makroekonomia (22 str).doc

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1.Pojęcie ekonomii: Ekonomia we współczesnym rozumieniu, nauka która bada, w jaki sposób ludzie pojedynczo lub w zorganizowanych zespołach wykorzystują zasoby będące w ich dyspozycji do zaspokojenia swoich potrzeb; inaczej nauka zajmująca się badaniem zachowania się podmiotów ekonomicznych w dziedzinie wykorzystania ograniczonych środków, jakimi dysponują, a które znajdują rozmaite zastosowanie i wykorzystanie w sferze produkcji, podziału, konsumpcji i wymiany. Przedmiot ekonomii: Przedmiotem zainteresowania ekonomii jest proces gospodarowania, w którym z jednej strony zderzają się ograniczoność zasobów czy też zasobów oraz możliwość ich nieograniczonego zastosowania, z drugiej- nieograniczoność potrzeb do zaspokojenia których dążą różne jednostki i grupy społeczne (podmioty ekonomiczne). Z tych rozbieżności wynika pojęcie procesu gospodarowania, jako procesu w którym poszczególne podmioty dokonują stałych wyborów ekonomicznych w zakresie przeznaczenia ograniczonych zasobów i najefektywniejszego zaspokojenia różnorodnych potrzeb. W tym ujęciu ekonomię ujmuje się jako teorię obejmującą różne aspekty procesu gospodarowania, a w szczególności  zagadnienia dotyczące tego: co, ile i jak produkować oraz komu, ile i jak udostępniać uzyskane w produkcji zasoby. W tym też aspekcie celem ekonomii jest sformułowanie teorii racjonalnego gospodarowania, a więc takiej, która by pozwoliła na podejmowanie możliwie najlepszych w danych warunkach decyzji ekonomicznych  w zakresie wykorzystania posiadanych zasobów i zaspokojenia potrzeb.

2.Zdefiniować i scharaktery-zować następujące pojęcia: dobra, zasoby, czynniki produkcji, technologia: Dobra-są to produkty i usługi uzyskane w trakcie przekształcania zasobów  w procesie produkcyjnym. Produkty (samochód) są w pełni własnością osoby je wykorzystującej Z usług ludzie korzystają natomiast czasowo (nie wchodząc w posiadanie osoby je wykonującej). Zapotrzebowanie na dobra jest ogromne , przy czym nie jest ono równoważne z popytem na produkty i usługi. Zapotrzebowanie na dobra jest wielkością potencjalną, wyraża się ono w wielkości dóbr które chcieli by ludzie posiadać gdyby nie istniało ograniczenie w postaci siły nabywczej.

Zasoby-są przekształcane w procesie produkcyjnym w celu zaspokojenia potrzeb lub częściowej ich realizacji. Można wyróżnić trzy grupy zasobów:

-zasoby ludzkie-najważniejszy składnik procesów produkcyjnych, każdy człowiek posiada mniejsze lub większe doświadczenie w   wykonywaniu czynności pracy (w posługiwaniu się swoją wiedzą i narzędziami pracy). Istotną cechą kapitału ludzkiego jest zdolność człowieka do ciągłego rozwijania swojej wiedzy. Rozwój wiedzy człowieka stanowi główny czynnik postępu technicznego i organizacyjnego. Człowiek jest innowatorem procesów wytwórczych.

-zasoby naturalne-zasoby te są darem natury nie są one wytworzone przez człowieka, aczkolwiek wszedł on w ich posiadanie , zasoby te dzielą się na odnawialne i na nieodnawialne. Niektóre zasoby można zastąpić procesach produkcyjnych surowcami sztucznymi (włókna naturalne > syntetyczne, metale > plastik ).

-zasoby kapitałowe-rzeczowe składniki procesów wytwórczych będące wytworem pracy człowieka, zaliczymy do nich środki pracy i przedmioty pracy.

Środkami pracy są wszystkie maszyny, narzędzia, instalacje, urządzenia itp.Przy pomocy których człowiek wytwarza produkty i usługi.

Przedmioty pracy to natomiast surowce, półfabrykaty (naturalne lub syntetyczne ), Które służą do wyprodukowania danego dobra.

