróbujmy odpowiedzieć na pytanie:

Jak najczęściej definiowana jest pedagogika?

A oto prawidłowa odpowiedź: pedagogika to nauka o działalności wychowawczej, lub krótko,

o wychowaniu.

Po tych ustaleniach możemy przejść do następnego zagadnienia dotyczącego genezy

pedagogiki.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: