Działalność kredytowa banku

Kredyt bankowy to zwrotna forma przekazywania środków pieniężnych przedsiębiorcom, osobom fizycznym. Jest stosunkiem ekonomicznym między bankiem a kredytobiorcą.

Kredyt bankowy może być udzielony na częściowe lub całkowite sfinansowanie określonych przedsięwzięć inwestycyjnych przedsiębiorstwa, bądź też na finansowanie bieżących potrzeb dotyczących zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży a także rozliczeń pieniężnych.

 Pożyczka jest instytucją prawa cywilnego a udzielającym może być tylko właściciel pieniędzy. Istota pożyczki polega na przeniesieniu przez bank na pożyczkobiorcę prawa własności określonej ilości pieniędzy, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

Inne różnice pomiędzy kredytem bankowym a pożyczką to:

-          kredyt zawsze jest odpłatny (pobieranie odsetek), pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna;

-          umowa kredytowa musi być zawarta na piśmie a umowa pożyczki zawierana jest na piśmie, gdy przekracza kwotę 500 PLN;

-          pożyczka najczęściej udzielana jest osobom fizycznym, w niewielkich kwotach i to głównie na cele konsumpcyjne;

-          z kredytu bankowego korzystają głównie duże przedsiębiorstwa, małe i średnie firmy przeznaczając pożyczone pieniądze na finansowanie swej działalności, czy to bieżącej czy inwestycyjnej.

-          Przy korzystaniu z kredytu bankowego - kredytobiorca ma obowiązek dokładnie określić cel, przedmiot kredytowania. Przy korzystaniu z pożyczki bankowej nie ma takiego wymogu.

USTAWA

z dnia 23 kwietnia 1964 r.

Kodeks cywilny

KSIĘGA TRZECIA

ZOBOWIĄZANIA

Tytuł XIX.

POŻYCZKA

Art. 720. § 1. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

§ 2. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem.

Art. 721. Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.

Art. 722. Roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.

Art. 723. Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.

Art. 724. Jeżeli rzeczy otrzymane przez biorącego pożyczkę mają wady, dający pożyczkę obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił o nich. Przepisu powyższego nie stosuje się w wypadku, gdy biorący mógł z łatwością wadę zauważyć.

Prawo Bankowe

Art. 78

Do umów pożyczek pieniężnych zawieranych przez bank stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu.

Wybrane formy kredytów

Ze względu na okres kredytowania kredyty bankowe dzielimy na:

-          krótkoterminowe: udzielane na okres do jednego roku;

-          średnioterminowe: udzielane na okres do trzech lat;

-          długoterminowe: z terminem spłaty powyżej trzech lat.

Z punktu widzenia przedmiotu (celu) kredytowania kredyty bankowe dzielimy na:

-          obrotowe - najczęściej krótkoterminowe, udzielane na finansowanie bieżących potrzeb;

-          inwestycyjne - udzielane na dłuższy okres, w związku z finansowaniem przedsięwzięć inwestycyjnych;

-          konsumpcyjne - gdzie kredytobiorcą jest osoba fizyczna - konsument. Przedmiotem kredytu są towary konsumpcyjne np. telewizory, lodówki, samochody.

Analizując sposób korzystania z kredytu możemy wyróżnić:

-          kredyt w rachunku bieżącym (z ang. overdraft) - gdzie zadłużenie kredytowe wzrasta wraz ze wzrostem potrzeb przedsiębiorstwa i ulega zmniejszeniu w miarę pojawiających się środków pieniężnych. Odsetki płacone są tylko od zadłużenia debetowego (kredytowego) występującego na rachunku bieżącym. Jest to kredyt o charakterze pulsacyjnym;

-          kredyt w rachunku kredytowym - zadłużenie jest ciągłe w odrębnym rachunku kredytowym. Odsetki płatne są od całej wysokości zadłużenia. Po upływie określonego umową kredytową terminu - kredyt zostaje przez firmę spłacony. Odsetki przy tej formie kredytowania są jednak wyższe niż przy overdrafcie (przy tym samym oprocentowaniu dla overdraftu jak i kredytu w rachunku kredytowym)

Wykorzystanie kredytu udzielonego w rachunku kredytowym może przebiegać dwojako:

-          w drodze przeksięgowania kredytu na rachunek bieżący;

-          bezpośrednio w ciężar rachunku kredytowego poprzez realizację dyspozycji płatniczych kredytobiorcy.

Formy kredytowania mogą być różne w zależności od potrzeb przedsiębiorstw, np:

-          kredyt bieżący - może być udzielony w rachunku bieżącym lub w rachunku kredytowym;

-          kredyty dyskontowe - dyskontowanie weksli w banku przez przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo bardzo szybko otrzymuje z banku sumę wekslową (środki pieniężne) po potrąceniu kosztów dyskonta; nie musi czekać aż nadejdzie termin zapłaty i wpłyną pieniądze od odbiorców;

-          linie kredytowe - określenie przez bank wysokości limitu na dany rodzaj kredytu (np. linia na dyskonto weksli, kredytu odnawialnego) i do tej wysokości firma może się zadłużać. Firmy mogą korzystać z kilku linii kredytowych na różnego rodzaju kredyty, w zależności od oferty banku. Spłata kredytu czy wykup weksli odnawia wysokość linii umożliwiając wielokrotne korzystanie z kredytów bankowych bez dodatkowego składania wniosków kredytowych wraz z całą niezbędną dokumentacją.

Biorąc pod uwagę walutę kredytu - wyróżniamy:

-          kredyty złotowe - udzielane w PLN;

-          kredyty dewizowe - udzielane w walutach obcych (głównie w USD, EURO, funtach angielskich, frankach francuskich, itp.).

 Mówiąc o sposobach zabezpieczania kredytów bankowych możemy wyróżnić np:

-          kredyty lombardowe - zabezpieczone zastawem ustanowionym na przedmiotach, papierach wartościowych, towarach - jeżeli przedmiot zastawu pozostaje w posiadaniu banku;

-          kredyty hipoteczne - zabezpieczone hipoteką ustanowioną na nieruchomości stanowiącej własność kredytobiorcy lub osoby trzeciej.

 Ze względu na sposób przekazania (udostępnienia) kredyty mogą występować w postaci:

-          kredytów gotówkowych - kredytobiorca otrzymuje gotówkę bezpośrednio z kasy lub na swój rachunek bankowy;

-          kredytów bezgotówkowych - środki pieniężne z kredytu przekazywane są przez bank określonemu sprzedawcy na zapłacenie kupowanych przez kredytobiorcę towarów.

Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe występuje, gdy kredytobiorca nie zwraca częściowo lub w całości kapitału kredytu wraz z należnymi odsetkami.

Rodzaje ryzyka kredytowego z punktu widzenia źródeł występowania

1. Ryzyko aktywne (czynne)
2. Ryzyko pasywne (bierne)

Ryzyko kredytowe a rodzaj operacji

1. Ryzyko straty
2. Ryzyko płynności
3. Ryzyko zabezpieczenia
4. Ryzyko kursu walutowego
5. Ryzyko zmiany stopy procentowej
6. Ryzyko zmiany wartości pieniądza w czasie

Ryzyko kredytowe a przyczyny występowania

1. Ryzyko zewnętrzne (egzogeniczne)
2. Ryzyko wewnętrzne (endogeniczne)

...