Do kapitału finansowego zaliczymy również środki pieniężne występujące w różnych postaciach(gotówka kredyt, papiery wartościowe)

Czynniki-zasoby które służą do produkcji dóbr nazywane są często czynnikami produkcji, do najważniejszych należą; siła robocza, ziemia, surowce naturalne, oraz kapitał rzeczowy (maszyny, budynki itp.)

Technologia-wytworzenie produktów lub usług wymaga zastosowania wielu zasobów jednocześnie przy czym każdy produkt potrzebuje odmiennych zasobów. Zasoby konieczne do wyprodukowania jakiegoś dobra muszą być ze sobą odpowiednio połączone tzn. musimy znać technologię wytwarzania danego dobra. Technologia produkcji wyznacza ilość i rodzaj zasobów koniecznych do wyprodukowania danego produktu, wyznacza też proporcje w jakich powinny być połączone.

3.Pojęcie rzadkości: Gospoda-rowanie , które odbywa się w określonym momencie czasu zawsze napotyka na ograniczoność zasobów i technologii. Dana jest ilość zasobów i dana jest technologia, w każdym momencie istnieje pewna ilość ludzi zdolnych i chcących podjąć pracę , istnieją określone zasoby surowców .Podobnie jest z technologiami produkcji dostępnymi do wykorzystania procesach wytwórczych. Znane i  możliwe do zastosowania technologie są ograniczone (nie jest ich  nieskończenie wiele )Także ogólnie przy zastosowaniu nawet najlepszych technologii i wszystkich zasobów jednocześnie nie możliwe będzie wytworzenie maksymalnej ilości dóbr choćby z takiej przyczyny jak bariera biologiczna uniemożliwiająca pracę człowieka 24 h na dobę .Konsekwencją tych zjawisk jest problem rzadkości w ekonomii. Rzadkość jest wynikiem  zależności między zapotrzebowaniem ludzi na dobra a ograniczonymi zdolnościami wytworzenia tych dóbr. Problem rzadkości występuje zawsze kiedy zapotrzebowanie ludzi na dobra przewyższa możliwość wyprodukowania tych dóbr.

Wraz  z upływem czasu pojawiają się nowe i lepsze technologie produkcji  zwiększają się również  zasoby . W rezultacie prawa strona nierówności powiększa się - zwiększają się możliwości wytwarzania większych ilości dóbr. Z drugiej strony jednak wzrasta liczba ludzi rosną również potrzeby które każdy chciałby zaspokoić .Tak więc lewa strona nierówności zwiększa się także, sprawiając że problem rzadkości  nie zanika. W związku z tym problem rzadkości łączy się z koniecznością dokonywania wyborów , co i jak produkować. Każdemu wyborowi towarzyszą dwa efekty- korzyści i koszty. Jednak każdej korzyści towarzyszy powstanie kosztu alternatywnego.(kosztu utraconych korzyści ).

4. Modelowe ujmowanie zagadnień ekonomicznych w teorii ekonomii: Rzeczywistość gospodarcza jest niezwykle złożona. Produkcja odbywa się w setkach tysięcy przedsiębiorstw wytwarzających określone ilości różnorodnych dóbr. W gospodarowaniu udział biorąrozliczne podmioty gospodarcze między którymi powstaje ogrom i skomplikowana sieć powiązań i współzależności. Niezwykła złożoność rzeczywistości gospodarczej sprawia, że badając zachodzące w niej zjawiska musimy uciekać się do znacznych uproszczeń. Opisanie rzeczywistości gospodarczej  i stworzenie jej syntetycznego obrazu polega na wyodrębnieniu najistotniejszych elementów procesu gospodarczego oraz pominięciu zbędnych szczegółów. Postępowanie takie nosi nazwę abstrakcji teoretycznej. Narzędziem które umożliwia tworzenie syntetycznego obrazu zjawisk gospodarczych jest model ekonomiczny. Po przyjęciu niezbędnych założeń upraszczających rzeczywistość gospodarczą można zbudować uproszczony model gospodarki i analizować zachodzące w niej powiązania między gospodarującymi podmiotami. Z charakteru tych powiązań oraz z występujących między nimi prawidłowości można następnie wnioskować o zachowaniu się podmiotów w rzeczywistości gospodarczej. Posługiwanie się modelami ekonomicznymi  daje wiele korzyści. Jedną z ważniejszych korzyści  jest możliwość eksperymentowania gospodarczego bez ponoszenia poważnych kosztów. Na makiecie lub planie domu możemy dokonywać wielu eksperymentów, koszty takich zmian są bardzo małe w porównaniu do kosztów podobnych eksperymentów np. dokonywanych na obiekcie rzeczywistym jak dom. Podobnie jest w przypadku rzeczywiście funkcjonującej gospodarki koszty eksperymentowania na żywym organizmie gospodarczym mogą okazać się ogromne. Badanie przy pomocy modelu reakcji podmiotów gospodarczych na zmiany warunków gospodarowania(np. zmiany polityki gospodarczej, które rząd zamierza wprowadzić do praktyki) pozwala na znaczne ograniczenie kosztów tych zmian.

