Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
Inwestycje - to kategoria pierwszorzędna współczesnej ekonomii, są jednym z podstawowych czynników decydujących o rozwoju gospodarczym kraju i podmiotów gospodarczych.
Podmioty nie inwestujące nie mają szans na przetrwanie, kraj nie sprosta międzynarodowej konkurencji.
Ujęcia inwestycji:
· rzeczowe - ruch dóbr inwestycyjnych: przez inwestycje nie rozumiemy nabywania akcji, lecz nabywanie dóbr inwestycyjnych przez przedsiębiorstwa - dóbr kapitałowych, budynków, zmiany zapasów używanych do produkcji innych dóbr i usług (McKenzie, Ekonomia).
· monetarne - widziane przez pryzmat pieniądza
Orientacje przedsiębiorstwa.
· Orientacja produkcyjna, przy znacznej przewadze popytu, problemem jest pozyskanie zasobów do produkcji (nie zbyt), środkiem zaradczym jest dominacja rynku producenta nad rynkiem konsumenta i dostawy. Orientacji produkcyjnej w całym swoim rozkwicie toważyszyła znaczna monopolizacja gospodarki. Ten typ orientacji dominował w okresie budowy podstaw gospodarki rynkowej. W USA w skali masowej były to lata dwudzieste, w Europie Zachodniej - lata pięćdziesiąte, w krajach podobnych Polsce to lata dziewięćdziesiąte, częściowo aż do dziś. Inwestycje były efektywne, gdy występował przyrost produkcji.
· Orientacja sprzedażowa - tu powstaje zjawisko bariery popytu i podstawowym celem przedsiębiorstw jest sprzedanie produktu. Rozkwit w USA i Europie Zachodniej przypadł na lata 70-te. Inwestycje częściej koncentrują się w sferze dystrybucji, przesunięto dużą ich część ze sfery czysto produkcyjnej. Dalej są traktowane jako instrument do rzeczowego powiększenia majątku firmy.
· Orientacja marketingowa - firmy inaczej podchodzą do swoich przedsięwzięć - produkują to, co da się w przyszłości sprzedać, wszelkie decyzje inwestycyjne muszą być podporządkowane strategii marketingowej. Firma stara się aktywnie oddziaływać na otoczenie współtworząc potencjalny popyt. Na inwestowanie patrzy się przez pryzmat pieniądza - ujęcie monetarne.
Inwestycje w ujęciu monetarnym to celowo wydatkowane środki ukierunkowane na odnoszenie korzyści w przyszłości.
Inwestycje to długookresowe zaangażowanie zasobów ekonomicznych związane z transformacją płynnych środków finansowych w aktywa produkcyjne w celu odnoszenia korzyści netto w przyszłości. Inwestycja w tym ujęciu akceptyje nierozerwalny związek z finansami przedsiębiorstwa. Odzwierciedla on proces obrotu pieniądza zaangażowanego w działalność inwestycyjną. Składa się on z 4 faz:
1. Gromadzenie środków finansowych (kapitału), faza akumulowania kapitału. Proces ten w przypadku nowych przedsiębiorstw ma zawsze charakter zewnętrzny.
2. Wydatkowanie środków pieniężnych na niezbędne do egzystowania zasoby ekonomiczne - aktywa.
3. Zwrot wydatkowanych środków wpływami ze sprzedaży produktów.
4. Reinwestowanie zysków niepodzielonych, tworzenie następnego obrotu środków inwestycji.
Klasyfikacja inwestycji.
1. Według obszarów funkcjonalnych inwestowania:
¨ obszar rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa
à inwestycje nowe
à inwestycje polegające na rozbudowie
à inwestycje odtworzeniowe i modrnizacyjne
¨ obszar finansowych składników majątku przedsiębiorstwa
à akcje
à obligacje
à udziały
à lokaty
¨ obszar czynników osobowych i socjalnych
à wydatki na kształcenia pracowników
à wydatki na bezpieczeństwo pracy
à inwestycje socjalne
¨ obszar R & D
à wydatki na badania nowych technik, technologii, produktów, patenty, licencje
¨ obszar działań organizacyjnych
à wydatki na budowę i unowocześnienie informacji - informatyka
¨ obszar działań marketingowych
à wydatki na badania rynku
à wydatki na promocję
à reklamę
à znak firmy
¨ obszar działań publicznych
à inwestycje w ochronę środowiska
à wydatki związane z mecenatem, np. nauki
2. Z punktu widzenia form majątku
¨ inwestycje rzeczowe
à nieruchomości (grunty, budynki, budowle)
à majątek ruchomy (maszyny, środki transportowe, urządzenia techniczne, zapasy)
¨ inwestycje finansowe
à papiery wartościowe
à udziały, pożyczki długoterminowe
¨ inwestycje w wartości niematerialne i prawne
à patenty
à licencje
à kształcenia
3. Ze względu na charakter decyzji
¨ inwestycje rozwojowe
¨ inwestycje strategiczne
à defensywne
à ofensywne
à defensywno - ofensywne
Pojęcie i cykl życia projektu inwestycyjnego.
Projektowanie - działalność twórcza w dziedzinie: nauki, sztyki, techniki, technologii, organizacji, zarządzania, ekonomii.
Projekt - produkt projektowania:
· zbiów informacji służący do wzniesienia lub wytworzenia przedmiotu projektowania
· zbiór dokumentów
Projekt inwestycyjny to zbiór uporządkowanej informacji służącej do podejmowania niezbędnych decyzji zmierzających do materialnej realizacji i eksplotacji obiektu inwestycyjnego.
Cykl życia projektu inwestycyjnego (wykres kołowy na kartce):
1. Faza przedrealizacyjna.
¨ studium możliwości
¨ studium pre-feasibility
¨ studium feasibility - projekt musi mieć duże szanse realizacji, bo już samo studium jest kosztowne
¨ studia pomocnicze - wspierające poprzednie, bardziej szczegółowe
¨ raport oceniający - jest dokładnym podsumowaniem studium feasibility, możliwości przedsięwzięcia, momentem podjęcia ostatecznej decyzji co do realiacji projektu.
2. Faza realizacji.
¨ negocjacje, zawieranie kontraktów
¨ projektowanie techniczne
¨ budowa
¨ marketing przedprodukcyjny - określenie potencjalnych rynków zbytu i jego warunków
¨ rekrutacja i szkolenie załogi
¨ rozruch i odbiór
3. Faza eksploatacji.
¨ rozbudowa
¨ restrukturyzacja - ma miejsce gdy trudno przewidzieć pewne istotne okoliczności, np. działalność konkurencji.
¨ odtworzenie (na poziomie wartości początkowej) i modernizacja (unowocześnienie ponad stan początkowy)
CYKL ŻYCIA PROJEKTU INWESTYCYJNEGO.
W ramach fazy przedrealizacyjnej mieszczą się trzy etapy:
1. Studium możliwości inwestycyjnych obejmujące dwa rodzaje studiów: studia rozpoznawcze dotyczące samego przedmiotu projektowania i studia pomocnicze.
Studia rozpoznawcze mają na celu okreśłenie możliwości podjęcia decyzji o realizacji inwestycji lub też sformułowanie głównych idei projektu (inaczej jego koncepcji). Obejmują one analizę następujących problemów:
· zasobów naturalnych nadających się do przetworzenia i dalszej produkcji
· istniejącego modelu rolnictwa będącego bazą surowcową dla przemysłu przetwórczego
· konkurencji ze strony rynku lokalnego, krajowego lub zagranicznego
· przewidywanych rynków zbytu
· analizę importu pozwalającą określić obszary produkcji antyimportowej
· koszt i dyspozycyjność (odnośnie pracy) czynników produkcji
· możliwości eksportu
· analizę wielkości nakładów inwestycyjnych
· analizę możliwości finansowania inwestycji
Badania prowadzone w studiach rozpoznawczych mają najczęściej charakter ogólny, oparte są o zagregowane wielkości wskaźnikowe. W zależności od przedmiotu projektowania opracowywane są albo ogólne studia rozpoznawcze (badania sektorowe) albo studia szczegółowe prowadzone z reguły dla projektów, których koncepcje już wyraźnie określono. Niekiedy prowadzone są obydwa rodzaje badań - sektorowe, potem szczegółowe. Studia ogólne mogą się odnosić do:
· regionu, rozumianego jako obszar geograficzny lub np. mniejszego (obszar dotknięty szczególnym bezrobociem)
· branży
· przemysłów opartych na wykorzystaniu zasobów naturalnych.
Studia szczegółowe są na ogół kontynuacją studiów ogólnych i zmierzają do sformułowania konkretnych propozycji inwestowania, które następnie są promowane potencjalnym inwestorom zarówno krajowym, jak i zagranicznym. W wielu krajach zadanie te spełniają agencje rządowe do spraw inwestycji. Jeśli studium rozpoznawcze wzbudzi zainteresowanie inwestorów, czyli osiągnie swój cel następnym etapem badań przedrealizacyjnych jest opracowanie studium wstępnego.
