stosunki prawne państwo a przedsiębiorcy (21 str).doc

1. Stosunki prawne między władza publiczną a podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą.

Prawo gospodarcze jak każde inne prawo reguluje pewne stosunki prawne. Prawo gospodarcze będzie się zajmowało regulacją stosunków prawnych, które powstają w przestrzeni pomiędzy państwem a podmiotem gospodarczym. Inaczej mówiąc, jest to sfera stosunków prawnych, która wypełnia przestrzeń pomiędzy państwem podmiotami gospodarczymi. Będzie interesował nas każdy podmiot gospodarczy od początku do końca, ale w wybranym zakresie; od powstania do zakończenia działalności. Pojęcie działalności gospodarczej Pod pojęciem działalności gospodarczej rozumie się zgodnie z ustawą o działalności gospodarczej z dnia 23 grudnia 1988 r. działalność wytwórczą, budowlaną, handlową i usługową prowadzoną w celach zarobkowych n na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność. Sąd Najwyższy sformułował charakterystyczne cechy tej działalności gospodarczej: działalność gospodarcza powinna mieć charakter zawodowy, czyli stały, ma to być działalność powtarzalna, ta działalność ma być podporządkowana zasadzie racjonalnego gospodarowania (pomnażanie zysków), podmiot gospodarczy ma uczestniczyć w obrocie gospodarczym, w pojęciu działalności gospodarczej mieści się również działalność ubezpieczeniowa w zakresie ubezpieczeń majątkowych, osobowych i w zakresie reasekuracji, udzielanie porad prawnych przez adwokatów, radców prawnych, do działalności gospodarczej zalicza się również czynności prawne i faktyczne związane uzyskiwaniem czynników produkcji (biura notarialne, komornicy), produkcję roślinną (ogrodnictwo, sadownictwo) i zwierzęcą również zaliczamy do działalności gospodarczej. Podstawowe wyznaczniki dotyczące pojęcia działalności gospodarczej dla odróżnienia i innych rodzajów działalności są: gospodarczy charakter prowadzonej działalności, ukierunkowanie na osiąganie zysku (chociaż nie wszystkie podmioty gospodarce nastawione są na osiąganie zysku - są to wyjątki), samoistny charakter tej działalności. Prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek oznacza, że działalność jest wykonywana w imieniu własnym i na własne ryzyko. Ale to nie oznacza, że nie możemy wyznaczyć zastępców czy pełnomocników, którzy będą działali w naszym imieniu. Przedsiębiorstwo podmiotu gospodarczego (podmiot gospodarczy) - terminu tego używamy w czterech znaczeniach: wg kodeksu handlowego; przedsiębiorstwo należy rozumieć jako zorganizowany kompleks majątkowy przeznaczony do prowadzenia działalności, o których mówi ustawa o działalności gospodarczej, wg kodeksu cywilnego; art. 55 KC (!), przedsiębiorstwo jest traktowane jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych i obejmuje wszystko co wchodzi w skład tego przedsiębiorstwa: firmę, nazwę, znaki towarowe, księgi rachunkowe, prawa majątkowe ,itp. oraz art.526 KC. Kodeks cywilny traktuje pojęcie przedsiębiorstwa szerzej niż KH. Art. 55.1. [Przedsiębiorstwo]

Przedsiębiorstwo, jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) firmę (nazwę), znaki towarowe i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo,

2) księgi handlowe,

3) nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym produkty i materiały,

4) patenty, wzory użytkowe i zdobnicze,

5) zobowiązania i obciążenia, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,

6) prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo. Art. 55.2. [Czynność dotycząca przedsiębiorstwa] Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Art. 55.3. [Gospodarstwo rolne] Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. w znaczeniu przedmiotowym; oznacza zakres działalności gospodarczej konkretne-go podmiotu gospodarczego. w ujęciu komplementarnym; występują jeszcze inne wartości i okoliczności, które działają w oderwaniu od kompleksu majątkowego i mają wpływ na wartość tego przedsiębiorstwa, np. lokalizacja przedsiębiorstwa, reputacja. Kupiec rejestrowy - pojęcie to jest pojęciem węższym (ale bardziej konkretnym) od pojęcia przedsiębiorstwa podmiotu gospodarczego. Kupcem rejestrowym jest ten kto we własnym imieniu prowadzi przedsiębiorstwo zarobkowe. ( nie wymaga wpisu do rejestru handlowego) Rozróżnienie spółki prawa cywilnego i handlowego i reprezentacji stron Spółka cywilna posiada zdolność sądową a nie posiada osobowości prawnej. Tylko spółki prawa handlowego posiadają osobowość prawną. Osobowość prawna wynika wprost z przepisów. Wskazówką do określenia, jaki podmiot ma osobowość prawną, jest to, kto ma prawo do reprezentowania podmiotu gospodarczego. Organem, który ma prawo do reprezentowania spółki jest zarząd. W spółkach prawa cywilnego nie ma zarządu, ponieważ nie ma ta spółka osobowości prawnej. Każdy podmiot ma zdolność do czynności prawnych i ma także zdolność sądową. Spółka cywilna ma samodzielna pozycję prawną. Artykuł 758 kodeksu postępowania cywilnego mówi, że do egzekucji wspólnego majątku wspólników spółki cywilnej jest konieczny tytuł egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim wspólnikom. Inne jednostki nie posiadające osobowości prawnej, to np. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

Źródła prawa gospodarczego:

Są nimi przepisy kodeksu cywilnego, które dotyczą osób fizycznych i prawnych w ramach prowadzonych przez nie działalności gospodarczych.

Prawo gospodarcze będąc kompleksową gałęzią prawa nie ma w przeciwieństwie do większości gałęzi prawa swojego kodeksu (kodeksu gospodarczego). Wśród całej gamy źródeł prawa gospodarczego szczególne miejsce zajmuje kodeks cywilny z 1964 roku (od tego czasu ponad 20 razy nowelizowany).

Wśród innych źródeł prawa gospodarczego można wymienić:

-   kodeks handlowy z 1934r. z  późniejszymi 16 zmianami;

-   ustawa z 1981 roku  o przedsiębiorstwach państwowych oraz ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego;

-   ustawa z 1982 roku – prawo spółdzielcze;

-   ustawa z 1989 roku o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych;

-   ustawa z 1991 roku o spółkach z udziałem kapitału zagranicznego;

-   ustawa 1996 roku o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych;

-   ustawa 23.12.1998 roku o działalności gospodarczej (dziennik ustaw nr. 41, 28.12.1998r., pozycja 324);

-   ustawa z 1997 roku o prawie bankowym;

-   ustawa z 1997 roku o prawie o publicznym obrocie papierów wartościowych

Prawo gospodarcze publiczne – to forma uregulowanej dopuszczalnej ingerencji państwa w sferę stosunków gospodarczych. Określa stosunek państwa do własności środków produkcji, które stanowią podstawę gospodarowania  i tworzą określony typ gospodarki.

W Polsce prawo gospodarcze publiczne ujmuje się jako działania państwa w sferze swobodnej działalności gospodarczej, polegające nie tylko na jej ograniczaniu i ochronie, lecz także na kształtowaniu ładu przestrzennego w gospodarce, ochronie konkurencji, porządkowaniu stosunków własnościowych i wprowadzaniu publicznej własności gospodarczej.  Musi określać kto w imieniu państwa realizuje jego funkcje gospodarcze oraz w jaki sposób wykonuje te zadania.

Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje źródeł tego prawa:

-   konstytucja,

-   ustawy,

-   akty podstawowe (rozporządzenia, zarządzenia).

Ustawa o działalności gospodarczej. (Dz. Ustaw nr. 41, 28.12.98r., poz.324)

Konstrukcja ustawy opiera się na 3 podstawowych zasadach:

-   zasada wolności gospodarczej;

-   zasada równości wszystkich typów własności przy podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej;

-   zasada: „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”.

Pojęcie działalności gospodarczej:

W ujęciu normatywnym (ustawy o działalności gospodarczej) jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa prowadzona w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność.

Definicja podmiotu gospodarczego.

Podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, zwanym dalej „podmiotem gospodarczym”, może być osoba fizyczna, osoba prywatna, a także jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, utworzona zgodnie z przepisami prawa, jeśli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej.

Podejmowanie działalności gospodarczej może być:

a) wolne - Podjęcie działalności  gospodarczej jest wolne, jeśli nie istnieje prawny zakaz jej podejmowania lub nie podlega ona ograniczeniom bądź reglamentacji. W swobodzie podejmowania działalności gospodarczej nie przeczy natomiast istnienie obowiązku zgłaszania działalności gospodarczej do ewidencji działalności gospodarczej. Zaprzeczeniem istnienia wolności gospodarczej są zakazy podejmowania działalności gospodarczej. Mogą one odnosić się do osób (zakazy podmiotowe) lub rodzajów działalności gospodarczej (zakazy przedmiotowe).

b) zakazane bezwzględnie - W sensie dosłownym o bezwzględnym zakazie podjęcia działalności gospodarczej możemy mówić tylko w odniesieniu do czynności i działań zabronionych przez prawo (paserstwo, usługi seksualne). Bezwzględny zakaz podejmowania działalności gospodarczej dotyczy osób nie mających zdolności do czynności prawnych (ubezwłasnowolnienie, niepełnoletność).

c) zakazane względnie (ograniczone) - Zakazy względne – o charakterze przedmiotowym lub podmiotowym – oznaczają w gruncie rzeczy większe lub mniejsze ograniczenia swobody podejmowania bądź co niektórej działalności gospodarczej, bądź też tylko przez niektóre podmioty. Miarą swobody  podejmowania działalności gospodarczej w danym państwie nie są wymogi stawiane podmiotom gospodarczym, są nimi natomiast ograniczenia wynikające z polityki gospodarczej państwa polegającej na istnieniu szerokiej bazy funkcjonowania monopoli państwowych  oraz rozbudowanego systemu pozwoleń na podejmowanie działalności gospodarczej.

d) Reglamentowane - O ograniczeniach w podejmowaniu działalności gospodarczej możemy mówić zwłaszcza wtedy, gdy związane są  one z obowiązkiem uzyskania odpowiedniego pozwolenia (koncesji, zezwolenia) itp. władzy publicznej oraz gdy uzyskanie takiego pozwolenia nie jest dostępne dla wszystkich podmiotów gospodarczych. Rozróżnienie pomiędzy wymogami i ograniczeniami w podejmowaniu działalności gospodarczej polega na tym, że ustanawia się i odnosi się ona wobec wszystkich podmiotów gospodarczych. Natomiast ograniczenia i reglamentacja podejmowania działalności gospodarczej mogą być związane z ustanowieniem szczególnych wymogów, jak i z wyborem oraz świadomością prowadzenia określonej polityki gospodarczej przez państwo.

Reglamentacja  è  ograniczenie działalności gospodarczej.

Wymogi stawiane podmiotom podejmującym działalność gospodarczą:

Na podmiotach podejmujących i prowadzących działalność gospodarczą spoczywają następujące obowiązki:

Niektóre z nich mają charakter uniwersalny i odnoszą do każdego gospodar. Inne zaś mają charakter szczególny i obciążają jedynie podmioty konkretnego rodzaju działalności gospodarczej.

I grupa (o charakterze uniwersalnym)  chodzi o następujące obowiązki:

a) zgłaszanie do ewidencji gospodarczej lub rejestracja podmiotu gospodarczego;

b) zgłoszenie do rejestru specjalnych (REGON), rejestracji podatkowej, rejestracji ZUS;

c) założenie rachunku bankowego – w celu przechowywania środków pieniężnych i dokonywania rozliczeń finansowych;

d) prowadzenie rachunkowości;

e) oznaczenie siedziby i miejsca prowadzenia działalności oraz oznakowanie wyrobów wprowadzonych do obrotu;

f)  spełnienie warunków prowadzenia działalności gospodarczej związanych z ochroną życia i mienia;

g) spełnienie warunków działalności gospodarczej związanych z przepisami budowlanymi, sanitarnymi, przeciwpożarowymi i ochrony środowiska;

h) spełnienie wymogów związanych z zapewnieniem działalności gospodarczej, odpowiedniej klasyfikacji zawodowej.