5. Wyjaśnij podstawowe różnice między mikro- i makro-ekonomią: Ekonomia jako dyscyplina wiedzy dzieli się na dwie zasadnicze części -mikro i makro ekonomię. tak jak sugeruje przedrostek „mikro”(podobnie jak w słowie mikroskop), mikroekonomia jest badaniem pojedynczych rynków- zboża ,książek itp., które funkcjonują w ramach gospodarki narodowej. gdy ekonomiści mierzą, wyjaśniają, przewidują popyt na poszczególne produktynp. Kalkulatory, rowery itd. , mają do czynienia z mikroekonomią.

Znaczna część pracy ekonomistów związana jest z analizą mikroekonomiczną, to znaczy, z interpretacją zjawisk mających miejsce na rynku i związanych z dokonywaniem osobistych wyborów przy zakupach towarów. Kwestie będące przedmiotem zainteresowania mikroekonomistów mogą wyglądać następująco: Co określa cenę poszczególnych dóbr i usług? Co określa wielkość produkcji poszczególnych firm czy gałęzi przemysłu? Co określa wysokość płac , które otrzymują pracownicy?, stopę procentową, którą otrzymują pożyczkodawcy?, zyski uzyskiwane przez przedsiębiorstwa?, w jaki sposób poszczególne narzędzia polityki rządu, jak ustawy dotyczące poziomu płac minimalnych, reglamentacja cen, cła i podatki wpływają na cenę i poziom produkcji na poszczególnych rynkach?

Ekonomiści interesują się ponadto mierzeniem, wyjaśnianiem i przewidywaniem działania całego systemu gospodarczego. Aby to osiągnąć studiują szeroko pojęte działy gospodarki, w tym np. całkowitą produkcję wszystkich firm produkujących dobra i usługi. Makroekonomia jest badaniem gospodarki narodowej jako całości lub też badaniem jej znaczącej części Odnosi się do „ogólnego obrazu”, a nie szczegółów działalności gospodarczej danego kraju.

Zamiast skupiać swoją uwagę na tym, ile rowerów i telewizorów zostało sprzedanych w danym okresie, makroekonomiści obserwują jakie są całkowite zakupy dóbr i usług dokonywane przez konsumentów, albo też, ile środków finansowych wydają wszyscy producenci na budowę nowych zakładów i wyposażenie do nich. Zamiast śledzenia ceny dobra na danym rynku, makroekonomia śledzi ogólny poziom cen lub ich średnią. Zamiast skupiać się na stawce płacy, liczbie zatrudnionych hydraulików lub listonoszy, makroekonomiści badają dochody wszystkich zatrudnionych i globalną liczbę wszystkich zatrudnionych w całej gospodarce. Krótko mówiąc, makroekonomia zajmuje się badaniem krajowej produkcji bezrobocia i inflacji.

Typowe zagadnienia znajdujące się w kręgu zainteresowania makroekonomii  obejmują:

co określa ogólny poziom cen?, co określa poziom produkcji krajowej i dochodu narodowego?, jakie skutki wywiera polityka monetarna i budżetowa rządu na  ogólny poziom cen, dochodu, zatrudnienia, bezrobocia?, co może, jeżeli w ogóle może, dla zwalczenia bezrobocia, inflacji, recesji?     