2. Pre-feasibility study - studium wstępne - nazywane najczęściej w praktyce projektowania inwestycji w Polsce danymi wyjściowymi do projektowania lub wytycznymi projektowo - koncepcyjnymi. Zadaniem studium wstępnego jest przygotowanie i przeprowadzenie porówniań w zakresie alternatywnych rozwiązań projektu inwestycyjnego i dokonanie na tej podstawie wyboru wariantu, bądź też wyselekcjonowanie ściśle ograniczonej liczby wariantów, które staną się następnie przedmiotem wnikliwych badań w ramach studium ostatecznego nazywanego również studium wykonalności (feasibility study).
3. Studium ostateczne - feasibility study. Zawartość formalna obydwu tych opracowań jest taka sama. Różnią się one jednak stopniem dokładności badań, kosztami wykonania oraz ciężarem gatunkowym podejmowanych na ich podstawie decyzji. W studium pre-feasibility podejmujemy decyję o podjęciu lub nie studium ostatecznego. W studium ostatecznym decyzja dotyczy realizacji projektu, bądź jego odrzucenia, toteż musi być ona oparta na bardzo wnikliwych badaniach.
4. Studia pomocnicze - funkcjonalne dotyczą wybranych aspektów projektu, są często warunkiem wstępnym kontynuacji studiów przedrealizacyjnych. W przypadku dużych projektów sporządza się z reguły równolegle ze studium wstępnym oraz studium ostateznym, a nawet po jego zakończeniu. Studia pomocnicze mogą dotyczyć:
· badań rynku zarówno zaopatrzeniowego, jak i zbytu produktów
· badań laboratoryjnych surowców i materiałów
· badań produkcji próbnej (studia pomocnicze prowadzone po realizacji projektu)
· badań lokalizacyjnych projektu często wraz z oddziaływaniem na środowisko lub ujęcie wpływu na środowisko odrębnie
· skali produkcji uwzględniającej alternatywne technologie, alternatywne wielkości nakładów inwestycyjnych czy też kosztów produkcji, prognozy cen zbytu i zaopatrzeniowych
W większości przypadków wyniki badań pomocniczych, niezależnie od tego czy opracowywano je przed czy łącznie lub nawet po sporządzeniu studium ostatecznego, stają się integralną częścią ostatecznej wersji projektu inwestycyjnego.
Faza realizacji projektu nazywana również fazą inwestycyjną (choć nie jest to nazwa zbyt trafna) obejmuje szeroki zakres działań przede wszystkim w dziedzinie zarządzania projektem. Jest ona najczęściej dzielona na następujące etapy:
1. Tworzenie prawnej, finansowej i organizacyjnej podstawy realizacji projektu. Inwestowanie to działalność uwarunkowana wieloma przepisami prawa o różnej randze. Legislacja w procesie inwestycyjnym reguluje prawa i obowiązki zarówno osób fizycznych, jak i prawnych podejmujących działalność inwestycyjną podmiotów projektujących, realizujących i eksploatujących obiekty. Określa zakres publicznego nadzoru oraz standardy w gospodarce przestrzennej i ochronie środowiska.
Negocjacje i kontrakty określają zobowiązania prawne odnośnie finansowania projektu, transferu technologii, wykonawstwa robót budowlano - montażowych oraz dostaw materiałów i surowców, maszyn i urządzeń. Umowy są podpisywane pomiędzy promotorem a inwestorami, z instytucjami finansowymi, konsultantami, biurami architektonicznymi, wykonawcami budowlanymi, dostawcami, licencjodawcami, leasingodawcami oraz różnego rodzaju zakładami użyteczności publicznej (elektrownie, wodociągi itd.). Podstawę zawierania kontraktów stanowi ostateczna wersja studium projektu inwestycyjnego. Bezpośrednie negocjacje mogą w rezultacie wsakzywać również na potrzebę modyfikacji studiów przedrealizacyjnych. Mogą również dostarczać nowych idei poprawiających koncepcję projektu. Może to prowadzić do wzrostu nakładów inwestycyjnych, które jest niezmiernie trudno przewidzieć nawet na etapie ostatecznego studium projektu, dlatego z reguły w wydatkach kapitałowych przewiduje się pewną rezerwę na wydatki nieprzewidziane.
Tworzenie finansowej podstawy realizacji projektu może dotyczyć podpisywania umów związanych np. z emisją akcji lub obligacji, umów kredytowych z bankami, ze sponsorami inwestycji. Organizacyją podstawę realizacji projektu stanowi tzw. dokumentacja techniczna. Jest ona sporządzana na ogół przez wykonawcę robót budowlanych lub specjalne biura architektoniczno - projektowe. Dokumentacja techniczna obejmuje wyniki wierceń geologicznych i badań gruntu (tam gdzie trzeba, rzecz jasna) na miejscu budowy, rysunki dyspozycyjne i robocze, projekt placu budowy i harmonogram realizacji.