II grupa. Przepisy szczególne, które określają warunki prowadzenia działalności gospodarczej, najczęściej zawierają także przepisy karne ustalające zasady odpowiedzialności za popełnione czyny, głównie wykroczenia.

W skrajnych wypadkach – nie przestrzeganie prawnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej może zakończyć się pozbawieniem praw wykonania tej działalności i to nie tylko przez cofnięcie koncesji lub zezwolenia, bądź ograniczenie przedmiotu działalności lecz także (tam gdzie pozwolenie nie jest wymagane) np. orzeczeniem sądu lub właściwego organu administracji nakazującego zaprzestanie działalności.

Podejmowanie działalności gospodarczej na podstawie zgłoszenia do ewidencji:

W ustawie o działalności gospodarczej (art.8 &1) przyjęto zasadę, że podjęcie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej – wymaga zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej. W pewnych sytuacjach (art. 9, art. 10 pkt 1 ) zgłoszenie do ewidencji ma charakter fakultatywny i staje się uprawnieniem podmiotu gospodarczego (uboczne zajęcia zarobkowe).

Ustawa wymaga, aby zgłoszenie do ewidencji zawierało (art. 16 str. 1):

a) oznaczenie przedsiębiorstwa i jego siedziby (miejsca zamieszkania, a w razie ustanowienia pełnomocników do dokonywania czynności prawnej w imieniu podmiotu gospodarczego również ich imiona i nazwiska);

b) określenie przedmiotu działalności gospodarczej;

c) wskazanie miejsca wykonywania działalności gospodarczej;

d) wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej, konkretny miesiąc, dzień i rok.

Zgodnie z ustawą z dnia 08.03.1990 o samorządzie terytorialnym organem ewidencyjnym stał się wójt  lub burmistrz  (prezydent miasta) ponieważ tylko oni wydają decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej.

Organem wyższego stopnia wobec organów ewidencyjnych jest wojewoda.

Zaświadczenie o dokonaniu wpisu do ewidencji jest przekazywane właściwemu wg miejsca położenia podmiotu gospodarczego organowi podatkowemu (urzędowi skarbowemu) oraz oddziałowi ZUS.

W art. 19 ustawy o działalności gospodarczej przewiduje się instytucję wykreślenia wpisu o działalności gospodarczej. Wykreślenia dokonuje się w drodze decyzji administracyjnej w terminie określonym w tej decyzji, w następujących sytuacjach:

a) rezygnacja z prowadzenia działalności gospodarczej;

b) wykreślenie wpisu z ewidencji w skutek podjęcia przez sąd prawomocnego orzeczenia zakazującego osobie fizycznej prowadzenia działalności gospodarczej objętej wpisem;

c) wykreślenie z ewidencji wtedy, gdy organ ewidencyjny dokonał go z naruszeniem prawa.

W art. 9 &1 – zastosowanie zwolnienia od obowiązku zgłaszania działalności gospodarczej do ewidencji używając formuły „nie wymaga zgłoszenia”. Odniesiono je do działalności gospodarczej polegającej na „ubocznych zajęciach zarobkowych”. Aby uznać okres działalności gospodarczej za uboczne zajęcie zarobkowe, muszą  być spełnione łącznie następujące warunki:

a) działalność gospodarcza musi być prowadzona osobiście (tylko przez osobę fizyczną) bez zatrudnienia osób trzecich, a nawet bez pomocy koleżeńskiej;

b) zarobek osiągnięty z tej działalności musi stanowić dodatkowe źródło dochodów podejmujące zajęcia uboczne;

c) przedmiotem ubocznych zajęć zarobkowych może być tylko działalność gospodarcza wymieniona w art. 9 ustęp 2.