6. Pojęcie i podstawowe typy podmiot. ekonom.: Podmiot ekonomiczny- jednostka ludzka lub zorganizowana grupa ludzi posiadająca określony zakres uprawnień w zakresie prowadzenia działalności gosp. lub określony zakres własności w zakresie posiada nia dóbr czy zasobów. Podmioty ekonom. w ramach zakresu swobody gosp. wyznaczonej przez dany ustrój gosp. -reguły prawne mówiące o tym kto i jakie posiada uprawnienia własnościowe oraz regulujące uprawnienia podmiotu do wykonywania czynności gosp. Podstawowe to: prawo do użytkowania dobra (zasobu) w ramach jego fizycznych możliwości; prawo do osiągania dzięki prowadzeniu działalności gosp. nadwyżki nad kosztami; prawo do rozporządzania własnością w formie kupna, najmu, darowizny itd.

Najstarszy podmiot ekonom. to gospodarstwo domowe - jednostka, którą tworzą ludzie wspólnie zamieszkujący oraz podejmujący decyzje co do uzyskiwania dochodów i ich wykorzystania w ramach zaspokajania swoich potrzeb.

We współczesnej gosp. istnieją trzy źródła uzyskiwania dochodu przez (GD):

z pracy (płaca)

własności (ziemi -renta lub kapitału -zysk, procent)

różne formy świadczeń od państwa (zasiłki, stypendia) oraz od instytucji finansowych (renty, emerytury)

Jeśli od strumieni dochodów odejmiemy strumienie odpływające na różne opłaty związane z wpłatami na rzecz instytucji ubezpieczeniowych , emerytalnych itp. ,a także podatków na rzecz państwa to do dyspozycji gosp. dom. dochód dyspozycyjny , który dzieli się na wydatki konsumpcyjne (dobra i usługi) oraz oszczędności, stanowiące źródło różnego rodzaju lokat typu inwestycyjnego lub różnych form zabezpieczenia w postaci oszczędności pieniężnych, które bezpośrednio łączą się z koniecznością spłaty kredytu zaciągniętego przez gosp. dom

Przedsiębiorstwo -(zorganizowana grupa ludzi) -jednostka gospodarcza , która w oparciu o czynniki wytwórcze wytwarza i sprzedaje dobra w celu uzyskania nadwyżki korzyści-przychodów nad kosztami, czyli dąży do maksymalizacji zysku. Z punktu widzenia celu istnienie przedsiębiorstwa uzależnione jest od istnienia rynku. Pojawienie się przedsiębiorstwa stanowiło pewną innowacje społeczną a oznaczało to bowiem:

oddzielenie procesu konsumpcji i produkcji,

specjalizację wytwórców i wzrost wydajności

dostosowaniem produkcji dóbr i usług do potrzeb nabywców

We współczesnej gosp. rynkowej formy własności są wysoce zorganizowane i pozwalają na wyróżnienie przedsiębiorstw będących indywidualna własnością osób fizycznych przy najmowaniu pracy najemnej. Na wyróżnienie zasługuje przedsiębiorstwo będące własnością wielu osób, np. typu niepracowniczej spółki akcyjnej , ważnym rodzajem są tez przedsiębiorstwa własnościowo związane z państwem lub społecznością lokalną (komunalne) .

   Państwo- to różne instytucje i organy władzy gospodarczej występujące także w roli właściciela dóbr i zasobów a także czynnika kształtującego samo prawo gospodarcze , a więc określony typ ustroju gosp. W ramach państwa wyróżnić można takie podmioty jak:

instytucje finansowe

podmioty demokracji gosp.

Instytucje finansowe charakteryzują się tym, że prowadzą transakcje, których przedmiotem jest sprzedaż kapitału lub jego użyczenie, a  który posiada postać papiery wart., gotówki .Do tego typu instytucji nalezą : banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, giełdy itd. Spełniają one istotną rolę na rynku, gdyż mogą przyczyniać się do jego rozkwitu.

