st. sekc. pchor. Maciej Dzielecki
ORGANIZACJA STANOWISK PRACY W KOMENDZIE POWIATOWEJ PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W OSTRZESZOWIE
pod kierunkiem:
bryg. mgr Andrzeja Mazura
WARSZAWA 1999
Spis treści
WSTĘP 3
1. Cel i zakres pracy 5
2. Podstawowe pojęcia z zakresu organizacji stanowisk pracy 6
2.1. Organizacja i struktura 6
2.1.1. Pojęcie organizacji 6
2.1.2. Organizacja pracy 6
2.1.3. Struktura organizacyjna 7
2.1.4. Struktura organizacyjna w Państwowej Straży Pożarnej 8
2.2. Stanowisko pracy 9
2.2.1. Pojęcie stanowiska pracy 9
2.2.2. Ogólny podział stanowisk pracy 10
2.2.3. Zasady stosowane w formułowaniu zadań i obowiązków 11
2.3. Tworzenie stanowisk pracy 14
2.3.1. Projektowanie stanowisk pracy 14
2.3.2. Grupowanie stanowisk pracy 16
2.3.3. Ustalanie stosunków służbowego podporządkowania 16
2.3.4. Rozdzielenie uprawnień pomiędzy poszczególne stanowiska 16
2.3.5. Koordynacja czynności pomiędzy stanowiskami 17
2.3.6. Różnicowanie stanowisk pracy 17
3. Zmiany organizacyjno – prawne w Polsce i ich wpływ na system ochrony przeciwpożarowej w świetle przeprowadzonej reformy samorządowej 18
3.1. Zakres działalności i zadania nowych województw 18
3.1.1. Administracja w województwie. 18
3.1.2. Zadania wojewody. 20
3.2. Zakres działalności i zadania powiatu. 21
3.2.1. Władze powiatu i ich zadania. 22
3.3. Wpływ reformy administracyjnej na zmiany powstałe w Państwowej Straży Pożarnej 24
4. Organizacja Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Ostrzeszowie 30
4.1. Ogólna charakterystyka Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Ostrzeszowie i powiatu ostrzeszowskiego. 30
4.2. Organizacja pracy i struktura Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Ostrzeszowie. 34
4.2.1. Struktura organizacyjna komendy. 34
4.2.2. Zasady kierowania i planowania pracy w komendzie 39
4.2.3. Obowiązki i uprawnienia strażaków 42
4.2.4. Ogólny zakres działania komórek organizacyjnych 43
4.3. Obowiązki komendanta powiatowego 45
4.4. Szczegółowe zakresy działania poszczególnych komórek organizacyjnych 48
4.4.1. Zadania sekcji ds. operacyjno – szkoleniowych w tym powiatowego stanowiska kierowania. 48
4.4.2. Zadania stanowiska ds. kontrolno – rozpoznawczych 50
4.4.3. Zadania stanowiska ds. organizacyjno - kadrowych 51
4.4.4. Zadania stanowiska ds. kwatermistrzowskich 52
4.4.5. Zadania stanowiska ds. technicznych w tym powiatowego punktu naprawy i konserwacji sprzętu. 53
4.4.6. Zadania sekcji ds. finansów 54
4.4.7. Zadania stanowiska ds. obronnych i BHP 54
4.4.8. Zadania Radcy Prawnego 55
4.4.9. Zadania jednostki ratowniczo - gaśniczej 55
4.5. Problemy organizacyjne w komendzie. 57
WNIOSKI 59
Literatura 61
W każdym rzeczywistym systemie mającym określony cel działania i składający się z mniejszej lub większej liczby zespołów ludzkich można wyróżnić trzy trwałe funkcje zapewniające sprawną realizację zadań. Są to funkcje: główna (podstawowa), pomocnicza i kierownicza[1].
W systemie ochrony przeciwpożarowej funkcja podstawowa obejmuje zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów, klęsk żywiołowych i innych miejscowych zagrożeń oraz prowadzenie działań ratowniczych. Do funkcji pomocniczej można zaliczyć zapewnienie sił i środków dla potrzeb ochrony przeciwpożarowej między innymi przez działalność szkoleniową, kadrową, zabezpieczenie logistyczne, finansowanie. Funkcja kierownicza natomiast zajmuje się formułowaniem celów zadań, prognozowaniem, planowaniem, organizowaniem, kontrolowaniem, pobudzaniem do działań, postrzeganiem problemów i decydowaniem. Podstawowymi zmiennymi zewnętrznymi mającemu wpływ na funkcjonowanie tego systemu są zbiory:
- potencjalnych i realnych zagrożeń dla ochrony przeciwpożarowej,
- strumieni zasobów ludzkich rzeczowych i finansowych,
- norm prawnych i innych relacji z otoczeniem.
Złożoność systemu ochrony przeciwpożarowej oraz procesów organizacji i kierowania zmusza współczesnych komendantów, dowódców, naczelników i innych funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, a także pozostałych uczestników ochrony przeciwpożarowej do respektowania ogólnych zasad sprawnego działania i korzystania z wielu bardziej lub mniej szczegółowych technik. Nie ma jednak konkretnego sposobu postępowania, każdy ma swoje zalety i wady, daje określone możliwości oraz jest w jakimś stopniu ograniczony. Wybór konkretnego sposobu zależy od sytuacji i wielu innych czynników zewnętrznych oraz wewnętrznych. Decyzja w tym względzie decyduje o sukcesie lub niepowodzeniu organizacji.