2. Marketing przedprodukcyjny stanowi niezwykle istotną działalność, którą musi podjąć inwestor we właściwym momencie. Jej celem jest przygotowanie rynków zbytu dla produktów (tzw. marketing produktów) oraz rynków dostaw surowców i materiałów, a także niezbędnego wyposażenia technicznego (tzw. marketing zaopatrzeniowy). Spóźniona lub źle przeprowadzona działalność marketingowa w fazie realizacji projektu może w istotny sposób zaważyć na jego efektywności.
3. Nabycie i transfer technologii.
4. Budowa obiektów produkcyjnych, pomocniczych i usługowych.
5. Montaż wyposażenia technicznego.
6. Dobór i szkolenie załogi. Rekrutacja i szkolenie załogi przebiega na ogół równolegle z budową. Może mieć duże znaczenie dla wydajności pracy i efektywności projektu.
7. Rozruch obiektu i przekazanie do eksploatacji - jest krytycznym etapem realizacji projektu prowadzącym do przekazania obiektów do eksploatacji. Osiągnięcie na tym etapie sukcesu dowodzi skuteczności etapów składających się zarówno na fazę przygotowania, jak i realizacji projektu.
Rozruch polega na sprawdzeniu poprawności mechanicznego i technologicznego funkcjonowania obiektów składających się na przedsięwzięcie inwestycyjne w czasie jego trwania. Istnieje możliwość sprawdzenia:
· poprawności montażu i regulacji maszyn i innych urządzeń technicznych
· zastosowanej technologii
· jakości dobranych surowców i materiałów
· kwalifikacji zaangażowanego personelu
· stanu zabezpieczenia warunków pracy oraz środowiska naturalnego
· jakości uzyskanego produktu.
Osiągnięcie projektowanych zdolności produkcyjnych osiąga się bezpośrednio po zakończeniu rozruchu technologicznego. Czas przeznaczony na osiągnięcie projektowanych zdoloności produkcyjnych jest zwykle kilkakrotnie dłuższy niż czas przeznaczony łącznie na rozruch mechaniczny i technologiczny (rysunek na kartce).
Rozróżnia się dwie strategie osiągania planowanych zdolności produkcyjnych: przy stałym zatrudnieniu (na rysunku to „a”) lub przy stopniowo wzrastającym zatrudnieniu („b”). Strategia „b” pozwala na lepsze wykorzystanie zasobów produkcyjnych, pozawala na osiągnięcie szybszych przychodów ze sprzedaży. Niższe są też koszty robocizny przy stopniowo narastającym zatrudnieniu. Szybsze osiągnięcie zdolności produkcyjnej ma istotne znaczenie przy rozpatrywaniu zwrotu zainwestowanego kapitału.
Cykl życia projektu inwestycyjnego.
1. Etap wprowadzenia charakteryzuje się powolnym wzrostem sprzedaży, wysokimi kosztami eksploatacji, niewielkim lub zerowym zyskiem. W projekcie inwestycyjnym jest to na ogół okres dochodzenia do projektowanych zdolności produkcyjnych.
2. Wzrost - okres szybkiej ekspansji sprzedaży produktu na rynku, wzrost zysków, spadku kosztów produkcji i poprawy rentowności.
3. Dojrzałość charakteryzuje się ustabilizowaną sprzedażą, zyski ustabilizują się, mogą nawet w niewielkim stopniu spadać. Spadek zysków ma najczęściej związek ze wzrostem kosztów marketingowych. Przedsiębiorstwo stara się utrzymać maksimum produkcji i sprzedaży jak najdłużej.
4. Spadek sprzedaży, zysków i rentowności. Oznacza moment, w którym powinny zostać podjęte decyzje modernizacji lub rekonstrukcji. Te nowe przedsięwzięcia inwestycyjne powinne być nie mniej opłacalne niż dotychczasowe.
Okres eksploatacji projektu jest na ogół dłuższy od cyklu życia produktu. Wydłużeniu okresu eksploatacji w stosunku do cyklu życia produktu towarzyszą nowe przedsięwzięcia inwestycyjne, modernizacja, rekonstrukcja, odtworzenie. Może być także podjęta rozbudowa. Podjęcie któregokolwiek z tych przedsięwzięć w okresie eksploatacji projektu wymaga zaangażowania środków w tzw. reinwestycje. Działania te powinny być w miarę możliwości przewidziane już w fazie przedinwestycyjnej, a ich zakres uzależniony jest od przyjętej dla danego projektu strategii konkurencji.
ZAWARTOŚĆ OSTATECZNEJ WERSJI PROJEKTU INWESTYCYJNEGO.
Ze względu na r...
stary_hipis