Natomiast wspólną cechą podmiotową demokracji gosp. jest fakt że przyjmują one formę organizacji społecznych i zawodowych, wyrażają interesy rożnych grup i dążą do realizacji związanych z nimi zamierzeń .Wywierają więc na inne podmioty ekonomiczne wpływ, który przyjąć może różne formy( rokowania, strajk, blokady).  

7. Rynek: miejsce na , którym kupuje się i sprzedaje towary, a bliżej- miejsce gdzie dokonują się akty kupna i sprzedaży, proces przy pomocy którego kupujący lub sprzedający co chcą kupić lub sprzedać i na jakich warunkach. Na rynku występuje nieprzerwany proces  przepływu informacji między sprzedającym a kupującym. Przedmiotem transakcji mogą być zatem takie towary jak:  praca , waluta , papiery wartościowe itp. Jest to również miejsce gdzie podaż spotyka się popytem i gdzie kształtuje się cena.

Infrastruktura rynkowa: specjalnie przystosowane do prowadzenia różnego rodzaju transakcji rynkowych miejsca, wyposażone w odpowiednie urządzenia i obsługiwane przez wyspecjalizowane zespoły ludzkie, a służące wygodzie kupujących i sprzedających. Jest to też miejsce - w sensie dosłownym- do przeprowadzenia transakcji między sprzedającym a kupującym.

Mechanizm rynkowy: ogół sprzężeń popytowo- podażowych, występujących na rynkach różnego rodzaju dóbr gospodarczych, a zajmujących się za pośrednictwem cen między równouprawnionymi podmiotami gospodarczymi, dążącymi do osiągnięcia  korzyści ekonomicznych przez dokonanie dobrowolnych akt

kupna i sprzedaży towarów.

8. Walka negocjacyjna: to walka o podział korzyści ekonomicznych związanych z uczestnictwem w wymianie , a toczoną pomiędzy różnymi podmiotami. Jej przedmiotem są najkorzystniejsze dla obu stron warunki transakcji. Jej źródłem jest przeciwstawność interesów, a głównym następstwem- z jednej str. weryfikacja i akceptacja  oferty podażowej, a z drugiej str.- możliwości efektywnego zaspokojenia potrzeb odbiorców. Dla dostawcy weryfikacja i akceptacja jego oferty podażowej to potwierdzenie jego racji bytu na rynku. Tak więc producent musi się liczyć z preferencjami odbiorców, czyli z istnieniem bariery popytu. Występowanie tej bariery w toku walki negocjacyjnej to sytuacja , w której sprzedawca nie może zbyć więcej towarów przy istniejącej cenie bądź nie jest w stanie podnieść ceny i utrzymać dotychczasowego poziomu ich sprzedaży.  Dostawca powinien również liczyć się z efektem substytucji  - czyli odbiorca może dokonać zakupu u innego sprzedawcy.

Gdy w walce negocjacyjnej uczestniczy więcej niż 1 dostawca , to między dostawcami toczy się walka konkurencyjna. Rywalizują oni o wydatki odbiorcy określone przez jego siłę nabywczą. Przedmiotem walki konkurencyjnej jest oferowanie warunków dostaw korzystniejszych od warunków innych dostawców. Podstawowe cele tej walki wiążą się ze strategią ofensywną ( poprawa pozycji na rynku ) lub defensywną ( zachowanie dotychczasowej pozycji na rynku ). W walce konkurencyjnej wśród dostawców ujawniają się dwa motywy : „ nie stracić do konkurenta „ i „wygrać z nim "  Dla odbiorcy istnieje lepsza sytuacja gdy jest 2 lub więcej dostawców- posiada większy wybór.

Walka przetargowa: polega na oferowaniu dostawcom korzystniejszych warunków zawierania transakcji w porównaniu do innych odbiorców . Jest to wariant walki konkurencyjnej prowadzonej wśród odbiorców. Decydującą rolę odgrywa tu  siła nabywcza samych odbiorców. Dzięki niej są oni w stanie kupić więcej przy danej cenie lub ( i ) zapłacić wyższą cenę przy danej ilości. Bezpośrednim przejawem i wynikiem toczonej na rynku walki są ceny odzwierciedlające układ sił na danym rynku. Ceny te eliminują z gry nieefektywnych dostawców i niewypłacalnych odbiorców oraz pozostawiają i nagradzają pozostałych graczy na rynku..