Celem mojej pracy jest przede wszystkim ukazanie organizacji pracy w Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Ostrzeszowie. W tym celu na wstępie chciałbym ogólnie przedstawić i wyjaśnić pojęcie organizacji, jaki ma ona wpływ na stanowiska pracy, czym się różni stanowisko kierownicze od nie kierowniczego, oraz jakie są zasady projektowania i formułowania zadań i obowiązków przypisywanych do stanowisk pracy. Kolejnym celem mojej pracy jest ukazanie zmian administracyjnych jakie powstały z dniem 1 stycznia 1999 roku i co one przyniosły dla Państwowej Straży Pożarnej i ochrony przeciwpożarowej. Ponieważ jednak głównym celem tej pracy jest organizacja stanowisk pracy w konkretnej komendzie powiatowej, dlatego więc najwięcej uwagi chciałbym poświęcić temu zagadnieniu. W tym celu dla lepszego zrozumienia tego tematu, przedstawię również obszar działania komendy oraz jej strukturę organizacyjną. Następnym krokiem mojej pracy jest określenie kompetencji i uprawnień funkcjonariuszy oraz szczegółowych zadań komendanta powiatowego i poszczególnych komórek organizacyjnych. Ponadto w końcowej fazie tej pracy chciałbym zająć się najważniejszymi problemami jakie nurtują pracowników komendy powiatowej oraz wyciągnąć wnioski i ocenić działania organizacji w Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Ostrzeszowie.
2.1.1. Pojęcie organizacji
Najogólniej organizację można zrozumieć jako jakąkolwiek wyodrębnioną względnie z otoczenia całość ludzkiego działania, mającą określoną strukturę skierowaną na osiąganie jakiegoś celu lub celów[2]. Podstawowymi właściwościami każdej organizacji są:
· celowość – istnienie celu lub celów przyjętych do osiągnięcia,
· złożoność zdających się określić części powiązanych ze sobą i z całością organizacji działania w sposób celowy,
· odrębność celów i struktury w stosunku do otoczenia, a jednocześnie powiązanie przez nie z otoczeniem.
Z właściwości organizacji wynika, że może ona być tylko cechą ludzkiego działania. Jest to tak zwane atrybutowe rozumienie słowa organizacja, najczęściej stosowane w życiu codziennym. Umożliwia ono wartościowanie każdej organizacji ze względu na jej cele, sposób zorganizowania i powiązania z otoczeniem. Na tej podstawie można mówić o organizacji dobrej, przeciętnej czy złej, sprawnej i niesprawnej, z większymi lub większymi brakami itp[3].
2.1.2. Organizacja pracy
Organizacja pracy określa system zasad, metod i działań mających na celu zespolenie siły roboczej, środków i przedmiotów pracy, a także ukształtowanie stosunków wewnętrznych między jego uczestnikami. Obejmuje problematykę dotyczącą człowieka, czynników rzeczowych oraz organizacyjnych aspektów procesu pracy. Problematyka organizacyjna dotycząca człowieka składa się z zagadnień: przygotowania i rozmieszczenia pracowników w procesie pracy, kształtowania rozwoju ich kwalifikacji i osobowości, chęci do pracy, właściwej intensywności pracy, organizacji i obsługi stanowisk pracy.
Organizacja procesu pracy to przede wszystkim kształtowanie racjonalnych metod i norm pracy, a także racjonalnych sposobów wykonywania tej pracy. Ze względu na charakter wykonywanej pracy, organizacja pracy dzieli się na: organizację pracy wykonawczej, specjalistycznej i kierowniczej; ze względu na szczebel struktury organizacyjnej na organizację: stanowiska pracy, oddziału i przedsiębiorstwa; ze względu na strukturę procesu pracy na organizację: ruchów, czynności, operacji, procesu pracy, złożonych procesów i przedsięwzięć[4].
2.1.3. Struktura organizacyjna
Strukturą organizacyjną nazywamy układ stanowisk pracy, komórek organizacyjnych, pionów organizacyjnych i ewentualnie większych elementów wraz z ustalonymi między nimi różnego typu powiązaniami. Jako kryteria wyodrębnienia elementów struktury organizacyjnej najczęściej przyjmuje się: rodzaj realizowanych zadań, rozmieszczenie terytorialne, podział fazowy, stosowane metody pracy, uprawnienia do podejmowania decyzji.
Wydzielenie tych kryterii zależy również od przyjętego stopnia uogólnienia. Powiązania elementów struktury organizacyjnej określone są w postaci zależności organizacyjnej typu funkcjonalnego i hierarchicznego. Zależności funkcjonalne wynikają z podziału zadań organizacji między realizatorów i najczęściej przyjmują formę więzi technicznych lub informacyjnych. Zależności hierarchiczne wskazują kierunek przebiegów decyzyjnych mających charakter rozkazodawczy.
Ze względu na wymiar czasu i przestrzeni strukturę organizacyjną można rozpatrywać w ujęciu statystycznym bądź dynamicznym. Strukturę organizacyjną w sensie statystycznym określa rozmieszczenie ludzi i środków, podział pracy oraz zakresy kompetencji i odpowiedzialności; w sensie dynamicznym zaś strukturę organizacyjną określają przebiegi czynności, materiałowe i informacyjne[5].
Struktura organizacyjna tworzona jest według określonych zasad, określających sposób podziału celu ogólnego i łączenia celów cząstkowych, wyodrębnienia jednostek organizacyjnych, ich łączenia i podporządkowania kierownictwu. Jako kryteria klasyfikacji struktury organizacyjnej przyjmuje się:
· rodzaj więzi organizacyjnej (struktury liniowe, funkcjonalne, sztabowo - liniowe),
· liczbę szczebli kierownictwa przy danej liczbie pracowników wykonawczych (struktury smukłe i płaskie),
· typ specjalizacji produkcyjnej (struktury prze...
stary_hipis