Reglamentacja podejmowania działalności gospodarczej:

Dostępność podejmowania niektórych rodzajów działalności gospodarczej może być ograniczona przez ustanowienie szczególnych wymogów, które spełniać powinien podmiot gospodarczy zamierający prowadzić działalność gospodarczą w określonej dziedzinie. Efektem reglamentacji jest akt zgody władzy publicznej na podjęcie działalności gospodarczej objętej reglamentacją. Zgoda ta jest wyrażona w różnej postaci prawnej, pod różnymi formami (koncesja, zezwolenie, licencja, upoważnienie, pozwolenie). Nie rezygnując z monopolu państwo może zdecydować na rzecz podmiotu niepaństwowego prawo wykonywania działalności gospodarczej zastrzeżonej dla państwa, wypożyczając jednocześnie temu podmiotowi, niektóre atrybuty władztwa administracyjnego związanego z tym oraz pewne przywileje.

a) nadzór gospodarczy

b) Polityka strukturalna

Zasadniczo polityka strukturalna w ramach Unii Europejskiej Nie jest oparta na kompetencji ogólnej, prowadzącej do kształtowania całości zamierzeń gospodarczych w ramach państw członkowskich. Nie ma też kompetencji do wiążącego koordynowania gospodarek tych państw. Idea generalna polega na utrzymaniu w art. 202 (dawniej 145) Traktatu rzymskiego zadaniu Rady uwzględnienia polityki gospodarczej w państwach członkowskich.

Cele europejskiej polityki strukturalnej Traktatu rzymskiego są zbieżne z rozważaniami przyjętymi w ustawodawstwach państw członkowskich. Istnienie funduszy wspomagających przedsięwzięcia w zakresie polityki strukturalnej tzw. Fundusze strukturalne – mające na celu utrzymanie właściwych związków między działaniami w sferze gospodarczej i społecznej w celu uzyskania harmonijnego rozwoju:

1. Europejski Fundusz Regionalny

2. Europejski Fundusz Socjalny

3. Europejski Fundusz Agrarny

4. Fundusz Kohezyjny.

Ogólne zakres polityki strukturalnej bywa rożnie traktowany, zwykle jednak terminem „polityka strukturalna” obejmuje się działania sterujące procesami rozwojowymi zmierzającymi do osiągnięcia czterech celów:

1. wzrost wydajności przedsiębiorstwa

2. cel wykorzystanai środków zarówno finansowych jak i rzeczowe. Wykorzystanie tych środków ma konstytucyjnie swój punkt odniesienia do nakazów ochrony środowiska

3. Polityka strukturalna na celu dostarczanie nowych miejsc pracy – ten czynnik zaczyna odgrywać coraz istotniejszą rolę w związku z nasilającymi się zjawiskami negatywnymi nadmiernego stanu bezrobocia.

4. Polityka regionalna

Polityka strukturalna jest więc działaniem skoncentrowanym na wybranych, ściśle określonych odcinkach. Kierunki te zostały włączone do strategii działań współczesnej władzy publicznej w sposób selektywny świadomy.

c) Wspieranie

2. Stosunki między państwem a gospodarką na świecie prawa europejskiego

Płaszczyzny adaptacyjne dla prawa krajowego, analizowane z punktu widzenia prawa europejskiego, pozostają istotne:

a) instrumentarium prawne polityki przemysłowej – wzajemne konsultacje, inicjatywy rady i jej działania promocyjne. Rada Unii Europejskiej uchwaliła program wzmacniania konkurencyjności przemysłu. Ochronie konkurencji służą nie tylko przepisy antymonopolowe, lecz także np. antykorupcyjne. Należy tu wskazać na dwie nasze wstawowe koncepcje, jak się wydaje, udane, odpowiadające przyjmowanym w krajach członkowskich Unii Europejskim standardom.

Europejska polityka gospodarcza dzieli się systematycznie na:

- ogólną politykę przemysłową, z dychotomicznym, dalszym podziałem na politykę strukturalno-sektorową;

- politykę regionalną.