9. Rodzaje, cechy i infrastruktura wyników: Ze względu na przedmiot transakcji odróżnia się zwłaszcza tak podstawowe odmiany wyników jak: rynki towarowe, rynki usług , rynki kapitałowe . Przyjmując za podstawę podziału przestrzenne wymiary rynku , wyróżnia się rynki o znaczeniu lokalnym, regionalnym, krajowym, międzynarodowym, i światowym. Przestrzenny punkt widzenia związany bywa często z samym przedmiotem transakcji. Tak na przykład rynek usług bytowych ma zazwyczaj charakter lokalny podczas gdy rynek podstawowych surowców czy walut są zwykle rynkami światowymi lub przynajmniej międzynarodowymi. Tworzenie się i rozwój rynków związane jest także z czasem jako czynnikem wpływającym na ich trwałość, a także i zakres przemienny. Rynki pierwotne powstają i funkcjonują zazwyczaj w regionach lub krajach o szczególnie dużej podaży określonych towarów. Rynki centralne kształtujące się w wyniku długotrwałych procesów rozwojowych to z reguły rynki o skali międzynarodowej i występujące w krajach wysoko rozwiniętych pod względem gospodarczym. Z kolei uwzględniając kryterium stopnia zorganizowania działalności służącej wymianie rynki dzielone są na sformalizowane i nieformalne. Na pierwszych zawarcie transakcji regulowane jest przez stosowane przepisy określające zasady i formy uczestnictwa w wymianie. Warunki prowadzenia działalności handlowej to także podstawa odróżniania rynku handlu hurtowego od detalicznego szczególną rolę we współczesnym świecie odgrywają rynki kapitałowe. Rynki pieniężne to przede wszystkim rynek pieniądza krajowego oraz rynek walutowy. Kształtują się na nim stopy oprocentowania pieniądza jako prawnego i obiegowego środka płatniczego a także kursy różnych walut oraz dewiz,. Przedmiotem obrotu na tym rynku jest również samo złoto. Głównym przedmiotem transakcji na rynku papierów wartościowych są akcje i obligacje. Instytucjonalny aspekt prowadzenia działalności umożliwiającej i ułatwiającej kupującym i sprzedającym uczestnictwo w wymianie znajduje swój wyraz w istnieniu szeroko rozumianej infrastruktury rynkowej. Tworzą je przede wszystkim zorganizowane formy działalności handlowej w postaci sklepów detalicznych, hurtownie i półhurtownie oraz inne punkty skupu i sprzedaży. Klasyczne instytucjonalne formy rynków światowych i międzynarodowych to m.in. targi i wystawy gosp., aukcje, wolne obszary celne i giełdy. Targi to periodycznie odbywane imprezy handlowe skupiające wielu wystawców i kupujących, a prezentujących zazwyczaj nowości oferty producentów z wielu branż, bądź jednej wyspecjalizowanej. Aukcje jako miejsca spotkań handlowych odbywanych najczęściej w regularnych odstępach czasu mają na celu sprzedaż w formie publicznego przetargu prezentowanych towarów o charakterze zarówno masowym jak i jednostkowym. Wolne obszary celne spełniają swoje funkcje handlowo dystrybucyjne wobec określonych i dostarczonych do nich towarów nie obciążonych opłatą celną. Giełdy to miejsca szczególnego rodzaju stałych spotkań nabywców i sprzedawców zainteresowanych w transakcjach ściśle wyznaczonych towarów lub wartości. Miejsca te są specjalnie przystosowane organizowane i obsługiwane. Sposoby i warunki zawierania transakcji cechuje tu najwyższy stopień sformalizowania rynku. Rejestracja potencjalnych transakcji przeprowadzana jest przez maklerów giełdowych, którzy ustalają jednocześnie ceny i prezentują je w codziennych notowaniach. Odróżnia się giełdy towarowe i pieniężne.

...