Nie wszystkie elementy mieszczące się w polityce sektoralnej Unii Europejskiej można by zastosować do warunków polskich. Należy natomiast znać podstawowe ich założenia, aby móc zmieścić się w pewnych rygorach.

b) prawo o ochronie konsumenta

c) prawo o ochronie środowiska naturalnego

3. Prawo regulujące stosunki publicznoprawne

a) Konstytucja

Konstytucja z 2 kwietnia 1997r w zakresie problematyki gospodarczej stanowi rezultat kilkuletnich dociekań. Ustawa zasadnicza opiera system gospodarczy na czterech kanonach:

1. Zasada społecznej gospodarki rynkowej

2. Ochrona własności

3. Wolność gospodarcza – jako zasada jest czynnikiem sanacji prawa.

4. Zasada solidarności i dialogu

Konstytucja zachowuje neutralność polityczną i w pewnym zakresie gospodarczą

b) ustawy zwykłe

c) Rozporządzenia i zarządzenia

Rozporządzenia             

- obowiązują wszystkich

- nie wymagają ratyfikacji

mają priorytet przed prawem krajowym.

d) Orzecznictwo sądowe

25000 norm prawnych.50000 orzeczeń obowiązujących gospodarkę.

a. Sąd Najwyższy

b. Naczelny Sąd Administracyjny ( dziś zajmuje się podatkami, cłami, kontyngentami, lokalizacją, planami przestrzennymi).

Orzeczenia sądów są powszechnie stosowane. Są zawiłe zrozumiałe dla radców prawnych itp.Jakośc prawa na świecie jest coraz gorsza, infrastruktura nie wytrzymuje coraz większych potrzeb,

Pomoc prawa dla przedsiębiorstw:

1. Rada Europy,

2. Komisja Europejska, u nas Rada Min.

3. Trybunał Obrachunkowy, u nas NIK- czuwanie nad finansami wspólnoty i innych państw. Funkcje spektakularne.

4. Komisja społeczno-gosp.- programy rozwoju.

Istotą w Unii jest tworzenie programu rozwoju społ-gosp. Unia tworzy warunki dla konkurencji.

5. Komisja  regionu- struktura regionalna.

4. Aparat administracji gospodarczej

Do kompetencji rządu należy organizowanie własnej administracji i zapewnienie jej warunków do skutecznego wykonania zadań. Z punku widzenia należy odnotować, że dostrzegalna jest prawidłowość rozbudowy ilościowej administracji i wzrost kosztów jej utrzymania..

Sejm przyjął ustawę tworzącą nową strukturę - Główny Urząd Administracji Publicznej

Do stałego katalogu resortów gospodarczych nalezą resorty:

1. finansowe

2. ogólnogospodarcze

3. pracy i spraw socjalnych

4. komunikacji

a) Aparat administracji centralnej

Ministerstwo Gospodarki posiada wiele kompetencji o strategicznym charakterze:

- wykonywanie analiz

- przygotowanie raportów o stanie gospodarki

- projektowanie programów

- przygotowanie projektów ekonomicznych

- przygotowanie aktów prawnych

b) Aparat administracji terenowej

c) Samorząd gospodarczy

Administracja samorządu gospodarczego wykształciła się w ubiegłym stuleciu we Francji w postaci zbliżonej do obecnej. Organizacja samorządu gospodarczego opiera się dziś na trzech ustawach:

1. Ustawa z 22 marca 1989 o rzemiośle

2. Ustawa z 30 maja 1989 o samorządzie zawodowym niektórych przedsiębiorców

3. Ustawa z 30 maja 1989 o izbach gospodarczych

Wspólną cechą tych ustaw jest dobrowolność przystępowania do organizacji samorządu gospodarczego. Na organizację samorządu rzemiosła  składają się cechy, spółdzielcze rzemieślnicze, izby rzemieślnicze, Związek Rzemiosła Polskiego. Organizacjami powstającymi w samorządzie zawodowym niektórych podmiotów gospodarczych (handlu, gastronomii, usługach, transporcie itp.) są zrzeczenia. Izby gospodarcze mogą zrzeszać się w Krajowej Izbie Gospodarczej.

Wszystkie organizacje samorządu gospodarczego pełnią określone funkcje jako:

- grupy nacisku reprezentującego swoje środowiska

- ośrodki kształtujące etykę zawodową

- organizacje podnoszące kwalifikacje, weryfikujące umiejętności i orzekające o nich

- struktura wykonywanych zadań zleconych.

Prawo działalności gospodarczej:

...